Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
het weer voorspellen
zie ook het weer
We zouden van het weekend willen BBQ-en, welk weer geven ze uit?
Ze geven voor van het weekend schoon weer uit. Het mag wel eens.
Wilt ge weten wat voor weer ze uitgeven? De vrt is als zo’n toestelleke van vroeger: verschijnt het vrouwke Sabine met haar paraplu, dan gaat het regenen. Komt het ventje Frank met zijn fiets, dan gaat de zon schijnen.
Zelfs het weer is anders in België dan in Nederland. In dit lemma bewaren we een overzicht van de Vlaamse weerterminologie en daaraan gerelateerde uitdrukkingen.
meteorologische fenomenen:
allerheiligenweer
aprilse grillen
buiencarrousel
donderslag
drache
drasjen
drasj national
drets
heilicht
ijllicht
maartse buien, aprilse grillen
muggenpis
nevel
ochtendgrijs
onweder
overtrekken
regendouche
regenvlaag
salavlaagje
schoon weer
smoor
smuiken
snipsneeuw
stofhagel
vlaag
weerlichten
winterprik
zeveren
zoelte
varia:
weeranker
uitdrukkingen:
het weer uitgeven
Onzen heer is nen …
regenen dat het giet
regenen, oude wijven ~
-
weerlicht, bliksem zonder donder of regen, meestal in de verte
zie ook heilichten
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
heilicht: weerlicht dat slechts een bloot flikkeren is en niet met donder gepaard gaat (Loquela (1891))
Van Dale online: gewestelijk
zie ook het weer
Het heilicht boven de zee kan een mooi natuurlijk lichtspel laten zien.
Ik zie alleen maar lichtflitsen en ik hoor geen donder. Dat zal heilicht zijn. Ofwel krijgen we sebiet een onweer boven onze kop ofwel waait het over.
zwangerschapsverlof, bevallingsverlof
Van Dale online 2020: BE, ambtelijk
Haar bevallingsrust is ten einde; maandag komt ze terug werken.
doel, wens, verlangen
ww.: betrachten
DS2010afgewezen
DS2015 geen standaardtaal
Van Dale online 2020: BE, formeel
ook betrachtiging, zie voorbeeld
Het is onze betrachting om een positief arbeidsbeleid te voeren.
halle.be: We kunnen enkel maar een poging doen met het concept ‘Black Eagle’ bovenstaande betrachtiging te bereiken.
tongeren-vandaag.be: Het is onze betrachtiging binnen een termijn van enkele jaren de lokale economische impact van de toeristische sector aan zienlijk te vergroten”, vertelde de schepen.
Een netzak is een boodschappentas in stof – ook wel redecuul genoemd in Gent
Provincie Antwerpen: netzak = boodschappentas
zie ook scheet, een ~ in een netzak
Vergeet je netzak niet, want anders moet je je boodschappen in je handen dragen…
iets met veel bravoure aankondigen maar uiteindelijk weinig of niets voorstellend
zie ook netzak
Wat als een grote nieuwigheid werd aangekondigd bleek nog maar eens een scheet in een netzak te zijn
VL: maïs (ma-is)
NL: mais (maiz)
Van Dale 2017 online: BE
ook samenstellingen: maïsolie, maïskorrel, maïskolf, enz.
zie ook maïzena
vgl. turketerf
De maïs staat er voor de tijd van het jaar nogal klein bij. Het zou wel eens mogen regenen.
met pensioen gaan, op pensioen gesteld worden
zie ook oppensioenstelling
VD2015 online: Belgisch-Nederlands
vgl. emeritaat, op ~ gaan
Hij is al een jaar of vijf op pensioen.
Nog een paar jaar en de Jean gaat op pensioen. Als er tegen dan nog pensioenen zijn natuurlijk.
SN-NL: met emeritaat gaan
Van Dale online 2020: BE
vgl. pensioen, op ~ gaan of zijn
Peter Adriaenssens (65) gaat op emeritaat. (vrt.be)
Hugo Vandenberghe gaat op emeritaat als KU Leuven-hoogleraar. (nieuwsblad.be)
“Ik ben op mijn 65e op emeritaat gegaan en heb dus niets meer met het beheer van de leerstoel te maken.” (bruzz.be)
SN-NL: met emeritaat gaan
Van Dale online 2020: BE
Peter Adriaenssens (65) gaat op emeritaat. (vrt.be)
Hugo Vandenberghe gaat op emeritaat als KU Leuven-hoogleraar. (nieuwsblad.be)
“Ik ben op mijn 65e op emeritaat gegaan en heb dus niets meer met het beheer van de leerstoel te maken.” (bruzz.be)
het geeft niet, het maakt niet uit
wordt niet gebruikt in Antwerpen
Nee, het let niet dat ge morgen niet kunt komen, we spreken volgende week wel een nieuwe datum af.
Wat let het dat al die nieuwe migrant workers een onderklasse `a la Dickens` gaan vormen in de steden, en labeuren tegen hongerlonen.
taaladviseur
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, weinig gebruikt
Van Dale 2020 online: BE, niet algemeen
Smisdom: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
(fictieve) Taalmail 1035629 van de vrt-taalraadsman:
niet: Ruud Hendrickx, taalraadsman van de VRT en de Vlaamse hoofdredacteur van Van Dale: “Het is een verrassende term geworden, …" (bron: www.vrt.be/nieuws)
wel: Ruud Hendrickx, taaladviseur van de VRT en de Vlaamse hoofdredacteur van Van Dale: “Het is een verrassende term geworden, …"
Taalraadsman komt voor in Belgisch-Nederlands maar is geen standaardtaal. Standaardtaal in het hele taalgebied is taaladviseur.
;)
Niet fictief:
“Een cynisch woord, een scherpe keuze van de Vlamingen”, is de commentaar van VRT-taalraadsman en hoofdredacteur van Van Dale Ruud Hendrickx. (vrt.be)
Heb je er al eens bij stilgestaan dat een zomerse barbecue voor een taalraadsman een ware hel is? (Ruud Hendrickx – vrttaal.net)
De VRT heeft daarom een taalraadsman in dienst, Ruud Hendrickx. (vrttaal.net)
Hij vroeg raad aan de taaladviseur Ruud Hendrickx, want hijzelf kwam er ook niet uit. (vrttaal.net)
welkom
Van Dale 2005 (Belgisch-Nederlands, niet algemeen)
Van Dale online 2020: BE, formeel
Kom binnen! Ge zijt welgekomen.
Een welgekomen afwisseling.
De notionele interestaftrek is een welgekomen geschenk voor de kmo’s.
nadelig gevolg , het tegengestelde bekomen van hetgeen men wil, terugslag
Van Dale online 2020: BE
zie ook weerbots, van de ~
Met zijn slecht beleid heeft hij nu de weerbots en is hij niet meer verkozen.
“De weerbots is nog steeds niet voorbij”, zegt hij nu in een filmpje op Facebook. “Het is niet dat ik in een zwaar emotioneel gat ben gevallen, maar ik voel wel dat het een zwaar jaar is geweest.”(vrt.be)
Een netzak is een boodschappentas in stof – ook wel redecuul genoemd in Gent
Provincie Antwerpen: netzak = boodschappentas
Vergeet je netzak niet, want anders moet je je boodschappen in je handen dragen…
pseudo-ereteken van speeksel: met speeksel aan de duim iemand of uw eigen “decoreren”
Prov. Antwerpen: spiekmadolle, spiëkmadeulle, spiekmadol
Antw. Kempen: tufmadolle, speekmadolle
Mooi zo! Ge krijgt van mij een speekmedaille!
“We hebben dan ook wel allemaal een ‘speekmadolle’ (uw duim even natmaken met uw tong en dan op hartje duwen) verdiend.” (demotorsite.be)
“Verdorie! Dat is een goed idee…! Daar mag ik mezelf wel een “speekmadolle” voor geven!" (Lambik: De stalen bloempot)
Voor die onnozele vondst alleen al, dames en heren, is die film de moeite waard en verdient regisseur Jan Verheyen een “speekmedaille”. (Louis van Dievel – vrt.be)
Wij die trots onze burgerlijke ongehoorzaamheid als een speekmedaille ronddragen, willen nu plots met harde hand geleid worden. (Mark Coenen – De Morgen)
het geeft niet, het maakt niet uit
Nee, het let niet dat ge morgen niet kunt komen, we spreken volgende week wel een nieuwe datum af.
Wat let het dat al die nieuwe migrant workers een onderklasse `a la Dickens` gaan vormen in de steden, en labeuren tegen hongerlonen.
Blijkbaar verdwijnen er regelmatig lemma’s uit het VW. Zie reactie bij coiffeuse. Dit lemma als hulpinstrument voor de suggestie van nthn om regelmatig de teller op het welkomstblad van het VW op te volgen. Hopelijk brengt dit wat inzicht in de aard en de omvang van het probleem.
Hieronder kan per datum, de laatste tellerstand genoteerd worden in combinatie met het meest recente nieuwe woord/lemma én het aantal nieuwe lemma’s sinds de vorige tellingen (zie hiervoor lijst ‘recent’ en zelf daadwerkelijk tellen als controle).
datum______teller____laatste lemma___________________aantal nieuwe sinds vorige__woorden tekort/verdwenen + opm
**********************************************************************************
8/3/2020___32680_____coiffeuse
8/3/2020___32681_____Teller VW_____________________1 _____________________ineens een test :)
11/3/2020__32690_____kunstencentrum________________9 _____________________OK
13/3/2020__32695____paniekwinkelen_________________5 _____________________OK
14/3/2020__32706_____gengig_______________________11 _____________________OK
17/3/2020__32720____kant, er de ~jes (van) afrijden___14 _____________________OK
19/3/2020__32740____dadelaar______________________20 _____________________OK
22/3/2020__32765____klappe nansje_________________25 ____________________ OK
24/3/2020__32777____wasmachien____________________12 _____________________OK
26/3/2020__32784____voortonen______________________7 _____________________OK
28/3/2020__32789____achtervolgingskoers____________5 _____________________OK
30/3/2020__32800____mammeloeze_____________________11 _____________________OK
2/4/2020___32819____dis, ’t is fris aan den ~______19 ____________________OK
4/4/2020___32832____essentiële verplaatsing________13 ____________________OK
8/4/2020___32839___zorgnet _________________________7 ___________________OK
10/4/2020__32854__Landen, de Lege ~________________15 ___________________OK
16/4/2020__32867___verstaanbaar___________________13 ___________________OK
18/4/2020_32878___regeringsraad___________________11 ___________________OK
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.