Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente toevoegingen

    De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #521

    centennationalisme
    (z.n. het ~ (o.) ~ s)

    pejoratieve term voor nationalisme dat op economische voordelen gebaseerd is
    N.B. ik vond de term een enkele keer in NL i.v.m. de Catalaanse afscheidingsbeweging

    De heropleving van het centennationalisme en extreemrechts is eveneens ingegeven door de economische en politieke malaise. (Knack)

    Nog niet zo lang geleden was ‘centennationalisme’ een scheldwoord. Alleen politieke primaten maakten keuzes aan de hand van een rekenmachine. (Doorbraak)

    In Nederland overheerst eerder onverschilligheid en in Vlaanderen zijn de Vlaams-nationalisten vergeten wat zij te danken hebben aan het cultuurflamingantisme. Ze cultiveren een ‘centennationalisme’. Alle instellingen die de samenwerking vorm moeten geven, zijn instituten geworden met te weinig prikkelende cultuurpolitieke drive. Ze zijn volgzaam aan hun broodheren – dat was nooit de bedoeling! (Jozef Deleu, De Lage Landen)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Gene Zever (30 Dec 2024 21:54)

    👍
    3

    #522

    verwaalsen
    (ww. verwaalste, verwaalst)

    als Vlaming Waalser worden, Frans gaan spreken en de Waalse identiteit aannemen/overnemen
    zie ook: vervlaamsen

    De Waalse beweging is tot aan de Tweede Wereldoorlog een imperialistische beweging geweest, zij streed voor het verfransen en verwaalsen van Vlaanderen. (Bruzz)

    Het gaat om de toekomst van een bedreigd deel van de Vlaamse gemeenschap, de Vlamingen in de zes faciliteitengemeenten rond Brussel en in de rest van Vlaams-Brabant, die belaagd worden door de Walen, de verwaalsten in Vlaanderen, en de uit Brussel uitzwermende eurocraten en andere internationale indringers. (HBvL)

    “Qu’elle crève” was misschien een simplistische samenvatting van wat Rogier eind 1847 in een rede gezegd had: “De Vlamingen moeten naar de Waalse contreien gaan waar ze beterschap kunnen vinden. Als de Vlaamse vrouwen en meisjes de taal kennen die in de andere delen van het land gesproken wordt (Frans dus), zullen ze gemakkelijker werk vinden als huishoudster, want ze staan bekend voor hun orde en netheid”. Maar hij had eraan toegevoegd dat de Walen daardoor Vlaams konden leren en dat het niet zijn bedoeling was Vlaanderen te verwaalsen. (vaantjesboer.be)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door Gene Zever (30 Dec 2024 21:41)

    👍
    3

    #523

    randbedenking
    (z.n. de ~ (v.) ~en)

    een bedenking terzijde, een bijgedachte, een opkomend bezwaar

    Dat lijkt aanvankelijk slechts een randbedenking, maar hoe dieper ze erop ingaat, hoe minder dat het geval blijkt. (Kaaitheater)

    Eerst een randbedenking, het blijkt dat een bedrijf dat die fiches te laat verstuurt, een boete krijgt van 309 procent. (DS)

    Mijn eerste randbedenking is dat er van deze wetgeving gebruik wordt gemaakt om 5 Franstalige en 3 Nederlandstalige kamers te installeren. (dekamer.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door de Bon (27 Apr 2025 21:35)

    👍
    3

    #524

    promotiebouw
    (zn. m.; ~en)

    vnw: projectontwikkeling

    znwb: Vorm van kantoor- en woningbouw waarbij op daartoe aangekochte grond een groot aantal dezelfde woningen wordt gebouwd, in overleg met het gemeentebestuur en volgens een vastgesteld bestemmingsplan; in Nederl.: projectontwikkeling.

    Als team voert PVL architecten een brede waaier aan opdrachten uit. Van openbare ruimtes en utiliteitsgebouwen tot villabouw en promotiebouw. (theartofliving.be)

    Heb je altijd al willen werken in een bedrijf dat zowel actief is in de promotiebouw, verhuur retail/kantoren als de hotellerie? (atavus.be)

    De woningen die overblijven, wil Hasselt voorzien voor kant-en-klare promotiebouw. (demorgen.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (30 Dec 2024 18:20)

    👍
    5

    #525

    proces-verbaal
    (zn. o.; ~verbalen)

    vnw: in België ook: notulen van een vergadering

    opm: in .NL blijkbaar ook in gebruik, maar toch vooral/meer in de context van officiële, ambtelijke verslagen (politie, justitie, …)

    1. Opening en agenda van de plenaire vergadering. 2. Goedkeuring van het proces-verbaal van de vergadering van de Plenaire Users’ Group van 9 april. (elia.be)

    Er zijn geen specifieke vragen noch opmerkingen over het proces-verbaal van de Buitengewone Algemene Vergadering van de VHL van 21 maart 2023; het PV wordt unaniem goedgekeurd. (hockey.be)

    De integrale tekst van de wijziging wordt in het proces-verbaal van de vergadering opgenomen. (vfb.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (28 Dec 2024 12:24)

    👍
    5

    #526

    privaat adres
    (uitdr.)

    vnw: privé-adres, persoonlijk adres

    zie privaat

    Onbekenden laten op een uitgekozen privaat adres pakketjes leveren en halen die nadien met een smoes op. (nieuwsblad.be)

    Daarnaast heeft hij op zijn privaat adres nog een tandartsenkabinet waar hij slechts geringe inkomsten geniet ( ontvangsten van. ± 40.000 BF./jaar). (kuleuven.be)

    Het stadsbestuur komt de Markse club zo tegemoet, die met de handen in het haar zat nadat een speelveld op een privaat adres verloren ging. (hln.be)

    Vier maal per jaar gebeurt er een rattenverdelging op het openbaar domein. Private adressen kunnen op die momenten ook worden behandeld, mits inschrijving. (wemmel.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (27 Dec 2024 10:04)

    👍
    5

    #527

    private weg
    (uitdr.)

    vnw: eigen weg, privé-weg

    zie privaat

    Bewoners van de Terkamerendalsquare in Elsene lieten onlangs paaltjes en parkeerbeugels aanbrengen op hun private weg, die uitgeeft op de Emile Duraylaan. (vrt.be)

    De wagens van Google maakten nochtans beelden van het huis voorbij een bordje waarop dudelijk stond dat het om een private weg ging. (demorgen.be)

    Het gaat om een private weg, wat ook duidelijk blijkt uit het verkeersbord bij het begin van de weg ter hoogte van de Oude Baan (standaard.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (27 Dec 2024 10:00)

    👍
    5

    #528

    privaat
    (bn.)

    privé, particulier, persoonlijk

    Typisch Vlaams: privé, particulier: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 1; Privaat’, zoals in ‘private eigendom’ of ‘privaat bezit’, wordt beschouwd als een germanisme (‘privat’). In Nederland is het grotendeels verdrongen door ‘privé’.

    vnw: privé (als opschrift), persoonlijk (op een brief)

    vgl. private weg; privaat adres

    opm.: begrippen zoals privaat recht of privaat initiatief zijn in .NL blijkbaar nog wel gebruikelijk

    Privaat eigendom borden kopen? Duurzaam, duidelijk en geschikt voor iedere locatie. Bestel nu online en beveilig uw terrein eenvoudig. (uhts.be)

    Wie op privaat terrein een verkooppunt plaatst, heeft toelating nodig van het lokaal bestuur. Een verkooppunt is ieder (on)bemand kraam, automaat, barak, wagen of toestel waar al dan niet consumeerbare producten aan het publiek worden verkocht. (verenigingsloket.be)

    Verkeersbord C1 – Privaat domein – Verboden toegang (verkeersbord.be)

    Tot de vaststelling dat het administratiekantoor ook voor Belgische juridische doeleinden als eigenaar van de aandelen moet worden beschouwd, kwam ook de Belgische Commissie voor het Bank- en Financiewezen (de toenmalige Bankcommissie) in een privaat schrijven van 15 maart 1989. (kuleuven.be)

    Zo weten we dat we best de deur van onze kamer toe doen als we een privaat gesprek willen voeren of beginnen we te fluisteren op de trein. (knack.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (27 Dec 2024 09:55)

    👍
    5

    #529

    kerstparking
    (zn. v;; ~s)

    neologisme: parking waar buitenlandse chauffeurs rond de kerstperiode hun vrachtwagen achterlaten terwijl zij in hun thuisland de feestdagen doorbrengen

    BTB-ABVV heeft de ‘Kerstparkings’ in kaart gebracht en vraagt inspecties om de oneerlijke concurrentie in de transportsector aan te pakken. (dewereldmorgen.be – 2023)

    Zo kennen we de ‘kerstparkings’ van het Hongaarse transportfirma Waberer. (sampol.be – 2017)

    De socialistische vakbond heeft in onze provincie 15 tal parkings opgelijst als kerstparking. (rtv.be)

    Kerstparkings zijn het zichtbaarste bewijs dat sociale dumping in het wegvervoer nog steeds welig tiert. (facebook.be)

    Op het einde van het jaar, tijdens de eindejaarsperiode is er het jaarlijks terugkomend fenomeen van de kerstparkings. (stradalex.com)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (26 Dec 2024 22:05)

    👍
    5

    #530

    prinsessenboon
    (zn. o.; ~s)

    sperzieboon

    vnw: prinsessenboontjes: sperzieboontjes

    Oh, wij Vlamingen noemen dat dan Princessenboontjes. Maar zijn die goed genoeg tegen de kou bestand om te winterzaaien? (tuinadvies.nl)

    Prinsessenboontjes – ook wel gekend als sperzieboontjes of simpelweg boontjes – zijn groene peulvruchten die behoren tot de klassieke Vlaamse keuken. (libelle.be)

    De lamskroon met in ganzenvet gekonfijte aardappeltjes en in spek gerolde prinsessenboontjes zou niet misstaan als hoofdgerecht op een communie- of lentefeest. (dagelijksekost.vrt.be)

    Helaas was er geen restje, we hebben alles netjes tot de laatste mini burger, tot het laatste prinsessenboontje opgegeten ! (peggyspasttime.be)

    Voeg de prinsessenboontjes toe en breng het gerecht op smaak met zout en eventueel peper. (demorgen.be)

    Varkenshaasje met prinsessenboontjes, asperges en een sinaasappelsausje (standaard.be)

    Ontdek Prinsessenbonen van het merk Delhaize bij Delhaize in de categorie Verse groenten en fruit. (delhaize.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (26 Dec 2024 08:44)

    👍
    5

    #531

    princiepsbesluit
    (zn. o.; ~en)

    besluit waarbij een princiep wordt vastgelegd

    vnw: principebesluit

    zie princiep

    Neerpelt. De gemeenteraad heeft vanavond een princiepsbesluit goedgekeurd over het opstarten van een procedure tot ruilverkaveling. (internetgazet.be)

    Verhoging van de pensioenleeftijd van 65 naar 67jaar: princiepsbesluit was genomen, de uitvoering nog niet. (standaard.be)

    Op 17 mei 2000 werd het Algemeen beheerscomité in kennis gebracht van een princiepsbesluit van de interkabinettenwerkgroep van Middenstand (senate.be)

    Dit is een princiepsbesluit om de organisatie van de Lentepoets goed te keuren.(ebesluit.antwerpen.be)

    Wanneer geen incentieve maatregelen worden getroffen zal dit volgens de op de E. G.-milieuraad in maart 1985 getroffen princiepsbesluiten over het tijdschema van de introductie van de schone auto pas het geval zijn binnen 20 jaar. (dekamer.be – 1985)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (26 Dec 2024 06:32)

    👍
    5

    #532

    princiepsbeslissing
    (zn. v.; ~en)

    vnw: principebeslissing

    vgl. princiep

    De gemeenteraad van Zwijndrecht heeft de princiepsbeslissing goedgekeurd om fusiegesprekken op te starten met buurgemeenten Beveren en Kruibeke. (vrt.be)

    Het federale kernkabinet heeft vanavond de princiepsbeslissing genomen om de voormalige Fortis-topman Karel De Boeck voor 30 juni aan te stellen (demorgen.be)

    Met die princiepsbeslissing geeft het Antwerpse hof van beroep VRT-journalist Dirk Mampaey gelijk. (standaard.be)

    Belangrijkste punt van de raad was de princiepsbeslissing om enkele percelen grond aan te kopen voor de aanleg van een bufferbekken.(knack.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (25 Dec 2024 16:17)

    👍
    5

    #533

    prijsvork
    (zn. m.; ~en)

    van de de laagste tot de hoogste prijs

    vnw: minimum- en maximumprijs waartussen de prijs van een product zich bevindt

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 7

    De prijsvork voor de 188 miljoen aandelen (“certificaten van aandelen”) die worden aangeboden, bedraagt 16 tot 20 euro. (vrt.be)

    De goedkoopste geneesmiddelen zijn de geneesmiddelen die in een prijsvork liggen van vijf procent ten opzichte van het goedkoopste alternatief. (demorgen.be)

    Ze leggen een prijsvork vast om de waarde van een woning te schatten en starten met een bedrag rond het gemiddelde. (standaard.be)

    De prijs van een vat ruwe olie klom deze maand naar het hoogste niveau sinds april, maar blijft voorlopig in een vrij nauwe prijsvork bewegen. (knack.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (25 Dec 2024 12:21)

    👍
    5

    #534

    prijsdeling
    (zn. v.; ~en)

    prijsuitreiking bij een wedstrijd of op school (rapport); prijsuitdeling

    vnw: prijsuitreiking

    gwnt (1950): (Zuidn.) uitdeling der prijzen op het einde van het schooljaar.

    De prijsdeling van de vluchten van de Ronde van Belgie vindt plaats in ons lokaal “Rozenhof” op Vrijdag 27/11 om 19 Hr. (pipa.be)

    Dit is een foto van juni 1958 ter gelegenheid van de prijsdeling einde schooljaar achste leerjaar vierde graad. (geluweinbeeld.be)

    We bemerken de prijswinnaars in het gezelschap van bestuursleden, medespelers en uitbaatster Nele Vanlerberghe tijdens de prijsdeling in hun lokaal D’Oude Timmerie. (kw.be)

    Dat was zo reeds, van vroeger. Ik kon wel stil in een hoekje een mooi opstel maken, maar als ik op de prijsdeling mijn exemplaar van De Sprookjes van Grimm in ontvangst moest nemen, dan sloeg me dat in de buik. (L.P.Boon – Boontjes 1962 in demorgen.be)

    Zes laureaten mochten een boekenpakket als beloning in ontvangst komen nemen vorige vrijdag tijdens de prijsdeling in de Openbare Bibliotheek. (knack.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (25 Dec 2024 11:35)

    👍
    6

    #535

    prijs hebben
    (uitdr.)

    beet hebben, resultaat hebben van een actie, uitverkoren zijn

    vnw: geluk hebben, als winnaar uit de bus komen

    Typisch Vlaams: beet hebben (informeel)

    zie ook andere betekenis van prijs hebben

    Mooneye, Tessa Dixson en David Ngyah hebben prijs
    Zo’n duizend artiesten waagden dit jaar hun kans in De Nieuwe Lichting, de liedjeswedstrijd waarin Studio Brussel de radiohits van morgen zoekt. (standaard.be)

    De Antwerpse politie kon dit weekend drie dealers oppakken. De wijkondersteuningsteams van de regio’s Oost en Centrum hadden prijs, maar ook het wijkteam van Deurne kon tijdens een actie een drugsdeal vaststellen. (nieuwsblad.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (24 Dec 2024 09:43)

    👍
    5

    #536

    prijze, ten ~ van

    zie ten prijze van

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (23 Dec 2024 18:10)

    👍
    7

    #537

    ten prijze van
    (uitdr.)

    ten koste van

    vnw

    Wel behaalde Isidoor De Vos inderdaad de zegepraal, maar ten prijze van zijn leven! (svm.be)

    Zij heeft ook onvolmaaktheden, want deze bestendigheid kon slechts worden gehandhaafd ten prijze van een zekere strakheid (hofvancassatie.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (23 Dec 2024 18:10)

    👍
    7

    #538

    kertesmerte
    (znw. de ~ (v.), geen mv.)

    erythema, intertrigo
    irritante jeuk in de kruissstreek

    niet blijft de man bespaard: ik wens hem het steen en het astma / ook de kertesmerte (standaard.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Vloamienklouis en laatst gewijzigd door nthn (24 Dec 2024 10:48)

    👍
    8

    #539

    achterjaar
    (znw. het ~, -jaren)

    najaar, herfst
    zie ook bamis

    jaarlijks maak ik in ‘t achterjaar ook een likeur met sleepruimen (vlaamshobbybrouwforum.be)

    Wat ezelsbruggetjes om te onthouden dat de klok in de nacht van zaterdag op zondag om 03.00 uur toch écht een uur teruggaat: In het voorjaar gaat de klok een uur vooruit. In het najaar (het achterjaar) gaat de klok een uur achteruit. (hln.be)

    Elk jaar kweekten Irma en Gustaaf een varkentje dat in het achterjaar werd geslacht, meestal de zondag van Oostende-kermis (eerste zondag van oktober). (archief.oostende.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Vloamienklouis en laatst gewijzigd door FixerBot (04 May 2025 22:58)

    👍
    9

    #540

    prijs, aan de ~ van
    (uitdr.)

    vnw: voor/tegen de prijs van

    Team Taaladvies: “Het is niet duidelijk of aan de prijs tot de standaardtaal in België gerekend kan worden. Aan de prijs wordt in België vaak gebruikt, ook door standaardtaalsprekers. Toch is er een vrij grote groep taalgebruikers die dat gebruik afkeurt.”

    zie ook aan

    de toegangskaarten worden verkocht aan de prijs van 2 €. (unizo.be)

    Deze eerste kistjes aardbeien werden gekocht aan de prijs van 10,40 euro per kilogram. (hbvl.be)

    Die gaan een jaar lang een beperkte collectie e-boeken ontleenbaar maken voor hun leden, aan de prijs van 5 euro voor 3 boeken. (demorgen.be)

    Rock Werchter lokte dit jaar een recordaantal bezoekers: 67.000 mensen waren vier dagen aanwezig, aan de prijs van 195 euro. (standaard.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (23 Dec 2024 08:18)

    👍
    3

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.