Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
praten, spreken, een babbeltje doen
Van Dale 2005:
1. (gewestelijk) praten, spreken
2. (literaire taal) informeel en gezellig met elkaar praten
synoniem: babbelen, keuvelen
zie ook koeten, schone koeten
regio W.Vl. en westelijk O.Vl.
Sinds den tv zijn intrede deed, zitten de mensen ’s avonds niet meer te kouten op een stoel voor de deur.
NL: maillot
vnw: panty, maillot
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
wikipedia: Een maillot (Nederland) of een kousenbroek/broekkousen (Vlaanderen) is een nauw aansluitend kledingstuk dat bestaat uit lange kousen en een broekje aaneen.
zie ook verzamellemma kledij
Tijdens het skiën draag ik een kousenbroek onder mijn skipak.
het koud hebben, ook kou(d) krijgen
analoog warm hebben, krijgen
vnw: kou hebben: het koud hebben, kou lijden
< Frans: avoir froid
Taaladvies.net: Het is niet duidelijk of we ‘ik heb kou(d)’ tot de standaardtaal in België kunnen rekenen. Standaardtaal in het hele taalgebied is in elk geval ik heb ‘het’ koud.
Van Dale: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
Ik heb kou, doet ’t raam eens dicht.
Als ge kou krijgt, moet ge een trui aandoen.
student die op kot verblijft
zie ook verzamellemma koterij
Als ge nog een kot zoekt, kijkt dan eens op www.kotstudent.com
hospita die studentenkamers verhuurt
zie ook verzamellemma koterij
Toen ik op kot zat had ik gelukkig een ruimdenkende kotmadam.
(Kleine) gebouwen bij (meestal achter) een huis, zoals schuur, duivenkot, wasruimte, buitentoilet …
vnw: koterijen (mv.): geïmproviseerde bijgebouwtjes, schuurtjes achter een woning
Van Dale 1995: gewestelijk
Van Dale online 2017: BE;
ongunstig; voornamelijk meervoud
1. verzameling onaanzienlijke huisjes
2. de bijgebouwtjes naast een huis of hoeve
zie ook schrijf- en uitspraakvariant koterie
zie ook Vlaamse koterij
We wonen in een oud boerderijtje met veel koterij achter de woning.
“U weze dus gewaarschuwd, Nederlandse lezers: de zetel van mijn grootmoeder zal nooit een fauteuil worden, en de koterij van mijn grootvader nooit een aanbouw.” (Ann De Craemer DM 30/05/14)
De wereldberoemde Nederlandse architect Rem Koolhaas werkt aan een boek over België. Nee, niet over de Belgische koterijen en fermettes. Over de kunst van het compromis, want daar zijn Belgische politici jarenlang meesters in geweest, vindt Koolhaas. (deredactie.be)
“Breek de koterij onverwijld af”: nieuw toeristisch onthaalgebouw aan het Steen in Antwerpen oogst bergen kritiek (vrt.be)
> andere betekenis van koterij
iemand die kotert (koteren); peuteraar; oppoker
ook fig.
Al die jaren bleef hij ook in de SP met een gekrijte keu rondlopen. Als loyaal partijspeler, zeker, maar soms ook als lastige koteraar. (knack.be)
Seg koteraar, stopt eens met heel den tijd in uw neus te zitten pulken. We zijn aan ’t eten hé.
poken, peuteren
vnw: porren, peuteren, poken
Van Dale 2013 online: gewestelijk
Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
provincie Antwerpen en Hageland: keuteren
West-Vlaanderen: kotteren
vgl. koteraar
De jongens zitten met een stok in het vuur te koteren.
Koter zo niet in je neus.
> andere betekenis van koteren
verhuurster van een of meerdere studentenkoten
zie ook kotbaas
vnw: hospita
“Die dag kwam een duister kantje bij hem boven en bedreigde hij de kotbazin met een wapen”, aldus de procureur. (hln.be)
Hier en daar kom je ze tegen in pakweg Leuven of Gent: affiches voor studentenkoten met de boodschap “enkel voor meisjes”. Sven Pichal van “De inspecteur” belde het nummer op een van die bordjes en kwam terecht bij een Leuvense kotbazin die zich van geen kwaad bewust was. (vrt.be)
eigenaar of verhuurder van studentenkoten
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, studententaal
zie ook kotbazin; kotmadam; kotbaasbedrijf; verzamellemma koterij
PS: in NL: kamerverhuurder, kamerverhuurbedrijf
De kosten voor de reparatie van den boiler in de badkamer zijn toch voor de kotbaas, nee?
demorgen.be: Nadat verhuurders van studentenkamers kleiner dan 12 vierkante meter opgeroepen werden een nieuw conformiteitsattest aan te vragen, wanneer ze al een vergunning hadden vóór 2001 maar die niet verlengden, verenigden al meer dan honderd Gentse kotbazen zich tegen wat ze “verscherpte controles” noemen.
eigenaar of verhuurder van studentenkoten
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, studententaal
zie ook kotmadam, kotbaasbedrijf; verzamellemma koterij
PS: in NL: kamerverhuurder, kamerverhuurbedrijf
De kosten voor de reparatie van den boiler in de badkamer zijn toch voor de kotbaas, nee?
demorgen.be: Nadat verhuurders van studentenkamers kleiner dan 12 vierkante meter opgeroepen werden een nieuw conformiteitsattest aan te vragen, wanneer ze al een vergunning hadden vóór 2001 maar die niet verlengden, verenigden al meer dan honderd Gentse kotbazen zich tegen wat ze “verscherpte controles” noemen.
als student op een kamer (kot) in de universiteitsstad (of hogeschool) verblijven
vnw: op kot: op kamers
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
zie ook verzamellemma koterij
Emma van de Jean en Gerda zit in Gent op kot. In ’t weekend komt ze naar huis. Met hare vuile was natuurlijk…
het voornemen hebben een studentenkamer (kot) te huren.
vnw: op kot: op kamers
vgl. kot, op ~ zitten
zie ook verzamellemma koterij
Onze Jeroen zou volgend jaar als hij in Leuven gaat studeren het liefst op kot gaan. Maar ik weet nog niet of mijnen bruine dat kan trekken… (bruine, dat kan mijne ~ niet trekken)
voor de dag komen, uit z’n schulp kruipen: z’n verlegen, terughoudende of defensieve houding laten varen
vnw: uit zijn kot komen: uit de hoek komen
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
zie ook verzamellemma koterij
Als ge vanavond nog nen date wilt, zult ge toch stillekes aan uit u kot mogen komen.
demorgen.be: De Westhoek vraagt Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) om uit zijn kot te komen en de diensten van het openbaar vervoer op het terrein te bekijken.
1) thuis, binnen blijven (maar eventueel ook minder strikt, in uw omgeving blijven)
2) zich gedeisd houden (antoniem: uit zijn kot komen (kot, uit z’n ~ komen)
vnw: in zijn kot blijven: thuisblijven of stil zijn
zie ook verzamellemma koterij; kot
zie ook blijf in uw kot
1) “Blijf in uw kot”, met die iconische uitspraak probeerde Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) de Vlaming te overtuigen om thuis te blijven. (hln.be)
1) ‘Vrouwen, blijf in uw kot op Internationale Vrouwendag!’ (demorgen.be)
1) Hoe doe ik dat, in mijn kot blijven? Ik ga een keer naar de supermarkt, te voet, in het daluur. Een mens moet eten en drinken. Ik ga een keer naar de apotheker, ik ga de krant kopen. (Louis van Dievel – vrt.be)
2) Maar zoals gezegd: blijf niet in uw kot zitten, ga rond, stuur zelf brieven en toon initiatief.
2) “Vrijdagmiddag zat u in het middagnieuws van VTM, om oppositie te voeren tegen de volgens u verwarrende communicatie van de federale overheid. Daarmee zwengelde u de verwarring nog wat aan. Ik zou u willen vragen: doe dat nu even niet. Blijf in uw kot.” (Joël De Ceulaer – De Morgen)
pak, maatpak
vnw: pak
‘kostuum’ behoort tot het Standaardnederlands, maar in Vlaanderen worden de synoniemen ‘pak’ en ‘maatpak’ raar tot zelden gebruikt
Van Dale: kos·tuum (het; kostuums; kostuumpje)
1. kleding van één persoon, horend bij een bepaalde activiteit, een ambt of een toneelrol
2. een stel kleren, jas, broek en vest voor mannen
zie ook verzamellemma kledij
Ik heb een zwart kostuum met witte streepkes gekocht.
duur, kostbaar
vnw: de oorspronkelijke betekenis is in België nog algemeen: kostbaar, duur
variant provincie Antwerpen: dier /deer/
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen, verouderd
DS2015 geen standaardtaal
Door die boete is dat avondje uit een kostelijke zaak geworden.
Moet gij weeral 100 euro hebben? Amai, gij zijt ne kostelijke.
Dat is nodig want baggeren is kostelijk. (standaard.be)
al moet er nog zoveel moeite aan besteed worden, welk offer het ook moge eisen
vnw: kost wat kost: (het) koste wat het kost, het koste wat het wil
SN-NL: het koste wat het kost; koste wat kost
zie ook persé
< Frans: coûte que coûte
Van Dale online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
Ik wou die juke-box kost wa kost in mijn bezit hebben.
bloemlezing De Standaard:
Parijs wil kost wat kost fusie Aventis/Novartis verhinderen – De Standaard
De Stad Gent en de Internationale Jaarbeurs snijden op die manier de weg naar Gent af voor de Franse groep GL Events, die kost wat kost de Gentse beurshal wou binnenhalen, maar ondanks herhaalde verhogingen van zijn biedprijs nog geen meerderheid achter zich kreeg. (standaard.be)
In ‘Febar’ schetsen de Vlaamse theatermaker Michael De Cock en zijn Senegalese collega Younouss Diallo het verhaal van een jonge Senegalees die kost wat kost naar Europa wil komen. (standaard.be)
De vakbonden van autoconstructeur Ford in Genk willen de nachtploeg kost wat kost behouden. (standaard.be)
enz.
(Van Dale) productiekosten voor zover die in te betalen lonen bestaan
De meervoudsvorm loonkosten is Standaardnederlands. In Vlaanderen is de enkelvoudsvorm echter veel couranter.
DS2015 geen standaardtaal
De loonkost bedraagt 1000 euro.
standaard.be: Huur- en loonkost te hoog om Belgische Mexx-winkels over te nemen
standaard.be: België bij landen met hoogste loonkost
kostprijs, kosten(plaatje), uitgave
vnw: de kost van iets: de kosten van iets
standaardtaal in België? status onduidelijk
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
in SN spreekt men over kosten, ook als het over samenstellingen gaat: zie loonkost, meerkost, minderkost, beroepskost
De kost voor het hele project liep in de miljarden.
“De directie van het bedrijf vindt de loonkost te hoog. (in België, status onduidelijk)” Taaladvies.net
bloemlezing De Standaard:
De laatste factor waar je rekening mee moet houden bij het inschatten van de kost van je wagen: het verbruik. (standaard.be)
De Franstalige krant L’Echo raamt bovendien de kost van de politieke crisis op 1,8 miljard euro (standaard.be)
De nachtvergoeding betekent een extra kost van 1,06 miljoen euro (443.000 euro). (standaard.be)
enz.
> andere betekenis van kost
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.