Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
antwoord op de vraag “hoe is ’t?”, om aan te geven dat men het goed stelt, maar er geen belangrijke gebeurtenissen op het programma staan
wordt ook gebruikt om geen geheimen te moeten prijsgeven aan een kennis die men niet zo goed kent
dikwijls ook in verkleinvorm: op ’t gemaksken
SN/NL: “Nou, goed!”
- Ah hier se, daar se, wie da me daar hemmen, den Dirk, hoe is ’t nog me u jong?
- Op ’t gemaksken he…
kapot, vernield, verloren, naar de kloten
Ik reed met mijn velo tegen een muur en nu is ie naar de wuppe.
Het verdriet over de vele dingen die op z’n Westvlaams “naar de wuppe” dreigen te gaan. (Björn Soenens – vrt.be)
Ook de Vlaming moet op tijd en stond eens zijn woonst verlaten en hem in het openbaar begeven. Om van punt A naar punt B te geraken, moet hij een beroep doen op de wegcode, maar die verschilt in het Vlaams aanzienlijk van het Nederlands. In dit lemma bewaren we een overzicht van alle essentiële en minder essentiële terminologie en uitdrukkingen m.b.t. wegen en verkeer.
voertuigen:
cabriard
camion
camionette
crèmekar
decapotabel
geit
hollandse mercedes
ministadswagen
mobilhome
moto
motocyclette
opligger
otto
trottinette
velo
vlieger
wagen
wegen:
afdraai
autostrade
baan
baanvak
buurtweg
drievaksbaan
egelwegel
fietsostrade
gemeenteweg
gracht
heirbaan
kasseibaan
kasseiweg
kerkwegel
macadam
middenvak
ovalen punt
ovonde
rijbaan
rijvak
rondpunt
tarmac
trage weg
trottoir
tunnelkoker
tweevaksbaan
vak
velostrade
viervaksbaan
voetpad
wegel
wegenis
varia:
aan de klap
accident
achter de hoek
achterruitontdooiing
afdraaien
amortisseur
auto-accident
autoconstructeur
autocontrole
automatic
baancafé
baandancing
baanhotel
baanrestaurant
baanwinkel
baan, onder de ~
baarchoc
bache
banden leggen
banden steken
bedrijfswagen
betalend parkeren
bielle
blokrijden
bluts
blutsen
Bob
boîte
bollen
cabrioleren
camion, van de ~ gevallen
chappement
copiloot
corijder
depanneren
doorvlammen
dwarsen
een rijdende doodskist
embrayage
embrayeren
ertegen plakken
faar
firmawagen
frein
garagepoort
garagist
gardeboe
gat, in iemands ~ zitten
groene nummerplaat
handelaarsplaat
herspuiten
het hol van Pluto
ijsgang
janettenbak
kaartjesknipper
keuring
kilometriek
kreukelpaal
langs
lichten
loonwagen
maleur
maneuver
middenvakrijder
mobiliteitsknoop
monovolume
motard
moteur
naft
nummerplaat
occasie
omlegging
op den trein, tram, velo
petrol
pikkel
pinken
pinker
pinkers opzetten
pinklicht
plak
platten band
Porschist
ressort
rijmplek
rood licht
schouwing
schouwingsbewijs
sjieken bak
slijklap
smijten, alles dicht ~
sneeuwschuifelen
sortie
soupape
staander
statie
stationeren
stelplaats
treinbegeleider
uitblutsen
uitbollen
verbodsteken
verkeersaccident
verkeersbelasting
verkeerscode
verkeershinder
verkeersinbreuk
verkeerswisselaar
vervangstuk
Vespist
vlammen
vis platinées
vitesse
vitessepook
volumewagen
voorbijsteken
voorruitontdooiing
waar men gaat langs Vlaamse wegen
wegbollen
wegeniswerken
wegenwerken
wet betreffende de politie over het wegverkeer
wisselstuk
z-plaat
zwieren, op de bon ~
> andere betekenis van wegcode
remise, waar de trams en bussen overnachten, al dan niet overdekt. (bv. Tram-museum Groenenhoek)
→ syn. diepoo
Van Dale 2005:
3.Belgisch-Nederlands, bij de spoorwegen: remise
Klik op de afbeelding
Stelplaats Molenbeek
zie ook verzamellemma wegcode
Dezen tram rijdt nog tot aan Berchem-station en dan naar de stelplaats op de Luchtbal.
Nieuwe stelplaats voor De Lijn in Gent wordt grootste van Vlaanderen (vrt.be)
afzien
Ie eit me zinne vélo ip de Kemmle geréen, moa ‘t latste stik it’n vrei getjoold!
(Hij heeft met zijn velo op de Kemmelberg gereden, maar het laatste stuk heeft hij wreed afgezien).
West-Vlaams grapje:
- Weet je gie wuk da tjolen is?
- A baneink!
- Awel, da’s poepen met ne slap’n!!
> zie ook andere betekenis van tjolen
rondzwerven, dolen, zwerven, doelloos verplaatsen
zn. tjoolder
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Voortgaan zonder dat men weet waar men terecht zal komen; soms met de bepaalde bijgedachte aan een trekken van plaats tot plaats, en dan zooveel als: zwerven. Alleen in Vlaanderen in gebruik.
zie ook rondtjolen, tsjooln
Hij tjoolt door de straat, moederziel alleen.
“Sedertdien was ‘t een oneindig tjolen geweest van de eene hofsteê naar d’andere …, achter werk”, Streuvels (1899)
lomperik; domkop
Die brasserie is OK, maar de garçon is maar nen tjoeten.
gierige persoon, vrek
vergelijk krebbebieten
Van Dale bij "kribbebijter"niet algemeen gierigaard, vrek
Monique heeft een mooie erfenis gekregen. Haar pa was een echte krebbebieter.
iemand die gedurig sip, treurig kijkt en altijd moppert en klaagt
< Bij De Bo (1873):
TRUNTE
v. Hetzelfde als Trutte, Bij ’t grauw gebruikelijk.
- Dochter, vrouw, even als trutte, doch met dit verschil dat trutte een gedacht van ondeugd bevat en afkeer verwekt, daar integendeel eene trunte deugdzaam is, maar vreesachtig en besluiteloos van karakter, anders gezeid eene kwene. (… )
Eene die kleenmoedig en talmachtig te werke gaat, en bij de minste moeilijkheden of hinderpalen klaagt en kriept.
“Eene verdrietige, onverdragelijke trunte.”
zie ook truntaard, truntepater
Zie die trunte, het is weer niks goed aan dat eten.
nakomertje, achterkomerke
Waasland: kakkenest
Ze hebben al vijf kinderen en nu tien jaar later nog een kakkernest erbij.
iemand die alles verkeerd begrijpt, doet
Is me dat een zurkeltrutte, alles is door haar in het 100 gelopen (verkeerd verlopen).
> andere betekenis van zurkeltrutte
belachelijke of naïeve vrouw; soms ook kwezel
Hoe is het mogelijk dat zij zich zo belachelijk maakt? Daarvoor moet je een zurkeltrutte zijn.
> andere betekenis van zurkeltrutte
Hoe is ’t? Hoe gaat het?
Een begroetingsvorm die naar ik schat het laatste decennium populair en veralgemeend geworden is. zie ook: allemaal goei? goei, allemaal ~
Op de sociale media als sava gespeld.
Wordt vaak beantwoord met çavakkes, wat zo iets moet betekenen als ’t gaat wel
- Ha de Jean se. En, ça va?
- çavakkes, behalve dat mijn vrouw het afgebold is, mijnen hond overreden, ik mijne C4 gekregen heb en mijnen auto perte totale is. Om kort te gaan: het enige positieve is mijn HIV-test bij de dokter. Maar voor de rest alles OK.
kruisbes
zie kruisbes voor overzicht
Lekkere confituur van stekebeejers.
emmer
< Oudfrans seille < Latijn sitella
Woordenboek der Nederlandsche Taal: SEUL, SEULE
In Vlaanderen: Emmer, inzonderheid houten emmer.
Seule, suyle, Fland. Occident, j. eemer, (Kiliaan)
- Van aen den Yper-stroom tot waer de vlammen waeren, De seultjes vlogen al van hand tot hand, Vaelande (1805) geciteerd door De Bo.
- Hij deed het zand in eene seule, De Bo (1873).
Pak eens een seule woater, da ’k het plankier kan kuisen.
Geft mie neke die seule, dak ze kan ielen. (Westhoek)
emmer
< Oudfrans seille < Latijn sitella
Woordenboek der Nederlandsche Taal: SEUL, SEULE
In Vlaanderen: Emmer, inzonderheid houten emmer.
Seule, suyle, Fland. Occident, j. eemer, (Kiliaan)
- Van aen den Yper-stroom tot waer de vlammen waeren, De seultjes vlogen al van hand tot hand, Vaelande (1805) geciteerd door De Bo.
- Hij deed het zand in eene seule, De Bo (1873).
Pak eens een seule woater, da ’k het plankier kan kuisen.
Geft mie neke die seule, dak ze kan ielen. (Westhoek)
zwijn, varken
Hij kwikte (kwikken) een zwien voor eigen gebrûk (gebruik) en twî (twee) zwiens om te verkopen.
kinderwagen, kinderkoets
buggy
varianten: sjarrette, sjaret, charet, cherrette
in Antwerpen kindervoituur; voor een groter kind: poussette; charrette wordt daar niet gebruikt
zie ook sieze
De vier maanden oude baby lag te kraaien in zijn charrette, en dit tot groot jolijt van alle aanwezige familieleden.
> andere betekenis van charrette
Blijkbaar verdwijnen er regelmatig lemma’s uit het VW. Zie reactie bij coiffeuse. Dit lemma als hulpinstrument voor de suggestie van nthn om regelmatig de teller op het welkomstblad van het VW op te volgen. Hopelijk brengt dit wat inzicht in de aard en de omvang van het probleem.
Hieronder kan per datum, de laatste tellerstand genoteerd worden in combinatie met het meest recente nieuwe woord/lemma én het aantal nieuwe lemma’s sinds de vorige tellingen (zie hiervoor lijst ‘recent’ en zelf daadwerkelijk tellen als controle).
datum______teller____laatste lemma___________________aantal nieuwe sinds vorige__woorden tekort/verdwenen + opm
**********************************************************************************
8/3/2020___32680_____coiffeuse
8/3/2020___32681_____Teller VW_____________________1 _____________________ineens een test :)
11/3/2020__32690_____kunstencentrum________________9 _____________________OK
13/3/2020__32695____paniekwinkelen_________________5 _____________________OK
14/3/2020__32706_____gengig_______________________11 _____________________OK
17/3/2020__32720____kant, er de ~jes (van) afrijden___14 _____________________OK
19/3/2020__32740____dadelaar______________________20 _____________________OK
22/3/2020__32765____klappe nansje_________________25 ____________________ OK
24/3/2020__32777____wasmachien____________________12 _____________________OK
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
