Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente toevoegingen

    De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #4201

    bachezeil
    (zn. o.; ~en)

    bache, afdekzeil

    opm: eigenlijk is een bache een afdekzeil, dus een bachezeil is dan op de letter een afdekzeilzeil. Alleen werkt taal niet op de letter.

    vgl. ook afdekbache

    Met behulp van een bachezeil kunnen losliggende delen beveiligd worden en met een compartiment kan u al uw gereedschap of andere toepassingen kwijt. (noyens.be)

    Wenst u een open laadbak met huifconstructie en bachezeil of extra opbergruime voor uw werkmateriaal dmv een materiaalkoffer? (carrosserieveko.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (18 Aug 2021 08:21)

    👍
    4

    #4202

    zoetwaterflamingant
    (zn. m. -en)

    gematigde flamingant

    zie ook zoetwater-

    De ‘zoetwaterflaminganten’ die menen dat de Vlaamse onafhankelijkheid er uiteindelijk wel vanzelf zal komen. (senate.be 28 apr. 2005)

    “de haaien van de zgn V-partijen =zoetwaterflaminganten “fileren” tot op de graat!" reddy de mey  (facebook 1mei 2019)

    “‘Wij willen die zoetwaterflaminganten van de N-VA laten zien wie de echte opvolger van de Volksunie is’, aldus Lambert. ’Spirit is altijd een radicale Vlaamse …” (bloggen.be)

    “Zoetwaterflaminganten tegenover pure idealisten. De ruzie in het Vlaamse huishouden wordt aan de vooravond van de 68ste IJzerbedevaart op hoge toon gevoerd. Waar gaat het nu in feite over?” (knack.be 23/08/95 Bijgewerkt op 30/03/18)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door de Bon (17 Aug 2021 14:57)
    Dit woord was woord van de dag op 12 Apr 2024

    👍
    6

    #4203

    vlassen, iemand een ~ baard aandoen

    zie iemand een vlassen baard aandoen

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (17 Aug 2021 08:33)

    👍
    3

    #4204

    baard, iemand een vlassen ~ aandoen

    zie iemand een vlassen baard aandoen

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (17 Aug 2021 08:32)

    👍
    3

    #4205

    iemand een vlassen baard aandoen
    (uitdr)

    vnw:
    iemand een vlassen/strooien baard aandoen: iemand door schijnheiligheid bedriegen
    Onze Heer een vlassen baard aandoen: God bedriegen door schijnheiligheid

    varianten: een vlassen baard aannaaien, aanbinden, …

    NP-58
    God een vlassen baard maken door Pieter Bruegel in 1559

    Deze wansmakelijke vertoning van de jongsocialisten geeft aan dat de SP.a een partij is van onverdraagzame hennetasters die zelfs Onze Lieve Heer een vlassen baard aandoen. (hbvl.be)

    …die slechts mauwvagers, moucharös en zatlappen beschermt, die met eene schijn heilige tronie naar de kerk gaan en Ons Heere een vlassen baard aanzetten. (historischekranten.be)

    Dan kon hij zijn moeder naar de tante nonnetjes in Leuven voeren. Dit was zijn argument. Daarmee kon hij zijn moeder een vlassen baard aandoen. (Grootmoeders Geheim – Karel Heirbaut)

    verbinding van  God, een, vlassen, baert en maken, variant op een leenvertaling van Frans faire barbe de fouarre à Dieu, “God een strooien baard maken”, een verbastering van faire gerbe de fouarre à Dieu, “God een schoof van stro maken” (wiktionary.org)

    9 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (19 Aug 2021 10:32)

    👍
    3

    #4206

    stroop, iemand ~aan de baard smeren

    zie iemand stroop aan de baard smeren

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (16 Aug 2021 19:44)

    👍
    4

    #4207

    baard, iemand stroop aan de ~ smeren

    zie iemand stroop aan de baard smeren

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (16 Aug 2021 19:44)

    👍
    3

    #4208

    iemand stroop aan de baard smeren
    (uitdr.)

    SN-NL: iemand stroop om de mond smeren
    bij iemand in het gevlei proberen te komen

    bron: vnw

    variant: stroop/siroop aan de baard smeren

    Mignolet laat zich maar al te graag stroop aan de baard smeren: ‘Ik gebruik het product al een hele tijd en ben er heel tevreden over.’. (nieuwsblad.be)

    Wij willen brouwer Huyghe uit het Gentse, noch de abdij siroop aan de baard smeren, maar deze blonde kanjer met nagisting op de fles is zondermeer met vele lengten voorsprong het beste abdijbier dat we ooit geconsumeerd hebben. (nieuwsblad.be)

    In afwachting van zijn terugkeer smeert de professor stroop op de baard van zijn baas. (koenraaddewolf.be)

    Als bedrijfsleider van een éénmanszaak wordt mij weliswaar behoorlijk wat stroop aan de baard gesmeerd (’Uw onderneming verdient dit ’) (standaard.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (16 Aug 2021 19:42)

    👍
    5

    #4209

    baard, in zijn ~ lachen

    zie in zijn baard lachen

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (15 Aug 2021 06:51)

    👍
    5

    #4210

    in zijn baard lachen
    (uitdr.)

    stiekem lachen, heimelijk lachen

    bron: vnw

    < fr. rire dans sa barbe

    SN-NL: in zijn vuistje lachen

    In zijn vuistje lachen. (In België: in zijn baard lachen) (standaard.be)

    Haak lacht in zijn baard om deze woordspeling. Hij denkt dat wij de nieuwe lading “piraten” zijn om te vechten tegen Peter Pan (blik-ardennen.luxembourg-belge.be)

    Een Belg lacht in zijn baard, een Nederlander in zijn vuistje. (nu.nl)

    Hij lacht in zijn baard, ik zie een twinkeling in zijn ogen en ik beef van spanning en vraag me af wat hij in de tussentijd heeft gedaan.(Vluchtweg – Jef van Vuuren)

    Speculanten lachen in hun baard als ze zien welke maatregelen voorzien worden om de meerwaarden (niet) te belasten. (abvv.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (16 Aug 2021 06:44)

    👍
    4

    #4211

    los, er ~ over

    overdreven, ontoelaatbaar, superlatief van erover zijn

    “Op de beelden is duidelijk te zien hoe de bestuurder daarna de bestelwagen inhaalt via de pechstrook. “Ik schrok me kapot en vond het er gewoon los over”, vertelt de bestuurder met de dashcam,…”  (hln.be  09-08-21)

    “Wat gebeurde in het Ter Kamerenbos ging er los over, maar… (Titel)
    Het was er los over. Maar het is ook een signaal dat er iéts moet gebeuren. Jongeren hebben alternatieven nodig. We zijn het kotsbeu.” (nieuwsblad.be apr. 2021)
     
    “Er zijn uitspraken geweest die er los over waren”, geeft premier Alexander De Croo nu toe in ‘De Zevende Dag’. "We gaan niet bij mensen binnenbreken om te gaan controleren." (nieuws365.be 21 dec. 2020)

    Het gebruik van cannabis legaliseren? Dat gaat er los over!

    1 reactie(s)
    Toegevoegd door de Bon (14 Aug 2021 12:51)

    👍
    3

    #4212

    baar
    (zn. v.; baren)

    houten legger (o.a. turntoestel, houvast voor dans)

    vgl. bar: turntoestel

    We moeten oefeningen doen op de brug (of de gelijke liggers of zo iets) en aan een baar waar je rond moet draaien. (BE bijdrage op startpagina.nl)

    zelf dacht ik als kind bij het woord baarmoeder steevast aan een vrouw die aan het turnen was aan de baar (lieverleven.be)

    … even ronddraaien, zij die aan keurturnen doen lieten zien hoe je kan opdrukken, draaien op de baar en zo naar de hogere baar springen. (hbvl.be)

    Papa speelt op de piano, terwijl ze haar oefeningen doet aan de baar. (writehistory.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (14 Aug 2021 06:02)

    👍
    4

    #4213

    baar
    (zn. v.; baren)

    metalen staaf

    vnw: in Nederland alleen voor edele metalen, in België ook: ijzeren baar, staaf

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 1

    Na een inhaalmaneuver en wat handgebaren stopt de Dilsenaar, stapt uit en slaat met ijzeren baar de zijruit van de Perenaar stuk. (blogspot.com)

    Een Alu-baar mag niet direct met een koperen baar worden verbonden, maar er moet bv. een vertinde aluminiumbaar tussengeplaatst worden (industronic.be)

    Overigens zit er een baar tussen bestuurder en bijzitter. Daaruit vermoed ik dat het buizenframe een ander is. Eentje dat stijver zal zijn en mogelijk nog lichter. (BE bijdrage op autoblog.nl)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (12 Nov 2025 08:26)

    👍
    4

    #4214

    titsen geven of krijgen
    (uitdr.)

    slagen/rammeling/klop geven of krijgen

    vgl. tits: tik

    Als ge me niet gerust laat, zal ik u eens wat titsen geven.

    Ge kunt gerust wat titsen krijgen.

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (13 Aug 2021 11:29)

    👍
    4

    #4215

    avondmalen
    (ww. avondmaalde, geavondmaald)

    vnw: dineren, souperen, het avondmaal gebruiken

    Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 5

    ook: avondeten

    Voor gasten is er ook mogelijkheid om in de Lodge te avondmalen. (johanslodge.be)

    Het ideale moment om te avondmalen is tussen 19 en 20 uur. (psychologies.be)

    We zijn hier gaan avondmalen en hebben een vijfgangenmenu genomen. (tripadvisor.be)

    De heer Poincaré avondmaalde bij den groothertog Nicolaas.(nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be)

    Vanavond zaten de officieren in de eetzaal van de leraars, wij waren al terug van de kazerne waar we lekker geavondmaald hadden (blog.seniorennet.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (12 Nov 2025 08:18)

    👍
    3

    #4216

    sms’en
    (uitdr.)

    berichtjes sturen – ook wanneer SMS niet het medium is, maar het moet wel nog steeds via de gsm gaan

    geldt als SN, maar in NL zegt men al jaren uitsluitend ‘appen’ (naar de merknaam WhatsApp)

    Sinds dan men onze kleine ne gsm hen gegeven, zit hij constant met zijn vrienden te sms’en.

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door nthn (12 Aug 2021 21:19)

    👍
    4

    #4217

    verwaterde merknamen
    (verzamellemma)

    In het Vlaams zijn, net als in het Nederlands, veel merknamen verwaterd geworden, t.t.z. de merknamen worden door de gebruikers als soortnaam gebruikt en niet meer vanzelfsprekend als merknaam beschouwd. Veel van deze verwaterde merknamen komen ook voor in het Nederlands, maar er bestaan er ook redelijk wat die alleen in het Vlaams, niet in het Nederlands voorkomen.

    DISCLAIMER: Het Vlaams woordenboek registreert typische woorden en taalgebruik zoals die in Vlaanderen gangbaar zijn. Als een merknaam als verwaterde merknaam in de Vlaamse taal gebruikt wordt, zal het Vlaams woordenboek dit taalgebruik als lemma opnemen. Dit houdt uitdrukkelijk geen miskenning in van de rechten van de merknaamhouder. Als het Vlaams woordenboek op de hoogte is van een verwaterde merknaam zal dit expliciet vermeld worden met de uitdrukking ‘x is een verwaterde merknaam van X®’ en zal dit lemma in onderstaande lijst opgenomen worden. Een verwaterde merknaam waarvan het Vlaams woordenboek niet op de hoogte is, zal per kerende op eenvoudig verzoek van de merknaamhouder als verwaterde merknaam behandeld worden.

    Hier geven we een overzicht van deze ‘Vlaamse’ verwaterde merknamen:

    baxter: baxter is een verwaterde merknaam van Baxter®
    baxtervoeding: baxter is een verwaterde merknaam van Baxter®
    bic: bic is een verwaterde merknaam van Bic®
    (wordt vooral in historisch Brabant gebruikt, en ondervindt daar de laatste jaren stevige competitie van de stylo – de Brabantse expansie, wete wel!)
    Bicky: bicky is de verwaterde merknaam van Bicky Burger
    brik: brik is een verwaterde merknaam van Tetra Brik®
    bulex: bulex is een verwaterde merknaam van Bulex®
    cassonade: cassonade is een verwaterde merknaam van Cassonade Graeffe®
    cécémel: cécémel is een verwaterde merknaam van Cécémel®
    cent wafel: Cent Wafer® is een verwaterde merknaam van Mondelez International®
    chiclet: chiclet is een verwaterde merknaam van Chiclets®
    clark: clark is een verwaterde merknaam van Clark®
    claxon
    Colson-bandje
    cracot
    damarreke (niet algemeen)
    delco
    frigoliet
    frisco frisco is een verwaterde merknaam van Ola® (de Nederlandse ‘ijsco’ is óók een verwaterde merknaam)
    gillette
    gyproc, gyprocplaat: Gyproc® is een merknaam van Saint-Gobain Construction Products
    isomo (de Nederlandse ‘tempex’ is óók een verwaterde merknaam)
    kodak
    kwakkerspap (niet algemeen)
    k-way
    landroover
    looza (niet algemeen)
    millecroquettes
    orangina
    oxo (verouder(en)d)
    pamper (ook wel in NL bekend)
    passe-vite
    tarmac
    tensoplast
    thermos
    tippex
    velcro
    velpon
    velux
    white spirit
    zipblokske
    zwanworstje

    Er bestaan ook vermerkte waternamen:
    bolleke (algemeen gebruikte term voor een (bolvormig) glas De Koninck-bier, die in 2019 de officiële merknaam geworden is)

    Daarnaast zijn sommige merknamen zodanig sterk verwaterd dat ze zelfs vertaald zijn:
    rotswol – NL/EN: rockwool

    Daarnaast komen er natuurlijk in het Nederlands ook tal van verwaterde merknamen voor die in het Vlaams helemaal niet verwaterd of zelfs helemaal niet gekend zijn. We geven enkele voorbeelden:
    berichtjes sturen/sms’en – NL: appen (merknaam van WhatsApp; uitspraak: eppen)
    bruiswater – NL: spa rood (merknaam van Spa-water)
    cuttermes – NL: stanleymes (merknaam van Stanley Works-messen; uitspraak: stenleymes)
    engelse sleutel – NL: bahco (merknaam van Bahco-gerief)
    microgolf – NL: magnetron (merknaam van Philips-microgolfovens)
    orangeade – NL: ranja (merknaam van Ranja-limonade)
    theelichtje – NL: waxine(lichtje) (merknaam van Verkade-theelichtjes)

    -

    13 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (25 Jan 2025 08:47)

    👍
    7

    #4218

    merknamen, verwaterde ~
    (verzamellemma)

    zie verwaterde merknamen

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door nthn (12 Aug 2021 21:10)

    👍
    3

    #4219

    in avance

    zie avance, in ~

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (12 Aug 2021 07:17)

    👍
    5

    #4220

    avance, in ~
    (uitdr.)

    vnw: van tevoren
    ook: op voorhand

    Er is veel wijnproeverijen locaties rond ( een auto nodig) en geweldige keuze van de restaurants op loopafstand ( boeking in avance is een must). (tripadvisor)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (12 Aug 2021 07:02)

    👍
    5

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.