Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
bijzondere afdeling van een rechtbank waarin daders nauwgezet worden opgevolgd, om hen van een drank-, drugs-, of agressieproblematiek af te helpen
Agressie, alcohol en drugs, maar dankzij “herstelkamer” vond Dirk zichzelf terug: “Beter dan klassieke straffen” (vrt.be)
Van 5 naar 22 herstelkamers in correctionele rechtbanken | RTVµ
Mechelse rechtbank heeft als enige in ons land herstelkamer voor intrafamiliaal geweld: “22 mensen doorliepen traject al, niemand is hervallen”. (nieuwsblad.be)
Filip (*) kampte lange tijd met een alcoholverslaving. Hij misdroeg zich tegen zijn ouders en sloeg hen ook. Hij is een van de mensen die al maandenlang wordt opgevolgd door de herstelkamer van de correctionele rechtbank en is positief over hoe hij is geëvolueerd. (gva.be)
slag, tik met platte hand
vnw: klap, mep, slag met de vlakke hand
vgl: klets op de poep; kletsen krijgen
Als ge stout zijt krijgt ge een klets op de poep.
Stop met bleiten of ge krijgt er nog een klets bij!
> andere betekenis van klets
slaag krijgen, ook fig.
vgl. klets
55 punten zijn record voor Antetokounmpo, Boston krijgt kletsen bij Oklahoma (sporza.be)
Steve Darcis krijgt kletsen in eerste ronde München. (demorgen.be)
Al die dingen werden groot gespeeld in de media en de partij kreeg kletsen langs alle kanten. (standaard.be)Den eerste die mij raakt mee nen sneeuwbal krijgt kletsen. (facebook)
“Als kind heb ik nooit kletsen gekregen. Achteraf bekeken misschien te weinig.” (demorgen.be)
kruisbeeld, o.a. opgericht langs de weg of in een kapel
vnw: kruisbeeld
Op de hoek van de Meensesteenweg en de Mgr. Catrystraat vind je de kapel met een kruislieveheer (1945). Binnenin zie je de namen van de gesneuvelde Beitemse soldaten uit de Eerste Wereldoorlog. (routeyou.com)
Vroeger vond je in Denderwindeke een watermolen en 5 windmolens: één ervan was “Schoonen God”, genoemd naar een groot houten kruisbeeld – een kruislieveheer – dat zich langs de veldweg naar het dorpscentrum bevond. (ninove.be)
Elke vissersboot had dan ook, naast een ‘Kruislieveheer’, een lievevrouwbeeldje aan boord. (kuleuven.be)
Hier strekt zich een landschap uit waarin de Kruislieveheer wandelroute zich langs dreven, bossen en wouden slingert. (visitvlaamseardennen.be)
kruisbeeld, o.a. opgericht langs wegen of in kapellen
vnw: kruisbeeld
Op de hoek van de Meensesteenweg en de Mgr. Catrystraat vind je de kapel met een kruislieveheer (1945). Binnenin zie je de namen van de gesneuvelde Beitemse soldaten uit de Eerste Wereldoorlog. (routeyou.com)
Vroeger vond je in Denderwindeke een watermolen en 5 windmolens: één ervan was “Schoonen God”, genoemd naar een groot houten kruisbeeld – een kruislieveheer – dat zich langs de veldweg naar het dorpscentrum bevond. (ninove.be)
Elke vissersboot had dan ook, naast een ‘Kruislieveheer’, een lievevrouwbeeldje aan boord. (kuleuven.be)
Hier strekt zich een landschap uit waarin de Kruislieveheer wandelroute zich langs dreven, bossen en wouden slingert. (visitvlaamseardennen.be)
In eenvoudige woningen kwam men via de buitendeur rechtstreeks in de “living”. In de winter veroorzaakte het openen van de deur het binnen waaien van koude lucht. Om dit euvel tegen te gaan bouwde men aan de buitendeur, langs de binnenkant van de woning, een houten sas: de achterlijs.
Nonkel René heeft zijn achterlijs afgebroken want hij nam te veel plaats in.
… en viel tenslotte dood in zijn «achterlijs» (voorportaal van een boerenwoning met aan de buitenkant een tweedelige, so- liede deur). (De Voorpost | 14 januari 1983)
Dit is evenzo voor de ruimte in de kerk onder de toren net voorbij de lijkdeur (de grote buitendeur) onder het doksaal. Ongedoopten of anderen die vroeger uit de kerk geweerd werden, mochten er wel in de kerk komen (9). Deze ruimte wordt in de volksmond d’ achterlijs genoemd. (hkschellebelle.be)
In eenvoudige woningen kwam men via de buitendeur rechtstreeks in de “living”. In de winter veroorzaakte het openen van de deur het binnen waaien van koude lucht. Om dit euvel tegen te gaan bouwde men aan de buitendeur, langs de binnenkant van de woning, een houten sas: de achterlijs.
Nonkel René heeft zijn achterlijs afgebroken want hij nam te veel plaats in.
in het geniep, heimelijk, duikelings, in het zwart, achter de rug
ook in West-Vlaanderen
zie ook duikelings, verdoken; geniept, in het ~
Naar buiten toe poogt zij te diëten, doch in den duik gaat zij zich gedurig aan sneukelderij te buiten!
“Hij doet dit zonder de regering te raadplegen. Ik vind het heel bizar dat zoiets in den duik gebeurt.” (vrt.be)
U hebt van het inzegenen van relaties een strijdpunt gemaakt, maar in Luik gebeurde het al vroeger, weliswaar naar goede katholieke gewoonte in den duik. (demrogen.be)
kruislicht, dimlicht
verouderd?
vnw: kruislicht, kruisingslicht: dimlicht
Kruising tussen een personenvoertuig en een vrachtwagen, waarvan het linkerkruisingslicht niet brandde; naar de mening van het Hof is de oorzaak van het ongeval te wijten aan de afwezigheid van deze reglementaire verlichting, die voor de tegenligger een onvoorzienbare hindernis uitmaakt. (rw.be)
Hij reed met kruisingslichten en beide richtingslichten in werking tot het rnidden van de rijbaan en
begori achteruit te rijden. (kuleuven.be)
kruislicht, dimlicht
verouderd?
vnw: kruislicht, kruisingslicht: dimlicht
Kruising tussen een personenvoertuig en een vrachtwagen, waarvan het linkerkruisingslicht niet brandde; naar de mening van het Hof is de oorzaak van het ongeval te wijten aan de afwezigheid van deze reglementaire verlichting, die voor de tegenligger een
onvoorzienbare hindernis uitmaakt. (rw.be)
Hij reed met kruisingslichten en beide richtingslichten in werking tot het rnidden van de rijbaan en
begori achteruit te rijden. (kuleuven.be)
dimlicht
ook kruisingslicht
vnw: kruislicht, kruisingslicht: dimlicht
Van Dale 2015 online: BE
< Frans: feux de croisement
De kruislichten werden afgesteld.
er niet meer over spreken, geen gewag meer van maken, kunnen vergeten
vnw: een kruis over iets maken: het opgeven, er geen verwachtingen meer van hebben
Van Dale online2022: België: een kruis over iets maken: er een punt achter zetten
Hij kan een kruis maken over zijn bevordering, nu bekend is gemaakt dat er valsheid in geschrifte in het spel is.
De ruzies van vroeger, kruis erover. We moeten verder…
Vroeger bestonden er geen plastieken wasknijpers maar waren ze van hout gemaakt.
zie houten speld
Met drie “houte spellen” kan dien handdoek toch niet wegvliegen zeker!
er zit pit, verstand in
vgl. kruim
verouderd? Waar nog gebruikt?
Daar zit kruim in: Dat is iemand die veel weet. (bloggen.be)
Er zit kruim in onze jeugd (bakkerijmuseum.be)
Er zit kruim in die kerels. Ostend Stadion mag van hen prachtige dingen verwachten alsook van Neyrinck, Rosseel, Vermeersch (core.ac.uk)
er zit pit, verstand in
verouderd? Waar nog gebruikt?
Daar zit kruim in: Dat is iemand die veel weet. (bloggen.be)
Er zit kruim in onze jeugd (bakkerijmuseum.be)
Er zit kruim in die kerels. Ostend Stadion mag van hen prachtige dingen verwachten alsook van Neyrinck, Rosseel, Vermeersch (core.ac.uk)
elite, het beste
vnw: het beste deel van iets
Van Dale 2016 online: BE
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 4; (NL) puikje
vgl. kruim, er zit ~ in
Op de opening van de tentoonstelling was het kruim van de beeldende kunstenaars aanwezig.
iets of iemand die ogenschijnlijk traag is, maar toch gestaag vordert of snel uit de hoek kan komen
google 2023: in .NL slechts enkele hits, voornamelijk mbt tot sport (o.a. wielrennen waar het typisch uit VL overgewaaid kan zijn). In .BE meer en ruimer toegepast
Of een bedrijf kan een ‘valse trage’ zijn. Het wacht tot de voorlopers tegen een muur botsen of in een nichepositie blijven steken. (tijd.be)
Een haai is een valse trage. Haaien zijn toegerust om snel door het water te klieven, maar alvast de roemruchte witte haai doet dat bewust … (standaard.be)
5 jaar cultuurbeleid: Schauvliege als “valse trage” van de Vlaamse regering? (vrt.be)
In zijn passage op Stayen maakte de verdediger indruk met zijn snelheid en zijn zuivere balbehandeling. “Hij is een valse trage”, weet Janssens. (hbvl.be)
plantentuin, botanische tuin
ook veelvuldig in plaatsnamen
“Onze gemeente beschikt over een kruidtuin achter het gemeentehuis. Deze kruidtuin werd jarenlang vrijwillig onderhouden door gewezen burgemeester Guido Langendries. Hij zal deze taak echter niet langer opnemen”, klinkt het bij de gemeente. (nieuwsblad.be)
De gemeente Anderlecht heeft de gemeenschapstuin aan het Dauwpark in Kuregem opnieuw geopend. Er komt naast de collectieve moestuin ook een kruidtuin. (bruzz.be)
De kruidtuin van Leuven werd in 1738 opgericht als een universitaire plantentuin. Daarmee is het de oudste botanische tuin van ons land. (tijd.be)
De Kruidtuin of zoals de Mechelse inwoners het in de volksmond “den Botanique” noemen. De tuin is ontworpen in 1862 door Louis Fuchs. (mechelenopzijnbest.be)
dranghek
DS2015 standaardtaal
Genoemd naar de ballonvaarder Nadar. Op 26 september 1864 steeg deze op met een ballon vanaf de Kruidtuin te Brussel. Burgemeester Jules Anspach liet de straten afzetten met speciaal voor de gelegenheid gemaakte dranghekken, die daarna als “barrières Nadar” bekend stonden.
ook: nadarafsluiting, nadarhek
Klik op de afbeelding
Nadars op de Paterberg
Op het WK in Ronse in 1988 werd Criquelion door Bauer in de nadars gedreven.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
