Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente toevoegingen

    De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #281

    vrachtwagensluis
    (zn. de ~ (v.) ~zen)

    systeem dat vrachtwagens belet om een bepaald traject te rijden: het kan bestaan uit een fysieke ijzeren poort met hoogtebeperking of een elektronisch systeem dat meet en signaleert en/of verbaliseert (zie voorbeeldzinnen)

    Een elektronische vrachtwagensluis kan ervoor zorgen dat zware vrachtwagens die de dorpskernen als sluikweg gebruiken geverbaliseerd kunnen worden. (Wegen en verkeer)

    In april kwam er in de Burvenichstraat in Gentbrugge een vrachtwagensluis met een metalen lat op 2,5 meter hoogte. De sluis moest vrachtwagens weren en paste in het nieuwe mobiliteitsplan in de wijk. (VRTNWS)

    Vandaag werd de digitale vrachtwagensluis op de R4 Kanaalstraat tussen Zelzatebrug en de R4 Tractaatweg in Zelzate officieel geopend. De vrachtwagensluis zorgt ervoor dat de hoogtebeperking van 3 meter voor vrachtwagens op die plaats gehandhaafd wordt. (Lokale Politie)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Gene Zever (19 Feb 2025 17:36)

    👍
    3

    #282

    milledju
    (tussenwerpsel)

    bastaardvloek

    Woordenboek van Populair Taalgebruik (Marc De Coster: 2020-2024): (19e eeuw) (< Fr. mille + Dieu) (Vlaanderen) bastaardvloek, uitroep van ongenoegen.

    Miljaar is wellicht de verkorte vorm van miljaardedju, wat duidelijk teruggaat op het Franse milliard de dieux, een sterkere variant van mille dieux, dat eveneens in het Nederlands werd verbasterd tot milledju. (ikhebeenvraag.be)

    Drie ex-bondscoaches schieten Roberto Martinez te hulp: “Spelen om te winnen, milledju!” (nieuwsblad.be)

    Bitter zo bitter was mijn lot. Maar ik gaf niet op, driewerf neen, zeg ik u, milledju! (gorki.be)

    milledju, zelfs de triangelspeler krijgt de hele dag betaald – al die sprankelende klanken! (humo.be)

    “Milledju. Jamaar ja, alstublieft, jong. Da manneke, zeg… Daar ben ik weer van ondersteboven, zie.” (demorgen.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (19 Feb 2025 16:43)

    👍
    4

    #283

    nondepitjes
    (tussenwerpsel)

    bastaardvloek

    Woordenboek van Populair Taalgebruik (Marc De Coster: 2020-2024): (1981) (Vlaanderen) bastaardvloek

    zie ook nonde

    Wanneer je per ongeluk vloekt voor de klas. Soms voldoet een ‘potvolkoffie’ of een ‘nondepitjes’ gewoon niet. (flair.be)

    Na downloaden en installeren zal je denken ’Waar is nondepitjes dat prog gebleven?" want je ziet er niets meer van. (seniorennet.be)

    Shit holle aarde, aliens, nwo, 9/11, we hadden al lang dood moeten zijn! Nondepitjes seg. (forum.politics.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (19 Feb 2025 16:33)

    👍
    5

    #284

    nonde
    (tussenwerpsel)

    ingehouden vloek nondedju (nom de dieu)

    om niet in de naam van god te vloeken =dju (de dieu), koppelt men aan de nonde allerlei achtervoegsels: nondedikke, nondesakkerdepitjes, nondedzjol, nondepitjes, …

    ook versterkt: nonde, nonde, nonde

    Vloeken lexicon (Prof. dr. P.G.J. van Sterkenburg – 1997:Beperkt tot het zuiden van het taalgebied.

    Ook stripfiguren laten zich wel eens gaan en geven wat extra kracht aan hun gevoel door gebruik te maken van iets straffere taal: nonde-nonde-nodepetat, nondenondenondenonde, nondepatat, nondepiep, nondepitjes (stripheld.hoembeka.be/jommeke)

    Nondedju!
    -Ontstaan uit het Franse ‘Nom de Dieu’.
    Nonde! Nonde! Nonde!
    Nondedomme!
    Nondedzjol!
    Nondepatat!
    Nondepie!
    -Ontstaan uit het Franse ‘Nom en ‘pieux’, het Franse woord voor ‘vroom’.
    (dekroniekenvandewesthoek.be)

    Maar toen hij ze later openmaakte, ontsnapte hem een vloek die de waarde van het geld zeer sterk uitdrukte: nonde, nonde, nonde miljaar… Ik heb toen mijn mond gehouden en jullie moeten ook maar verder zwijgen als een graf. (hbvl.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (19 Feb 2025 16:28)

    👍
    4

    #285

    nondesakkerdepitjes
    (tussenwerpsel)

    potverdorie

    zie ook nonde

    Nondesakkerdepitjes dat zul je me geen tweede keer moeten lappen manneke!

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door japper en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (19 Feb 2025 16:34)

    👍
    4

    #286

    rondkomen
    (ww. kwam rond; rongekomen)

    deur aan deur verkopen, leuren

    vnw: venten, leuren met iets

    gwnt: Zuidn.

    opm: een rijtje afgaan, bv. met koffie rondkomen, is SN

    En volgende stap verenigingen die rondkomen met steunkaarten voor de ene of andere activiteit ook met een kasje ? (forum hln.be)

    De jongens komen rond met soep en de meisjes met wafels. Voor deze huis aan huis verkoop vragen wij onze leden om hulp. (chirodessel.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (19 Feb 2025 13:53)

    👍
    4

    #287

    rondel
    (zn. v.; ~len)

    ringvormig schijfje van een groente of van eetwaren in het algemeen

    vnw: schijfjes, ringetjes groente

    zie ook andere betekenis van rondel

    Schil en snij de pastinaak in stukken. Schil de rode ajuin en snij in rondellen. (carrefour.be)

    Verwarm de tortilla kort in een warme pan of oven. Besmeer met de kruidenkaas en beleg met de groentemengeling. Laat bovenaan zeker een rand van 3 cm vrij en rol stevig op. Snijd in rondellen van ongeveer 2 cm en smullen maar. (samenferm.be)

    Hieruit we zouden kunnen afleiden dat het om frieten gaat, maar in feite zijn het meestal aardappelen die in schijfjes (rondellen) werden gesneden, voorgekookt en dan in vetstof gefruit of aangebakken. (ugent.be)

    Kruid met peper en zout en roer er vers gehakte peterselie door.Snij de varkenshaasje in rondellen en serveer op een bord met de saus. (hbvl.be)

    Het recept ligt geprint klaar voor het weekend!
    Wat wordt bedoeld met de boontjes in fijne rondellen snijden? Belgische term? Is dat sperziebonen in kleine stukjes snijden? Soort ringetjes? (reactie van NL op hap-en-tap.be)

    Het 1/3de deel van de witte prei in mooie rondelletjes snijden en even beetgaar aanstoven. (paulschoice.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (19 Feb 2025 13:40)

    👍
    5

    #288

    ronde, in de ~

    zie in de ronde

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (19 Feb 2025 09:42)

    👍
    4

    #289

    in de ronde
    (uitdr.)

    vnw: in het rond of in de omtrek

    vgl. ronde

    Kilometers in de ronde geen hulp te bespeuren . Dan maar per autostop met een Engels koppel (Just married) naar Madrid (seniorennet.be)

    Een smidse kan je onmiddellijk herkennen .
    enkele meters in de ronde liggen versplinterde zaadomhulsels en dennenappels verspreid . (verlorenbos.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (19 Feb 2025 10:19)

    👍
    5

    #290

    houden, zich
    (uitdrukking)

    zich houden

    gesproken versie : “em oun”

    Niet in de betekenis van zich ergens AAN houden of zich ergens NAAR schikken (bv een reglement of maatregelen, omstandigheden) maar in dezen gebruikt in verband met de houdbaarheid van voeding of bruikbaarheid van andere produkten.

    In de ijskast houd zich dat nog zeker drie dagen.
    (Da oud em nog zeker drei daugen)

    Dat houdt zich het langst op een koele en donkere plaats en dan blijft dat nog zeer lang bruikbaar.

    (Da oud em ’t langst in de friste en de donkerte en den kunde da nog neig lang bezen.)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door moomer en laatst gewijzigd door de Bon (19 Feb 2025 12:49)

    👍
    3

    #291

    assemblée
    (zn. m.; ~s)

    politiek: een kamer van volksvertegenwoordiging, een vergadering/instelling van afgevaardigden

    opm: in .NL enkel wanneer er naar bv. de Franse politiek verwezen wordt

    De assemblée waarnaar Loones bijgevolg moest verkassen is voor Dedecker immers de afdeling ‘politieke palliatieve zorg’. Zou het daarom zijn dat de Senaat het imago heeft van een sterfhuis? (demorgen.be)

    Özdemir wil zich daarvoor ook inzetten in het Brussels Parlement, maar haar intentie om in de assemblee haar hoofddoek te dragen lokt meer belangstelling uit. (vrt.be)

    Gelukkig zit Freya in de Senaat en ik in de Kamer, op verliefde blikken zullen ze ons in de assemblee alvast niet betrappen. (standaard.be)

    Als verslaggever van de Commissie Mensenrechten van de assemblée van de OVSE (Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa) is Lizin door de voorzitter van deze vergadering belast met een onderzoek naar Guantanamo. (hbvl.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (18 Feb 2025 10:06)

    👍
    3

    #292

    rondbenen
    (ww. beende rond; rondgebeend)

    rondlopen

    vnw

    gwnt: (Zuidn.) her- en derwaarts lopen, rondlopen.

    znwb: Sam.: Het bijw. rond komt voor als eerste lid in een groot aantal scheidb. ww.; de hierna volgende komen (in bep. bet.) uitsl. in Vlaams-België voor: rondbenen(…); ronddragen (…) rondhalen (…)

    Onder haar voeten zagen we talloze heren naar computerschermen staren en zenuwachtig rondbenen. (demorgen.be)

    De hernieuwde interesse in vinyl en onafhankelijke platenboeren, die als wandelende muziekencyclopedieën rondbenen in hun winkel, heeft veel te maken met de opkomst van de mp3 en het wegwerpproduct dat de cd geworden is. (nieuwsblad.be)

    Aan het begin van de video is te zien hoe Depp kwaad rondbeent in de keuken terwijl hij de keukenkastjes hard dichtslaat. Heard probeert … (hbvl.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (18 Feb 2025 09:18)

    👍
    3

    #293

    romantieker
    (zn. m.; ~s)

    romanticus

    vnw

    znwb

    vgl. politieker

    In zijn poëtisch werk (Langs ruwe paden uit 1881 en In de natuur uit 1884) getuigt hij van stemmingen en ervaringen van de mens die op adem komt in de natuur. Hierin, maar ook in zijn liefdesgedichten, toont hij zich een Vlaamse romantieker bij uitstek, alhoewel hij nauwelijks oog had voor de nationale gevoeligheid of de verheerlijking van het verleden, die zo kenmerkend waren voor de romantiek in het algemeen. (literairgent.be)

    Er staat zaterdag ook werk van Tsjaikowski en Beethoven, “de eerste echte romantieker”, op het programma. (gva.be)

    “De slogans spreken voor zich hè, failure is not an option en pain is weakness leaving the body. Grote romantiekers kan je ons niet noemen.” (hln.be)

    Ons vadertje, zeggen de kinderen, hij was en blijft een romantieker. (bloggen.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (17 Feb 2025 12:30)

    👍
    4

    #294

    rolwagengebruiker
    (zn. m; ~s)

    rolstoelgebruiker

    zie rolwagen

    U hebt een schriftelijke verklaring van uw arts waarin hij vermeldt dat u: permanent rolwagengebruiker bent of geen 300 meter te voet kunt gaan naar aanleiding van een cardiorespiratoire of locomotorische aandoening (vlaanderen.be)

    Als de NMBS vindt dat ik als rolwagengebruiker geen recht heb op degelijk openbaar vervoer, dan mag u dat gewoon in mijn gezicht zeggen. (vrt.be)

    De kamers en badkamers werden aangepakt en ook de receptie en de publieke toiletten beter bereikbaar gemaakt voor rolwagengebruikers. (standaard.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (17 Feb 2025 10:37)

    👍
    4

    #295

    rolwagenvriendelijk
    (bw.)

    rolstoelvriendelijk, toegankelijk voor rolstoelgebruikers

    zie rolwagen

    De wandel- fietsweg is rolwagenvriendelijk vanaf de Alexisstraat tot op het hoofd van het Oosterstaketsel (2500 meter ongeveer). (zone-nieuwpoort.be)

    Ons toilet is rolwagenvriendelijk. En we beschikken bovendien over een actieve tillift om transfers uit te voeren. (nabijdezomerlinde.be)

    Op de hoek van de Molenweg en het Westkaaipad in Ieper komt er nieuw buurtpark met fruitbomen, een bloemenweide en een rolwagenvriendelijk houten platform. (hln.be)

    Uitstappen organiseren voor mensen die minder mobiel zijn is evenwel geen sinecure. Zo moet de bestemming rolwagenvriendelijk zijn en aan de deelnemers moet aangepaste verzorging geboden kunnen worden. (nieuwsblad.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (17 Feb 2025 10:33)

    👍
    4

    #296

    rolwagen
    (zn. m.; ~s)

    rolstoel

    vnw

    znwb

    zie ook rolwagengebruiker; rolwagenvriendelijk

    Ze zullen dan de mensen met een looprek of rolwagen begeleiden en kunnen er dan ook nog wat extra beweging aan koppelen. (vrt.be)

    De staat van de voetpaden bijvoorbeeld laat te wensen over en zeker voor mensen met een rolwagen, scootmobiel of ander hulpmiddel (vrt.be)

    En Agnes zit een goeie tien minuten in een hoekje van de woonkamer te verpieteren alvorens een verpleegster haar rolwagen verplaatst. (demorgen.be)

    Het hoger gelegen gedeelte is bochtiger. De Pieten moeten kinderen in een rolwagen omhoog en naar beneden dragen.(standaard.be)

    Toegangshelling voor rolwagens, gemotoriseerd of niet, voor mensen met beperkte mobiliteit en ook voor slechtzienden. (seton.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (17 Feb 2025 10:34)

    👍
    4

    #297

    rol, de eerste ~
    (uitdr.)

    de hoofdrol, de belangrijkste rol

    vnw: de eerste rol spelen: de hoofdrol spelen

    Driessens speelde de eerste rol, August Leytens werd door het stadsbestuur als directeur aangesteld en Eloy Lemaire nam de artistieke leiding op zich. (encyclopedievlaamsebeweging.be)

    Visconti is geen Melville die in Le Samouraï trenchcoat en borsalino een film lang de eerste rol geeft. (dewitteraaf.be)

    De eerste rol van de professionele syndicus is het beheer van het gebouw. (syncura.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (17 Feb 2025 10:10)

    👍
    4

    #298

    twee snelheden, gezondheidszorg op ~
    (uitdrukking )

    uitdrukking om het verschil in snelheid waarmee men in de gezondheidszorg geholpen wordt tussen de reguliere – en de private zorg mee aan te geven
    m.a.w. de negatieve aspecten van de privatisering in de gezondheidszorg
    verg. Fr. “médecine à deux vitesses”

    Een andere zweem van Arcadia vinden we in de gezondheidszorg zelf. We evolueren steeds meer naar een gezondheidszorg op twee snelheden. (Artsenkrant)

    Erkent u het risico van een gezondheidszorg op twee snelheden, die op ons afkomt als we er geen acties tegen ondernemen? (Vlaams Parlement)

    “Niels: “Ik kreeg, bij een MRI-scan voor een acuut rugprobleem, te horen dat ik een snelle afspraak kon krijgen, maar enkel als ik extra ereloon zou betalen. Bestaat er een volksgezondheid met 2 snelheden?” (VRTNWS)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Gene Zever (16 Feb 2025 20:47)

    👍
    4

    #299

    roetkaars
    (zn. v.; ~en)

    vetkaars

    vnw

    gwnt: (Zuidn.)

    zie ook roetekeise

    Ik smeerde het zeemvel steeds in met roetkaars. Nog steeds het beste wat er bestaat tegen verhitting. (standaard.be)

    Borst en rug beschermden we met bruin inpakpapier, ingestreken met roetkaars. (demorgen.be)

    Voor de verlichting in woonkamers, in openbare ge- bouwen en zelfs in kerken werd meer en meer gebruik gemaakt van vet- of smeerkaarsen, ook roetkaarsen genoemd (histories.be)

    1 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (16 Feb 2025 16:17)

    👍
    3

    #300

    rodage
    (zn. v., ~s)

    (fig.) het inwerken van een persoon, ploeg, team, …; inwerkperiode; bv. ook trainingsfase of voorbereidingsfase in de sport

    vnw:
    •training, voorbereiding in de sport
    •inwerkperiode

    zie ook andere betekenis van rodage

    vgl. roderen

    Het team is nog duidelijk in rodage, mede door de vele personeelswisselingen. (torhoutvandaag.be)

    Men voorzag voor ca. 19 miljoen leningen en daarvan is er ca. 13 miljoen gerealiseerd. Men was nog in “rodage“, zo vond de schepen van Financiën.(kortrijkwatcher.be)

    Je ziet dat we nog in rodage zijn. De ploegen weten blijkbaar nog niet altijd de ingeschreven spelers, met als gevolg aangepaste uitslagen. (kavvv.be)

    Dat loopt voorlopig nog niet zoals het zou moeten, maar dat is ook normaal. “Jürgen is hier nog maar drie maanden, he. Hij zit nog in rodage. Dan mag je niet te veel gas geven”, zegt Patrick Lefevere in Het Nieuwsblad. (wielerkrant.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (18 Feb 2025 12:21)

    👍
    6

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.