Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
vogelkooi, vogelhok, volière
variant: vogelenkot
Het “vogelkot” is af! Eergisteren werden het gaas en de golfplaten op het dak van de voliére gelegd. (bloggen.be)
‘Met een stukje kauwgom aan een stok visten we pluimen uit het vogelkot’ (nieuwsblad.be)
Zo komt meester Jansen in de klas en zegt: “We gaan een vogelkotje bouwen om aan de boom op de koer te hangen”. (gva.be)
Mijn brievenbus lijkt wel een vogelenkot.(uvisite.wordpress.com)
Als ze ergens graag zitten dan is het met de hele bende in hun grote vogelenkot lekker kwetteren! (valkparkiet.com)
De Vlaming is, zacht uitgedrukt, erg gesteld op zijn koterij in de bouwkunde, maar even goed in de taalkunde. In dit lemma bewaren we een overzicht van een hele rist koten – ‘koterij’ is hiervan het collectief meervoud. In se is elke afgesloten ruimte kleiner dan een volwaardige woonst een kot (hoewel het woord ‘kot’ ook als koosnaam voor een huis kan aangewend worden), waardoor er constant nieuwe samenstellingen kunnen ontstaan. Naast deze samenstellingen bestaan er ook ettelijke typische uitdrukkingen die rond een of ander ‘kot’ draaien.
Samenstellingen:
apenkot
ballenkot
bezemkot
buskotje
druppelkot
duivenkot
fietsenkot
frietkot
fritkot
hoerenkot
hondenkot
hullekot
jeneverkot
kattenkot
kiekenkot
koffiekot
kolenkot
koolkot
platen kot
rokerskot
stemkotje
studentenkot
telefoonkot
tuinkot
vogelkot
vogelkotje
waskot
wc-kot
zottekot
zwienekot
zwijnenkot
Studentenjargon:
kotstudent
kotbaas, kotmadam
kotbaasbedrijf
kotencomplex
kotreglement
kotleven
koteten en daarmee ook kotkilo’s
kotlabel
kotbelasting/kottaks
boerenkot
luxekot
Uitdrukkingen:
kot, het ~ afbreken
dansen, mijn kot staat te ~
kot houden
kot, iemand uit zijn ~ lokken
kot, uit z’n ~ komen
kot, op ~ gaan, vervolgens kot, op ~ zitten
kot, het ~ vrij hebben / kot, het ~ voor zich (alleen) hebben
kot, het ~ in brand steken
kot, het ~ is te klein
kot, eerst een ~ en dan een varken
Regionaal beperktere uitdrukkingen:
kot, iemand naar zijn ~ rijden
kot, er zijn ~ in hebben
kot, daar hebt ge het ~
sterven op het kot
kotje, in een ~ zitten
vogelkotje, tegen het ~ gelopen
> andere betekenissen van koterij
slabbetje
< Frans bavette
Algemeen Nederlands Woordenboek: in België
Doe maar een bavet aan, als ge gaat beginnen smossen met uw eten.
Ai nee, Sofian heeft nog maar net verse kleerkes aan en ge zijt zijn bavet vergeten aan te doen.
processie of ommegang in Vlaanderen waaraan ruiters deelnemen (Van Dale)
De jaarlijkse paardenprocessie op paasmaandag is een traditie in het Vlaams-Brabantse dorp Hakendover.(De redactie.be 060415)
Paardenprocessie te Hakendover.
rotonde
< Frans: rond-point
Taaladvies.net: standaardtaal in België
klik op de afbeelding
.jpg)
Rondpunt in De Panne
zie ook Vlaamse uitspraak
Op een rondpunt kan het verkeer vlotter door dan op een kruispunt met een rood licht.
De winkelketen heeft een vestiging aan het rondpunt van Groot-Bijgaarden. (standaardtaal in België, Taaladvies.net)
Aan het rondpunt in Wommelgem zijn vanavond 50 à 60 voetbalsupporters van Antwerp en Club Brugge met elkaar op de vuist gegaan. (vrt.be)
schrijf- en uitspraakvariant van kamwiel
Ik denk dat je de ketting vooraan op uw grootste kanwiel en achteraan ook op uw grootste kroontje moet leggen (forum.mountainbike.be)
Veer gebroken betwijfel ik…dat is gewoon omdat de wals dan voldoende grdraaid is en t kanwiel al in zijn borging schuift. (forum.bmw-mc-vl.be)
Ik ging een goei 30 per uur toen mijn kanwiel op mijne velo brak, en hij ineens stil stond, ik kan u zeggen dat deed geen deugd en rook ook naar verbrand vlees, …(forum.politics.be)
schrijf- en uitspraakvariant van kamwiel
Ik denk dat je de ketting vooraan op uw grootste kanwiel en achteraan ook op uw grootste kroontje moet leggen (forum.mountainbike.be)
Veer gebroken betwijfel ik…dat is gewoon omdat de wals dan voldoende grdraaid is en t kanwiel al in zijn borging schuift. (forum.bmw-mc-vl.be)
Ik ging een goei 30 per uur toen mijn kanwiel op mijne velo brak, en hij ineens stil stond, ik kan u zeggen dat deed geen deugd en rook ook naar verbrand vlees, …(forum.politics.be)
De Vlaming is, zacht uitgedrukt, erg gesteld op zijn koterij in de bouwkunde, maar even goed in de taalkunde. In dit lemma bewaren we een overzicht van een hele rist koten – ‘koterij’ is hiervan het collectief meervoud. In se is elke afgesloten ruimte kleiner dan een volwaardige woonst een kot (hoewel het woord ‘kot’ ook als koosnaam voor een huis kan aangewend worden), waardoor er constant nieuwe samenstellingen kunnen ontstaan. Naast deze samenstellingen bestaan er ook ettelijke typische uitdrukkingen die rond een of ander ‘kot’ draaien.
Samenstellingen:
apenkot
ballenkot
bezemkot
buskotje
druppelkot
duivenkot
fietsenkot
frietkot
fritkot
hoerenkot
hondenkot
hullekot
jeneverkot
kattenkot
kiekenkot
koffiekot
kolenkot
koolkot
platen kot
rokerskot
stemkotje
studentenkot
telefoonkot
tuinkot
waskot
wc-kot
zottekot
zwienekot
zwijnenkot
Studentenjargon:
kotstudent
kotbaas, kotmadam
kotbaasbedrijf
kotencomplex
kotreglement
kotleven
koteten en daarmee ook kotkilo’s
kotlabel
kotbelasting/kottaks
boerenkot
luxekot
Uitdrukkingen:
kot, het ~ afbreken
dansen, mijn kot staat te ~
kot houden
kot, iemand uit zijn ~ lokken
kot, uit z’n ~ komen
kot, op ~ gaan, vervolgens kot, op ~ zitten
kot, het ~ vrij hebben / kot, het ~ voor zich (alleen) hebben
kot, het ~ in brand steken
kot, het ~ is te klein
kot, eerst een ~ en dan een varken
Regionaal beperktere uitdrukkingen:
kot, iemand naar zijn ~ rijden
kot, er zijn ~ in hebben
kot, daar hebt ge het ~
sterven op het kot
kotje, in een ~ zitten
> andere betekenissen van koterij
De Vlaming is, zacht uitgedrukt, erg gesteld op zijn koterij in de bouwkunde, maar even goed in de taalkunde. In dit lemma bewaren we een overzicht van een hele rist koten – ‘koterij’ is hiervan het collectief meervoud. In se is elke afgesloten ruimte kleiner dan een volwaardige woonst een kot (hoewel het woord ‘kot’ ook als koosnaam voor een huis kan aangewend worden), waardoor er constant nieuwe samenstellingen kunnen ontstaan. Naast deze samenstellingen bestaan er ook ettelijke typische uitdrukkingen die rond een of ander ‘kot’ draaien.
Samenstellingen:
apenkot
ballenkot
bezemkot
buskotje
druppelkot
duivenkot
fietsenkot
fritkot
hoerenkot
hondenkot
hullekot
jeneverkot
kattenkot
kiekenkot
koffiekot
kolenkot
koolkot
platen kot
rokerskot
stemkotje
studentenkot
telefoonkot
tuinkot
waskot
wc-kot
zottekot
zwienekot
zwijnenkot
Studentenjargon:
kotstudent
kotbaas, kotmadam
kotbaasbedrijf
kotencomplex
kotreglement
kotleven
koteten en daarmee ook kotkilo’s
kotlabel
kotbelasting/kottaks
boerenkot
luxekot
Uitdrukkingen:
kot, het ~ afbreken
dansen, mijn kot staat te ~
kot houden
kot, iemand uit zijn ~ lokken
kot, uit z’n ~ komen
kot, op ~ gaan, vervolgens kot, op ~ zitten
kot, het ~ vrij hebben / kot, het ~ voor zich (alleen) hebben
kot, het ~ in brand steken
kot, het ~ is te klein
kot, eerst een ~ en dan een varken
Regionaal beperktere uitdrukkingen:
kot, iemand naar zijn ~ rijden
kot, er zijn ~ in hebben
kot, daar hebt ge het ~
sterven op het kot
kotje, in een ~ zitten
> andere betekenissen van koterij
“Het Euthanasieproces was een strafproces gevoerd voor het Gentse Hof van Assisen in 2020. Drie artsen stonden terecht na het uitvoeren van euthanasie op Tine Nys, een 38-jarige vrouw uit Sint-Niklaas met zware psychiatrische problemen.” (Wikipedia)
Ruim acht uur was de assisenjury van het euthanasieproces in Gent in beraad. (nieuwsblad.be)
Drie artsen vrijgesproken in euthanasieproces | De Tijd
Het vreselijke aan het euthanasieproces rond Tine Nys is dat we nu details vernemen die tot de private sfeer behoren. (radio1.be)
Euthanasieproces Tine Nys: ‘Spijtig dat het zo’n ideologisch debat is’ (vubtoday.be)
“Het Euthanasieproces was een strafproces gevoerd voor het Gentse Hof van Assisen in 2020.1 Drie artsen stonden terecht na het uitvoeren van euthanasie op Tine Nys, een 38-jarige vrouw uit Sint-Niklaas met zware psychiatrische problemen.” (Wikipedia)
Ruim acht uur was de assisenjury van het euthanasieproces in Gent in beraad. (nieuwsblad.be)
Drie artsen vrijgesproken in euthanasieproces | De Tijd
Het vreselijke aan het euthanasieproces rond Tine Nys is dat we nu details vernemen die tot de private sfeer behoren. (radio1.be)
Euthanasieproces Tine Nys: ‘Spijtig dat het zo’n ideologisch debat is’ (vubtoday.be)
NL: in drieën, in vieren delen
NB: NL zegt: in drieën delen, maar door drie (of ander getal) delen.
‘In … gedeeld’ wordt automatisch gevormd met het getal in het meervoud.
Delphine kan haar aandeel opeisen. De nalatenschap van Albert wordt dan in vier gedeeld en niet langer in drie. (VRTNWS)
De zone aansluitend op de Kanaalkom wordt in drie gedeeld, de zone aansluitend op de Vaartstraat in vier bouwzones. (files.leopoldsburg.)
sloof je niet zo uit, het leven gaat zoals het gaat
Neem alles maar zoals het komt want tegen de tijd dat ge genoeg geld hebt om wijn te kopen moogt ge niet meer drinken. (Marc Didden in Berg en Dal)
De Noord-Nederlandse uitspraak van Engelse leenwoorden met een korte a, is een van de meest hardnekkige vormen van taalonderdanigheid van Vlaamse zogenaamde standaardtaalsprekers. Voor de overgrote meerderheid van de Vlamingen klinkt dit heel taalvreemd en toch houden bv. veel Vlaamse nieuwslezers zich koppig aan deze uitspraak.
Een van de argumenten is dat deze uitspraak standaardtaal is. Nochtans geeft Van Dale aan de Vlamingen zonder problemen permissie om de standaard Belgisch-Nederlandse uitspraak te hanteren:
ca·ra·van: k?r?v?n/, in België ook: /k?r?v?n/ (opm: zeker ook /k?r?v?n/ in VL)
flat: /fl?t/, in België ook: /fl?t/
enz.
Een ander argument is dat door de N-NL uitspraak de Engelse origine van het woord meer gerespecteerd wordt. Dat valt te betwijfelen, Engels:
flat: /fl?t/
caravan: /k?r??-v?n/
tram: /tr?m/
Het grappige is dat sommige journalisten het zelf niet kunnen aanhouden:
Overlaatst hoorde ik er een over ‘de /k?r?v?n/ op de /k?mp??/’ waarbij hij de N-NL en de VL uitspraak mixte.
En daarstraks hoorde ik op het nieuws over de ‘teksshift’, terwijl taks ontleend is aan het Fr. taxe en volgens VD gewoon als ‘taks’ uitgesproken moet worden.
Zo’n toestanden leiden tot taalschizofrenie.
Hieronder een oplijsting van de klassiekers. Diegene die er de langste zin mee kan vormen wint een prijs :)
Ook talloze andere woorden die zowel in Nederland als in België (al dan niet in dezelfde betekenis) worden gebruikt, worden anders uitgesproken, zie daarvoor het lemma Vlaamse uitspraak.
(alfabetisch)
app (NL: ep) < applicatie
backhand (NL: beckhend)
bad bank (NL: bed benk) En een gewone bank dan?
badge (NL: betsj)
big bang (NL: big beng)
black (NL: blek)
camping (NL: cemping)
camper (NL: cemper; VL: mobilhome;)
caravan (NL: kerreven)
cash (NL: cesh)
clan (NL: clen)
comeback (NL: comebeck)
crack (NL: creck) (Hoe spreekt een vrt journalist over het vrt-programma de Canvascrack?)
crash (NL: kresh)
dancing (NL: dencing)
Danny (NL: Denny)
dashboard (NL: deshbord)
fan (NL: fen)
flat (NL: flet)
flatscreen (NL: fletscreen)
gangster (NL: gengster)
glamour (NL: glemmer)
grand slam (NL: grend slem)
hacken (NL: hecken)
impact (NL: impekt)
jackpot (NL: jeckpot)
Jack Nicholson (?)
jack russell (NL: jeck russell)
jam (NL: jem)
jazz (NL: jezz)
jerrycan (NL: dzjerriekèn)
handicap (NL: hendiekep)
Mac Donalds (NL: Mec Donalds)
magazine (NL: meggezien)
match (NL: metch)
muziekband (NL: muziekbend)
planning (NL: plenning) (maar wel plan!)
plannen (NL: plennen)
plastic (NL: plestic) — eigenlijk plastiek
scanner (NL: skenner)
scrabble (NL: skrebbel)
stand (NL: stend) – zie ook standen
tank (NL: tenk) alle betekenissen
tanken (NL: tenken)
tennisracket (NL: tennisrecket)
tram (NL: trem)
wax (hier geeft VD voor iedereen de VL uitspraak van het Eng. woord: /w?ks/ ?!)
roken
in die betekenis op bepaalde plaatsen aan het verouderen, bij jongere generaties heet het vaak ‘smoren’ voor wietroken en ‘roken’ voor het roken van sigaretten.
Zie ook smoor, opsmoren, smoorder
Frank doet megawazig als hij smoort.
“V. zat op een stoel aan den voorgevel zijn pijp te smoren,” – uit ‘Van twee Koningskinderen’, Omer Wattez, 1896
> andere betekenissen van smoren
roken, dampen, rook of damp afgeven
zie ook smoor
In de winter smoort zelfs een verse koeiestront.
Godverdomme, ik sta midden in de richting van de smoor van den barbecue.
Die broodrooster staat hier te smoren, ik vrees dat de boterhammekes zwart zullen zijn.
> andere betekenissen van smoren
misten
zie ook smoor, smoorachtig
Het is nog maar augustus en het heeft ’s morgens boven de open velden al gesmoord.
> andere betekenissen van smoren
roken
in die betekenis op bepaalde plaatsen aan het verouderen, bij jongere generaties heet het vaak ‘smoren’ voor wietroken en ‘roken’ voor het roken van sigaretten.
Zie ook smoor, opsmoren, smoorder
Frank doet megawazig als hij smoort.
“V. zat op een stoel aan den voorgevel zijn pijp te smoren,” – uit ‘Van twee Koningskinderen’, Omer Wattez, 1896
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
