Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente toevoegingen

    De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #5041

    Vlaamsheid
    (zn. v.; ~heden)

    in Typisch Vlaams wordt aan de Vlaamsheid van een woord of uitdrukking een score van 1 tot 10 toegekend

    zie algemene betekenis van Vlaamsheid

    voorbeeld uit Typisch Vlaams:

    op het voorplan treden

    betekenis & definitie
    op de voorgrond treden
    (…)
    In het Frans: ’au premier plan ’.

    Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
    Gangbaarheid: 6
    Vlaamsheid: 7

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (26 Jun 2021 20:11)

    👍
    19

    #5042

    achterplan
    (zn. o.; ~nen )

    achtergrond (letterlijk en figuurlijk)

    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België

    antoniem: voorplan

    zie ook achterplan, zich op het ~ houden

    ‘Deze bewindslui voelen zich niet veilig in de coronamaterie en daarom zetten ze zich op het achterplan’, is zijn analyse. (demorgen.be)

    Hitte dringt corona naar het achterplan bij Belgische renners in Strade Bianche : “Als je twee bidons mist, ben je verloren”. (nieuwsblad.be)

    België schuift bezwaren Europese Unie over plannen DHL naar achterplan. (tijd.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (03 Aug 2021 17:52)
    Dit woord was woord van de dag op 07 May 2022

    👍
    29

    #5043

    achterplan, zich op het ~ houden
    (uitdr.)

    zich op de achtergond houden

    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België

    zie ook achterplan

    Naar mijn gevoel speelt hij met vuur, het kan zus of zo uitdraaien bij de verkiezingen die volgen, maar intussen zijn vele goedmenende Vlamingen de pineut, omdat hij zich op het achterplan heeft gehouden als het op regeringsvorming aankwam. (seniorennet.be)

    Bandleader Roy Cape houdt zich op het achterplan, laat zijn zangers en prima zangeres Destra Garcia de kastanjes uit het vuur halen en de … (demorgen.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (26 Jul 2021 17:05)
    Dit woord was woord van de dag op 04 Sep 2022

    👍
    31

    #5044

    havenschepen
    (zn. m.; ~en)

    schepen in een stad of gemeente bevoegd voor de haven

    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België

    Annick De Ridder eerste vrouwelijke havenschepen in Antwerpen: “Ik vind het fijn dat die klassieke mannenwereld doorbroken wordt”. (gva.be)

    Sofie Bracke (Open Vld) wordt de nieuwe havenschepen in Gent. (flows.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (18 Jun 2021 15:12)

    👍
    20

    #5045

    samenlevingsdienst
    (zn. m.; ~en)

    neologisme: een programma waarbij jongeren zich gedurende een aantal maanden inzetten ten dienste van de gemeenschap. Dit initiatief wordt mogelijk aanzien ter vervanging van de vroegere legerdienst of burgerdienst

    Bekende Belgen scharen zich achter samenlevingsdienst en pleiten voor statuut voor jongeren die dit willen doen (vrt.be)

    De Samenlevingsdienst is een programma waarbij jongeren met eender welke achtergrond de kans krijgen om zich gedurende 6 maanden voltijds in te zetten voor gemeenschapsprojecten en tegelijk een vormingsaanbod, een vergoeding, een verzekering en een officiële erkenning krijgen. (vrijwilligerswerk.be)

    De gemeenten gaan in deze projecten experimenteren met een MDT-vorm die is geïnspireerd op de aanpak van de Belgische Samenlevingsdienst. Dat is de tegenhanger van de maatschappelijke diensttijd van onze Zuiderburen. (rijksoverheid.nl)

    Samenlevingsdienst: de tijd is aangebroken | De Morgen

    Samenlevingsdienst voor jongeren: ‘Interessant als werkervaring’ (bruzz.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (21 Jul 2021 18:53)

    👍
    19

    #5046

    dikkop
    (zn. m.; ~pen)

    larve van kikker of pad in kikkerdril; kikkervisje; dikkopje

    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
    zie reacties

    Het proces van kikkerei over dikkop naar kikker duurt ongeveer drie maanden. (gva.be)

    Dit boek gaat veel verder dan het klassieke ‘van dikkop tot kikker’-verhaal. (pluizer.be)

    wilt ge later een kikker worden? nee? blijf dan maar een dikkop!! (1001moppen.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (22 Jul 2021 14:29)

    👍
    25

    #5047

    directoire
    (zn. o.; ~s)

    bestuur, bestuursraad

    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
    SN-NL: directorium

    Opm: Historisch is het een Frans begrip, maar blijkens goegel in BE voornamelijk gebruikt in de context van Europa, de Navo, …

    Trouwens, zij die klagen dat de Frans-Duitse motor sputtert en daarmee de werking van de EU hypothekeert zijn dikwlijks ook diegenen die waarschuwen voor een directoire vanuit Berlijn en Parijs. (vrt.be)

    Het zou voorbarig zijn om van een ,,directoire’’ te spreken in de Navo.(standaard.be)

    Maar Europa kan niet werken op basis van een directoire. Dat heeft nooit gewerkt en zal ook nooit werken.” (hln.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (30 Jun 2021 12:17)
    Dit woord was woord van de dag op 04 Sep 2023

    👍
    25

    #5048

    Slovaaks
    (znw. het ~, geen mv.)

    m.b.t. Slovakije

    Brengt rapport van gesprek met Slovaakse ambassadeur in juli 2018 Jambon in nauwe schoentjes? (vrt.be)

    Het Slowaaks (gebruikelijk in Nederland) of Slovaaks (gebruikelijk in België) (Sloven?ina of Slovenský jazyk) is een lid van de West-Slavische taalgroep. (wikipedia.org)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door nthn (01 Aug 2021 02:18)

    👍
    13

    #5049

    jambonneke, een ~ doen
    (uitdr.)

    iets vergeten (naar Jan Jambon die zich de ontmoeting met de Slovaakse ambassadeur niet meer herinnerde in de zaak Chovanec van 2020)
    Ook algemeen: dingen doen of zeggen die toegeschreven worden aan Jan Jambon

    ook: een jambonnetje doen

    De voorzitter van het kunstencentrum (Paul Teerlinck, red.) beweert van zijn stoel te zijn gevallen omdat hij niet op de hoogte was. Een jambonnetje, want het blijkt dat er wel degelijk gesprekken over de naamsverandering zijn geweest. (demorgen.be)

    @de_NVA @Knack weer een Jambonnetje ? (twitter)

    Een paar weken geleden heb ik een “Jambonnetje” gedaan.(VL bijdrage op volvolvo.nl)

    Hoewel ik eerder al eens op de aangekondigde maatregel commentaar gaf bij Bruzz , was ik dat eventjes vergeten. Een Jambonneke doen, heet dat tegenwoordig. (deanderekrispeeters.wordpress.com)

    ‘We willen geen Jambonneke doen’, zegt een topper, verwijzend naar het N-VA-lek dat Jan Jambon de volgende Vlaams-minister-president zou worden.(tijd.be)

    Dat meer en meer senioren maar eens een Jambonneke doen en op de zoveelste betuttelende uitspraak reageren met ‘Da gade gij nie bepale’.” (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door nthn (31 Jul 2021 02:18)

    👍
    18

    #5050

    contactbudget
    (zn. o.; ~ten)

    neologisme tijdens de coronacrisis van 2020: door deskundigen voorgesteld principe waarbij afgestapt wordt van de bubbel van vijf en een meer flexibel te besteden ‘budget’ van contacten gehanteerd wordt

    zie ook flexbubbel

    Bij contactbudget geeft ieder zijn budget op zijn manier uit, maar we zorgen er toch voor dat er een bepaalde grens is. Zodat iedereen weet dat wanneer je elke dag 10 mensen ziet, dat je dan je budget overschrijdt. Dus over een periode van bijvoorbeeld twee weken kan je een aantal mensen zien, heb je een aantal contacten, en dan is je budget overschreden." (vrt.be)

    Ook de bubbel van vijf lijkt aan vervanging toe: expertengroep Celeval bekijkt het ‘contactbudget’, een nieuwe manier om sociale contacten te beperken. (nieuwsblad.be)

    Na de bubbel, het contactbudget? (hln.be)

    “Het is al oeverloos vaak gezegd: we moeten de contacten buiten het huishouden beperken. Je kunt dat allerlei namen geven, een bubbel of contactbudget, maar daar komt het steeds op neer. Of de bubbel van vijf kan standhouden, weet ik niet. Ik vermoed dat men de naam zal veranderen, maar het principe zal hetzelfde blijven." (demorgen.be)

    Gerda: Jean uw contactbudget is weer op.
    Jean: Hoe kan dat nu? Ik heb enkel maar een pint aan de Paul en aan de Seppe getrakteerd. Aan die andere 20 man van ons tafel heb ik niks gegeven.

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (25 Jun 2021 00:13)

    👍
    26

    #5051

    declasseren
    (ww. declasseerde; gedeclasseerd)

    in een rangschikking van plaats verlagen; uit een rangschikking verwijderen

    Algemeen Nederlands Woordenboek:
    declasseren 1.0: (vooral) in België: iemand in rangorde terugzetten naar een lagere plaats, bv. in een wedstrijdklassement
    declasseren 2.0: (vooral) in België: met zeer groot verschil winnen van iemand; te sterk zijn voor; overtroeven
    declasseren 3.0: (vooral) in België: uit een lijst schrappen; van een lijst halen

    Opm: Volgens mij vallen de 3 definities van het ANW samen en zijn het geen afzonderlijke betekenissen.

    Ongemarkeerd in Van Dale online

    Volgens Google ook in NL gebruikelijk.

    ANW voorbeeld 1.0: Die kreeg de eerste zege toegeschoven nadat Duez was gedeclasseerd. (De Standaard)

    ANW voorbeeld 2.0: Rominger declasseert concurrentie in Madine. (Meppeler Courant)

    ANW voorbeeld 3.0: Sommige geneesmiddelen worden gedeclasseerd. (De Standaard)

    De “f*ck you” van Van Aert naar Sagan, die gedeclasseerd wordt na schouderduw in volle sprint.(hln.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (01 Jun 2021 10:01)

    👍
    25

    #5052

    ventenvelo
    (zn. m. ; `s)

    herenfiets, fiets met horizontale buis

    zie vent; velo

    zie ook jongensvelo

    Wervik, Rosette (73): ‘De eerste op een ventenkoersevelo.’Beeld Jelle Vermeersch (demorgen.be)

    Wat zou ik met mijn éne poot moeten gaan aanvangen met zo’n dure ventenvelo ?… (seniorennet.be)

    @shanahvanhulsen @mrineee me ne ventenvelo dan nog …(Instagram)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (28 May 2021 20:53)

    👍
    17

    #5053

    deelwinst
    (zn. v.; ~en)

    sporterm (volleyball): setwinst

    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België

    De vlotte (25-19) eerste deelwinst gaf ons extra moed. (nieuwsblad.be)

    Nadat Wittock haar team bij 23-23 langszij bracht en Kieldrecht een setbal niet benutte, ging de deelwinst naar de bezoekers. (standaard.be)

    Haast in één ruk snelden de Russen naar een tweede deelwinst. (gva.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (15 Jul 2021 06:48)

    👍
    28

    #5054

    homestudent
    (znw. de ~ (m.), ~en)

    student die op een studentenhome verblijft

    Heel wat homestudenten zaten op 20 mei in spanning achter hun computer. (schamper.ugent.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door nthn (19 Jul 2021 04:22)

    👍
    29

    #5055

    meisjespeda
    (znw. de ~ (v.), ~’s)

    peda waar enkel meiskes/vrouwen mochten verblijven

    eigenlijk: meiskespeda

    volle vorm: meisjespedagogie

    Als jongen mochte op een meiskespeda niet zomaar binnen op e meisken heur kamer.

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door nthn (18 Jul 2021 18:56)

    👍
    19

    #5056

    jongenspeda
    (znw. de ~ (v.), ~’s)

    peda waar enkel jongens/mannen mochten verblijven

    volle vorm: jongenspedagogie

    Als meiske mochte op een jongenspeda niet zomaar binnen in ne jongen zijn kamer.

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door nthn (02 Jul 2021 15:46)

    👍
    17

    #5057

    kotenmelkerij
    (znw. de ~ (v.), ~en)

    het uitbaten van studentenkoten in erbarmelijke staat aan woekerprijzen
    = de activiteit van een kotenmelker

    zie ook erij

    Kotenmelkerij is aberratie van groei als studentenstad (gva.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door nthn (10 Jul 2021 13:21)

    👍
    17

    #5058

    kotenmelker
    (znw. de ~ (m.), ~s)

    huisjesmelker, in het bijzonder van studentenkoten

    zie ook verzamellemma koterij

    De beruchte kotenmelker A.A. verscheen al meermaals in Veto vanwege de dubieuze praktijken in zijn Leuvens kotenimperium. (wonenvlaanderen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (20 Mar 2024 13:59)

    👍
    17

    #5059

    privékot
    (znw. het ~, ~en)

    door een privé-eigenaar uitgebaat studentenkot of gebouw met studentenkoten, die laatste meestal met bepaalde gedeelde ruimtes

    privétegenpool van de studentenhome

    zie ook verzamellemma koterij

    Met da kik maar bleef voortstuderen, mocht ek op ne gegeven moment ni meer op den home blijven, en moest ek op zoek naar e privékot. Zo veel kotenmelkers seg, ni te doen.

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door nthn (07 Jul 2021 08:29)

    👍
    19

    #5060

    studentenhome
    (znw. de ~ (m.), ~s)

    door een hogeronderwijsinstelling uitgebaat gebouw vol studentenkoten, meestal met gedeelde keukens, douches, badkamers en studie-/ontspanningsruimtes

    vnw: studentenhuis

    dikwijls afgekort tot ‘home

    op een studentenhome verblijven er homestudenten

    synoniem: peda

    As ge op kot wilt gaan, moete nog beslissen of da ge op e privékot wilt zitten, of in nen home.

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (29 Apr 2025 13:13)

    👍
    31

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.