Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #17391

    deemster
    (de ~ (m.), geen mv)

    schemering, duisternis, donkerte

    vnw: duister, donker of halfdonker

    Van Dale online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen

    zie ook deemstering, deemsteren, wegdeemsteren

    Als kind moesten wij voor den deemster thuis zijn of er zat een vlieg aan de lamp.

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 27 Mar 2022 07:13
    1 reactie(s)

    #17392

    Vliegende Vaccinatoren, de ~
    (eigennaam)

    initiatief van de stad Antwerpen om mensen die aan huis gebonden zijn thuis te vaccineren

    Antwerpen zet de Vliegende Vaccinatoren in om mensen thuis te vaccineren.

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door LeGrognard op 26 Mar 2022 16:12
    0 reactie(s)

    #17393

    vaccinator
    (z.n. de ~ (m.) ~s)

    vaccineerder, degene die de prik zet

    Als vaccinator kan je op vraag van de burger zijn vaccinatiegegevens consulteren in Vaccinnet.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door LeGrognard op 26 Mar 2022 15:55
    0 reactie(s)

    #17394

    copinage
    (z.n. (m.) de ~ , ~s)

    vriendjespolitiek, nepotisme

    Copinage is het Belgisch-Congolese verschijnsel dat zich voordoet bij het aanwerven van, laat ons zeggen redder van het gemeentezwembad, voorrang te geven aan de vriend van een kozijn.

    Sommige landen, waaronder België, suggereren dat er sprake is van favoritisme en copinage. (lachambre.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door LeGrognard op 26 Mar 2022 15:45
    0 reactie(s)

    #17395

    uithoudingssport
    (z.n. m. de ~, ~en. )

    sport waarbij het op uithoudingsvermogen aankomt
    NL: duursport

    “Ik loop elke dag”, zegt Van der Poel. “Sterker nog ik loop meer dan ik schaats. Waarom? Schaatsen is toch een uithoudingssport? Volgens mij werkt deze aanpak wel, dat bewijzen mijn resultaten.” (VRTNWS)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door LeGrognard op 26 Mar 2022 15:18
    0 reactie(s)

    #17396

    mature, op een ~ manier
    (uitdrukking )

    op een volwassen manier

    zie matuur

    Hij was vroeger een speels manneke maar soms kon hij de dingen op een mature manier benoemen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Mar 2022 07:41
    0 reactie(s)

    #17397

    merde toch
    (uitroep )

    uitroep van verbazing of spijt
    AN: verdomme toch, wat spijtig toch

    zie merde

    Wat was je een prachtige madam, iemand die volop van het leven genoot, alles durfde en met je glimlach een kamer opfleurde. Merde toch, veel te vroeg! (dansnospensées.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Mar 2022 07:40
    0 reactie(s)

    #17398

    matuur
    (bn.)

    volwassen, volgroeid
    ook fig.

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 6

    “Match op een mature wijze uitgespeeld” (nieuwsblad.be)

    Zo werken we verder aan een mature en klantgerichte organisatie. (vlaanderen.be)

    UAntwerpen geeft volgens de commissie blijk van ‘een mature bestuurscultuur’. (uantwerpen.be)

    Voor jongeren vanaf 16 jaar: we gaan ervan uit dat deze leeftijdsgroep een voldoende mature houding kan aannemen om samen onderweg te zijn (pimento.be)

    Als werkgevers en werknemers op een mature manier omgaan met verwachtingen en ambities, is er veel mogelijk in een bedrijf. (beci.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Mar 2022 07:40
    0 reactie(s)

    #17399

    mature, op een ~ manier
    (uitdrukking )

    op een volwassen manier

    Hij was vroeger een speels manneke maar soms kon hij de dingen op een mature manier benoemen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door LeGrognard op 25 Mar 2022 20:15
    0 reactie(s)

    #17400

    merde toch
    (uitroep )

    uitroep van verbazing of spijt
    AN: verdomme toch, wat spijtig toch

    Wat was je een prachtige madam, iemand die volop van het leven genoot, alles durfde en met je glimlach een kamer opfleurde. Merde toch, veel te vroeg! (dansnospensées.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door LeGrognard op 25 Mar 2022 20:08
    0 reactie(s)

    #17401

    dedouaneren
    (ww. dedouaneerde; gededouaneerd)

    fig. iets of iemand aanvaardbaar maken, van schuld ontlasten

    vgl. dedouaneren: goederen inschrijven

    Historisch onderzoek toont overigens aan dat De Vlaamse Linie het ‘zwarte Vlaanderen’ dedouaneerde bij de bredere katholieke bevolking (bloggen.be)

    Als ze de eerste twee weken na haar ‘schandaal’ (wat het ook reëel moge geweest zijn) overleeft, is de zaak definitief van de baan en wordt ze vanzelf maatschappelijk gededouaneerd. (dewereldmorgen.be)

    ‘De N-VA is niet opgericht om het Belang te dedouaneren’ (knack.be)

    Toch hebben de auteurs het gedrag van Laïs tegenover Soetkin terecht gesitueerd binnen een welbekende wetmatigheid: je kunt je als gedoodverfd “fascist” alleen dedouaneren door weer anderen van “fascisme” te beschuldigen. (inflandersfields.eu)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 25 Mar 2022 18:15
    0 reactie(s)

    #17402

    dedouaneren
    (ww. dedouaneerde; gededouaneerd)

    fig. iets of iemand aanvaardbaar maken, van schuld ontlasten

    vgl. dedouaneren: goederen inschrijven

    … de Franse socialistische premier Mollet paaide de gaullisten in zijn kabinet met de atoombom en dedouaneerde zo de vrijhandelszone. (tijd.be)

    Historisch onderzoek toont overigens aan dat De Vlaamse Linie het ‘zwarte Vlaanderen’ dedouaneerde bij de bredere katholieke bevolking (bloggen.be)

    Als ze de eerste twee weken na haar ‘schandaal’ (wat het ook reëel moge geweest zijn) overleeft, is de zaak definitief van de baan en wordt ze vanzelf maatschappelijk gededouaneerd. (dewereldmorgen.be)

    ‘De N-VA is niet opgericht om het Belang te dedouaneren’ (knack.be)

    Toch hebben de auteurs het gedrag van Laïs tegenover Soetkin terecht gesitueerd binnen een welbekende wetmatigheid: je kunt je als gedoodverfd “fascist” alleen dedouaneren door weer anderen van “fascisme” te beschuldigen. (inflandersfields.eu)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 25 Mar 2022 10:55
    0 reactie(s)

    #17403

    dedouaneren
    (ww. dedouaneerde; gededouaneerd)

    fig. iets of iemand aanvaardbaar maken, van schuld te ontlasten

    vgl. dedouaneren: goederen inschrijven

    … de Franse socialistische premier Mollet paaide de gaullisten in zijn kabinet met de atoombom en dedouaneerde zo de vrijhandelszone. (tijd.be)

    Historisch onderzoek toont overigens aan dat De Vlaamse Linie het ‘zwarte Vlaanderen’ dedouaneerde bij de bredere katholieke bevolking (bloggen.be)

    Als ze de eerste twee weken na haar ‘schandaal’ (wat het ook reëel moge geweest zijn) overleeft, is de zaak definitief van de baan en wordt ze vanzelf maatschappelijk gededouaneerd. (dewereldmorgen.be)

    ‘De N-VA is niet opgericht om het Belang te dedouaneren’ (knack.be)

    Toch hebben de auteurs het gedrag van Laïs tegenover Soetkin terecht gesitueerd binnen een welbekende wetmatigheid: je kunt je als gedoodverfd “fascist” alleen dedouaneren door weer anderen van “fascisme” te beschuldigen. (inflandersfields.eu)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 25 Mar 2022 06:08
    0 reactie(s)

    #17404

    dedouaneren
    (ww. dedouaneerde; gededouaneerd)

    inklaren/uitklaren van goederen

    vnw: in- of uitklaren

    zie ook andere betekenis dedouaneren

    In Belgie heb je geen nummerplaat nodig voor een snorfiets, dedouaneren zal voldoende zijn zeker (kost ongeveer 1 €). (vespaforum.be)

    Alleen zo lukt het de geblokkeerde goederen te dedouaneren op de boten die voor de kust liggen. (congoforum.be)

    Preregistreren, dedouaneren en inschrijven van speed pedelecs (traxio.be)

    3/03/2022 · 2021. 1800cc. 9800km. Full optie. is een Franse motor, maar reeds gededouaneerd in België. (2dehands.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 25 Mar 2022 05:56
    0 reactie(s)

    #17405

    cornichon
    (de ~ (m.), ~s)

    augurk, al of niet opgelegd in zuur of zoetzuur

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal <Frans: (1847) = lett. hoorntje
    DS2015 geen standaardtaal

    zie ook verzamellemma groenten en fruit

    Gherkin1

    Een cornichon in schijven op een dikke boterham met roomboter en kaas is een lekker tussendoortje.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 24 Mar 2022 16:17
    0 reactie(s)

    #17406

    groenten en fruit
    (verzamellemma)

    Een Vlaming met een degelijke lochting – of een winkelkar – heeft al wel eens namen nodig om de vruchten en planten te benoemen die uiteindelijk op zijn talloor moeten terechtkomen, al dan niet na ze eerst te schellen of te pellen. Ook wanneer zijn moestuin het slachtoffer is van moeskoppen, dient hij de polies duidelijk te kunnen informeren.

    Vruchten/planten:
    ajuin
    appelkok
    appelsien
    banaanappel
    beet
    binnenrode
    cornichon
    cresson
    eierplant
    erpel
    fraize, jerbees
    kriek
    look
    maïs
    mandarinne
    muizenoorkes
    papekul
    patatten
    peche
    pee
    pijpajuin
    pompelmoes
    porei
    rijs
    salaad
    savooikool
    schorsenelen
    selder, knolselder, bleekselder
    sluimererwt
    sojascheut
    stekelbes
    suikerboon
    tomat
    witbuik
    witloof, grondwitloof
    zurkel

    okkernoten
    vuistnoot

    kruidnoot, muskaatnoot
    kalissenhout

    Onderdelen:
    appelkits

    Bomen:
    abrikozelaar, appelaar, appelpoeper, bananelaar, dadelaar, druivelaar, frambozelaar, kakilaar, kerselaar, kokosnotelaar, kriekelaar, kweeperelaar, mispelaar, notelaar, olijvelaar, perelaar, perzikelaar, pruimelaar, rozelaar, vijgelaar

    Verwerkte producten:
    ajuinpatatten, ajuinsaus, ajuinsoep, appelbol, appelsiensap, appelspijs, appeltrot, asperges à la Flamande, confituur, friet, fruitpap, fruitsap, fruitsla, gelei, groentepap, patates frites, patattenpuree, peekesstoemp, pompelmoessap, suikerboon, seldersoep, stoemp

    Varia:
    belgetarisch, bussel, crudivorisme, groentjes, zesser, twaalver, vette

    Samenstellingen:
    appelsienkist, appelsienpel, appelsienschel, erpelschelder, patattenjasser, patattenscheller

    Vergelijkingen:
    appelblauwzeegroen, peekesros, peeschijven, appelsienhuid, appelsienvel

    Uitdrukkingen:
    appel, amai mijnen ~, appel, de goeien ~, appel, een ~ uit de kast vallen, appelen en peren, appelen met citroenen vergelijken, appelen met peren vergelijken, mispel, zo plat als een ~, pee, een ~ steken, peekes, van ~ gebaren, peer, de ~ in twee snijden, peer, de ~ zijn, peer, iemand een ~ geven, peer, iemand een ~ stoven, peer, iemand een ~ verkopen, peer van Pollentier, patatten

    Bijnamen:
    ajuin, ajuinen, ajuinenstad, ajuinenvreter, appel, asperge, erpel, patat, pee, peesteker, serreplant, wortel

    zie ook Vlaamse volgorden

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 24 Mar 2022 16:16
    7 reactie(s)

    #17407

    Gilles
    (eigennaam)

    folkloristische verklede figuren met witte maskers en klompen die carnaval inluiden, een traditie die stamt uit de middeleeuwen

    Wanneer ik het tromgeroffel, de bellen en de klompen van de Gilles hoor, dan is Carnaval Aalst echt begonnen. (Aalster carnaval)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door LeGrognard op 24 Mar 2022 14:16
    0 reactie(s)

    #17408

    ramassage
    (z.n. de ~ v. ~s)

    het ophalen van carnavalisten in de vroege ochtend om de carnaval in te luiden
    zie ook: ramasseren

    Traditioneel trekken de carnavalisten in de vroege ochtend luidruchtig door de straten voor de ramassage waarbij van huis naar huis wordt gegaan om alle leden op te halen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door LeGrognard op 24 Mar 2022 13:51
    0 reactie(s)

    #17409

    pruts
    (de ~ (v.), ~en)

    prutske, klein kind

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 3

    En dat prutske maar wenen, hij was verloren gelopen.

    Wereldkampioen Noor Vidts gevierd op haar eigen Vilvoordse Atletiekclub: “Hier begon ze als prutske van 7 jaar” (vrt.be)

    > andere betekenis van pruts

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 24 Mar 2022 12:08
    2 reactie(s)

    #17410

    decumul
    (zn. m.; ~s)

    fisc.: het niet samentellen van beroepsinkomens om belast te worden

    vnw: splitsing en afzonderlijke belasting van de beroepsinkomens van gehuwden alsof ze fiscaal alleenstaand zijn

    antoniem: cumul

    > zie ook andere betekenis van decumul

    Via de programmawet zal de verhoging van pensioenen voor zelfstandigen uitgevoerd worden, evenals de decumul van belastingen op het gezinspensioen. (news.belgium.be)

    Dat betekent niet dat de belastingen voor het gezin op een samengeteld inkomen worden berekend. De belastingberekening gebeurt per partner afzonderlijk en pas op het einde zal de administratie de saldo’s van beide partners samentellen. Die werkwijze wordt in het vakjargon decumul genoemd. (tijd.be)

    Sinds het doorvoeren van de integrale decumul gebeurt de berekening van het belastbaar inkomen en de verschuldigde belasting immers per belastingplichtige; dus per partner apart. (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 24 Mar 2022 05:49
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.