Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    da

    Dit is slechts 1 definitie voor "da." Bekijk alle definities.

    da
    (voornaamwoord)

    de eind-t van het voornaamwoord “dat” vervalt in vrijwel alle Vlaamse dialecten

    analoog aan wa, me, nie/ni, goe zorgt de verdwenen t (eigenlijk een d) toch nog voor stemverlies van de eerstvolgende medeklinker (behalve b)

    zie ook volgende twee taalkaarten van Jan Stroop:
    http://www.janstroop.nl/wp-content/uploads/2015/07/datPAUZEkaart_4.jpg
    http://www.janstroop.nl/wp-content/uploads/2015/07/datVOCAALkaart_3.jpg

    zie ook watte, wadde, datte, dadde

    Da menneke heeft goe gewerkt.

    6 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door nthn (06 Aug 2021 10:57)

    👍
    336

    Reacties

    Of wordt een ‘d’ voor een klinker, een ‘h’, …

    Dad ebbe we weeral gat. (Dat hebben we weeral gehad)

    Dad is zeker da. (Dat is zeker dat)

    Da voor een (zachte) ‘g’ maakt van die g (soms) een ‘ch’ (van schat):
    Da ching goe. (Dat ging goed)
    Da cha ni. (Dat gaat niet)

    Toegevoegd door Georges Grootjans op 25 Jan 2014 13:29

    assimilatie versus t-deletie

    Progressieve assimilatie na ‘dat’ zorgt in het Vlaams voor onstemming van stemhebbende medeklinkers. Ook al wordt de /t/ niet uitgesproken (t-deletie), toch blijft die assimilatie aan het werk. We zeggen dus dat de assimilatieregel in de Vlaamse fonotaxis sterker is dan de regel van de t-deletie.

    Hij doet veel. → Hij doet feel. → Hij doe feel.
    Hij moet zeggen → Hij moet seggen. → Hij moe seggen.

    De invoeging van /d/ in ‘dad ebben we ghad’ is een gevolg van het feit dat we niet graag twee beklemtoonde klinkers naeen hebben. /h/ is een zwakke medeklinker (wordt door sommigen ook als klinker beschouwd) en h-deletie is zeer algemeen. Ten gevolge van h-deletie ontstaan twee klinkers achtereen; dat wil het Vlaams vermijden: er is bij voorkeur steeds een afwisseling van een klinker en een medeklinker (het optimaliteitsprincipe). Zodoende wordt de /t/ van ‘dat’ hersteld onder de vorm van een invoeging van /d/, die waarschijnlijk regressief geassimileerd is door toedoen van de eerste /d/ van ‘da’.

    Toegevoegd door Rodomontade op 25 Jan 2014 17:00

    Daddeddegegoegezé, Rodomon ;)

    Toegevoegd door Georges Grootjans op 26 Jan 2014 14:29

    Toevoeging bij Georges en Rodomontade hun commentaren, in de delen van Oost-Vlaanderen dat niet Gent zijn, is het altijd da: “Da e(bbe)n we weeral gat”, “Da:adk anders gedaan”, enz. Het stemverlies van de volgende medeklinker blijft wel gelden, de eind-t/-d is dus altijd stil maar altijd aanwezig.

    Toegevoegd door nthn op 16 Feb 2019 17:13

    En met Gent bedoel ik dus Aalst.

    Toegevoegd door nthn op 16 Feb 2019 22:56

    Taaladvies.net:
    Da’s / dat is

    Vraag

    Moet dat is altijd voluit geschreven worden of mag het ook geschreven worden als da’s?

    Antwoord

    Het verkorte da’s is spreektalig. In geschreven taal is het aan te raden om dat is voluit te schrijven. Alleen als weergave van spreektaal kan in schrijftaal da’s gebruikt worden. (…) De notatie da’s wordt gebruikt om spreektaal weer te geven en past in geschreven taal alleen in een tekst die informeel of spreektalig moet overkomen. Denk aan persoonlijke e-mails, aan columns, de weergave van interviews, sociale media en reclame. Het is zeker niet verplicht om in zulke teksten dat is af te korten tot da’s.

    Toch wel achterhaald, want in de vrt-berichtgeving over corona: “Da’s bijna een verdubbeling tegenover de voorgaande periode (20 tot 26 oktober), toen stierven gemiddeld 81 mensen per dag.”

    En da’s toch geen spreektaal;)

    Toegevoegd door Georges Grootjans op 06 Nov 2020 07:06

    Voeg een reactie toe

    Ingelogde gebruikers kunnen reacties aan deze definitie toevoegen.

    Log in

    Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

    Uw gebruikersnaam
    Uw geheime paswoord

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.