Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #11901

    marchand
    (de~, m., ~s of marchanten)

    koopman, opkoper, handelaar

    vnw:
    •handelaar, koopman, -boer, venter: kolenmarchand
    •sjacheraar, woekeraar

    uitspraak in Antwerpen: marsjaant – mv. marsjaanten

    Van Dale 2014 online: gewestelijk

    zie ook automarchand, brillenmarchand, marsjang, oudijzermarchand, voddenmarchand, kolenmarchand, pillenmarchand, slunsemarchang

    De kelder wordt leeggemaakt en ik ga een marchand bellen om alle bruikbare brol te komen ophalen, tegen een vergoeding uiteraard.

    Bibieke is de achterkleindochter van de 19de Eeuwse kolenmarchand in Lier.

    “Doorgaans zijn Belgen goede marchanten, maar dat leidt vaak tot een gebrek aan voorbereiding”, vertelt Jean-Pierre Blumberg. (knack.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 14 Oct 2023 07:48
    0 reactie(s)

    #11902

    oudijzermarchand
    (zn. m.; ~s)

    opkoper van oud ijzer, handelaar in metalen

    zie ook marchand

    Daarnet horen we hier allemaal de oudijzermarchand in de verte. Slow zegt: “zeg, zouden we die stoof niet meegeven, die staat al zo lang in de weg”. (wizzewasjes.be)

    Een oudijzermarchand heeft bestek meegekregen van de luchthaven. Wie wil er lepeltjes met het logo van Sabena of KLM? (bruzz.be)

    Hij redde talloze gietijzeren kruisen uit de omgeving en uit de Ardennen van de oudijzermarchand (nieuwsblad.be)

    Enkele maanden geleden gekocht bij een oud-ijzermarchand die indertijd nog loten opgekocht had uit het ABL afvoerpark te Ieper (ablhistoryforum.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 14 Oct 2023 07:46
    0 reactie(s)

    #11903

    marchand
    (de~, m., ~s)

    koopman, opkoper, handelaar

    vnw:
    •handelaar, koopman, -boer, venter: kolenmarchand
    •sjacheraar, woekeraar

    uitspraak in Antwerpen: marsjaant – mv. marsjaanten

    Van Dale 2014 online: gewestelijk

    zie ook automarchand, brillenmarchand, marsjang, oudijzermarchand, voddenmarchand, kolenmarchand, pillenmarchand, slunsemarchang

    De kelder wordt leeggemaakt en ik ga een marchand bellen om alle bruikbare brol te komen ophalen, tegen een vergoeding uiteraard.

    Bibieke is de achterkleindochter van de 19de Eeuwse kolenmarchand in Lier.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 14 Oct 2023 07:39
    0 reactie(s)

    #11904

    bruinen, de ~
    (pejoratieve term)

    pejoratieve benaming voor mensen met een iets donkerder huidskleur, meestal gebezigd in het (extreem)rechtse middens

    aanstootgevend

    NL: lichtgetintiërs

    Dat werkt toch gewoon niet? Alle Antwerp supporters zijn racisten want ik heb er eentje gesproken en die zei “alle bruinen buiten”. (Beyond Gaming)

    Al onze ellende is de schuld van de Turken, de Marokkanen, de bruinen, de zwarten, de gekleurden. Zij pakken het werk af van de Belgen. (EVE)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 13 Oct 2023 17:28
    0 reactie(s)

    #11905

    verzuchtingen, rechtmatige ~
    (idioom)

    terechte klachten

    Het komt er dus op aan evenwichtige compromissen te vinden die rekening houden met de rechtmatige verzuchtingen van eenieder. In zodanige overeenkomsten mogen er geen verliezers zijn. Wij moeten tot oplossingen komen waar iedereen winnaar is. (Kersttoespraak koning Albert)

    Zo kon de oude vijandschap geruisloos terugkeren in vele hoofden en in politieke verhoudingen. Over en weer wordt er nauwelijks geluisterd naar de rechtmatige verzuchtingen van de betrokken bevolking. (kerknet)

    Zowel Prosper Poullet als mijn schoonvader waren van huis uit Franssprekend. Dit betekende echter niet dat zij afkerig stonden tegenover de Vlaamse Beweging. Integendeel, zij verdedigden de rechtmatige verzuchtingen van de Vlamingen, maar dat was voor de Leuvense franskiljonse bourgeoisie en middenstand voldoende om hen uit te schelden voor flaminganten. (Gaston Eyskens)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 13 Oct 2023 16:27
    0 reactie(s)

    #11906

    bruinen, de ~
    (pejoratieve term)

    pejoratieve benaming voor mensen met een iets donkerder huidskleur, meestal gebezigd in het (extreem)rechtse middens

    NL: lichtgetintiërs

    Dat werkt toch gewoon niet? Alle Antwerp supporters zijn racisten want ik heb er eentje gesproken en die zei “alle bruinen buiten”. (Beyond Gaming)

    Al onze ellende is de schuld van de Turken, de Marokkanen, de bruinen, de zwarten, de gekleurden. Zij pakken het werk af van de Belgen. (EVE)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 13 Oct 2023 16:22
    0 reactie(s)

    #11907

    flexiland
    (zn. o.; ~en)

    neologisme: een land, m.n. België, waar flexi-jobs een belangrijk aandeel in de tewerkstelling uitmaken

    Flexiland België kan heel wat uitdagingen oplossen (Opinie Vincent Van Quickenborne – demorgen.be)

    Liberalen willen “België flexiland”, socialisten terughoudend (vrt.be)

    Kafka heeft er als bijklusser in flexiland een kluif aan. (standaard.be)

    Een Flexiland van verarmde en gestresseerde werknemers, zonder toegankelijke openbare diensten en tegen de achtergrond van een ontregelend klimaat? (knack.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 13 Oct 2023 08:05
    0 reactie(s)

    #11908

    flexiland
    (zn. o.; ~en)

    neologisme: een land, m.n. België, waar flexi-jobss een belangrijk aandeel in de tewerkstelling uitmaken

    Flexiland België kan heel wat uitdagingen oplossen (Opinie Vincent Van Quickenborne – demorgen.be)

    Liberalen willen “België flexiland”, socialisten terughoudend (vrt.be)

    Kafka heeft er als bijklusser in flexiland een kluif aan. (standaard.be)

    Een Flexiland van verarmde en gestresseerde werknemers, zonder toegankelijke openbare diensten en tegen de achtergrond van een ontregelend klimaat? (knack.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 13 Oct 2023 08:05
    0 reactie(s)

    #11909

    flexi-job
    (zn. v. -s)

    bijklusbaan, oorspronkelijk in de horeca, maar tegenwoordig ook uitgebreid naar andere sectoren
    In dit systeem kan iemand die een viervijfdebaan heeft bij een andere werkgever, bijverdienen in de horeca. De werknemer die de flexi-job uitoefent, betaalt geen sociale zekerheidsbijdragen. De werkgever betaalt een verlaagde bijdrage van 25%.

    zie ook flexi-jobber; flexi-jobben; flexiland

    De flexi-job wordt gekenmerkt door het flexi-loon. Dit is een niet-baremiek loon dat in een onderlinge overeenkomst wordt vastgelegd, maar niet onder een wettelijk minimum (9,50 EUR) mag gaan. (sdworx.be)

    demorgen.be: Ze maakte van de gelegenheid ook gebruik om nog eens te pleiten voor een uitbreiding van de flexijobs, die nu alleen in de horeca worden gebruikt.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 13 Oct 2023 07:59
    0 reactie(s)

    #11910

    maartje

    zie maarte

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 13 Oct 2023 06:31
    0 reactie(s)

    #11911

    maarte
    (de ~ (v.), ~n)

    werkvrouw
    oppas voor kinderen, en meid
    vrouw die het huishoudelijke werk deed voor de pastoor

    ook: maartje

    vnw: maarte, maartje: dienstmeisje, meisje

    Etymologie: Middelnederlands ‘maerte’.
    (1410) genoemd naar de dienstvaardige Martha uit Lucas 10:38 (Van Dale)

    • Mijn grootmoeder had een inwonende maarte, kort na de oorlog. Ze was de hulp in het huis en zorgde voor de drie zonen. Het was dé allerliefste maarte en verbleef er tot ze trouwde.
    • Meneer pastoor had een maarte, maar ze betekende voor hem véél meer!
    • “Zijn huysvrouwe benydde dat haer maerte schoonder was dan zy” – uit ‘De historie van Belgis’, Marcus van Vaernewyck, 1566

    Tineke van Heule, ons maartje,
    Kan werken gelijk een paardje,
    Kan melken, kan mesten,
    Kan schuren gelijk de besten.
    Tineke van Heule, ons maartje,
    Staat hoog in de gunst van mijn vaartje,
    En als moederken haar prijst,
    Dat mijn zuster er om krijst,
    Dan lach ik een beetj’ in mijn baardje.
    (Tineke van Heule – René De Clercq)

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 13 Oct 2023 06:30
    6 reactie(s)

    #11912

    maarte
    (de ~ (v.), ~n)

    werkvrouw
    oppas voor kinderen, en meid
    vrouw die het huishoudelijke werk deed voor de pastoor

    ook: maartje

    vnw: maarte, maartje: dienstmeisje, meisje

    Etymologie: Middelnederlands ‘maerte’.
    (1410) genoemd naar de dienstvaardige Martha uit Lucas 10:38 (Van Dale)

    • Mijn grootmoeder had een inwonende maarte, kort na de oorlog. Ze was de hulp in het huis en zorgde voor de drie zonen. Het was dé allerliefste maarte en verbleef er tot ze trouwde.
    • Meneer pastoor had een maarte, maar ze betekende voor hem véél meer!
    • “Zijn huysvrouwe benydde dat haer maerte schoonder was dan zy” – uit ‘De historie van Belgis’, Marcus van Vaernewyck, 1566

    Tineke van Heule, ons maartje,
    Kan werken gelijk een paardje,
    Kan melken, kan mesten,
    Kan schuren gelijk de besten.
    Tineke van Heule, ons maartje,
    Staat hoog in de gunst van mijn vaartje,
    En als moederken haar prijst,
    Dat mijn zuster er om krijst,
    Dan lach ik een beetj’ in mijn baardje.
    (Tineke van Heule – René De Clercq)

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 13 Oct 2023 06:30
    6 reactie(s)

    #11913

    marcheren
    (ww. marcheerde; gemarcheerd)

    gaan, stappen

    vnw:
    •lopen (in NL betekenis = gaan in VL)
    •functioneren, werken (zie andere betekenis van marcheren)

    Typisch Vlaams: lopen, functioneren, werken: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 1

    opm: SN-betekenis is stappen door soldaten

    “Dat heb ik gezien”, krijs ik helemaal buiten mijn zinnen en marcheer naar de Playstationkamer waar ik de controllers verzamel en de kabel uit de televisie trek. (gva.be)

    Zijn instructies zijn kort en bondig en zijn gericht op het effect van de beweging (marcheer naar voor en spring benen open toe) (exlo.be)

    Ik marcheerde samen met hen in de Witte Mars, in de strijd voor arbeid, tegen de sluiting van Ford Genk en in talrijke andere betogingen. (lzg.be)

    Zo zijn we te voet aangezet richting station waar hun auto geparkeerd stond. Na een paar honderd meter begon het goed te regenen. Hoe verder we marcheerden, hoe natter we werden. (nikoeeckhout.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 12 Oct 2023 11:26
    0 reactie(s)

    #11914

    hoorapparaat
    (zn. o.; ~apparaten)

    Hoorapparaat en gehoorapparaat zijn allebei correct. In België wordt hoorapparaat het meest gebruikt, in Nederland gehoorapparaat. (www.vlaanderen.be/team-taaladvies)

    Op basis van uw hoorprofiel, uw (esthetische) verwachtingen en uw budget wordt het beste hoorapparaat voor u uitgezocht. (uzleuven.be)

    Steeds meer mensen dragen een hoorapparaat. Dat blijkt uit cijfers van het Riziv. (vrt.be)

    Belgen die een hoorapparaat kopen, kiezen vaak voor de duurdere soorten. (demorgen.be)

    CM wil zich ook inzetten om het terugbetalingsbeleid van hoorapparaten te optimaliseren en wijst op het belang van preventie van hoorproblemen. (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 11 Oct 2023 19:12
    0 reactie(s)

    #11915

    marcheren
    (ww. marcheerde; gemarcheerd)

    gaan, stappen

    vnw:
    •lopen (in NL betenis = gaan in VL)
    •functioneren, werken (zie andere betekenis van marcheren)

    Typisch Vlaams: lopen, functioneren, werken: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 1

    opm: SN-betekenis is stappen door soldaten

    “Dat heb ik gezien”, krijs ik helemaal buiten mijn zinnen en marcheer naar de Playstationkamer waar ik de controllers verzamel en de kabel uit de televisie trek. (gva.be)

    Zijn instructies zijn kort en bondig en zijn gericht op het effect van de beweging (marcheer naar voor en spring benen open toe) (exlo.be)

    Ik marcheerde samen met hen in de Witte Mars, in de strijd voor arbeid, tegen de sluiting van Ford Genk en in talrijke andere betogingen. (lzg.be)

    Zo zijn we te voet aangezet richting station waar hun auto geparkeerd stond. Na een paar honderd meter begon het goed te regenen. Hoe verder we marcheerden, hoe natter we werden. (nikoeeckhout.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 11 Oct 2023 14:52
    0 reactie(s)

    #11916

    marcheren
    (ww. marcheerde, heeft gemarcheerd)

    functioneren, werken (van toestellen en apparaten, maar ook van principes, systemen, …)

    vnw:
    •lopen (in NL betekenis = gaan in VL, zie andere betekenis van marcheren)
    •functioneren, werken

    Typisch Vlaams: lopen, functioneren, werken: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 1

    Afgeleid van het Frans “marcher”.

    uitspraak: masjeren

    zie ook macheren

    Mijn koffiemachien marcheert niet goe meer, ik ga een nieuw moeten kopen.

    Uit De Morgen (7/9/11): ‘Strafwerk? Och, dat marcheert allemaal niet meer’, reageert leraar André S. (56). ‘Honderd jaar geleden misschien wel, maar de grenzen liggen vandaag veel verder.’

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 11 Oct 2023 12:31
    3 reactie(s)

    #11917

    marcheren
    (ww. marcheerde; gemarcheerd)

    gaan, stappen

    vnw:
    •lopen (in NL betenis = gaan in VL)
    •functioneren, werken (zie andere betekenis van marcheren)

    Typisch Vlaams: lopen, functioneren, werken: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 1

    opm: SN-betekenis is stappen door soldaten

    “Dat heb ik gezien”, krijs ik helemaal buiten mijn zinnen en marcheer naar de Playstationkamer waar ik de controllers verzamel en de kabel uit de televisie trek. (gva.be)

    Zijn instructies zijn kort en bondig en zijn gericht op het effect van de beweging (marcheer naar voor en spring benen open toe) (exlo.be)

    Ik marcheerde samen met hen in de Witte Mars, in de strijd voor arbeid, tegen de sluiting van Ford Genk en in talrijke andere betogingen. (lzg.be)

    Zo zijn we te voet aangezet richting station waar hun auto geparkeerd stond. Na een paar honderd meter begon het goed te regenen. Hoe verder we marcheerden, hoe natter we werden. (nikoeeckhout.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 11 Oct 2023 12:31
    0 reactie(s)

    #11918

    marcheren
    (ww. marcheerde; gemarcheerd)

    gaan, stappen

    vnw:
    •lopen (in NL betenis = gaan in VL
    •functioneren, werken (, zie andere betekenis van marcheren)

    Typisch Vlaams: lopen, functioneren, werken: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 1

    opm: SN-betekenis is stappen door soldaten

    “Dat heb ik gezien”, krijs ik helemaal buiten mijn zinnen en marcheer naar de Playstationkamer waar ik de controllers verzamel en de kabel uit de televisie trek. (gva.be)

    Zijn instructies zijn kort en bondig en zijn gericht op het effect van de beweging (marcheer naar voor en spring benen open toe) (exlo.be)

    Ik marcheerde samen met hen in de Witte Mars, in de strijd voor arbeid, tegen de sluiting van Ford Genk en in talrijke andere betogingen. (lzg.be)

    Zo zijn we te voet aangezet richting station waar hun auto geparkeerd stond. Na een paar honderd meter begon het goed te regenen. Hoe verder we marcheerden, hoe natter we werden. (nikoeeckhout.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 11 Oct 2023 12:31
    0 reactie(s)

    #11919

    marcheren
    (ww. marcheerde, heeft gemarcheerd)

    functioneren, werken (van toestellen en apparaten, maar ook van principes, systemen, …)

    vnw:
    •lopen (in NL betenis = gaan in VL, zie andere betekenis van marcheren)
    •functioneren, werken

    Typisch Vlaams: lopen, functioneren, werken: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 1

    Afgeleid van het Frans “marcher”.

    uitspraak: masjeren

    zie ook macheren

    Mijn koffiemachien marcheert niet goe meer, ik ga een nieuw moeten kopen.

    Uit De Morgen (7/9/11): ‘Strafwerk? Och, dat marcheert allemaal niet meer’, reageert leraar André S. (56). ‘Honderd jaar geleden misschien wel, maar de grenzen liggen vandaag veel verder.’

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 11 Oct 2023 12:21
    3 reactie(s)

    #11920

    marchandies
    (de ~ (v.))

    gerief
    wordt meestal gezegd als je je iets goeds aangeschaft hebt, zie voorbeeld hieronder.

    vnw: marchandise: koopwaar, waar

    ook marchandise (zie voorbeelden)

    Mijn ouwe printer is kapot gegaan en nu heb ik mij een nieuwe gekocht. Nu heb ik me pas echt goei marchandies gekocht!

    - Jef, ge hebt ne farme dikke buik gekregen he maat.
    - Tja, goei marchandies moet onder een afdak hangen.

    Zulke goede “marchandise van voor den oorlog” maken ze nu niet meer. (minatica.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 11 Oct 2023 11:35
    1 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.