Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #12661

    kouten
    (ww. koutte, gekout)

    praten, spreken, een babbeltje doen

    vnw

    Van Dale 2005:
    1. (gewestelijk) praten, spreken
    2. (literaire taal) informeel en gezellig met elkaar praten
    synoniem: babbelen, keuvelen

    zie ook koeten, schone koeten

    regio W.Vl. en westelijk O.Vl.

    Sinds den tv zijn intrede deed, zitten de mensen ’s avonds niet meer te kouten op een stoel voor de deur.

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Jun 2023 06:46
    7 reactie(s)

    #12662

    kousenbroek
    (de ~ (v.), ~en)

    NL: maillot

    vnw: panty, maillot

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands

    wikipedia: Een maillot (Nederland) of een kousenbroek/broekkousen (Vlaanderen) is een nauw aansluitend kledingstuk dat bestaat uit lange kousen en een broekje aaneen.

    zie ook verzamellemma kledij

    Strickstrumpfhose 2

    Tijdens het skiën draag ik een kousenbroek onder mijn skipak.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Jun 2023 06:45
    0 reactie(s)

    #12663

    kou hebben
    (uitdr.)

    het koud hebben, ook kou(d) krijgen
    analoog warm hebben, krijgen

    vnw: kou hebben: het koud hebben, kou lijden

    < Frans: avoir froid

    Taaladvies.net: Het is niet duidelijk of we ‘ik heb kou(d)’ tot de standaardtaal in België kunnen rekenen. Standaardtaal in het hele taalgebied is in elk geval ik heb ‘het’ koud.
    Van Dale: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
    DS2015 geen standaardtaal

    Ik heb kou, doet ’t raam eens dicht.
    Als ge kou krijgt, moet ge een trui aandoen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Jun 2023 06:44
    7 reactie(s)

    #12664

    kotstudent
    (zn. m., ~en)

    student die op kot verblijft

    vnw

    zie ook verzamellemma koterij

    Als ge nog een kot zoekt, kijkt dan eens op www.kotstudent.com

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Jun 2023 06:43
    0 reactie(s)

    #12665

    kotmadam
    (de ~ (v.), ~men)

    hospita die studentenkamers verhuurt

    vnw

    zie ook verzamellemma koterij

    Toen ik op kot zat had ik gelukkig een ruimdenkende kotmadam.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Jun 2023 06:43
    0 reactie(s)

    #12666

    koterij
    (de ~ (v.), ~en)

    (Kleine) gebouwen bij (meestal achter) een huis, zoals schuur, duivenkot, wasruimte, buitentoilet …

    vnw: koterijen (mv.): geïmproviseerde bijgebouwtjes, schuurtjes achter een woning

    Van Dale 1995: gewestelijk
    Van Dale online 2017: BE;
    on­gun­stig; voornamelijk meer­voud
    1. ver­za­me­ling on­aan­zien­lij­ke huis­jes
    2. de bij­ge­bouw­tjes naast een huis of hoe­ve

    zie ook schrijf- en uitspraakvariant koterie
    zie ook Vlaamse koterij

    We wonen in een oud boerderijtje met veel koterij achter de woning.

    “U weze dus gewaarschuwd, Nederlandse lezers: de zetel van mijn grootmoeder zal nooit een fauteuil worden, en de koterij van mijn grootvader nooit een aanbouw.” (Ann De Craemer DM 30/05/14)

    De wereldberoemde Nederlandse architect Rem Koolhaas werkt aan een boek over België. Nee, niet over de Belgische koterijen en fermettes. Over de kunst van het compromis, want daar zijn Belgische politici jarenlang meesters in geweest, vindt Koolhaas. (deredactie.be)

    “Breek de koterij onverwijld af”: nieuw toeristisch onthaalgebouw aan het Steen in Antwerpen oogst bergen kritiek (vrt.be)

    > andere betekenis van koterij

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Jun 2023 06:42
    9 reactie(s)

    #12667

    koteraar
    (zn. m.; ~s)

    iemand die kotert (koteren); peuteraar; oppoker

    ook fig.

    Al die jaren bleef hij ook in de SP met een gekrijte keu rondlopen. Als loyaal partijspeler, zeker, maar soms ook als lastige koteraar. (knack.be)

    Seg koteraar, stopt eens met heel den tijd in uw neus te zitten pulken. We zijn aan ’t eten hé.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Jun 2023 06:07
    0 reactie(s)

    #12668

    koteren
    (ww. koterde, gekoterd)

    poken, peuteren

    vnw: porren, peuteren, poken

    Van Dale 2013 online: gewestelijk
    Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen

    provincie Antwerpen en Hageland: keuteren
    West-Vlaanderen: kotteren

    vgl. koteraar

    De jongens zitten met een stok in het vuur te koteren.

    Koter zo niet in je neus.

    > andere betekenis van koteren

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Jun 2023 05:53
    3 reactie(s)

    #12669

    kotbazin
    (zn. v.; ~nen)

    verhuurster van een of meerdere studentenkoten

    zie ook kotbaas

    vnw: hospita

    “Die dag kwam een duister kantje bij hem boven en bedreigde hij de kotbazin met een wapen”, aldus de procureur. (hln.be)

    Hier en daar kom je ze tegen in pakweg Leuven of Gent: affiches voor studentenkoten met de boodschap “enkel voor meisjes”. Sven Pichal van “De inspecteur” belde het nummer op een van die bordjes en kwam terecht bij een Leuvense kotbazin die zich van geen kwaad bewust was. (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Jun 2023 10:22
    0 reactie(s)

    #12670

    kotbaas
    (zn. m., ~azen)

    eigenaar of verhuurder van studentenkoten

    vnw

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, studententaal

    zie ook kotbazin; kotmadam; kotbaasbedrijf; verzamellemma koterij

    PS: in NL: kamerverhuurder, kamerverhuurbedrijf

    De kosten voor de reparatie van den boiler in de badkamer zijn toch voor de kotbaas, nee?

    demorgen.be: Nadat verhuurders van studentenkamers kleiner dan 12 vierkante meter opgeroepen werden een nieuw conformiteitsattest aan te vragen, wanneer ze al een vergunning hadden vóór 2001 maar die niet verlengden, verenigden al meer dan honderd Gentse kotbazen zich tegen wat ze “verscherpte controles” noemen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Jun 2023 10:18
    0 reactie(s)

    #12671

    kotbaas
    (zn. m., ~azen)

    eigenaar of verhuurder van studentenkoten

    vnw

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, studententaal

    zie ook kotmadam, kotbaasbedrijf; verzamellemma koterij

    PS: in NL: kamerverhuurder, kamerverhuurbedrijf

    De kosten voor de reparatie van den boiler in de badkamer zijn toch voor de kotbaas, nee?

    demorgen.be: Nadat verhuurders van studentenkamers kleiner dan 12 vierkante meter opgeroepen werden een nieuw conformiteitsattest aan te vragen, wanneer ze al een vergunning hadden vóór 2001 maar die niet verlengden, verenigden al meer dan honderd Gentse kotbazen zich tegen wat ze “verscherpte controles” noemen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Jun 2023 10:17
    0 reactie(s)

    #12672

    kot, op ~ zitten
    (uitdr.)

    als student op een kamer (kot) in de universiteitsstad (of hogeschool) verblijven

    vnw: op kot: op kamers

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands

    zie ook verzamellemma koterij

    Emma van de Jean en Gerda zit in Gent op kot. In ’t weekend komt ze naar huis. Met hare vuile was natuurlijk…

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Jun 2023 10:16
    0 reactie(s)

    #12673

    kot, op ~ gaan
    (uitdr.)

    het voornemen hebben een studentenkamer (kot) te huren.

    vnw: op kot: op kamers

    vgl. kot, op ~ zitten

    zie ook verzamellemma koterij

    Onze Jeroen zou volgend jaar als hij in Leuven gaat studeren het liefst op kot gaan. Maar ik weet nog niet of mijnen bruine dat kan trekken… (bruine, dat kan mijne ~ niet trekken)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Jun 2023 10:16
    0 reactie(s)

    #12674

    kot, uit z’n ~ komen
    (uitdr.)

    voor de dag komen, uit z’n schulp kruipen: z’n verlegen, terughoudende of defensieve houding laten varen

    vnw: uit zijn kot komen: uit de hoek komen

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal

    zie ook verzamellemma koterij

    Als ge vanavond nog nen date wilt, zult ge toch stillekes aan uit u kot mogen komen.

    demorgen.be: De Westhoek vraagt Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) om uit zijn kot te komen en de diensten van het openbaar vervoer op het terrein te bekijken.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Jun 2023 10:15
    4 reactie(s)

    #12675

    kot, in zijn ~ blijven
    (uitdr.)

    1) thuis, binnen blijven (maar eventueel ook minder strikt, in uw omgeving blijven)
    2) zich gedeisd houden (antoniem: uit zijn kot komen (kot, uit z’n ~ komen)

    vnw: in zijn kot blijven: thuisblijven of stil zijn

    zie ook verzamellemma koterij; kot

    zie ook blijf in uw kot

    1) “Blijf in uw kot”, met die iconische uitspraak probeerde Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) de Vlaming te overtuigen om thuis te blijven. (hln.be)

    1) ‘Vrouwen, blijf in uw kot op Internationale Vrouwendag!’ (demorgen.be)

    1) Hoe doe ik dat, in mijn kot blijven? Ik ga een keer naar de supermarkt, te voet, in het daluur. Een mens moet eten en drinken. Ik ga een keer naar de apotheker, ik ga de krant kopen. (Louis van Dievel – vrt.be)

    2) Maar zoals gezegd: blijf niet in uw kot zitten, ga rond, stuur zelf brieven en toon initiatief.

    2) “Vrijdagmiddag zat u in het middagnieuws van VTM, om oppositie te voeren tegen de volgens u verwarrende communicatie van de federale overheid. Daarmee zwengelde u de verwarring nog wat aan. Ik zou u willen vragen: doe dat nu even niet. Blijf in uw kot.” (Joël De Ceulaer – De Morgen)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Jun 2023 10:14
    1 reactie(s)

    #12676

    kostuum
    (het ~, ~s)

    pak, maatpak

    vnw: pak

    ‘kostuum’ behoort tot het Standaardnederlands, maar in Vlaanderen worden de synoniemen ‘pak’ en ‘maatpak’ raar tot zelden gebruikt

    Van Dale: kos·tuum (het; kostuums; kostuumpje)
    1. kleding van één persoon, horend bij een bepaalde activiteit, een ambt of een toneelrol
    2. een stel kleren, jas, broek en vest voor mannen

    zie ook verzamellemma kledij

    Suit
    Man in kostuum

    Ik heb een zwart kostuum met witte streepkes gekocht.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Jun 2023 08:50
    2 reactie(s)

    #12677

    kostelijk
    (bn.)

    duur, kostbaar

    vnw: de oorspronkelijke betekenis is in België nog algemeen: kostbaar, duur

    variant provincie Antwerpen: dier /deer/

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen, verouderd
    DS2015 geen standaardtaal

    Door die boete is dat avondje uit een kostelijke zaak geworden.

    Moet gij weeral 100 euro hebben? Amai, gij zijt ne kostelijke.

    Dat is nodig want baggeren is kostelijk. (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Jun 2023 08:49
    0 reactie(s)

    #12678

    kost wat kost
    (uitdr.)

    al moet er nog zoveel moeite aan besteed worden, welk offer het ook moge eisen

    vnw: kost wat kost: (het) koste wat het kost, het koste wat het wil

    SN-NL: het koste wat het kost; koste wat kost

    zie ook persé

    < Frans: coûte que coûte

    Van Dale online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
    DS2015 geen standaardtaal

    Ik wou die juke-box kost wa kost in mijn bezit hebben.

    bloemlezing De Standaard:

    Parijs wil kost wat kost fusie Aventis/Novartis verhinderen – De Standaard
    De Stad Gent en de Internationale Jaarbeurs snijden op die manier de weg naar Gent af voor de Franse groep GL Events, die kost wat kost de Gentse beurshal wou binnenhalen, maar ondanks herhaalde verhogingen van zijn biedprijs nog geen meerderheid achter zich kreeg. (standaard.be)
    In ‘Febar’ schetsen de Vlaamse theatermaker Michael De Cock en zijn Senegalese collega Younouss Diallo het verhaal van een jonge Senegalees die kost wat kost naar Europa wil komen. (standaard.be)
    De vakbonden van autoconstructeur Ford in Genk willen de nachtploeg kost wat kost behouden. (standaard.be)
    enz.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Jun 2023 08:48
    0 reactie(s)

    #12679

    loonkost
    (de ~ (m.), geen mv.)

    (Van Dale) productiekosten voor zover die in te betalen lonen bestaan

    vnw

    De meervoudsvorm loonkosten is Standaardnederlands. In Vlaanderen is de enkelvoudsvorm echter veel couranter.

    DS2015 geen standaardtaal

    De loonkost bedraagt 1000 euro.

    standaard.be: Huur- en loonkost te hoog om Belgische Mexx-winkels over te nemen

    standaard.be: België bij landen met hoogste loonkost

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Jun 2023 07:37
    1 reactie(s)

    #12680

    kost
    (de ~ (m.), geen mv.)

    kostprijs, kosten(plaatje), uitgave

    vnw: de kost van iets: de kosten van iets
    standaardtaal in België? status onduidelijk
    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
    DS2015 geen standaardtaal

    in SN spreekt men over kosten, ook als het over samenstellingen gaat: zie loonkost, meerkost, minderkost, beroepskost

    De kost voor het hele project liep in de miljarden.

    “De directie van het bedrijf vindt de loonkost te hoog. (in België, status onduidelijk)” Taaladvies.net

    bloemlezing De Standaard:
    De laatste factor waar je rekening mee moet houden bij het inschatten van de kost van je wagen: het verbruik. (standaard.be)
    De Franstalige krant L’Echo raamt bovendien de kost van de politieke crisis op 1,8 miljard euro (standaard.be)
    De nachtvergoeding betekent een extra kost van 1,06 miljoen euro (443.000 euro). (standaard.be)
    enz.

    > andere betekenis van kost

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Jun 2023 07:34
    1 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.