Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed
afkomstig van de overkant van de Schelde, gezien vanop de rechteroever; Oost- of West-Vlaams
De uitdrukking wordt tegenwoordig ook buiten de Stad Antwerpen gebruikt.
zie ook Vlaanders, Vlaanderaar
“Maar de junioren van Floriant Merelbeke willen in beeld komen. Ze komen dus van over ’t water !” (De Korfbalkrant 190712)
“Antwerpen is een stad waar men spreekt over de mensen van “over ’t water” (linkeroeverbewoners) tegenover de sinjoren (de Antwerpenaars). De Schelde vormt sinds de 11de eeuw een historische grens tussen deze twee gebieden.” (Antwerpengids.be) zie sinjoor
iemand opmerkzaam maken op iets, iets doen om iemand zijn aandacht te trekken
AN “iemand aan zijn mouw trekken”
Als ik daar nog eens kom zal ik de directeur ne keer aan zijn frak trekken. (gameroom.be 080109)
De enige reden waarom Joe’s kinderen aan zijn frak trekken is om hem te stoppen stommiteiten uit te kramen.(Lvb.net 201009)
Tenzij we met deze petitie president Obama aan zijne frak trekken! Yes, we can! (Facebook 150213)
een laatste krachtinspanning doen (al dan niet tevergeefs)
< Frans avoir tiré sa dernière cartouche
zie ook cartouche, een ~ verschieten
nieuwsblad.be: ‘Op 400m van de finish schoot ik mijn laatste cartouche af’, vertelde de zwaar ontgoochelde Leyman.
nieuwsblad.be: Ik flirtte met mijn eerste zegetuil, maar had geen verhaal meer tegen de laatste cartouche van de Waalse winnaar.
een krachtinspanning leveren, al dan niet tevergeefs
Van Dale 2015 online: ‘een cartouche verschoten hebben’ (Belgisch-Nederlands, wielerterm)
zie ook cartouche, zijn laatste ~ verschieten
vgl. SN: kruit verschieten
Ik twijfelde iets te lang om aan te zetten en bovendien had ik ook al een cartouche verschoten toen ik Guillaume Van Keirsbulck counterde.’. (nieuwsblad.be)
Vorig jaar in Barcelona 35 min maar toen had ik al een cartouche verschoten… ( de zwemuurtjes hebben toch gelijk gekregen) (ktdc.be)
Nairo Quintana die trok er zich geen zier van aan en verschoot drie cartouches, die laatste was de goeie. (demorgen.be)
Nog een typisch Vlaamse (niet specifiek wieler-gebonden, maar wel vaak gebruikt in die context) is overigens: “zijn laatste cartouche verschieten”. (fiets.nl)
aan hoog tempo werken, rijden, …
ook doorvlassen
niet in Van Dale 2015 online
vespaforum.be: Dit stuk vond ik altijd al heel erg gevaarlijk omdat de meeste mensen daar tegen 100km/h en harder doorvlassen.
wielertoerist.be: Vlassen richting de eerste helling tegen 40 à 45 km per uur.
afweren van gevaar, dreiging, …
niet in Van Dale 2015
nieuwsblad.be:Steven Vermeulen: ’Neen, helemaal niet, want Duffel begon erg sterk en maakte het ons ook erg moeilijk. We bleven zo goed als het ging het gevaar afwentelen en probeerden in organisatie te blijven. "
knackvolley.be: Toch strooide Lopes met zijn harde opslagen nog onrust (23-21 !) maar Tuerlinckx (24-21) en Contreras konden bijtijds de bezoekende dreiging afwentelen : 25-21.
fiets.nl: ‘mooiste belgische wielerterm’:
Door Wuyts en de Cauwer horen gebruiken. Het zijn geen typische wielertermen maar wel erg mooie uitdrukkingen die prachtig de lading dekken tijdens het fietsen.
-God en klein pierke
-Kwijtspelen
-Afhaspelen
-Afwentelen
-Vlassen
vooral in sport: dreigen te lossen uit een kopgroep, peloton, …
rcgent.be: Ik zag Jolien “aan de rekker hangen” bij de achtervolgers bij het ingaan van de laatste ronde, maar dan….. wat er tussen de boterhammen van Jolien ’s morgens lag weet ik niet, maar het moet in elk geval kracht genoeg geven in de laatste ronde.
wielertoerist.be: Half uurtje alleen van Eine naar Bevere, Oudenaarde, Eine, Nederzwalm en dan mee met het Zingempeloton. Het laatste half uur was het beste eraf. Veel meer dan aan de rekker hangen langs de verkeerde kant van de weg zat er niet meer in.
peaklevel.be: Dit jaar lukte het fysiek niet zo goed. Kwaaltjes, tandjes, wat het ook was, hij leerde afzien achteraan het peloton. En daar wordt afgezien, aan de rekker hangen doet nooit deugd.
fiets.nl: ‘mooiste belgische wielerterm’: “Aan de rekker hangen” is inderdaad een typische, hier te lande. :)
En nog een andere mooie die (denk ik) nog niet aan bod was gekomen is: “een (laatste) cartouche afschieten”.
boete die niet door een politie of rechter wordt opgelegd, maar door een administratie (belastingen, gemeente, …)
NL: bestuurlijke boete
google2015:
administratieve boete: .BE (>16.000); .NL (>8.000)
bestuurlijke boete: .BE (>600) ; .NL (>603.000)
www.wodc.nl: De verwijsterm ‘Administratieve boete’ is vervangen door ‘Bestuurlijke boete’.
De gasboete is een administratieve boete die door een gemeenteambtenaar kan opgelegd worden.
met de matrak slagen
ook figuurlijk
demorgen: “Er zijn niet genoeg agenten om iedere betoger afdoende te matrakkeren”, oordeelt De Wever. (Tim F. Van der Mensbrugghe)
standaard.be: ,,Ik heb de laatste maanden zoveel over mij heen gekregen, ben zo dikwijls gematrakkeerd en beschuldigd van alles en nog wat.‘’ Het nieuws sloeg in als een bom: minister van Cultuur (en Brusselaar) Bert Anciaux neemt ontslag uit de Vlaamse regering! Het werkwoord matrakkeren is duidelijk (op z’n Brussels) afgeleid van het zelfstandig naamwoord matrak: volgens Van Dale niet-algemeen Belgisch Nederlands voor knuppel of gummistok.
een feest, receptie van een vereniging, bedrijf, organisatie ter gelegenheid van het nieuwe jaar; meestal in de loop van januari gehouden
google2014:
nieuwjaarsdrink .BE (>190.000) ; .NL (>2.100 veelal mbt BE)
nieuwjaarsborrel .BE (>38.000) ; .NL (>360.000)
ook wel eens: nieuwjaarsdronk
uitingent.be: Het thema van de nieuwjaarsdrink is ‘Gent kleurt oranje’, omdat 200 jaar geleden het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden werd gesticht
heusden-zolder.be: De eerste zaterdag van het jaar is door het gemeentebestuur voorbestemd als vaste datum voor de nieuwjaarsdrink.
scoutsgullegemmoorsele.be: Op de nieuwjaarsdrink (17 januari ’15) kunnen jullie de bestelde pannenkoeken komen afhalen aan de scouts.
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): Puntig toeloopend stuk land; puntig deel van een stuk land. Gewestelijk in Zuid-Nederland.
zie ook tip
Tussen die twee huizen in ligt nog een spie braakliggende grond.
tripnaardenoordkaap.blogspot.be: Het is een spie land die helemaal de zee inloopt. Dus als je daar staat heb je 85 procent water rond je.
> zie andere betekenis van spie
om misprijzen uit te drukken, gevolgd door een infinitief
synoniem: stukske
regio Zuiderkempen, Hageland, prov. Vlaams-Brabant
“ Anyway, de balle waren wel vuil, maar ge kunt ook een spieke overdrijven ze, ge doe precies da ze vastgelijmd waren met pattex” (12/10/10 www.vilvoordskickerverbond.be)
“amai, die ouw zakken kunnen nogal een spieke zagen ze“ (www.flat4free.com)
> zie andere betekenis van spieke
drukt misprijzen uit, gevolgd door:
- een abstract zelfst.naamwoord (bijv. bep.)
- een persoonsnaam (bijv. bep.)
- een infinitief (bijw. bep. van maat)
zie ook stukske verdriet
zie ook spieke
- “En dat arrogante gedoe van dat stukske pretentie met zijn grijnslach doet al helemaal de deur dicht.”
- “Ik laat mij de les niet spellen, en zeker niet door een onnozel stukske kuisvrouw.” (geciteerd uit “Thuis”)
- “Zeg, gij kunt nogal een stukske zagen zalle!”
Te belangrijk om om zeep te laten helpen door paar stukskes crapuul. (twitter – Conner Rousseau)
gladheid op de weg als gevolg van ijzel of bevrozen sneeuw
vnw: er is ijsgang: het heeft geijzeld
(Van Dale “gewestelijk”)
AN en dus ook in Vlaanderen: drijfijs op de stroom of het tij
Filip Dewinter roept gedupeerde automobilisten op om overheid aansprakelijk te stellen voor schade als gevolg van ijsgang en slechte staat van onze wegen (030310 filipdewinter.be)
Want wie gaat er nu fietsen als er ijsgang is in de straten en kerkwegels omtoveren tot ijspistes? (http://blueboyscyclingteam.skynetblogs.be)
snel en snedig antwoorden
tot tegenactie overgaan
In NL weinig gebruikt (rechtszaken en deftige debatten)
Ik zou u gaarne riposteren,
Tot gij u takken slijpt.
U messen en uw peren,
Geen mens die mij begrijpt…
Uit: Heden Soup, Wim Helsen
Ze hebben de politie gechargeerd, waardoor we genoodzaakt waren om te riposteren met het waterkanon en traangas", besluit De Coninck. (deredactie.be)
benaming voor Duitstalige Belgen
zie ook: Oude Belgen en nieuwe Vlaming
De Duitstalige Belgen hebben zich aan hun nieuwe vaderland snel en goed aangepast en het is een gemeenplaats geworden ze in toespraken of artikelen als de ‘Laatste Belgen’ te omschrijven. (bustic,be)
(schepene is verouderd, maar wordt soms toch nog gebruikt)
“De overhandiging van het Jeroen Bosch beeldje aan burgemeester Tobback en de schepene Vasina op 14 december 2013” (comitéleuven.be)
regering, uitvoerende macht
soms ook: overkoepelend orgaan
Van Dale online 2022:
1 uitvoerend bewind, bestuur
2 (België) regering van een gewest, of van een gemeenschap
zie: moslimexecutieve, en bij affecteren
“De Vlaamse overheid is in de puberteit blijven steken. Het is een relatief jonge staatkundige entiteit: de eerste Vlaamse regering, tot 1993 de Vlaamse Executieve genoemd, werd in 1981 opgericht.” (DS, Bart Somers 12/03/2014)
De Waalse executieve heeft zopas haar begrotingskontrole afgerond. Uiteindelijk werden voor 2,5 miljard bijkredieten aanvaard.
Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Executieve betreffende de behandeling door de gemachtigde ambtenaar van de aanvragen om stedebouwkundige vergunning.
Het gevaar voor een beleidsvacuüm werd langs de kant van de Vlaamse Gemeenschap bezworen door het Besluit van de Vlaamse Executieve van 24 juli 1985.
(voorbeeldzinnen uit diverse informatieplatforms)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.