huin den daag

huin den daag

(bw. van tijd)

tegenwoordig, heden ten dage

vgl. allewijl, serreworg

339

Is het wel efficiënt om woorden toe te blijven voegen die in principe over heel Vlaanderen gebruikt worden, maar gewoon in uw lokale uitspraak?

Dit is voor zover ik weet gewoon een andere uitspraak van “heden ten dage”.

“Heden ten dage” is na ook ni echt eel gebruikelijk in spreektaal… als et ongemarkeerd is (in Antwerpe zou zo’n uitdrukking vrij schrijftalig/formeel gemarkeerd overkome) mag da hier wel vermeld worden, en de uitspraak is ook wel redelijk afwijkend.

(vgl serreworg, dad is ook nog vrij duidelijk ‘tegenwoordig’ zeker as ge hier in de wdb de vertaling derbij krijgt, maar t is ni zomaar “verander alle a’s in oa’s en ged e nief woord”, de klankstructuur is vrij hert gewijzigd)

Gelijk ge zie’ van ‘t lemma heefd petrik helemaal ni’ zomaar z’n lokale uitspraak toegevoegd (da was “haajn den doag” geweest), maar de lokale vormvariant (’k neem aan da “huis” dus als “haajs” word uitgesproken). Zolang hij zulke artikels ni als “Gans Vlaanderen” markeerd, zien ek geen reden in waarom ze ni welkom zouden zijn.

(of tenminste da “fluit” als “flaajt” uitgesproken word, mss is huis meh oe :p)

UI-tstapje naar Limburg

Voor wie het interesseert: Ned. “ui” wordt in het Bilzers dialect
. ofwel “au” (haus, maus, laus (mv. en dim. krijgen aaj: haajs, maajske), baus, kaul, kraut, daum (mv. e, dim. aaj), raut, spraut, kaup, strauk, braud, bauk, krauk (mv. +e, dim. ei), sjaum, krauwaogel, klauster, vaul (=lui), braun, sjaule, laume, verstauk, aut, baute(s) …);
. ofwel “aaj” (sjiethaajf (=knikker), Laajk, sjaajve, kaajme … zie ook mv.dim. boven);
. ofwel “ei” (kreis (mv. +e®, dim. aaj), keike(n), leistere, de Preise … zie ook mv. boven);
. ofwel “ee” (fleet, speet, beege …);
. ofwel “oe” (proem, kroef (mv. +e, dim. i), snoeffe);
. ofwel “i” (sjinses =schuin, in =ajuin);
. ofwel “oê” (stroês, snoêt);
. ofwel “ie” (dievel, mesjiet =beschuit).
Andere gevallen schieten mij op dit moment niet te binnen.

Voor wie nog niet heeft afgehaakt, en nu we toch bezig zijn … de vervoeging van “thuis”!
. ich gon thaus (sommigen zeggen “tos” of “tas”), dich bès tezijnes (ook: toêres), hèè/hêt ès tezijnes (ook: thinnes), zij ès thérres,
. vèè zin thaus (ook wel “tos”; “tas” alleen bij beweging), gèè zit toêres, zij zin thinnes.

dus aaj is den umlaut van au?

nog e paar

duit, fluit, fornuis, fruit, glui, huik, lui, luifel, pui, buis?

Bedankt, Grytolle. Enkele woorden door u genoemd, komen in mijn dialect niet voor (duit, glui, luifel, pui), andere had ik al genoemd (fleet, dim. flètsje; fleete (ww.); baus, dim. baajske).
De andere: fernèès(kèttel) (voor varkensvoer), freet, hauk (eig. hurk, op z’n hauke zitte, niet zeker of dit op Ned. uit teruggaat), loj (=lui, vaak ook: leu, een geval van herronding); ne gestaukde (=gestuikt, gedrongen persoon), de steipkes (=stuipen, kinderziekte).

Umlaut, stoottoon en ontronding spelen bij deze klankwisselingen een rol, zou ik zeggen. Zelfs specialisten krabben zich nogal eens in het haar als zij dergelijke vormen moeten ontleden.
Wat de analyse niet zelden bemoeilijkt, is dat ook woorden met “ij” een stoottonige variant met “aaj” hebben in ons dialect. Sommige hebben altijd aaj (zoals vrij, blij: blaaj, ne vraaje mins), andere variëren naargelang zij sleep- of stoottonig zijn (da’s fijn, e fijn kènd <> ne faajne mins; de bès nie goêd wijs <> ‘n waajsvroo (=vroedvrouw); vijf frang <> ’t zin t’r vaajf).

Nog eentje en dan moeten we weer aan het werk:
’t Ès aajl geflèt at de mèèr nie zeeke wilt (lett. het is ijl gefloten als de merrie niet zeiken wil, ±wat baten kaars en bril … als het kalf verdronken is, haha)