Recente wijzigingen

b-weg

(zn. m.; ~en)

zie beeweg

beeweg

(de ~ (m.), ~en)

bedevaart, letterlijk “bedeweg”

Woordenboek der Nederlandsche Taal: In de zuidelijke gewesten de gewone term voor wat anders bedevaart heet. Een beeweg, eene bedevaart doen (zie ook Loquela (1885))

ook in de provincie Antwerpen

ook b-weg

Vlaamse volgorden

(verzamellemma)

In het Vlaams worden soms dezelfde woorden in een andere volgorde gebruikt vergeleken met het Nederlands. In dit lemma bewaren we een overzicht van deze voor Nederlanders omgekeerde woorden en uitdrukkingen. Verschillende van deze volgorden worden afgekeurd en afgeleerd louter en alleen omwille van het feit dat men ze in Nederland anders oplijst.

Vlaamse volgorden

(verzamellemma)

In het Vlaams worden soms dezelfde woorden in een andere volgorde gebruikt vergeleken met het Nederlands. In dit lemma bewaren we een overzicht van deze voor Nederlanders omgekeerde woorden en uitdrukkingen. Verschillende van deze volgorden worden afgekeurd en afgeleerd louter en alleen omwille van het feit dat men ze in Nederland anders oplijst.

West-Vlaams

(het ~, geen mv.)

De streektaal gesproken in West-Vlaanderen, die op vele vlakken (maar lang niet alle) zeer conservatief is gebleven waar de meeste andere (streek)talen ingrijpende veranderingen zijn ondergaan. Niettemin vertoont ze een duidelijke hechte verwantschap met de Zeeuwse, Oost-Vlaamse en Brabantse streektalen (en bijgevolg ook met het algemeen Vlaams) – van woordenschat tot uitdrukkingen tot grammatica tot uitspraak. De band met het Limburgs is verder te zoeken, maar toch hebben ook deze twee uitersten meer met mekaar gemeen dan met het Hollands – en dus het Standaardnederlands/ABN – van boven de Moerdijk. Gezien de geografische ligging zijn er wel enkele raakvlakken met het Hollands (men zegt o.a. ‘seenappel’ ipv ‘appelsien’) evenals andere aan de kust gelegen talen, zoals het Engels, Fries, de Scandinavische talen, en ook het Frans, die bv. in het Oost-Vlaams al ongehoord zijn.

De taal wordt nog altijd vloeiend door alle lagen van de bevolking gesproken, maar is desondanks ook onderhevig aan zowel de taalzuivering als aan de neiging tot aanpassing aan de algemeen Vlaamse standaardtaal (doch dit laatste slechts in zeer beperkte mate – er is eerder sprake van een gelijktijdig gebruik van het West-Vlaams met West-Vlamingen als het algemeen Vlaams met andere Vlamingen).

In se kan de taal onderverdeeld worden in twee grote dialectgroepen, de noordwestelijke (aan de kust en de grens met Frankrijk) en zuidoostelijke (aan de grens met Oost-Vlaanderen en Wallonië), maar op een eerder beperkt aantal verschillen in uitspraak en grammatica na is de taal intern bijzonder consistent.

Net als het Limburgs wordt het West-Vlaams erkend in het zgn. ‘Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden’, maar wordt desondanks niet erkend door enige Belgische/Vlaamse overheidsinstantie, enerzijds omwille van uitvoerig gelobby door de Nederlandse Taalunie, anderzijds vanwege een vermeende Franstalige samenzwering die de Germaanse talen in Vlaanderen zou willen uitroeien en enkel een geünificeerd ‘néerlandais’ tegen die uitdaging zou opgewassen zijn (niettegenstaande het feit dat de eerste Franstalige die ‘le néerlandais’ beschouwt als iets anders dan onverstaanbaar en onverstaanbaar gebrabbel allicht nog geboren dient te worden). De pijnlijke ironie wilt dat nu net in het vermaledijde Frankrijk de regionale overheid het ‘Frans-Vlaams’ – een nog net iets conservatievere versie van het West-Vlaams (maar op zich eenvoudig tot de noordwestelijke dialectgroep en bijgevolg tot het West-Vlaams in het algemeen te rekenen) – erkent, met onder de oprichting van een bureau ter ondersteuning van de taal, en de subsidiëring van de Akademie voor Nuuze Vlaemsche Taele.

De taal beschikt onder andere over heur eigen Wikipedia (met een aldaar ontwikkelde gestandaardiseerde spelling) en een eigen taalcode ‘vls’ (weliswaar zowel in historische als hedendaagse als taalkundige als geografische zin, vrij onterecht bestempeld als ‘Vlaams’).

Wel dient opgemerkt te worden dat de voornaamste verschillen tussen het West-Vlaams en andere Vlaamse dialecten zich bevinden op vlak van uitspraak en woordenschat. Qua grammatica kent het West-Vlaams vrijwel geen eigenaardigheden die niet in die andere dialecten voorkomen.

Vlaamse volgorden

(verzamellemma)

In het Vlaams worden soms dezelfde woorden in een andere volgorde gebruikt vergeleken met het Nederlands. In dit lemma bewaren we een overzicht van deze voor Nederlanders omgekeerde uitdrukkingen. Verschillende van deze volgorden worden afgekeurd en afgeleerd louter en alleen omwille van het feit dat men ze in Nederland anders oplijst.

muskaatnoot

(de ~ (v.), -en)

nootmuskaat, kruinoot

Van Dale online: stofnaam, Belgisch-Nederlands, niet algemeen

zie ook verzamellemma groenten en fruit; Vlaamse volgorden

appelsien

(de ~ (v./m.), ~en)

sinaasappel

< Genoemd naar het land van herkomst: China (in de oudere vorm Sina, zoals in sinologie). Voor de vorming zijn bijv. nootmuskaat, appelgranat, appelen van oraignen (in plaats van resp. muskaatnoot, granaatappel en oranjeappel) te vergelijken. Eveneens door woordmetathese is dan ook de vorm sinaasappel ontstaan. (M. Philippa e.a.)

soorten: persappelsien, eetappelsien, bloedappelsien

zie ook appelsienpel; appelsiensap; appelsienkist, ginappel; verzamellemma groenten en fruit; Vlaamse volgorden

Vlaamse volgorden

(verzamellemma)

In het Vlaams worden soms dezelfde woorden in een andere volgorde gebruikt vergeleken met het Nederlands. In dit lemma bewaren we een overzicht van deze voor Nederlanders omgekeerde uitdrukkingen. Verschillende van deze volgorden worden afgekeurd en afgeleerd louter en alleen omwille van het feit dat men ze in Nederland anders oplijst.

farde

(de ~ (v.), ~n/s)

1. map, ringmap
2. slof sigaretten

Van Dale online: BE, niet algemeen
< Belgisch-Frans
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)

ringmap

(zn. v.; ~pen)

NL: ringband, ordner

tabbaard

(de ~ (m.) ~en)

-nachtjapon, slaapkleed
-kledingstuk om in te slapen, een soort hemd met lange mouwen en dicht tot aan de hals. Bij de mannen was het vooraan korter met opzij een split

Afbeelding zie hier

oorspr. betekenis: ambtelijk gewaad zoals toga, meestal voor mannen

ook: Regio Gent Noord (Evergem, Lovendegem…)
ook in prov. West-Vlaanderen
ook in het Waasland

Van Dale 2013 online: gewestelijk

stukken van mensen

(onz. mv.)

verschrikkelijk veel (kosten, moeten betalen)

NL: een rib uit mijn/je/d’r/… lijf

zie ook stukken van mensen kosten

berichtjes sturen

(uitdr.)

SN/NL: appen

ook kortweg ‘sturen’
of ’sms’en’ – ook wanneer SMS niet het medium is, maar het moet wel nog steeds via de gsm gaan

lat

(zn. v., -ten)

streep, galon, die de graad van de drager aanduidt

lat

(zn. v., -ten)

reep

lat

(znw. de ~ (v.), ~ten)

meetlat, liniaal

lat

(znw. de ~ (v.), ~ten)

meetlat, liniaal

lat

(zn. v., -ten)

reep

Vlaamse volgorden

(verzamellemma)

In het Vlaams worden soms dezelfde woorden in een andere volgorde gebruikt vergeleken met het Nederlands. In dit lemma bewaren we een overzicht van deze voor Nederlanders omgekeerde uitdrukkingen. Verschillende van deze volgorden worden afgekeurd en afgeleerd louter en alleen omwille van het feit dat men ze in Nederland anders oplijst.

duimen en vingers aflekken – NL vingers en duimen aflikken
fauna en flora – NL flora en fauna
groenten en fruit – NL fruit en groenten
loontje komt om zijn boontje – NL boontje komt om zijn loontje
nko-arts (neus-keel-oorarts) – NL kno-arts (keel-neus-oorarts)
pief poef paf – NL Pief paf poef
scha en schande, met ~ (1) – NL met schande en schade
weeral – NL alweer
wetens en willens – NL willens en wetens
zeker en vast – NL vast en zeker

±:
blad, steen, schaar (VL) / schaar, steen, papier (Antw.-Brussel) – NL steen, papier, schaar
water en bloed zweten – NL bloed en tranen zweten
water, zweet en bloed – NL bloed, zweet en tranen