Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
er zit pit, verstand in
vgl. kruim
verouderd? Waar nog gebruikt?
Daar zit kruim in: Dat is iemand die veel weet. (bloggen.be)
Er zit kruim in onze jeugd (bakkerijmuseum.be)
Er zit kruim in die kerels. Ostend Stadion mag van hen prachtige dingen verwachten alsook van Neyrinck, Rosseel, Vermeersch (core.ac.uk)
er zit pit, verstand in
verouderd? Waar nog gebruikt?
Daar zit kruim in: Dat is iemand die veel weet. (bloggen.be)
Er zit kruim in onze jeugd (bakkerijmuseum.be)
Er zit kruim in die kerels. Ostend Stadion mag van hen prachtige dingen verwachten alsook van Neyrinck, Rosseel, Vermeersch (core.ac.uk)
elite, het beste
vnw: het beste deel van iets
Van Dale 2016 online: BE
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 4; (NL) puikje
vgl. kruim, er zit ~ in
Op de opening van de tentoonstelling was het kruim van de beeldende kunstenaars aanwezig.
iets of iemand die ogenschijnlijk traag is, maar toch gestaag vordert of snel uit de hoek kan komen
google 2023: in .NL slechts enkele hits, voornamelijk mbt tot sport (o.a. wielrennen waar het typisch uit VL overgewaaid kan zijn). In .BE meer en ruimer toegepast
Of een bedrijf kan een ‘valse trage’ zijn. Het wacht tot de voorlopers tegen een muur botsen of in een nichepositie blijven steken. (tijd.be)
Een haai is een valse trage. Haaien zijn toegerust om snel door het water te klieven, maar alvast de roemruchte witte haai doet dat bewust … (standaard.be)
5 jaar cultuurbeleid: Schauvliege als “valse trage” van de Vlaamse regering? (vrt.be)
In zijn passage op Stayen maakte de verdediger indruk met zijn snelheid en zijn zuivere balbehandeling. “Hij is een valse trage”, weet Janssens. (hbvl.be)
plantentuin, botanische tuin
ook veelvuldig in plaatsnamen
“Onze gemeente beschikt over een kruidtuin achter het gemeentehuis. Deze kruidtuin werd jarenlang vrijwillig onderhouden door gewezen burgemeester Guido Langendries. Hij zal deze taak echter niet langer opnemen”, klinkt het bij de gemeente. (nieuwsblad.be)
De gemeente Anderlecht heeft de gemeenschapstuin aan het Dauwpark in Kuregem opnieuw geopend. Er komt naast de collectieve moestuin ook een kruidtuin. (bruzz.be)
De kruidtuin van Leuven werd in 1738 opgericht als een universitaire plantentuin. Daarmee is het de oudste botanische tuin van ons land. (tijd.be)
De Kruidtuin of zoals de Mechelse inwoners het in de volksmond “den Botanique” noemen. De tuin is ontworpen in 1862 door Louis Fuchs. (mechelenopzijnbest.be)
dranghek
DS2015 standaardtaal
Genoemd naar de ballonvaarder Nadar. Op 26 september 1864 steeg deze op met een ballon vanaf de Kruidtuin te Brussel. Burgemeester Jules Anspach liet de straten afzetten met speciaal voor de gelegenheid gemaakte dranghekken, die daarna als “barrières Nadar” bekend stonden.
ook: nadarafsluiting, nadarhek
Klik op de afbeelding
Nadars op de Paterberg
Op het WK in Ronse in 1988 werd Criquelion door Bauer in de nadars gedreven.
nootmuskaat, muskaatnoot, kruinoot
De specerij op zich kent geen meervoud, enkel de noten.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Kruid, kruidnoot: muskaatnoot; in dezen zin b.v. in Brabant (kruinoot, Cornelissen-Vervliet)
Van Dale 2018 online: kruidnoot: ook stofnaam muskaatnoot
vormvariant kruinoot
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 1. In Nederland wordt het woord ‘kruidnoten’ in de Sinterklaastijd ook gebruikt voor het harde, speculaasachtige strooigoed, dat ook wel ‘pepernoten’ genoemd wordt. Echte pepernoten zijn echter taaier en groter.
zie ook verzamellemma groenten en fruit
… alle fruitkoleuren daarover! ’t Rook naar pek, kaneel, vellen, peper, kruidnoot, fruit… (Felix Timmermans over de werken van Pieter Breughel)
Laten stoven gedurende 20 min onder een deksel. Na 10 min, kruidnoot raspen en over het witloof strooien. (Winters Witloof, tuinadvies.be)
Ondertussen bak je de geborstelde champignons, zonder boter, gekruid met peper, zout en kruidnoot. (vier.be)
Voeg een mespuntje kruiden en wat kruidnoot aan toe. (solo.be)
Wanneer de mensen een bronchitis of een longonsteking hadden, gaf de genezeres hen een bruin blad met kaarsriet en kruidnoot mee om op hun borst te … (Vlaamse volksverhalenbank)
Ik heb het gevoel dat ik enkel peper, zout, kruidnoot, kippe en satékruiden, look gebruik… Zou eens graag afwisselen in mijn kruiden. (mamaforum.libelle.be)
rouwkrans
vnw: in België ook: krans van bloemen en groen
.jpg)
Op de faire-part stond ‘noch bloemen, noch kronen’ … de corbillard hong pertang vol kronen.
1) chronometer
2) een gechronometreerde tijd (zie chronometreren; chronotijd)
VD2016 online: BE
vgl. chrono afdrukken
ook krono, zie voorbeelden
2) nieuwsblad.be: Dauwens werd vijfde in haar reeks met een chrono van 55"82, haar beste jaarprestatie.
Op de meeting van Zürich vestigt de Ethiopiër Haile Gebreselassie een nieuw wereldrekord op de 5.000 meter met een krono van 12.44.39. (knack.be)
1) quizarchief.be: U geeft enkel het antwoordblad af met de lettercombinaties van de foto’s. Voordat we onze chrono indrukken krijgt u van ons nog een voorbeeld.
De schending van het colloque singulier of het buitengewoon overleg. Het niet naleven van de zwijgplicht die van kracht is nadat men bij de koning en/of koningin in een audiëntie is ontvangen ofte wel uitspraken doen over de interne aangelegenheden van het Hof.
De koning mag er geen persoonlijke mening op nahouden, aangezien alles wat hij zegt, gedekt wordt door de regering.
Het geheimhouden van de inhoud van de audiënties is cruciaal tijdens regeringsvormingen. De meeste politici houden zich dan ook strikt aan deze regel en zullen nooit een uitspraak doen over de inhoud van het gesprek of de mening van de Koning. Indien er toch een mededeling is, dan zal dit altijd met goedkeuring zijn van een minister. Wanneer een burger of een minister iets gezegd of gedaan heeft waardoor hij de geheimhoudingsplicht geschonden heeft m.b.t. de gesprekken met het staatshoofd, zegt men dat hij of zij de Kroon heeft ontbloot.
< Frans: découvrir la Couronne
Van Dale 2016 online: BE
NL: de eenheid van de Kroon is in gevaar
zie ook verzamellemma kledij
In Voeren legt Happart voor de vierde keer de eed af als eerste schepen. Wynants weigert de eed af te leggen. De Kroon is ‘ontbloot’. (De Morgen, 25/09/87)
De speciale senaatscommissie over Rwanda zal geen persoonlijke medewerkers van de koning en ook geen leden van het Militair Huis kunnen ondervragen. Deze beslissing komt er na een advies van KUL-grondwetspecialist André Alen en diens Luikse collega Scholsem waarin gesteld wordt dat zo’n ondervraging neerkomt op ‘het ontbloten van de kroon’. (De Morgen, 25/02/97)
zich van den domme houden
vnw: doen alsof men van niets weet, zich van de domme houden
Van Dale 2018 online: zich van krommenaas gebaren: doen alsof je iets niet weet, hoort enz. BE
< van krommen haas gebaren
zie ook: van koo gebaren; van pijke(n)s gebaren; peekes, van ~ gebaren; gebaren, van niets ~; van de stomme gebaren
Ik zei ’m dat hij mij nog geld moest, maar hij gebaarde van krommenaas.
Schepen van sociale huisvesting gebaart zich van krommenaas. Dat er woningen gesloopt zouden worden in Boudewijnpark? (facebook)
De man zelf gebaart zich van krommenaas. “Ik heb hier niks mee te maken." (hln.be)
zich van den domme houden
vnw: doen alsof men van niets weet, zich van de domme houden
Van Dale 2018 online: BE
< van krommen haas gebaren
zie ook: van koo gebaren; van pijke(n)s gebaren; peekes, van ~ gebaren; gebaren, van niets ~; van de stomme gebaren
Ik zei ’m dat hij mij nog geld moest, maar hij gebaarde van krommenaas.
vnw: krullen
De vrijschop op de rand van het strafschopgebied werd door De Jonghe keurig in doel gekrold: 0-2 (gva.be)
We zagen de jonge, verlegen Polly Jean in 1992 op Pinkpop voor het eerst, een paar jaar later krolde ze in een latex catsuit over het podium in Werchter (demorgen.be)
De Montsant streek krolt zich als een hoefijzer rond de befaamde Priorat streek. (vinatera.be)
krul
zie krollen
Encyclo.nl: krol is Zuid-Nederlands voor krul
Woordenboek der Nederlandsche Taal: gewestelijk, met name in ’t Brabantsch: krol
Begin vorige eeuw vond men het schattig en fotogeniek om in het haar van een baby 1 krol te draaien, die dan over het voorhoofdje viel.
Als mijn haar nat wordt, is de krol eruit.
sterk gekruld haar, kroeshaar
vnw: kroeshaar, krulhaar
Van Dale 2018 online: BE
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
zie ook kroezelen, kroezelkop, poedelkop
Vrouwen houden niet van kroezelhaar. Hun kapper maakt er wel een ander kapsel van.
“De meeste Afrikanen hebben kroezelhaar.”
Bloemlezing De Standaard:
Weg met het kroezelhaar, de gekleurde lippen en de oorbellen. In de nieuwe Sinterklaasfilm, die de VRT mee produceert, draagt Zwarte Piet …(standaard.be)
Kortom, geen kroezelhaar meer zoals in de jaren tachtg, maar stijlvolle, natuurlijk gegolfde haren. (standaard.be)
Omdat hij de Amerikaanse president in baskettenue kroezelhaar gegeven had, vond New-York Magazine ‘de peperkoek’ (sic) van een …(standaard.be)
De Afrikaan was in de ogen van Hergé het wat kinderlijke zwartje met het kroezelhaar en de trompetlippen.(standaard.be)
enz.
kroezen
vnw: kroezen, krullen
Van Dale 2018 online: BE, spreektaal
vergelijk: kroezelhaar, kroezelkop
Zijn haar kroezelde vanaf zijn geboorte.
Telkens als ik in de regen loop begint mijn haar te kroezelen.
- luier, broek doorweekt met pipi
- klein meisje dat veelvuldig in haar broek pist
man. pissevent
zie ook kakkepamper, pissepamper, kakkebroek, stinkebroek
Gij se pissebroek, we gaan uw pissebroek eens uitdoen en een nieuwe, droge pamper aandoen he kinneke.
stinkbroek
vgl. kakkebroek, pissebroek
Onlangs ging mijn zoon plat omdat ik hem ‘piraatje stinkebroek’ had genoemd. (standaard.be)
Hopla, de kleinste heeft een stinkebroek. Altijd prijs net voor mama wil vertrekken, dus die beentjes moeten in de lucht. (knoeienengroeien.blog)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
