Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
behoorlijk, redelijk, aanvaardbaar
vnw:
•uitmuntend, voortreffelijk
•degelijk, behoorlijk, fatsoenlijk
VRT-taalnet zegt dat “treffelijk” in de volgende betekenissen geen standaardtaal is:
aanzienlijk, belangrijk, eerbaar, fatsoenlijk, gedegen, hoog, keurig, kostbaar, overvloedig, prima, respectabel, voornaam, voortreffelijk, welopgevoed.
Van Dale voegt daar nog aan toe: weelderig, royaal.
Komt er zowat op neer dat “treffelijk” in geen enkele betekenis standaard-Nederlands is …
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal: fatsoenlijk, behoorlijk, redelijk
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 6
Op een treffelijk uur thuiskomen.
Inhoudelijk kan ik me best terugvinden in de commentaar zoals die zo treffelijk verwoord werd door ons aller Dré (…)
Een treffelijk minimumloon kan helpen tegen kinderarmoede (uit verslagen Europees Parlement).
Eindelijk een treffelijk dak voor dagverblijf Warande.
Ik heb toch een paar vliegerkes treffelijk kunnen vastleggen.
Ben dringend op zoek naar een bruikbare laptop van treffelijke kwaliteit.
Een treffelijk voorbeeld …
plaats op het gelijkvloers, meestal een grote hal, waar de trap(pen) naar boven aanvangen
NL: trappenhuis
vnw: trappenhuis
ook trappenzaal, traphal, trappenhal
Van Dale 2018 online: BE
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 6
In de trapzaal van het appartementsgebouw werkt de verlichting met een minuterie.
geen vooruitgang boeken, niet vorderen
Fr. piétiner sur place
vnw: ter plaatse trappelen, niet opschieten, pas op de plaats maken
Van Dale 2018 online: BE
DS2015 standaardtaal
Zo geraken we er niet, hee mannekes, we blijven ter plaatse trappelen, zo! Komaan, een efforke (effort)!
De bezoekers bleven ter plaatse trappelen en konden ondanks enkele mooie maar steriele acties in de tweede helft geen vuist meer maken
verbindingstroepen
vnw: (bnl.) verbindingstroepen
Bij een aanval werden de bestormers vaak gevolgd door speciale transmissietroepen, die de veroverde positie meteen met telefoonlijnen moesten verbinden. (vrt.be)
Met de hulp van de militaire veiligheidsdienst, de school van de transmissietroepen in Peutie en vooral van cryptografiespecialist en KUL … (demorgen.be)
Toen ik van 1/12/67 tot eind februari 68 in Mechelen
was was dat inderdaad niet bij de 6e TTR maar voor zover
ik mij kan herinneren was het gewoon het opleidingscentrum
voor transmissietroepen. (seniorennet.be)
In 1975 verhuisden de transmissietroepen naar Peutie omdat de kazerne Baron Michel buiten gebruik werd gesteld. (nieuwsblad.be)
foor ter gelegenheid van Pasen
“Op de Paasfoor in Kortrijk zijn gisterenavond twee kermisbezoekers gewond geraakt toen een wagentje van een attractie losbrak.” (HLN 28/03/2016)
Korte keten betekent de kortst mogelijke weg dat voeding aflegt van de producent/boer tot bij de verbruiker. Het voedsel passeert dus weinig of geen tussenhandelaars. Fijn voor de consument, want die weet perfect waar zijn eten vandaan komt. En goed voor de boer want die ontvangt een eerlijke prijs.
De ‘korte keten’ promoot een zo kort mogelijk traject tussen boer of producent en consument. Dat is goed voor de boeren, dat is goed voor dierenwelzijn, goed voor de natuur. (humo.be)
Producten die lokaal geteeld zijn, worden via de korte keten lokaal verkocht en geconsumeerd. (korteketenmeetjesland.be)
Nog voor de korte keten in het leven geroepen werd, kochten wij al lang ons melk, eieren, honing, aardappelen, groenten en vlees rechtstreeks bij de lokale boeren in de Kempen, kaas bij de abdijen in de buurt.
Oorspronkelijk kar waarmee beer vervoerd werd, nu ook gebruikt voor grotere voertuigen bestemd voor het transport van drijfmest.
Klik op de afbeelding
“Bij intensief beervervoer lieten boeren waarvoor het de moeite loonde, wel een kar construeren die alleen voor dit doel werd gebruikt. Het betrof dan een beerkar waarvan de bak of de ton vast op het onderstel was gemonteerd.” (het virtuele land.be)
Ongeval met beerkar en personenwagen: vrouw gewond uit auto gehaald (Titel GVA)
Er bestaan drie soorten selder of selderij: bleekselder of witte selder, groene selder en knolselder. De bleekselder is iets minder sterk van smaak dan de groene selder, een welbekend en populair ingrediënt voor onze dagelijkse portie verse soep. (tuinadvies.be)
.jpg)
Bleekselder of witte selder. Apium graveolens var. dulce.
Van Dale 2017 online: BE
SN-NL: bleekselderie
> verzamellemma groenten en fruit
Bleekselder is voller van structuur en wordt ook gebruikt in sauzen, of kan rauw gegeten worden. Het verbetert ook de spijsvertering. (koken.vtm.be)
Snijselder heeft een bossige groei, dus met vele stelen aan één plant (vandaar de naam bosselder). Snijselder heeft een sterk aroma, waardoor de plant volgens sommigen eerder bij de kruiden thuis hoort. Je mag er stengels afsnijden, de plant groeit weer aan. Vandaar de naam snijselder.(mijntuin.org)
.jpg)
Van Dale 2017 online: BE
SN-NL: snijselderie
- wordt in Antwerpen soepselder genoemd
> verzamellemma groenten en fruit
Selder is een bladgroente met een pittige smaak. Groene selder wordt ook wel blad-, snij-, struik- of bosselder genoemd. Het is een pittige groente die gebruikt wordt voor het kruiden van gerechten. Witte selder (of bleekselder) is minder sterk dan de groene snijselder. Toch kan hij perfect gebruikt worden om een bouillon of een soep te kruiden. Knolselder hoort ook nog tot de familie maar verschilt in smaak en bereiding. (libelle.be)
Snij selder heeft een bossige groei, dus met vele stelen aan één plant (vandaar de naam bosselder). Snijselder heeft een sterk aroma, waardoor de plant volgens sommigen eerder bij de kruiden thuis hoort. Je mag er stengels afsnijden, de plant groeit weer aan. Vandaar de naam snijselder.(mijntuin.org)
Van Dale 2017 online: BE
SN-NL: snijselderie
- wordt in Antwerpen soepselder genoemd
> verzamellemma groenten en fruit
Selder is een bladgroente met een pittige smaak. Groene selder wordt ook wel blad-, snij-, struik- of bosselder genoemd. Het is een pittige groente die gebruikt wordt voor het kruiden van gerechten. Witte selder (of bleekselder) is minder sterk dan de groene snijselder. Toch kan hij perfect gebruikt worden om een bouillon of een soep te kruiden. Knolselder hoort ook nog tot de familie maar verschilt in smaak en bereiding. (libelle.be)
donkergroene groene selder met dunne holle stelen, vooral gebruikt in soep. (Apium graveolens var. secalinum)
Van Dale: soepselder
zelfstandig naamwoord • de m • g.mv.toegevoegd in 2010
BE bleekselderie
vormvariant soepselderie, soepselderij
> Soepselder is geen bleekselder (Apium graveolens var. dulce).
zie snijselder
> verzamellemma groenten en fruit
“In vergelijking met de snijselder, heeft groene selder (met holle steel) minder stelen. Hij is iets minder winterhard. Rond Antwerpen en Mechelen is dit de groene, zeer courante soepselder.” (mijntuin.org)
“De groene selder of zoals mijn ouders en grootouders het beter verwoordden: de soepselder.” (10x Heerlijke Seldersoep recepten )
“Dunne groene selder (soepselder zoals mijn moeder het noemt), heeft een meer uitgesproken smaak, en de bladeren verwerk je best niet door de soep.” (gezondesoep.com)
lijsterbes (boomsoort) Duits ‘eine Eberesche’.
< Woordenboek der Nederlandsche Taal: Haveresch
Een naam voor de lijsterbes of kwalsterboom, Sorbus aucuparia (zie b.v. Dodon. (ed. 1608).
Het tweede lid is misschien de boomnaam esch (wegens overeenkomst in den vorm der bladeren?).
Het eerste heeft stellig wel met haver niets te maken.
- Hauer-essche. Fraxinus bibula, sorbus siluestris, Kiliaan (1599).
- Haveressche, kwalsterboom, De Bo (1892).
< J. Vercoullie (1925), Beknopt etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal:
haveresch v. (kwalster), + Hgd. abrésche, éberesche en ebritze: zoo ook Holl. háveresch en Vlaams haverésch: het 2e lid is wel esch (wegens de bladen); het 1e is hetz. als het Frans synoniem avrelon, dat wellicht aan ’t Germaans ontleend is
Een haveres krijgt in ’t najaar van die rode bollekes.
(gebruikt in:
Een sneetje kruidekoek tussen je stutte smaakt goed.
zwarte aaskever
NL: slakkenaaskever
WNT: lijkbidder: gewestelijke benaming voor een zwarten aaskever, Silpha atrata (corn.-vervl.)
Het is lang geleden dat ik nog een lijkbidder gezien heb. Vroeger in den hof bij mijn ouders, kwamen we er geregeld wel eens ene tegen.
De lijkbidder voedt zich met alle soorten afval gelijk als kadavers, uitwerpselen… en kan in de zomer plaatselijk zeer talrijk zijn.
> andere betekenis van lijkbidder
zwarte aaskever
NL: slakkenaaskever
WNT: lijkbidder: gewestelijke benaming voor een zwarten aaskever, Silpha atrata (corn.-vervl.)
Het is lang geleden dat ik nog een lijkbidder gezien heb. Vroeger in den hof bij mijn ouders, kwamen we er geregeld wel eens ene tegen.
De lijkbidder voedt zich met alle soorten afval gelijk als kadavers, uitwerpselen… en kan in de zomer plaatselijk zeer talrijk zijn.
> andere betekenis van lijkbidder
zwarte aaskever
NL: slakkenaaskever
WNT: lijkbidder: gewestelijke benaming voor een zwarten aaskever, Silpha atrata (corn.-vervl.)
Het is lang geleden dat ik nog een lijkbidder gezien heb. Vroeger in den hof bij mijn ouders, kwamen we er geregeld wel eens ene tegen.
De lijkbidder voedt zich met alle soorten afval gelijk als kadavers, uitwerpselen… en kan in de zomer plaatselijk zeer talrijk zijn.
verwijzend naar de leerkracht die geschiedenis, Nederlands, wiskunde, …. geeft
kan vairiëren in uitspraak in geval van een mannelijke leerkracht: dieë van, dieën van, …
In een nieuwe, razend populaire trend op TikTok zetten leerlingen ‘die van Frans’ of ‘die van Nederlands’ in de bloemetjes op het nummer ‘Diva’ van Beyoncé. (hln.be)
We moeten voor ons Frans gerecht voorstelling dinkie nog enorm veel doen en die van Frans heeft vandaag de data’s bekend gemaakt. (bloggen.be)
Die van Frans een vieze. Die van Scheikunde heeft geen humor. Zo gaat dat in een tienerleven: de leerkracht is die uit het andere kamp. (k-s.be)
27 jaar lang was ze ‘die van wiskunde’, vandaag is ze ‘mevrouw de directrice’. (nieuwsblad.be)
Daar had die van aardrijkskunde – dag mevrouw Hens! – vroeger ook al zo’n last mee. (humo.be)
politiek: beslissingen nemen, knopen doorhakken
vnw: beslissen
Taalmail 101 – 7 oktober 2002
“Alle grote dossiers moeten nog getrancheerd worden.
? Over alle grote dossiers moet nog een beslissing genomen worden.
Trancheren betekent: vlees in stukken of plakken snijden. In de zin hierboven is het letterlijk vertaald Frans en onbegrijpelijk politiek jargon."
WNT:
(Een probleem) oplossen; een krachtig besluit nemen of zich beslissend uitlaten (ten aanzien van —).
nieuwsblad.be: Of er ook hoge buitenlandse gasten zullen worden uitgenodigd, is nog niet getrancheerd, al preciseerde de premier dat dit geen traditie is
vlaamsparlement.be: “Ik ga er evenwel van uit dat het dossier politiek is getrancheerd.”
knack.be: Onderhandelaars ronden luik pensioenen af zonder te trancheren.
plankenkoorts, plankenvrees
ook trak (zie voorbeelden)
vnw: trak: plankenkoorts, de zenuwen
zie ook trac, de ~ hebben
Van Dale 2018 online: BE
< Frans trac
Als ze een micro in mijn handen duwen heb ik al de trac.
Ik had trac tot in mijn tenen en weer vlinders in den buik
Nee, ik weet nooit dadelijk wat ik zeggen moet, enkel en alleen omdat ik zo de trak heb. (demorgen.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
