Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #11891

    koord
    (de ~ (v.), ~en)

    touw

    vnw: in België soms voor: touw

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: lijn bestaande uit ineengewerkte draden, gebezigd voor verschillende doeleinden, in de eerste plaats als bindmiddel; gewoonlijk hetzelfde als touw. In Noord-Nederland verouderd, in Zuid-Nederland beteekent koord thans bepaaldelijk: betrekkelijk dun touw (in tegenstelling met zeel, dik touw).

    Noord-Nederland alleen touw of kabel voor koorddansers en in sommige uitdr. aan één koord trekken, op het slappe koord dansen.
    Uitdrukking in Vlaanderen: kat, nu komt de ~ op de koord

    Boule de corde
    Bol koord

    Hebt ge nog ergens ’nen bol koord? Ik wil die doos stevig vastknopen op het rek.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 May 2023 06:51
    2 reactie(s)

    #11892

    goesting is koop
    (uitdrukking)

    letterlijk: iemand koopt wat hem bevalt
    figuurlijk: over smaken valt niet te twisten

    vnw: goesting is te koop: ieder zijn meug

    Van Dale 2017 online: BE, spreektaal

    ook in Limburg
    in West-Vlaanderen: goeste is koop

    Die kleur zou ik persoonlijk niet hebben gekozen, maar goesting is koop.

    Genre: Blijspelen tot maximum 90’
    Oorspronkelijke titel: GOESTING IS KOOP
    Duur: 30’
    Decor: 1
    Totale bezetting: 5
    3 vrouwen – 2 mannen
    Figuratie: Geen
    (bron: toneelfonds.be)

    Het is nog steeds UW waarheid, die mijlenver kan staan van de echte waarheid. Men zegt toch altijd “goesting is koop”.
    Wat heeft hij juist verkeerd gedaan volgens u? Een verkeerde kleur, slechte afwerking, slordige afwerking, …. (juridischforum.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 May 2023 06:50
    2 reactie(s)

    #11893

    goesting is koop
    (uitdrukking)

    letterlijk: iemand koopt wat hem bevalt
    figuurlijk: over smaken valt niet te twisten

    Van Dale 2017 online: BE, spreektaal

    ook in Limburg
    in West-Vlaanderen: goeste is koop

    Die kleur zou ik persoonlijk niet hebben gekozen, maar goesting is koop.

    Genre: Blijspelen tot maximum 90’
    Oorspronkelijke titel: GOESTING IS KOOP
    Duur: 30’
    Decor: 1
    Totale bezetting: 5
    3 vrouwen – 2 mannen
    Figuratie: Geen
    (bron: toneelfonds.be)

    Het is nog steeds UW waarheid, die mijlenver kan staan van de echte waarheid. Men zegt toch altijd “goesting is koop”.
    Wat heeft hij juist verkeerd gedaan volgens u? Een verkeerde kleur, slechte afwerking, slordige afwerking, …. (juridischforum.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 May 2023 06:49
    2 reactie(s)

    #11894

    infocoach
    (neologisme )

    persoon die bij evenementen informatie verschaft aan bezoekers

    Op drukke zomeravonden waren de infocoaches aanwezig om contact te maken met het uitgaanspubliek en hun vragen te beantwoorden. Zo konden ze bijdragen tot een veilige en betere uitgaanservaring. (oostende.be)

    Gent wil ook na de coronacrisis infocoaches inzetten om het drukke nachtleven vlot te laten verlopen. “We doen dat nu al met succes”, vertelt burgemeester Mathias De Clercq van de Open VLD. (VRTNWS)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 21 May 2023 13:40
    0 reactie(s)

    #11895

    te koop hebben
    (uitdr.)

    in overvloed hebben

    vnw: iets te koop hebben: iets in overvloed bezitten

    VD2016 online: BE

    vgl. gezondheid te koop hebben

    Icare De Bois kennen we nog van vroeger, heeft talent te koop maar is zeer moeilijk te leiden. (bturf.be)

    Malvina is eene vrouw uit ‘t volk, z’heeft verstand te koop en z’is nederig, z’is zacht als een lam en ontzien als een gen darm ze zwijgt als ze moet (aalst.courant.nu)

    we hebben nu drie kinderen met elk hun eigen karakter en ja ik zie ze alle drie even graag geloof me een moeder heeft liefde te koop als het over haar kinderen gaat (zappyouders.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 May 2023 10:26
    1 reactie(s)

    #11896

    gezondheid te koop hebben
    (uitdr.)

    heel gezond zijn

    vnw: ze heeft gezondheid te koop: ze is kerngezond

    vgl. te koop hebben

    Anders bloosde hij gelijk eenen appel en had gezondheid te koop; nu heeft hij eene kleur gelijk melk. (De Vlaamsche School. Jaargang 17)

    Kaatje schaterde van genoegen en sloofde hare mouw op: zij was fier op den molligen arm, dien zij schertsend en met onverholen zelftevredenheid toonde. – Charlotte zat met de armen gekruisd en de knokken harer ellebogen in de hand. ‘Ik heb gezondheid te koop’, zei Kaatje. (Virginie Loveling)

    ‘Niettemin vond uw collega dat ik gezondheid te koop heb! Hij maakte zelfs misplaatste grapjes. Over gratis dineetjes en zo…’ (De verdwaalde carnavalsvierder – Hubert Lampo)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 May 2023 10:25
    0 reactie(s)

    #11897

    koop, te ~ stellen
    (uitdr.)

    te koop aanbieden

    vnw: iets te koop stellen: iets te koop zetten, aanbieden

    Fr. mettre en vente

    Bij een openbare verkoop wordt een onroerend goed in het publiek te koop gesteld op een of meer van tevoren bepaalde zitdagen.
    Hebt U Uw vastgoed alreeds te koop gesteld in een ander agentschap? (uit reclamebrochure)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 May 2023 10:17
    1 reactie(s)

    #11898

    te koop hebben
    (uitdr.)

    in overvloed hebben

    vnw: iets te koop hebben: iets in overvloed bezitten

    VD2016 online: BE

    Icare De Bois kennen we nog van vroeger, heeft talent te koop maar is zeer moeilijk te leiden. (bturf.be)

    Malvina is eene vrouw uit ‘t volk, z’heeft verstand te koop en z’is nederig, z’is zacht als een lam en ontzien als een gen darm ze zwijgt als ze moet (aalst.courant.nu)

    we hebben nu drie kinderen met elk hun eigen karakter en ja ik zie ze alle drie even graag geloof me een moeder heeft liefde te koop als het over haar kinderen gaat (zappyouders.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 May 2023 10:17
    1 reactie(s)

    #11899

    koolputter
    (de ~ (m.), ~s)

    mijnwerker

    vnw

    “Een koolputter is Vlaams dialect voor mijnwerker.” (Woordenboek van Populair Taalgebruik – Marc De Coster)

    Klik op de afbeelding
    SFA001009537
    Mijnwerkers lachend op de foto na het werk (1946).

    vgl. koolput

    Ik heb de zolder opgekuist, ik zag zo zwart als ne koolputter.

    Maar een koelpiet, of koolputter zoals ze in België een mijnwerker noemen, laat zich het feest van zijn beschermheilige niet zomaar afnemen. (limburger.nl)

    Hij is 81 jaar geworden, wat oud is voor een ‘koolputter’, maar hij heeft zijn hele tweede levenshelft last blijven ondervinden van … (standaard.be)

    Regio Hageland
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 May 2023 10:16
    1 reactie(s)

    #11900

    koolput
    (zn. m.; ~ten)

    koolmijn

    vnw: mijn, kolenmijn

    Typisch Vlaams: Geen Algmeen Nederlands; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 3

    vgl koolputter

    “Ze verwijzen naar de vele nationaliteiten van de mijnwerkers die hun boterham verdienden in de koolputten. In de mijnen was iedereen zwart. We waren gelijk aan elkaar en maakten geen onderscheid, ook vandaag niet.” (hln.be)

    ‘Ik heb nochtans gehoord dat hij in de koolput werkt in Beringen. Dan weet gij meer dan ik. Het stemde tot nadenken.’ (De dokter is uw kameraad niet: Uit het leven van Guust van Mol – Louis Van Dievel)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 May 2023 10:15
    0 reactie(s)

    #11901

    binnenlander
    (z.n. de (m.) ~s)

    binnenvaartschip, binnenvaarder

    De Arthur, een rijnschip (binnenlander) loopt van stapel op de helling van scheepswerf Panesi aan het Visserijdok. (De Plate)

    Als je café Pont Albert zegt, dan begint daar het verhaal van de Rabaeyes, er waren ook leden van de familie die actief waren op de rivieren met binnenlanders. (westhoekverbeeldt.be)

    Gaandeweg was de werf zich gaan specialiseren in de bouw van houten binnenlanders, dat waren binnenschepen bestemd voor het vervoer van goederen van de haven naar het binnenland. (De blauwe hond)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 20 May 2023 07:26
    1 reactie(s)

    #11902

    takszegel
    (de ~, ~s)

    belastingzegel, zie voorbeeldzin 1 en 3 voor specifieke uitleg

    Een fiscale zegel of fiscaalzegel, ook wel takszegel genoemd, was voorgeschreven voor de inning van zegelrechten of als betalingswijze van de retributie. ((Bron: Wikipedia)

    Iemand nog takszegels? Dat de Post haar takszegels verkocht, hoewel die afgeschaft zijn, kan Sara uit Gent maar niet begrijpen. (Het Nieuwsblad)

    Deze taks werd voldaan door aankoop van takszegels bij de post. De ene helft van de zegel werd op het origineel gekleefd, de andere helft op het copij. (De blauwe hond)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 19 May 2023 14:03
    0 reactie(s)

    #11903

    koolput
    (zn. m.; ~ten)

    koolmijn

    vnw: mijn, kolenmijn

    Typisch Vlaams: Geen Algmeen Nederlands; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 3

    “Ze verwijzen naar de vele nationaliteiten van de mijnwerkers die hun boterham verdienden in de koolputten. In de mijnen was iedereen zwart. We waren gelijk aan elkaar en maakten geen onderscheid, ook vandaag niet.” (hln.be)

    ‘Ik heb nochtans gehoord dat hij in de koolput werkt in Beringen. Dan weet gij meer dan ik. Het stemde tot nadenken.’ (De dokter is uw kameraad niet: Uit het leven van Guust van Mol – Louis Van Dievel)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 19 May 2023 08:16
    0 reactie(s)

    #11904

    koolmijn
    (zn. v.; ~en)

    vnw: mijn, kolenmijn

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6

    vgl. koolmijner; koolput

    Oud mijnwerkers hebben een mooi en volledig mijnmuseum gebouwd in het hoofdgebouw van de koolmijn van Waterschei. (mijndepot.be)

    Op 8 augustus 1956 zijn 262 mijnwerkers om het leven gekomen na een brand in de koolmijn van Marcinelle. (vrt.be)

    In China zijn 40 kompels van de buitenwereld afgesneden na ongevallen in twee koolmijnen. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 19 May 2023 08:10
    0 reactie(s)

    #11905

    kleefband

    plakband, tape, plaklint

    Deze kleefband heeft een extreem hoge treksterkte en is om die reden perfect voor de zwaarste toepassingen. Zelfs geschikt voor het bundelen van hout, staal, ijzer en andere zware objecten. (stucloper.be)

    Kleefband is het middel bij uitstek om al uw verpakkingen snel en stevig te sluiten. Met een goede tape dispenser en een goede rol verpakkingstape plakt u alles in een handomdraai dicht. (noppenfolie.be)

    Vele verzendingen gebeurden als ‘Echantillon sans Valeur’ of ‘Staal zonder Waarde’. Het pakketje diende met een touwtje gebonden te zijn. Controle door de spoorweg was dan mogelijk. Kleefband mocht niet. (De blauwe hond)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 18 May 2023 16:25
    0 reactie(s)

    #11906

    koolmijner
    (zn. m.; ~s)

    mijnwerker, iemand die in de koolmijnen werkt

    vnw

    Aangezien mijn vader koolmijner in de Borinage was, werden we in vooral door mijn moeder opgevoed. (nieuwsblad.be)

    Geboren ‎10 mei 1913 Zichem, België Overleden ‎6 dec 1980 Geel, België‎, leeftijd 67 jaar. Beroep: Koolmijner/fabriekwerker/grondwerker. (stamboomvansantvoort.be)

    Verhalen is een verhalenbundel waarin twee verhalen werden verzameld: Dokwerkers, schone mensen! en De Britse koolmijners onder het oog van de ijzeren lady. (karelheirbaut.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 18 May 2023 07:14
    0 reactie(s)

    #11907

    koolmijn
    (zn. v.; ~en)

    vnw: mijn, kolenmijn

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6

    vgl. koolmijner

    Oud mijnwerkers hebben een mooi en volledig mijnmuseum gebouwd in het hoofdgebouw van de koolmijn van Waterschei. (mijndepot.be)

    Op 8 augustus 1956 zijn 262 mijnwerkers om het leven gekomen na een brand in de koolmijn van Marcinelle. (vrt.be)

    In China zijn 40 kompels van de buitenwereld afgesneden na ongevallen in twee koolmijnen. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 18 May 2023 07:09
    0 reactie(s)

    #11908

    pee
    (de ~ (m.), ~ën, ~s)

    1) algemeen voor man, kerel
    2) oudere kerel, peetje

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: pee: In Zuid-Nederland.
    < Frans père < Latijn pater
    1. Eigenlijk: vader.
    2. Algemeeen: een man, een kerel, dikwijls ook in ongunstigen zin gebruikt. In deze betekenis soms opgevat als eene afkorting van Peter of Petrus.
    “Een rare pee” De Bo (1873).
    3. Inzonderheid: een oud man, meestal met het bijdenkbeeld van afgeleefdheid: een versleten mensch. Gewoonlijk in den verkl. peetje (oudtijds petjen, pitjen) en peeken. Ook in tegenstelling met metje, meeken.

    zie ook verzamellemma mensen

    1) Maar allee, de Jean dat is toch nen toffe pee! (vgl. toffe peï)

    2) Dien ouwe pee heeft veel grappige verhalen over zijn jeugd.

    > andere betekenis van pee

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 17 May 2023 17:23
    1 reactie(s)

    #11909

    toffe peï
    (term)

    toffe gast, toffe peer, goeie vent
    (uit te spreken als ‘pays’)

    vgl. pee

    Voor velen was Marc een Brusselse ‘toffe peï’ die graag het Brusselse dialect ‘defendeerde’. Hij overleed op 61-jarige leeftijd aan de gevolgen van COVID-19. (Wikipedia)

    Triste mort d’un toffe peï’, kopte de krant. (Knack)

    Le brusseleir c’est un parler populaire de la ville de Bruxelles issu du brabançon mélangé de nombreux mots français. Ici un bel exemple avec « tof ou toffe» qui veux dire super ou génial et Peï (ou peye, peie) qui désigne un gars. En clair un Toffe Peï est un surper gars, un mec génial certifié Super Ket. (BeBelge)

    Regio Brussel
    Bewerking door Georges Grootjans op 17 May 2023 17:19
    2 reactie(s)

    #11910

    toffe peï
    (term)

    toffe gast, toffe peer, goeie vent
    (uit te spreken als ‘pays’)

    Voor velen was Marc een Brusselse ‘toffe peï’ die graag het Brusselse dialect ‘defendeerde’. Hij overleed op 61-jarige leeftijd aan de gevolgen van COVID-19. (Wikipedia)

    Triste mort d’un toffe peï’, kopte de krant. (Knack)

    Le brusseleir c’est un parler populaire de la ville de Bruxelles issu du brabançon mélangé de nombreux mots français. Ici un bel exemple avec « tof ou toffe» qui veux dire super ou génial et Peï (ou peye, peie) qui désigne un gars. En clair un Toffe Peï est un surper gars, un mec génial certifié Super Ket. (BeBelge)

    Regio Brussel
    Bewerking door Gene Zever op 17 May 2023 15:43
    2 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.