Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #25601

    het weer uitgeven
    (uitdr.)

    het weer voorspellen

    zie ook het weer

    We zouden van het weekend willen BBQ-en, welk weer geven ze uit?

    Ze geven voor van het weekend schoon weer uit. Het mag wel eens.

    Wilt ge weten wat voor weer ze uitgeven? De vrt is als zo’n toestelleke van vroeger: verschijnt het vrouwke Sabine met haar paraplu, dan gaat het regenen. Komt het ventje Frank met zijn fiets, dan gaat de zon schijnen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 19 Apr 2020 12:36
    7 reactie(s)

    #25602

    het weer
    (verzamellemma)

    Zelfs het weer is anders in België dan in Nederland. In dit lemma bewaren we een overzicht van de Vlaamse weerterminologie en daaraan gerelateerde uitdrukkingen.

    meteorologische fenomenen:
    allerheiligenweer
    aprilse grillen
    buiencarrousel
    donderslag
    drache
    drasjen
    drasj national
    drets
    heilicht
    ijllicht
    maartse buien, aprilse grillen
    muggenpis
    nevel
    ochtendgrijs
    onweder
    overtrekken
    regendouche
    regenvlaag
    salavlaagje
    schoon weer
    smoor
    smuiken
    snipsneeuw
    stofhagel
    vlaag
    weerlichten
    winterprik
    zeveren
    zoelte

    varia:
    weeranker

    uitdrukkingen:
    het weer uitgeven
    Onzen heer is nen …
    regenen dat het giet
    regenen, oude wijven ~

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 19 Apr 2020 12:36
    1 reactie(s)

    #25603

    heilicht
    (het ~, ~en)

    weerlicht, bliksem zonder donder of regen, meestal in de verte
    zie ook heilichten

    Woordenboek der Nederlandsche Taal:
    heilicht: weerlicht dat slechts een bloot flikkeren is en niet met donder gepaard gaat (Loquela (1891))

    Van Dale online: gewestelijk

    zie ook het weer

    Het heilicht boven de zee kan een mooi natuurlijk lichtspel laten zien.

    Ik zie alleen maar lichtflitsen en ik hoor geen donder. Dat zal heilicht zijn. Ofwel krijgen we sebiet een onweer boven onze kop ofwel waait het over.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 19 Apr 2020 12:35
    0 reactie(s)

    #25604

    bevallingsrust
    (de ~ (v.), geen mv.)

    zwangerschapsverlof, bevallingsverlof

    Van Dale online 2020: BE, ambtelijk

    Haar bevallingsrust is ten einde; maandag komt ze terug werken.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 19 Apr 2020 12:34
    0 reactie(s)

    #25605

    betrachting
    (de ~ (v.), ~en)

    doel, wens, verlangen

    ww.: betrachten
    DS2010afgewezen
    DS2015 geen standaardtaal
    Van Dale online 2020: BE, formeel

    ook betrachtiging, zie voorbeeld

    Het is onze betrachting om een positief arbeidsbeleid te voeren.

    halle.be: We kunnen enkel maar een poging doen met het concept ‘Black Eagle’ bovenstaande betrachtiging te bereiken.

    tongeren-vandaag.be: Het is onze betrachtiging binnen een termijn van enkele jaren de lokale economische impact van de toeristische sector aan zienlijk te vergroten”, vertelde de schepen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 19 Apr 2020 12:30
    0 reactie(s)

    #25606

    netzak, een scheet in een ~
    (uitdr.)

    zie scheet, een ~ in een netzak

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 19 Apr 2020 11:14
    0 reactie(s)

    #25607

    netzak
    (de ~ (m.), ~en)

    Een netzak is een boodschappentas in stof – ook wel redecuul genoemd in Gent

    zie ook: kabas
    vgl netteke

    Provincie Antwerpen: netzak = boodschappentas

    zie ook scheet, een ~ in een netzak

    Vergeet je netzak niet, want anders moet je je boodschappen in je handen dragen…

    Regio Gent
    Bewerking door nthn op 19 Apr 2020 11:13
    6 reactie(s)

    #25608

    scheet, een ~ in een netzak
    (uitdr.)

    iets met veel bravoure aankondigen maar uiteindelijk weinig of niets voorstellend

    zie ook netzak

    Wat als een grote nieuwigheid werd aangekondigd bleek nog maar eens een scheet in een netzak te zijn

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 19 Apr 2020 11:13
    0 reactie(s)

    #25609

    maïs
    (de ~ (m.), g. mv.)

    VL: maïs (ma-is)
    NL: mais (maiz)

    Van Dale 2017 online: BE

    ook samenstellingen: maïsolie, maïskorrel, maïskolf, enz.

    zie ook maïzena

    vgl. turketerf

    De maïs staat er voor de tijd van het jaar nogal klein bij. Het zou wel eens mogen regenen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 19 Apr 2020 09:26
    4 reactie(s)

    #25610

    pensioen, op ~ gaan of zijn
    (uitdr.)

    met pensioen gaan, op pensioen gesteld worden

    zie ook oppensioenstelling

    VD2015 online: Belgisch-Nederlands

    vgl. emeritaat, op ~ gaan

    Hij is al een jaar of vijf op pensioen.

    Nog een paar jaar en de Jean gaat op pensioen. Als er tegen dan nog pensioenen zijn natuurlijk.

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door Georges Grootjans op 18 Apr 2020 22:50
    1 reactie(s)

    #25611

    emeritaat, op ~ gaan
    (uitdr.)

    SN-NL: met emeritaat gaan

    Van Dale online 2020: BE

    vgl. pensioen, op ~ gaan of zijn

    Peter Adriaenssens (65) gaat op emeritaat. (vrt.be)

    Hugo Vandenberghe gaat op emeritaat als KU Leuven-hoogleraar. (nieuwsblad.be)

    “Ik ben op mijn 65e op emeritaat gegaan en heb dus niets meer met het beheer van de leerstoel te maken.” (bruzz.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 18 Apr 2020 22:50
    0 reactie(s)

    #25612

    emeritaat, op ~ gaan
    (uitdr.)

    SN-NL: met emeritaat gaan

    Van Dale online 2020: BE

    Peter Adriaenssens (65) gaat op emeritaat. (vrt.be)

    Hugo Vandenberghe gaat op emeritaat als KU Leuven-hoogleraar. (nieuwsblad.be)

    “Ik ben op mijn 65e op emeritaat gegaan en heb dus niets meer met het beheer van de leerstoel te maken.” (bruzz.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 18 Apr 2020 22:48
    0 reactie(s)

    #25613

    het let niet
    (uitdr.)

    het geeft niet, het maakt niet uit

    wordt niet gebruikt in Antwerpen

    Nee, het let niet dat ge morgen niet kunt komen, we spreken volgende week wel een nieuwe datum af.

    Wat let het dat al die nieuwe migrant workers een onderklasse `a la Dickens` gaan vormen in de steden, en labeuren tegen hongerlonen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 18 Apr 2020 19:58
    4 reactie(s)

    #25614

    taalraadsman
    (zn. ~m., ~nen)

    taaladviseur

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, weinig gebruikt
    Van Dale 2020 online: BE, niet algemeen
    Smisdom: Belgisch-Nederlands, niet algemeen

    (fictieve) Taalmail 1035629 van de vrt-taalraadsman:
    niet: Ruud Hendrickx, taalraadsman van de VRT en de Vlaamse hoofdredacteur van Van Dale: “Het is een verrassende term geworden, …" (bron: www.vrt.be/nieuws)
    wel: Ruud Hendrickx, taaladviseur van de VRT en de Vlaamse hoofdredacteur van Van Dale: “Het is een verrassende term geworden, …"
    Taalraadsman komt voor in Belgisch-Nederlands maar is geen standaardtaal. Standaardtaal in het hele taalgebied is taaladviseur.
    ;)

    Niet fictief:

    “Een cynisch woord, een scherpe keuze van de Vlamingen”, is de commentaar van VRT-taalraadsman en hoofdredacteur van Van Dale Ruud Hendrickx. (vrt.be)

    Heb je er al eens bij stilgestaan dat een zomerse barbecue voor een taalraadsman een ware hel is? (Ruud Hendrickx – vrttaal.net)

    De VRT heeft daarom een taalraadsman in dienst, Ruud Hendrickx. (vrttaal.net)

    Hij vroeg raad aan de taaladviseur Ruud Hendrickx, want hijzelf kwam er ook niet uit. (vrttaal.net)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 18 Apr 2020 19:48
    0 reactie(s)

    #25615

    welgekomen
    (bn.)

    welkom

    Van Dale 2005 (Belgisch-Nederlands, niet algemeen)
    Van Dale online 2020: BE, formeel

    Kom binnen! Ge zijt welgekomen.

    Een welgekomen afwisseling.

    De notionele interestaftrek is een welgekomen geschenk voor de kmo’s.

    Provincie Oost-Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 18 Apr 2020 19:36
    0 reactie(s)

    #25616

    weerbots
    (de ~ (m.), ~en)

    nadelig gevolg , het tegengestelde bekomen van hetgeen men wil, terugslag

    Van Dale online 2020: BE

    zie ook weerbots, van de ~

    Met zijn slecht beleid heeft hij nu de weerbots en is hij niet meer verkozen.

    “De weerbots is nog steeds niet voorbij”, zegt hij nu in een filmpje op Facebook. “Het is niet dat ik in een zwaar emotioneel gat ben gevallen, maar ik voel wel dat het een zwaar jaar is geweest.”(vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 18 Apr 2020 19:32
    1 reactie(s)

    #25617

    netzak
    (de ~ (m.), ~en)

    Een netzak is een boodschappentas in stof – ook wel redecuul genoemd in Gent

    zie ook: kabas
    vgl netteke

    Provincie Antwerpen: netzak = boodschappentas

    Vergeet je netzak niet, want anders moet je je boodschappen in je handen dragen…

    Regio Gent
    Bewerking door de Bon op 18 Apr 2020 18:47
    6 reactie(s)

    #25618

    speekmedaille
    (de ~ (v.), -s)

    pseudo-ereteken van speeksel: met speeksel aan de duim iemand of uw eigen “decoreren”

    Prov. Antwerpen: spiekmadolle, spiëkmadeulle, spiekmadol
    Antw. Kempen: tufmadolle, speekmadolle

    Mooi zo! Ge krijgt van mij een speekmedaille!

    “We hebben dan ook wel allemaal een ‘speekmadolle’ (uw duim even natmaken met uw tong en dan op hartje duwen) verdiend.” (demotorsite.be)

    “Verdorie! Dat is een goed idee…! Daar mag ik mezelf wel een “speekmadolle” voor geven!" (Lambik: De stalen bloempot)

    Voor die onnozele vondst alleen al, dames en heren, is die film de moeite waard en verdient regisseur Jan Verheyen een “speekmedaille”. (Louis van Dievel – vrt.be)

    Wij die trots onze burgerlijke ongehoorzaamheid als een speekmedaille ronddragen, willen nu plots met harde hand geleid worden. (Mark Coenen – De Morgen)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 18 Apr 2020 15:29
    3 reactie(s)

    #25619

    het let niet
    (uitdr.)

    het geeft niet, het maakt niet uit

    Nee, het let niet dat ge morgen niet kunt komen, we spreken volgende week wel een nieuwe datum af.

    Wat let het dat al die nieuwe migrant workers een onderklasse `a la Dickens` gaan vormen in de steden, en labeuren tegen hongerlonen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 18 Apr 2020 14:58
    4 reactie(s)

    #25620

    Teller VW
    (tijdelijk tellemma)

    Blijkbaar verdwijnen er regelmatig lemma’s uit het VW. Zie reactie bij coiffeuse. Dit lemma als hulpinstrument voor de suggestie van nthn om regelmatig de teller op het welkomstblad van het VW op te volgen. Hopelijk brengt dit wat inzicht in de aard en de omvang van het probleem.

    Hieronder kan per datum, de laatste tellerstand genoteerd worden in combinatie met het meest recente nieuwe woord/lemma én het aantal nieuwe lemma’s sinds de vorige tellingen (zie hiervoor lijst ‘recent’ en zelf daadwerkelijk tellen als controle).

    datum______teller____laatste lemma___________________aantal nieuwe sinds vorige__woorden tekort/verdwenen + opm
    **********************************************************************************
    8/3/2020___32680_____coiffeuse
    8/3/2020___32681_____Teller VW_____________________1 _____________________ineens een test :)
    11/3/2020__32690_____kunstencentrum________________9 _____________________OK
    13/3/2020__32695____paniekwinkelen_________________5 _____________________OK
    14/3/2020__32706_____gengig_______________________11 _____________________OK
    17/3/2020__32720____kant, er de ~jes (van) afrijden___14 _____________________OK
    19/3/2020__32740____dadelaar______________________20 _____________________OK
    22/3/2020__32765____klappe nansje_________________25 ____________________ OK
    24/3/2020__32777____wasmachien____________________12 _____________________OK
    26/3/2020__32784____voortonen______________________7 _____________________OK
    28/3/2020__32789____achtervolgingskoers____________5 _____________________OK
    30/3/2020__32800____mammeloeze_____________________11 _____________________OK
    2/4/2020___32819____dis, ’t is fris aan den ~______19 ____________________OK
    4/4/2020___32832____essentiële verplaatsing________13 ____________________OK
    8/4/2020___32839___zorgnet _________________________7 ___________________OK
    10/4/2020__32854__Landen, de Lege ~________________15 ___________________OK
    16/4/2020__32867___verstaanbaar___________________13 ___________________OK
    18/4/2020_32878___regeringsraad___________________11 ___________________OK

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 18 Apr 2020 12:46
    10 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.