Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #12501

    kw
    (zn. m.; ~s)

    k-way

    vnw: regenjasje (van het merk K-Way)

    Trek een kw’tje aan en trotseer de regen voor dag 2 van Aalst Carnaval (facebook)

    Op regen was ik gewoon niet voorzien. Een kw-tje had ik mee ja, van dertig jaar oud, zo lek als een zeef. (peterdejaegher.com)

    Heb altijd ook een KW mee, want wind en regen zijn vaak aanwezig op training. (flacizegem.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 02 Jul 2023 18:48
    0 reactie(s)

    #12502

    k-way
    (de ~ (m.), ~s)

    nylon regenjas, kan worden opgevouwen en als heuptas gedragen worden, afgeleid van de merknaam K-Way

    zie kw

    uitspraak: “kaa-wee”

    zie ook verzamellemma’s kledij; verwaterde merknamen

    Klik op de afbeelding
    K-Way

    Gelukkig hadden we onze k-way mee, want halverwege onze fietstocht begon het onverwacht te regenen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 02 Jul 2023 18:43
    3 reactie(s)

    #12503

    achterlijs
    (zn. m.; ~zen)

    In eenvoudige woningen kwam men via de buitendeur rechtstreeks in de “living”. In de winter veroorzaakte het openen van de deur het binnen waaien van koude lucht. Om dit euvel tegen te gaan bouwde men aan de buitendeur, langs de binnenkant van de woning, een houten sas: de achterlijs.

    Nonkel René heeft zijn achterlijs afgebroken want hij nam te veel plaats in.

    … en viel tenslotte dood in zijn «achterlijs» (voorportaal van een boerenwoning met aan de buitenkant een tweedelige, so- liede deur). (De Voorpost | 14 januari 1983)

    Dit is evenzo voor de ruimte in de kerk onder de toren net voorbij de lijkdeur (de grote buitendeur) onder het doksaal. Ongedoopten of anderen die vroeger uit de kerk geweerd werden, mochten er wel in de kerk komen (9). Deze ruimte wordt in de volksmond d’ achterlijs genoemd. (hkschellebelle.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 02 Jul 2023 15:23
    2 reactie(s)

    #12504

    kursaal
    (zn. m./ o., kursalen)

    groot, centraal gebouw in een badplaats of kuuroord met de functie van een theater, casino, balzaal,…

    vnw

    NL: Kurhaus; bv. het Kurhaus van Scheveningen

    < Duits: Kur (kuur) + Saal (zaal)

    Van Dale 2016 online: BE

    opmerking: In het Baskisch, Spaans, Italiaans en zelfs het Engels is het ook kursaal: bv.Kursaal jauregia

    Klik op de afbeelding
    The Kursaal, Ostend, Belgium, ca. 1895 (3063883757)
    Kursaal Oostende 1895

    Le casino d'Ostende
    Kursaal Oostende nu

    Optreden van Will Tura in het casino kursaal van Oostende: wie heeft er al kaarten?

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 02 Jul 2023 09:41
    1 reactie(s)

    #12505

    kunstpatrimonium
    (zn. o.; ~patrimonia of ~patrimoniums)

    het (openbaar) kunstbezit

    vnw: gebouwen, kunstwerken enz. die tot het cultureel erfgoed behoren.

    Van Dale 2017 online: BE

    vormvariant: kunstenpatrimonium

    zie alg. samenstellingen met patrimonium

    De deelraad Erfgoed en de deelraad Beeldende Kunsten sloegen de handen in elkaar om een inventaris op te maken van het gemeentelijk kunstpatrimonium. (hamme.be )

    Het kunstpatrimonium van het begijnhof te Turnhout (kikirpa.be)

    Het wordt gedeeld met het universiteitsarchief en het kunstpatrimonium van de KU Leuven die de kelderverdieping betrekken. (depotwijzer.be)

    Kunstenpatrimonium van Vrije Universiteit Brussel: geëxposeerd én in je handpalm. (vub.ac.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 02 Jul 2023 09:40
    0 reactie(s)

    #12506

    midden
    (het ~, ~s)

    (voornamelijk meervoud) milieu, omgeving, wereld, kring(en)

    is standaardtaal in België

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands

    DS2015 middens: standaardtaal

    < Frans milieu(x)

    ook samenstellingen: misdaadmiddens, kunstmiddens

    Het ‘koloniale vraagstuk’ vormt vooral in socialistische middens een heet hangijzer.

    Eerst bleek haar tienerdochter zwanger, toch niet echt een voordeel in de middens van conservatieve christenen. Dan bleek haar echtgenoot lid te zijn geweest van een afscheidingsbeweging in Alaska. (over Sarah Palin, terzake.canvas.be)

    “Zoals te verwachten in dit midden kreeg de Antwerpse VOKA-voorzitter Stéphane Verbeeck makkelijk de handen op elkaar toen hij zich streng uitsprak over de eventuele invoering van een meerwaardebelasting.” (doorbraak.be)

    “Achterberg groeide op in een calvinistisch gezin, en de taal van de bijbel spreken betekende in dat midden: deelachtig worden aan de ware bevindingen van de heiligen, uitverkoren zijn.” (literairecanon.be)

    In de middens van de numismatiek wordt een specifieke terminologie gehanteerd die de slijtage van de munten bepaalt.

    Creatine heeft in sportmiddens enorm veel aandacht gekregen, maar ook vanuit de wetenschappelijke wereld en vanuit de media.

    > andere betekenis van midden

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 01 Jul 2023 19:28
    4 reactie(s)

    #12507

    kunstmiddens
    (zn. mv.)

    kunstmilieu

    vnw

    zie midden

    Zijn nauwe banden met Seurat en Signac zorgen ervoor dat het pointillisme ingang vindt in Belgische kunstmiddens. (muzee.be)

    In kunstmiddens luidt de grap dat het museum grotere enveloppes moet aanschaffen om er alle uitnodigingskaarten in te krijgen. (dewitteraaf.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 01 Jul 2023 19:28
    0 reactie(s)

    #12508

    kunsthumaniora
    (zn. v.; ~'s)

    kunstsecundair onderwijs

    vnw: (bnl.>) richting in de hogere klassen van de humaniora met speciale aandacht voor kunstonderwijs

    taalunieversum.org: Vlaanderen

    Eigenlijk wou ik in het eerste middelbaar al naar De Kunsthumaniora gaan, maar ik mocht niet van mijn ouders omdat ze schrik hadden voor mijn toekomst.(destelheide.be)

    Ik moest een jaar overbruggen omdat ik op de kunsthumaniora pas in het derde jaar kon beginnen. (demorgen.be)

    Als humaniorakeuze trok zij naar de kunsthumaniora van het Lemmensinstituut te Leuven. (dekenaatgenk.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 01 Jul 2023 19:25
    0 reactie(s)

    #12509

    kuisvrouw
    (de ~ (v.), ~en)

    poetsvrouw, poetshulp, schoonmaakster

    vnw

    man.: kuisman

    We betalen ons kuisvrouw met dienstencheques.

    demorgen.be: Twee derde van de dienstenchequebedrijven stuurt ‘een Vlaamse’ kuisvrouw als de klant dat vraagt.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 01 Jul 2023 19:24
    2 reactie(s)

    #12510

    kuisen
    (ww. kuiste, gekuist)

    poetsen, schoonmaken, proper maken

    vnw

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: (Belgisch-Nederlands) ‘schoonmaken, reinigen, poetsen’. Afleiding van het bn. kuis in de betekenis ‘zuiver, rein, net’. Van kuisen is weer het zn. kuis ‘schoonmaak, poetsbeurt’ afgeleid, zoals in de groote kuisch ‘de grote schoonmaak’
    (M. Philippa e.a.)

    Van Dale online 2018: kuisen
    BE; spreek­taal schoon­ma­ken, rei­ni­gen
    het huis kui­sen
    vis kui­sen

    meer specifieke kuisactiviteiten zijn:
    - schoenen poetsen, zie kuisen, schoenen ~
    - auto wassen, zie kuisen, auto ~
    - tanden poetsen, zie kuisen, tanden ~
    - ruiten lappen, zie kuisen, ruiten ~

    andere dingen die specifiek gekuist worden: vis, groenten, …

    zie ook afkuisen, opkuisen, uitkuisen, wegkuisen, kuisgerief, grote kuis, kuiskleren; kuisvrouw

    Ik heb honger. Zal ik de groentjes voor de soep beginnen kuisen?

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 01 Jul 2023 19:24
    0 reactie(s)

    #12511

    kuisgerief
    (zn. o., gn mv.)

    gerief om te kuisen: borstels, aftrekkers, opneemvodden, stofvod, kuisproduct of kuismiddel (zepen e.d.), …

    vnw

    Wij werden verondersteld het appartement aan de zee achteraf op te kuisen, maar er was niks van kuisgerief. Begint er dan maar aan.

    De stofzuiger staat bij de rest van het kuisgerief in die ingemaakte kast daar. Pakt em er maar uit.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 01 Jul 2023 19:23
    0 reactie(s)

    #12512

    kuisen
    (ww. kuiste, gekuist)

    poetsen, schoonmaken, proper maken

    vnw

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: (Belgisch-Nederlands) ‘schoonmaken, reinigen, poetsen’. Afleiding van het bn. kuis in de betekenis ‘zuiver, rein, net’. Van kuisen is weer het zn. kuis ‘schoonmaak, poetsbeurt’ afgeleid, zoals in de groote kuisch ‘de grote schoonmaak’
    (M. Philippa e.a.)

    Van Dale online 2018: kuisen
    BE; spreek­taal schoon­ma­ken, rei­ni­gen
    het huis kui­sen
    vis kui­sen

    meer specifieke kuisactiviteiten zijn:
    - schoenen poetsen, zie kuisen, schoenen ~
    - auto wassen, zie kuisen, auto ~
    - tanden poetsen, zie kuisen, tanden ~
    - ruiten lappen, zie kuisen, ruiten ~

    andere dingen die specifiek gekuist worden: vis, groenten, …

    zie ook afkuisen, opkuisen, uitkuisen, wegkuisen, kuisgerief, grote kuis, kuiskleren

    Ik heb honger. Zal ik de groentjes voor de soep beginnen kuisen?

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 01 Jul 2023 19:23
    0 reactie(s)

    #12513

    grote kuis houden
    (uitdr.)

    vnw: grote kuis houden: grote schoonmaak houden of (fig.) orde op zaken stellen

    zie ook grote kuis

    Voorzitter Geert Gevaert, sportief manager Pieter De Potter en hoofdcoach Lieven Gevaert hielden grote kuis in de spelerskern. (nieuwsblad.be)

    Genk wil grote kuis houden in prostitutie, vooral aan Hasseltweg. (hbvl.be)

    Vooral in de sector internet werd dus grote kuis gehouden. (gva.be)

    Volkswagen houdt grote kuis bij topmanagement, ook topman Müller moet vertrekken. (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 30 Jun 2023 06:55
    0 reactie(s)

    #12514

    kuis, grote ~
    (uitdr.)

    grote schoonmaak, zowel letterlijk als figuurlijk

    vooral met het ww. houden is het dikwijls de figuurlijke zin: grote kuis houden

    Rond Pasen is het den tijd van de grote kuis: alle vensters en deuren open, en maar kuisen, schilderen en vernissen.

    ’t Wordt hoog tijd dat ze eens grote kuis houden in die varkensstal.

    demorgen.be: Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) is zelf ook voorstander van een grote kuis in de wirwar aan Vlaamse verkeersborden en zal naar eigen zeggen dan ook initiatieven nemen om het gebruik van de databank opnieuw te bevorderen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 30 Jun 2023 06:51
    1 reactie(s)

    #12515

    kuis
    (zn. m. geen mv.)

    schoonmaak, poetswerk
    zie ook kuis, grote ~

    vnw

    Van Dale 2016 online: BE

    vgl. opkuis

    Kunt ge Uw kamer niet eens kuisen?
    De grote kuis komt er aan!

    Ik heb vanmorgen mijne kuis gedaan. ’t Is weer proper voor een week.

    > andere betekenis van kuis

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 30 Jun 2023 06:50
    0 reactie(s)

    #12516

    kaas, zo rot als ~
    (uitdr.)

    Ik weet ook niet hoe we in het Hageland bij die uitdrukking terecht gekomen zijn.
    Het schoot me ineens te binnen toen ik met iemand over verbouwingen aan het praten was. “Ja, wij moesten wel ons complete dak vervangen, de balken waren zo rot als kaas…”

    Zoe rot as keis (Diesters)

    We moeten een nieuw dak steken, want de pannen zijn versleten en de balken zijn gans “vermilverd” (houtwormschade) en zoe rot as keis.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 29 Jun 2023 13:37
    2 reactie(s)

    #12517

    kaas, zo rot als ~
    (uitdr.)

    Ik weet ook niet hoe we in het Hageland bij die uitdrukking terecht gekomen zijn.
    Het schoot me ineens te binnen toen ik met iemand over verbouwingen aan het praten was. “Ja, wij moesten wel ons complete dak vervangen, de balken waren zo rot als kaas…”

    Zoe rot as keis (Diesters)

    We moeten een nieuw dak steken, want de pannen zijn versleten en de balken zijn gans “vermilverd” (houtwormschade) en zoe rot as keis.

    Regio Hageland
    Bewerking door jiet op 29 Jun 2023 09:58
    2 reactie(s)

    #12518

    tentfuif
    (zn. v.; ~ven)

    fuif die in een feesttent georganiseerd wordt

    Haal je passoa uit de kast en herbeleef hier de tentfuif van de jaren nul! (stubru.be)

    Zaterdagavond organiseren we een authentieke tentfuif. Het is gratis inkom en volgende line-up hebben we voor je klaar: – live optreden van Band Marginal. – DJ … (uitinbeerse.be)

    Terug naar de begin jaren 2000 waarbij er elk weekend in een van de Hoogstraatse deelgemeenten wel ergens een tentfuif werd georganiseerd. (hln.be)

    Velen zien het JOC als een sfeerloze bunker. Het heeft niet de gezellige charme van bijvoorbeeld een tentfuif. (standaard.be)

    De brandweer heeft een checklist voor tentfuiven en formulier ‘activiteiten ingericht in publiek toegankelijke tenten’ (politie.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 29 Jun 2023 07:34
    0 reactie(s)

    #12519

    fuif
    (de ~ (v.), fuiven)

    jongerenfeestje, dansavond georganiseerd voor en door tieners

    Instituut voor Nederlandse Lexicologie: Belgisch-Nederlands

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 7

    zie ook fuiven, fuiver, fuifnummer; fuifbus; pyjamafuif; jongerenfuif; kotfuif; valentijnsfuif, fuifzaal; tentfuif

    Vanavond gaan we naar de fuif van de scouts.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 29 Jun 2023 07:29
    0 reactie(s)

    #12520

    boerentram
    (zn. m., -s)

    stoomtram, later elektrische tram tussen de stad en het platteland, die nog later vervangen werd door de harmonica-bus

    De cirkel is bijna rond. De boerentram is terug van weggeweest. Het valt nog te betwijfelen of de randstad-tramlijnen nog verder zullen uitbreiden (Westmalle, Broechem, Brasschaat, Beveren) zoals vroeger.

    “Wij hebben thuis nooit een auto gehad, we kwamen naar hier met de buurtspoorweg, de ‘boerentram’ of de bus – en soms bleven we overnachten." (demorgen.be)

    Regio Antwerpen
    Bewerking door Georges Grootjans op 28 Jun 2023 18:05
    1 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.