Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
fig. iets of iemand aanvaardbaar maken, van schuld ontlasten
vgl. dedouaneren: goederen inschrijven
Historisch onderzoek toont overigens aan dat De Vlaamse Linie het ‘zwarte Vlaanderen’ dedouaneerde bij de bredere katholieke bevolking (bloggen.be)
Als ze de eerste twee weken na haar ‘schandaal’ (wat het ook reëel moge geweest zijn) overleeft, is de zaak definitief van de baan en wordt ze vanzelf maatschappelijk gededouaneerd. (dewereldmorgen.be)
‘De N-VA is niet opgericht om het Belang te dedouaneren’ (knack.be)
Toch hebben de auteurs het gedrag van Laïs tegenover Soetkin terecht gesitueerd binnen een welbekende wetmatigheid: je kunt je als gedoodverfd “fascist” alleen dedouaneren door weer anderen van “fascisme” te beschuldigen. (inflandersfields.eu)
fig. iets of iemand aanvaardbaar maken, van schuld ontlasten
vgl. dedouaneren: goederen inschrijven
… de Franse socialistische premier Mollet paaide de gaullisten in zijn kabinet met de atoombom en dedouaneerde zo de vrijhandelszone. (tijd.be)
Historisch onderzoek toont overigens aan dat De Vlaamse Linie het ‘zwarte Vlaanderen’ dedouaneerde bij de bredere katholieke bevolking (bloggen.be)
Als ze de eerste twee weken na haar ‘schandaal’ (wat het ook reëel moge geweest zijn) overleeft, is de zaak definitief van de baan en wordt ze vanzelf maatschappelijk gededouaneerd. (dewereldmorgen.be)
‘De N-VA is niet opgericht om het Belang te dedouaneren’ (knack.be)
Toch hebben de auteurs het gedrag van Laïs tegenover Soetkin terecht gesitueerd binnen een welbekende wetmatigheid: je kunt je als gedoodverfd “fascist” alleen dedouaneren door weer anderen van “fascisme” te beschuldigen. (inflandersfields.eu)
fig. iets of iemand aanvaardbaar maken, van schuld te ontlasten
vgl. dedouaneren: goederen inschrijven
… de Franse socialistische premier Mollet paaide de gaullisten in zijn kabinet met de atoombom en dedouaneerde zo de vrijhandelszone. (tijd.be)
Historisch onderzoek toont overigens aan dat De Vlaamse Linie het ‘zwarte Vlaanderen’ dedouaneerde bij de bredere katholieke bevolking (bloggen.be)
Als ze de eerste twee weken na haar ‘schandaal’ (wat het ook reëel moge geweest zijn) overleeft, is de zaak definitief van de baan en wordt ze vanzelf maatschappelijk gededouaneerd. (dewereldmorgen.be)
‘De N-VA is niet opgericht om het Belang te dedouaneren’ (knack.be)
Toch hebben de auteurs het gedrag van Laïs tegenover Soetkin terecht gesitueerd binnen een welbekende wetmatigheid: je kunt je als gedoodverfd “fascist” alleen dedouaneren door weer anderen van “fascisme” te beschuldigen. (inflandersfields.eu)
inklaren/uitklaren van goederen
vnw: in- of uitklaren
zie ook andere betekenis dedouaneren
In Belgie heb je geen nummerplaat nodig voor een snorfiets, dedouaneren zal voldoende zijn zeker (kost ongeveer 1 €). (vespaforum.be)
Alleen zo lukt het de geblokkeerde goederen te dedouaneren op de boten die voor de kust liggen. (congoforum.be)
Preregistreren, dedouaneren en inschrijven van speed pedelecs (traxio.be)
3/03/2022 · 2021. 1800cc. 9800km. Full optie. is een Franse motor, maar reeds gededouaneerd in België. (2dehands.be)
augurk, al of niet opgelegd in zuur of zoetzuur
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal <Frans: (1847) = lett. hoorntje
DS2015 geen standaardtaal
zie ook verzamellemma groenten en fruit
Een cornichon in schijven op een dikke boterham met roomboter en kaas is een lekker tussendoortje.
Een Vlaming met een degelijke lochting – of een winkelkar – heeft al wel eens namen nodig om de vruchten en planten te benoemen die uiteindelijk op zijn talloor moeten terechtkomen, al dan niet na ze eerst te schellen of te pellen. Ook wanneer zijn moestuin het slachtoffer is van moeskoppen, dient hij de polies duidelijk te kunnen informeren.
Vruchten/planten:
ajuin
appelkok
appelsien
banaanappel
beet
binnenrode
cornichon
cresson
eierplant
erpel
fraize, jerbees
kriek
look
maïs
mandarinne
muizenoorkes
papekul
patatten
peche
pee
pijpajuin
pompelmoes
porei
rijs
salaad
savooikool
schorsenelen
selder, knolselder, bleekselder
sluimererwt
sojascheut
stekelbes
suikerboon
tomat
witbuik
witloof, grondwitloof
zurkel
okkernoten
vuistnoot
kruidnoot, muskaatnoot
kalissenhout
Onderdelen:
appelkits
Bomen:
abrikozelaar, appelaar, appelpoeper, bananelaar, dadelaar, druivelaar, frambozelaar, kakilaar, kerselaar, kokosnotelaar, kriekelaar, kweeperelaar, mispelaar, notelaar, olijvelaar, perelaar, perzikelaar, pruimelaar, rozelaar, vijgelaar
Verwerkte producten:
ajuinpatatten, ajuinsaus, ajuinsoep, appelbol, appelsiensap, appelspijs, appeltrot, asperges à la Flamande, confituur, friet, fruitpap, fruitsap, fruitsla, gelei, groentepap, patates frites, patattenpuree, peekesstoemp, pompelmoessap, suikerboon, seldersoep, stoemp
Varia:
belgetarisch, bussel, crudivorisme, groentjes, zesser, twaalver, vette
Samenstellingen:
appelsienkist, appelsienpel, appelsienschel, erpelschelder, patattenjasser, patattenscheller
Vergelijkingen:
appelblauwzeegroen, peekesros, peeschijven, appelsienhuid, appelsienvel
Uitdrukkingen:
appel, amai mijnen ~, appel, de goeien ~, appel, een ~ uit de kast vallen, appelen en peren, appelen met citroenen vergelijken, appelen met peren vergelijken, mispel, zo plat als een ~, pee, een ~ steken, peekes, van ~ gebaren, peer, de ~ in twee snijden, peer, de ~ zijn, peer, iemand een ~ geven, peer, iemand een ~ stoven, peer, iemand een ~ verkopen, peer van Pollentier, patatten
Bijnamen:
ajuin, ajuinen, ajuinenstad, ajuinenvreter, appel, asperge, erpel, patat, pee, peesteker, serreplant, wortel
zie ook Vlaamse volgorden
folkloristische verklede figuren met witte maskers en klompen die carnaval inluiden, een traditie die stamt uit de middeleeuwen
Wanneer ik het tromgeroffel, de bellen en de klompen van de Gilles hoor, dan is Carnaval Aalst echt begonnen. (Aalster carnaval)
het ophalen van carnavalisten in de vroege ochtend om de carnaval in te luiden
zie ook: ramasseren
Traditioneel trekken de carnavalisten in de vroege ochtend luidruchtig door de straten voor de ramassage waarbij van huis naar huis wordt gegaan om alle leden op te halen.
prutske, klein kind
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 3
En dat prutske maar wenen, hij was verloren gelopen.
Wereldkampioen Noor Vidts gevierd op haar eigen Vilvoordse Atletiekclub: “Hier begon ze als prutske van 7 jaar” (vrt.be)
> andere betekenis van pruts
fisc.: het niet samentellen van beroepsinkomens om belast te worden
vnw: splitsing en afzonderlijke belasting van de beroepsinkomens van gehuwden alsof ze fiscaal alleenstaand zijn
antoniem: cumul
> zie ook andere betekenis van decumul
Via de programmawet zal de verhoging van pensioenen voor zelfstandigen uitgevoerd worden, evenals de decumul van belastingen op het gezinspensioen. (news.belgium.be)
Dat betekent niet dat de belastingen voor het gezin op een samengeteld inkomen worden berekend. De belastingberekening gebeurt per partner afzonderlijk en pas op het einde zal de administratie de saldo’s van beide partners samentellen. Die werkwijze wordt in het vakjargon decumul genoemd. (tijd.be)
Sinds het doorvoeren van de integrale decumul gebeurt de berekening van het belastbaar inkomen en de verschuldigde belasting immers per belastingplichtige; dus per partner apart. (standaard.be)
plots en intuitief iets doorhebben
iets op gang brengen
vnw: ommekeer, andere manier van denken
Zolang de déclic er niet is zal hij blijven aanmodderen met zijn studies en buizen.
Die andere vrouw was de déclic om definitief een punt achter de relatie te zetten.
cabriolet
vnw: auto met open dak, auto met schuifdak
< Frans: décapotable
zie ook wegcode
Die kakmadam kon nogal stoefen met hare decapotabel.
…en een schadevergoeding van een nieuwe iPhone6, een BMW decapotabel en een jaarabonnement voor dancing Carré eisen en krijgen. (forum.politics.be, Kinepolis Brussel)
Koen Roggen maakte een indrukwekkend geluidsdecor met geloofwaardige omgevingsgeluiden. Alleen de “decapotabel” van Koen Van Impe klinkt nog wat teveel als een blikken doos, en te weinig als een echte oldtimer en de zweep van Illegems op het gat van de muilezel knalt iets te luid in mijn ochtendoren, maar dat is detailkritiek. (Cobra.canvas.be)
vnw: tussenperiode, tussenfase
Er is dus een decalage van 4 minuten tussen begintijd parkeerticket en uitschrijven retributie. (juridischforum.be)
In jazz wordt vaak net voor of na de tijd ingezet, een decalage die voor extra dynamiek zorgt. (homesweerhome.be)
Dat nu al boeken over corona verschijnen, vind ik raar. Goede kunst heeft een decalage nodig. (tijd.be)
vnw: verschil, gaping, leemte
ook: décalage
Ook bij ons is er een décalage tussen de symbolenfaçade en de realiteit. Ook bij ons dreigt er een kortsluiting tussen systeem en individu. (standaard.be)
Kritiek als antwoord op een décalage tussen filmmaker en kijker, tussen zij die beelden maken en zij die ze gadeslaan (sabzian.be)
In de social profit is er een decalage tussen opdracht en financiering. Dit ligt in de lijn wat de nota’s van de SERV zeggen. (vlaamswelzijnsverbond.be)mouwloze trui
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
vnw: slip-over, spencer
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 5
zie ook débardeurke; verzamellemma kledij
NL: slip-over
demorgen.be: Voor die dag tijdens het schooljaar 2005-2006 trok Craven eerst naar de klerenwinkel voor de geruite debardeur, wreef net voor de foto in zijn gezicht om het roder te maken, kneep zijn ogen dicht, stak zijn kaak naar voren en zette zijn grootst mogelijke glimlach op voor wat in zijn ogen een “genius photo” was.
wikipedia: Een debardeur is een gebreid, knooploos en mouwloos vest, vaak ook spencer genoemd
Het woord komt uit het Frans (maar het Groene Boekje spelt het zonder accent), waar het een typisch kledingstuk van de havenarbeiders was (schepen lossen = débarder).
In het Nederlands werd het woord populair (vooral in Vlaanderen) door Xavier De Baere, die in die outfit zijn sketches ten tonele bracht. Het vest wordt geassocieerd met een wat ouderwets burgerlijke kledingstijl.
trilling, rilling
vgl. daveren
Als mijn memoe een dikke vette kerkspin zag, dan zei ze: “De daveringen lopen over mijne rug.”
Bij het inheien van stalen funderingspalen op de nieuwbouw neffe ons huis, deden de daveringen van de grond de muur van mijne achterbouw scheuren.
door daveren (trillen) loskomen
vgl. davering
Na een zekere tijd kan het gebeuren dat bepaalde boutjes, moeren en vijsjes losdaveren. (fietsenmanna.be)
Iets verder weer een stop omdat Paul’s pompje losgedaverd was. (bloggen.be)
Daarnaast zal de Zweedse schone Ida Engberg, top-dj, met haar beats and sounds de kasseien op de markt in Halen doen losdaveren. (standaard.be)
door daveren (trillen) loskomen
Na een zekere tijd kan het gebeuren dat bepaalde boutjes, moeren en vijsjes losdaveren. (fietsenmanna.be)
Iets verder weer een stop omdat Paul’s pompje losgedaverd was. (bloggen.be)
Daarnaast zal de Zweedse schone Ida Engberg, top-dj, met haar beats and sounds de kasseien op de markt in Halen doen losdaveren. (standaard.be)
door daveren (trillen) loskomen
fig. losbarsten
Na een zekere tijd kan het gebeuren dat bepaalde boutjes, moeren en vijsjes losdaveren. (fietsenmanna.be)
Iets verder weer een stop omdat Paul’s pompje losgedaverd was. (bloggen.be)
Daarnaast zal de Zweedse schone Ida Engberg, top-dj, met haar beats and sounds de kasseien op de markt in Halen doen losdaveren. (standaard.be)
rillen (van de kou, van de zenuwen, van de schrik)
bibberen, beven
vnw: trillen, schudden, beven
Van Dale 2016 online: BE; niet algemeen
vgl. losdaveren
nieuwsblad.be: Op afzondering deelde ik de kamer met Jantje Van Steenberghe en da’s ook niet het type dat davert van de zenuwen.
klasse.be: Ik sta voor een optreden gelukkig nooit te daveren van de zenuwen.
deredactie.be : Backstage stond circusdirecteur Bracke te zweten en te daveren van de zenuwen. (Circus Bracke – Van Dievel Consulting )
9maand.be: Ik heb liggen daveren van de schrik op die opertatietafel, ik was compleet kapot en dan die euforie als ik ons kindje horen wenen.
mxworld.be: Ik stond in Losail in het gesloten park te daveren van de kou, in een dikke jas, en dat terwijl het er 25 graden warm was.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
