Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
wikipedia: Van censuskiesrecht, cijnskiesrecht of cijnskiesstelsel, is sprake als bij verkiezingen het stemrecht is voorbehouden aan personen die vermogend genoeg zijn om minimaal een bepaald bedrag aan belastingen te betalen.
historisch: in BE sprak men van cijnskiesrecht, in NL van censuskiesrecht
Daarom kiest men in 1830 voor cijnskiesrecht: enkel wie belastingen betaalt, mag stemmen. Dat systeem blijft bestaan tot 1893. (senate.be)
Van het cijnskiesrecht naar het algemeen meervoudig stemrecht Bladmuziek : historische situering van 16 Gentse arbeidersliederen (http://opac.amsab.be/)
Dankzij het cijnskiesrecht ligt de macht bij de burgerij. Welk economisch systeem was gangbaar in deze periode? Wat hield dit systeem precies in? (kuleuven.be)
droge hoest,voorbode van een verkoudheid,prikkelhoest
ook"wakech"
“wa”=dialect van weide?
Ik zat met een wakuch als ik opstond en heb direct een glas water gedronken maar dat hielp niet veel.
tijd meten met een chronometer
SN: klokken
vgl. chrono; chrono afdrukken; chronotijd
De tijd die een man nodig heeft om klaar te komen wordt gechronometreerd door een geblinddoekte vrouw. (Café Corsari)
gechronometreerde tijd
zie chrono; chronometreren
De elektrische berline wil de automobiele wereld van zijn sokken blazen met een chronotijd van 2,4 seconden. (autogids.be)
Negende chronotijd voor Vandoorne | Focus en WTV
Chronotijden worden op STARTLIJSTEN genoteerd, er zullen geen startkaarten zijn. (zck.be)
gechronometreerde tijd
zie chrono
De elektrische berline wil de automobiele wereld van zijn sokken blazen met een chronotijd van 2,4 seconden. (autogids.be)
Negende chronotijd voor Vandoorne | Focus en WTV
Chronotijden worden op STARTLIJSTEN genoteerd, er zullen geen startkaarten zijn. (zck.be)
1) chronometer
2) een gechronometreerde tijd (zie chronometreren; chronotijd)
VD2016 online: BE
vgl. chrono afdrukken
2) nieuwsblad.be: Dauwens werd vijfde in haar reeks met een chrono van 55"82, haar beste jaarprestatie.
1) quizarchief.be: U geeft enkel het antwoordblad af met de lettercombinaties van de foto’s. Voordat we onze chrono indrukken krijgt u van ons nog een voorbeeld.
vnw: christelijk
Op zo’ plaatsen krijgen mensen kansen om steeds weer thuis te komen in het geloof en in de christen gemeenschap. (kerknet.be)
Ieder streven om een Christen leven te leiden is lovenswaardig. (seniorennet.be)
Er is voor christen mensen geen groter feest dan Pasen. (kerkingeraardsbergen.be)vnw: christelijk
Op zo’ plaatsen krijgen mensen kansen om steeds weer thuis te komen in het geloof en in de christen gemeenschap. (kerknet.be)
Ieder streven om een Christen leven te leiden is lovenswaardig. (seniorennet.be)
zuurkool
< Frans choucroute, verbastering van Sauerkraut
Ik eet mijn hot-dog graag met extra choucroute.
iets of iemand die lief, klein of schattig gevonden wordt
(publieks)lieveling
ook soms als aanspreking gebruikt.
Van Dale: BE informeel
zie ook sjoeke
Kijkt dat hondje toch eens! Wat een chouchouke.
nieuwsblad.be: ‘Arno was de chouchou van iedereen in de ploeg’
De Fransen huilen, want Julian Alaphilippe (27) is zijn gele trui kwijt. De Franse chouchou lijkt de strijdbijl te begraven. (sporza.be)
chocoladepasta, pasta met chocoladesmaak
.jpg)
Na deze boterham met kaas eet ik ook nog een met choco.
Ferrero vond het niet kunnen dat Delhaize zijn hazelnotenpasta als ‘choco’ omschrijft en eiste dwangsommen tussen 1.250 en 100.000 euro per inbreuk, zo schrijft De Tijd. De Brusselse handelsrechtbank oordeelde echter dat Delhaize het woord ‘choco’ alleen maar gebruikt om aan te geven hoe zijn pasta smaakt. Delhaize insinueert niet dat chocolade een ingrediënt is en bovendien is het woord ‘choco’ niet gereglementeerd.(Knack 11/02/16)
-Frituriste uit Lanaken verkoopt frieten met choco (vrt.be)
vrouw met veel chichi, stoef, pretentie; een schetkont
vnw: kakmadam, vrouw met veel pretentie
SN: kakmadam
ook: chichi-madam, chichi madam
Vlaamse uitspraak: sjisjimadam (scherpe i’s)
“Vandaag had ik een vreselijk irritant gesprek met zo’n rijke chichi-madam die denkt dat de wereld rond haar hooggehakte, in designer-kleren gestoken kont draait.” (yab.be)
“Zij, een chichimadam, stoeft over haar cols van 4e categorie en trekt elke vrijdag met haar Mercedes naar de Côte de Nieverance.” (neosvzw.be)
“zo een chichimadam en dan me zo een chichistemmeke tot en met!! (noxa.net)
tralala; gekunstelde manieren
vnw: blabla, iets wat veel lijkt, maar weinig voorstelt
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 3
Vlaamse uitspraak: sjisji (scherpe i’s)
Die kakmadam had nogal wat chichi bij he!
Een chichimadam.
Puerto Banus Marina: Een moderne badplaats met veel chichi (tripadvisor.be)
Topsporter zonder veel chichi – VROOM.be
tralala; gekunstelde manieren
vnw: blabla, iets wat veel lijkt, maar weinig voorstelt
Vlaamse uitspraak: sjisji (scherpe i’s)
Die kakmadam had nogal wat chichi bij he!
Een chichimadam.
ZNWB: pag 342
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
de hoogste vogel bij een gaaischieting.
het gezegde: ‘de oppergaai afschieten’ betekent ‘een goede prestatie leveren’
Maar in ironische zin betekent het juist het omgekeerde: een flater, domheid of stommiteit begaan
zie ook: hoofdvogel, de ~ afschieten
Hij heeft weer eens de oppergaai afgeschoten (hij heeft voor de zoveelste keer een flater begaan).
Schiet Thierry Neuville in 2022 eindelijk de oppergaai af? “Geen idee wie goed is en wie niet” (sporza.be)
1) kriebels in de buik door een plotse neergaande beweging, bijvoorbeeld op een kermisattractie
2) Ook soms in de betekenis van de kermisattractie zelf waarvan ge kriebelenbuik kunt krijgen
Op de touter zitten doet kriebelenbuik!
1) Met mama ga ik ook veel in bad en zij laat mij altijd door de lucht vliegen want ze weet dat ik kriebelenbuik leuk vindt. (blogspot.com)
En telkens als Eddie naar beneden suist met de camera naast hem, boven hem of gewoon in zijn kielzog, is het van kriebelenbuik! (humo.be)
2) Grootvader Frans Reyns stond op de kermis met een rad, de “kriebelenbuik”. (heemkundezb.be)
In gedachten zie ik het allemaal nog staan: een kindermolen, een speelgoedkraam, een "smoutebollen -en een schietkraam. Er stond zelfs een “kriebelenbuik” met welgeteld vier zeteltjes, of liever vier bankjes voor twee personen elk. (binkalmthout.be)
vnw: hemden- of lingeriewinkel
verouderd?
vgl. chemisier
‘Het was een chemiserie, een hemdenzaak. Deze straat was ook bekend om zijn winkels met huwelijkskleren.’ (standaard.be)
En dat moest ook nog een beetje allure hebben, want grootmoeder had een chemiserie, een overhemden- en dassenzaak. (Gare du Nord – Philip Freriks)
Chemiserie Niguet is een winkelpand waarvan de pui in 1896 in art-nouveaustijl is gebouwd door de Belgische architect Paul Hankar. (wikipedia)
iemand die hemden maakt of verkoopt (verouderd in Vlaanderen)
VD enkel “overhemdsbloes” of “chemisierjurk” vermeld
FR Larousse: “Personne qui fait ou vend des chemises.”
vgl. chemiserie
117 jaar nadat zijn gelijknamige grootvader als ‘chemisier’ van start ging in hartje Antwerpen, zal Jacques Van der Veken volgend jaar de sinds 1991 in Schilde gevestigde kledingzaak sluiten.(GVA 18.11.15)
bestuurder
vnw: in België ook: automobilist en niet alleen iemand die voor zijn beroep met de auto rijdt
< Frans: chauffeur, professionele bestuurder van een wagen of een vrachtwagen
zie ook wegcode
De chauffeur van de wagen werd door de knal uit de wagen geslingerd, terwijl de passagier zonder een schrammetje uit de wagen kon stappen.
de WC doorspoelen, doorchassen
vnw: de wc doortrekken, doorspoelen
uitspraak: /sjassen/
< Frans chasse d’eau: waterbak + mechanisme om bruusk een hoeveelheid water door de wc-pot te “jagen”
Wie heeft er vergeten te sjassen?
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
