Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #261

    verbeteringstehuis
    (zn. o.; ~tehuizen)

    historisch: instelling waar deliquente jongeren geplaatst werden; verbeteringsgesticht

    zie ook verbeteringshuis; verbeteringsschool

    Ik heb mijn hele jeugd doorgebracht in een instelling. Ik durfde daar nooit een opmerking geven omdat ik bang was dat ik zo in een verbeteringstehuis zou terechtkomen. (recht-op.be)

    Indien de ouders niet voldoende konden voorzien in de opvoeding, kon het zijn dat de jongere alsnog in een liefdadigheidsinstelling of een verbeteringstehuis werd geplaatst (De Smet, 2010; Senaeve, 1998). (scriptiebank.be)

    En waarom ze dus al die jaren in verbeteringstehuizen in Gent, Antwerpen en Brussel had moeten doorbrengen. (nieuwsblad.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 20 Jul 2025 06:56
    0 reactie(s)

    #262

    verbeteringstehuis
    (zn. o.; ~tehuizen)

    historisch: instelling waar deliquente jongeren geplaatst werden; verbeteringsgesticht

    zie ook verbteringshuis; verbeteringsschool

    Ik heb mijn hele jeugd doorgebracht in een instelling. Ik durfde daar nooit een opmerking geven omdat ik bang was dat ik zo in een verbeteringstehuis zou terechtkomen. (recht-op.be)

    Indien de ouders niet voldoende konden voorzien in de opvoeding, kon het zijn dat de jongere alsnog in een liefdadigheidsinstelling of een verbeteringstehuis werd geplaatst (De Smet, 2010; Senaeve, 1998). (scriptiebank.be)

    En waarom ze dus al die jaren in verbeteringstehuizen in Gent, Antwerpen en Brussel had moeten doorbrengen. (nieuwsblad.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 20 Jul 2025 06:55
    0 reactie(s)

    #263

    verbeteringstehuis
    (zn. o.; ~tehuizen)

    historisch: instelling waar deliquente jongeren geplaatst werden; verbeteringsgesticht

    Ik heb mijn hele jeugd doorgebracht in een instelling. Ik durfde daar nooit een opmerking geven omdat ik bang was dat ik zo in een verbeteringstehuis zou terechtkomen. (recht-op.be)

    Indien de ouders niet voldoende konden voorzien in de opvoeding, kon het zijn dat de jongere alsnog in een liefdadigheidsinstelling of een verbeteringstehuis werd geplaatst (De Smet, 2010; Senaeve, 1998). (scriptiebank.be)

    En waarom ze dus al die jaren in verbeteringstehuizen in Gent, Antwerpen en Brussel had moeten doorbrengen. (nieuwsblad.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 20 Jul 2025 06:55
    0 reactie(s)

    #264

    verbeteringsschool
    (zn. o.; ~scholen)

    historisch: instelling voor deliquente jongeren

    vnw: verbeteringshuis, verbeteringsschool: tuchtschool

    znwb: tuchtschool

    zie ook verbeteringshuis; verbeteringstehuis

    Eva Dubuisson getuigde twee weken geleden ook, over het leven op een ‘verbeteringsschool’ of een instelling voor gerechtskinderen … (standaard.be)

    M.M. was de leerkracht van. G.B. Zij stelde dat G.B. naar een verbeteringsschool gestuurd moest worden omdat het een kind was dat veel loog en veel stal. (libstore.ugent.be)

    Het heet daar nu „Gemeenschapsinstelling voor Bijzondere Jeugdzorg De Zande“. Ter plaatse even goed bekend als „De Verbeteringsschool“. (bloggen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 20 Jul 2025 06:50
    0 reactie(s)

    #265

    verbeteringshuis
    (zn. o.; ~huizen)

    historisch: instelling waar deliquente jongeren geplaatst werden; verbeteringsgesticht

    vnw: verbeteringshuis, verbeteringsschool: tuchtschool

    znwb: Inrichting voor opvoeding van jeugdige delinquenten, tuchtschool.

    zie ook: verbeteringstehuis; verbeteringsschool

    Ze is naar een ‘verbeteringshuis’ gegaan, zoals men dat toen noemde. Ze is, zonder dat ze dat wist, voor de rechter moeten komen. (vlaamsparlement.be)

    Jongens van het verbeteringshuis van Ieper komen alhier weggevlucht en zijn blij eens in de vrije wereld te zijn. (dekroniekenvandewesthoek.be)

    Op ꞌt laatste wierd ze door gendarmen opgepikt en in een verbeteringshuis gestoken van Maria Magdalena. (blog.seniorennet.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 20 Jul 2025 06:44
    0 reactie(s)

    #266

    kjeisriet

    kjeisriet = kaarsvet

    Geen kjeisriet op uw kleren morsen, hoor.

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door de Bon op 19 Jul 2025 20:51
    0 reactie(s)

    #267

    vijffouter
    (de ~ (m.), ~s )

    vlinder

    VanessaAtalanta Closeup
    Vanessa atalanta

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: vijfwouter
    Vlinder, kapel. In de algemene taal sinds lang verouderd, echter nog wel gewestelijk in Vlaams-België in gebruik.

    < VIJVOUTER Middelnederlands: vivouder, viveltere, vivalter(e). Een in velerlei vormen verspreid germaans woord, grondvorm fifal?rôn -, dat waarschijnlijk een met latijns papilio overeenkomende reduplicatieve formatie is bij een wortel die ‘fladderen’ beteekent.

    Bij De Bo: fijfouter

    Volksetymologie (zie reactie): een vlinder bestaat uit 5 delen, een romp en 4 vleugels.

    Antwerpen: wiewouter
    Antwerpse Kempen: flikketeer
    Laarne: moddevijver
    Tielt: flieflotter
    Vlaamse Ardennen: vliegenbout, vliegenbouter, vliegemouter

    ’s Zomers zitten er veel vijffouters in onze vlierstruik.

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 19 Jul 2025 17:29
    2 reactie(s)

    #268

    poep
    (de ~ (v.), ~en)

    achterwerk, zitvlak

    CSD 2006 Cologne hotpants cropped

    De gebruikelijke Nederlandse betekenis van uitwerpselen of stront wordt in Vlaanderen niet gebruikt. Uitzondering hierop is hondenpoep, hoewel de Vlaming eerder hondenstront zal verkiezen.

    < Volgens sommige etymologen zou poep komen van het Franse poupe: achtersteven van een schip, Latijn puppis

    vnw: •achterste, achterwerk, billen, bips
    -iemand op zijn poep geven: iemand een pak voor zijn billen geven

    DS2015 geen standaardtaal

    zie ook voorpoep; poepzitten; klets op de poep

    Zet u neer op uw poep.

    Als ge niet braaf zijt, krijgt ge een klets op uw poep.

    Dat student Lloyd aarzelend op haar poep had gemikt om de omvang van de blauwe plek te beperken, kon Joke geen barst schelen. (standaard.be)

    Houd uw poep lekker warm met ‘swants’ – De Standaard

    Op het eind ging De Bruyne, na een zoveelste ren, op de poep zitten. Krampen. Zich helemaal te pletter gelopen. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 19 Jul 2025 17:15
    7 reactie(s)

    #269

    alzeleven
    (bw.)

    altijd

    verwante woorden bij vanzelevens niet!

    Ik heb het alzeleven zo gekend.

    Hij woont alzeleven in hetzelfde dorp, in hetzelfde huis, en het enige dat veranderde is dat hij jaren geleden een grote schuur bouwde, dat … (portugalportal.nl 3 juni 2025)

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door de Bon op 19 Jul 2025 17:14
    2 reactie(s)

    #270

    zejer

    zeer, pijn (Blankenbergs dialect)

    “k’en zejer a me powet” = ’k heb pijn aan mijn been.

    Regio Vlaamse Kust
    Bewerking door de Bon op 19 Jul 2025 17:14
    0 reactie(s)

    #271

    schiessig
    (bv nw)

    gejaagd, onrustig

    Amai, je bent zo schiessig, te veel straffe koffie gedronken of zo? Of moet je dringend nog ergens zijn?

    Regio Waasland
    Bewerking door de Bon op 19 Jul 2025 17:13
    0 reactie(s)

    #272

    doeskop
    (de ~(m.), ~pen)

    sufkop, sufferd, does, koppigaard

    zie ook doezen

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: sufkop, stijfkop (Cornelissen-Vervliet 1899)

    Walter Duts is een echte doeskop.

    Die man van mijn vriendin is een dikke does en nen dweize (dweis) doeskop tegelijk.

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door de Bon op 19 Jul 2025 17:12
    2 reactie(s)

    #273

    kwistenbiebel
    (de ~ (m.), ~s)

    1. losbol, lichtjes op zijn kop gevallen niet ernstig te nemen persoon
    2. kwibus, kwiet, kwiebel, kwieten
    soms ook bistenkwiebel

    Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): kwistenbijbel
    Uit Westvlaams kwiste `ruzie’ en bijbel (?): (West-Vlaanderen) Ruziezoeker.
    Van de Vyvere bekeek hem eens, als wou hij zeggen: ”Hela, kwistenbiebel, braaf zijn, hein! Of anders …” En De Jaegere was braaf, en bij de naamafroeping stemde hij, de eerste van de heele kamer: Jaaa! De West-Vlaming 6 Dec. 1930

    1. Zie die kwistenbiebel daar nu eens bezig! Hij is bezig de straat proper te maken met handborstel en vuilblik.

    2. Hela kwistenbiebel, ge houdt het schilderij op zijne kop!

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 19 Jul 2025 17:11
    6 reactie(s)

    #274

    olé
    (tussenwerpsel)

    jippie, joepie

    < Spaans: olé

    dikwijls uitgesproken: ollej

    zie ook jochei

    ’t Is gelukt, olé!

    Olé, olé olé olé, we are the champions, we are the champions…

    Buizen! Ollej! … maar 4 uur nodig hebben om alles te verwerken mja, het is maar wat je zelf gelooft zeker ;) …(9lives.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 19 Jul 2025 17:10
    0 reactie(s)

    #275

    kilometriek
    (de ~ (m.), ~en)

    afstandsmeter, snelheidsmeter

    vnw: kilometerteller

    Ik heb een nieuwe kilometriek voor mijn velo gekocht.

    De wijzer van de kilometriek van de auto slaagt op hol. Ik rijd 100 en 60 km int d’uur tegelijk.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 19 Jul 2025 17:09
    0 reactie(s)

    #276

    fraai
    (bn. en bw.)

    braaf, lief, deugdzaam

    tegengestelde van droef

    uitspraak: froai

    regio: Waregem, Westhoek

    Haar ouders ware content: het was een fraaie jongen waarmee ze vrijde.

    Sint Niklaoi goa allene komm’n oa’ j’ froai zij geweest, zulle!
    (‘Sinterklaas zal alleen komen als je braaf bent geweest, hoor!’) (gavergids.be / Waregem)

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 19 Jul 2025 17:08
    4 reactie(s)

    #277

    bobonne

    zie bobon

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 19 Jul 2025 17:08
    0 reactie(s)

    #278

    kwaksmoel
    (de ~, ~ en man.zelfst. nw.)

    dronkaard, zatlap

    kwak is jenever

    “Un echte kwaksmoel même pas encore klachkop! Décidément…tu nous enterreras tous vieux zwanseur. Bon anniversaire Ketje!” (facebook 16/01/09)

    (Een echte kwaksmoel, zelfs nog geen kletskop! Vast en zeker …ge zult ons nog allemaal begraven oude zwanzer. Gelukkige verjaardag Ketje!)

    Regio Brussel
    Bewerking door de Bon op 19 Jul 2025 17:07
    1 reactie(s)

    #279

    schreemen
    (ww., schreemde, geschreemd)

    schreien, huilen

    Crying

    Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): schreemen: schreien, wenen
    Het arme kind schreemde van de koude. Men snikte en schreemde rond het lijk. Ik kan dat niet hooren zonder schreemen. Hij schreemde van spijt en berouw, De Bo (1873)

    zie ook schremienge

    Voorbeelden

    Ik heb me bijna doodgeschreemd toen mijn kat overreden was. Nog een geluk dat ze van de eerste keer dood was.

    Regio Leiestreek
    Bewerking door de Bon op 19 Jul 2025 17:06
    0 reactie(s)

    #280

    kaarsriet

    zie kaarsroet

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 19 Jul 2025 17:05
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.