verre

verre

(bijwoord)

bijna, nagenoeg, het scheelt weinig (of…)

zie ook ver, wijd

ook in Oost-Vlaanderen

Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Door verkorting uit alver(re), vrijwel, bijna.

275

Mijn eerste indruk was dat deze betekenis van ‘ver’ SN was, maar misschien valt ze wel juist buiten de betekenissen die VD geeft. Alhoewel betekenis 5 en 8 toch dicht in de buurt komen:

1.onbepaalde aanduiding van de afstand van een punt tot een ander, meest tot een als doel genoemde plaats, m.n. als een af te leggen weg
…
•(gewestelijk) niet ver denken, peinzen
niet vooruitzien
…
?2.door een grote tussenruimte gescheiden
synoniem: verwijderd, afgelegen

?3.ter aanduiding van een verwijderd punt van herkomst, veelal met: van

?4.(zich uitstrekkend) over of tot een grote afstand

?5.(figuurlijk) flink gevorderd, op een gevorderd punt
•ver in een boek zijn
het voor een groot deel gelezen, bestudeerd hebben
•hij is ver in geschiedenis, in het Duits
weet er veel van
•wie is het verst gevorderd?
•om het verst springen
•nu is het zo ver
nu is de toestand ingetreden die voorspeld of verwacht was
•ik zal blij zijn als het zo ver is
•zo ver zijn we nog niet
daar zijn we nog niet aan toe
•zo ver zijn
tot het genoemde punt gevorderd (mbt. handelingen en toestanden)
•het is ver met hem gekomen
hij is sterk achteruitgegaan, diep gezonken, helemaal gek
•ver heen zijn
zeer zwak, ziek of dronken zijn
•dat is ver beneden de prijs

?6.niet toe aan, niet genaderd tot, niet ontvankelijk voor of denkend aan –

?7.op grote afstand in de tijd

8.in hoge mate
synoniem: zeer, veel
•verre de voorkeur verdienen
•iem. ver te boven gaan
synoniem: overtreffen
•ver in de minderheid blijven
a(gewestelijk) verreweg
•zij is ver de schoonste

Ik ken het woord ook in de zin:
Hij is verre weg(bijna dood), of ook, hij is verre mee

De betekenis van punt 5 en 8 (afstand gerelateerd) ligt toch ver buiten de betekenis uit het lemma (kwantiteit) en is moeilijk te vergelijken. De ‘ver’ in de bovenstaande punten kan men geenszins vervangen voor ‘bijna’.

Ik dacht maar aan het voorbeeld van punt 5: ‘ver heen zijn’ en het voorbeeld uit het lemma ‘ver(re) dood zijn’. Maar ik ben t’ akkoord dat er zeker VL toepassingen van ‘ver’ zijn:

Is ’t hier ver gedaan, ja? (Is het hier bijna gedaan? Aanmaning om te stoppen.)

idd ‘ver heen zijn’ is te vergelijken met ‘ver dood zijn’. het kan ook betekenen dat iemand bijna doordraait (zot is):
Kempen: Dien is toch wijd henne: dien is goed zot, die mankeert wel.
Wordt ook gezegd van iemand die heel vermoeid is.