Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    avaans

    Dit is slechts 1 definitie voor "avaans." Bekijk alle definities.

    avaans
    (het , de ~ (v./m.), kes)

    - vooruitgang
    - voorsprong hebben (Woordenboek der Nederlandsche Taal: gewestelijk in Zuid-NL)
    - toenadering zoeken (avaanskes maken)
    - op voorhand: in avaans betalen, het op avaans weten, het op avaans gezegd hebben, het op avaans doen, op avaans komen, op avans
    - zo geraken we niet verder (vooruit), komen we niet tot een oplossing: zie avance, geen ~ zijn

    < Frans: avance

    in Limburg: avans
    West-Vlaams met Franse uitspraak: avance, indien vrouwelijk met uitdrukkelijke e

    Dat is een goei vrouwke dat ge getrouwd hebt, zij is voor den avaans.

    Dat is geen avaans. Dat biedt geen oplossing. Het heeft geen zin de politie te bellen. We moeten naar een structurele regeling zoeken.

    De winnaar had een halve meter avaans op de tweede.

    Hij heeft veel avaanskes gemaakt want hij zag haar wel zitten, maar zij zag hem niet staan.

    De koper heeft geen voorschot gegeven, maar heel de som in avaans betaald.

    10 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door haloewie en laatst gewijzigd door nthn (09 Aug 2021 08:58)

    👍
    1497

    Reacties

    Antwerps

    Het Antwerpse avaans is in Limburg gewoon avans!

    Toegevoegd door suzanne op 03 Apr 2008 16:32

    opgeduimd!

    mannelijk toegevoegd zoals in avance, geen ~ zijn, zo ver lijkt dit woord vrij algemeen te zijn hopelijk gaan we zijn label spoedig kunnen veranderen

    Toegevoegd door Grytolle op 15 May 2008 21:20

    avance

    In het West-Vlaams is dat gewoon op z’n Frans uitgesproken: ‘avance’. De sjwa-deletie is dan ook een Brabantse vernieuwing….

    Toegevoegd door bibo op 07 Jun 2008 23:06

    hmm, mannelijk? naar mijn gevoel raar, ook al zou ik niet weten of vr. of onz. beter klinkt…

    Toegevoegd door Diederik op 08 Jun 2008 15:23

    Mannelijk is egeinlijk heel raar inderdaad, maar vermoedelijk komt het dan omdat het woord met een klinker begint. Onzijdig zou een uitzondering zijn, maar helemaal niet onmogelijk.

    Sjwa-deletie is toch het normale in het Frans?

    Komt het woord elders voor dan in deze uitdrukking?

    Toegevoegd door Grytolle op 08 Jun 2008 15:26

    wnt

    AVANCE

    Woordsoort: znw.(m.,v.,o.), tw.

    Modern lemma: avance

    AVANS —, znw. m., vr. en onz., en tusschenw. Ten deele (bet. 1-3) uit it. avanzo, ten deele uit fr. avance. Voorheen ook met latiniseering advance. Een enkele maal vindt men, onder invloed van soortgelijke dubbelvormen (b.v. college/collegie) een vorm op -ie: ”avancy” in Econ.-Hist. Jaarb. 22, 40 1637.

    –I) Znw. — 1) Voordeel.
    ?a. Winst. Verouderd.
    Avance, winst, verlies, meyer, Woordenschat 1654.
    Avance (kooph.) de winst in den handel, weil., Kunstwdb. 1824.
    — Wij hebben tot Bantam noch een partye (porselein), doch sullen se eerlangh, soo wij begeeren met cent percent advance wel weder vercoopen connen, COEN in Econ.-Hist. Jaarb. 10, 176 1617.
    Dus wordt men de coopmanschap met auance quyt, in Kron. Hist. Gen. 27, 530 1622.Touback, geeft groote avance, bij v. dam, Beschr. O.-I. C. II, 3, 343 1623.
    J. C. gaff … voor raedt soo men de Chinesen in T. wilde trecken dat men haer 30 pr cento avance soude laeten genietten op haere coopmanschappen boven den eerste incoop in China, Daghreg. Bat. 1, 166 1625.
    Maekende … van ider kelder brandewijn bijnae twee centen advance, V. REEDE in Bijdr. Hist. Gen. 62, 51 1685.
    (Door den verkoop van specerijen niet afzonderlijk te behandelen trachtte men) te vergrooten en op te pronken de slegte advancen op andere coopmanschappen, N.-I. Plakaatb. 4, 169 1723.
    Ten eynde om alle Jaaren de uytdeelinge te konnen Reguleeren zal men na de maand April alle de houten … na-wegen om daar door de balance van de Avance of schaden te ontdekken, Handv. v. Amst. 296 b 1736.
    Dat de koffyboonen by den verkoop in Nederland fraye advansen afwerpen, N.-I. Plakaatb. 10, 646 1782.
    Het inkoopskostende van het koper in het generaal en eens ruim op f357.987.— genomen, levert het koper alleen reeds een schoone avance van f278.013, in Econ.-Hist. Jaarb. 6, 232 1814.
    ?— Avance doen, winst behalen.
    De winst van het eene geeft hem zelfs geen ongegrond vooruitzigt, dat hy het verlies van het andere zal kunnen blyven suppleeren, en by slot van reekening een avans doen, N. Ned. Jaarb. 1790, 2055 1790.
    ?— Pleonastisch avance van winst.
    Dat zij, hunne balans met ultimo October gesloten hebbende, een avans van winst ter somma van f81.816: 19: 8 banco op de rekening van thesaurieren-ordinaris gebragt hebben, in R.G.P. 59, 507 1795.
    ?— In den tulpenhandel; zie de eerste aanh.
    De bol werd … op den groei gekocht, of, zooals het ook wel heette, met den avans, franken, Bloemb. 172 1931.
    — Het different, tusschen A. v. M. en den requirant ontstaen van een avance oft verval van een tulpa, in Econ.-Hist. Jaarb. 13, 21 1635.
    Off niet … by de voorn. v. M. sijn vertoont twee affsetjens, die hy seyde te wesen de avance oft verval in questie? Ald. Dat hy, getuygen, … van den requirant gecocht heeft gehadt seecker affset ende het avans van een tulipa, … staende doen ter tijt in synen vollen fleur tot Amsterdam, in a.w. 13, 27 1636.
    ?b. Korting. Een enkele maal aangetroffen.
    De Societeyt zal … hulpe en bystand van de Comp. genieten, alle equipagie goederen met een capitaal advans van haar mogen kopen, N.-I. Plakaatb. 5, 280 1745.
    +2. Opslag, toeslag. Verouderd.
    ?a. In het alg.
    Sal goede acht nemen, dat de goederen van de Comp. … niet en sullen aen de dienaren van de Comp. … verstreckt … werden, als alleen naer den loopenden prys met behoorlycke advance, soo als sy daer ter plaetse waerdich syn, ende aen vreemde vercocht connen werden, N.-I. Plakaatb. 1, 196 1626.
    Dat de verstrecking van kleden aen Comps dienaren komt te geschieden met de daerop beraemde pr. centosadvance, synde 1/2 cent percent, 3, 414 1696.
    Wegens het ongemeen beswaarende, dat er resideert in het gebruik om de geweeren, die geprojecteerd worden tot geschenken voor inlandsche vorsten, met twee capitalen advans boven de inkoops prys te belasten, is goedgevonden en verstaan voortaan de geweeren …, die tot geschenken moeten dienen, alleenlyk met een capitaal advans te beswaaren, 10, 763 1785.
    ?b. Waarde of koers boven pari.
    Dat alsdoen dieselve actiën meer als anderhalff jaer stil ende in één stant sijn gebleven op 6 ende 7 percento avanche, in Econ.-Hist. Jaarb. 16, 35 1609.
    ‘t Capitael met den avance jegens 26 per cento, als die marckt nu is, in a.w. 16, 62 1610.
    Den 7en January 1610 vercocht aen B. L. 1000 p. Vl. capitael tot 32% avanche, in de Camer van Amsterdam, op tijt van een jaar, in a.w. 16, 86 1610.
    Op huyden … compareerde voor mij, D. v. d. G., notaris, … d’heer J. L., … ende bekende vercocht … te hebben … aen … d’heer M. T. een recepisse van f2.640 capitael, sijnde het beloop van 22 kleyne prijsen met de verhoginge van 20% avans daerbij, getrocken in de 6e classe van de ses-millioens-loterije van Holland, in a.w. 11, 167 1713.
    ?c. Agio.
    Men wisselt van Ryssel op Antwerpen met 1 per cento avance dat het Antwerps gelt soo veel beter is als het Ryssels, in denucé, Koopmansleerb. 30 1643.
    (Dat de Compagnie) nu geen meer advance op penningen, die men per wissel naer Nederlant remitteert, is geevende, N.-I. Plakaatb. 2, 179 1652.
    Het toen een andere aensien heeft gehad als nu, doordien toenmaels de gelden met 38 a 40 pr. cento advans in den tyt van 23 a 24 maenden over en weder pr. wissel conde getrocken worden, in de jonge, Opk. 6, 37 1654.
    Alsoo van gelt op wissel te gheven, en laten van ander plaetsen weder komen, daer is op de selve wissel avance van intereste voor den gever, ende gemeenlijck wat meer als de prijs van interest ter plaetsen mach wesen, Tresoor d. Gew. 153 1668.
    De agio ofte advance van 40.809 goude ducaten, genomen à 4 per cento, soo doen cours hadden, in R.G.P. 59, 175 1674.
    Men seydt te wisselen met Avance van den Trecker, wanneer den Trecker een Cours boven Pari bedingt, phoonsen, Wissel-styl 17 1696.
    Men seydt te wisselen met Avance voor den Gever, of schade voor den Trecker, wanneer de Gever aan den Trecker minder als Pari goet doet, Ald. Zy (moeten) reeckeninge houden van de avance van ‘t bankgelt, om ’t selve t’allen tyden te verantwoorden daar ‘t behoort, v. dam, Beschr. O.-I. C. I, 1, 236 1701.
    Ned. Handelsmag. 1843.
    ?d. Toeslag voor goed gewicht.
    In Messina is een fiera d’Agosto … Als men in die fiera syde coopt soo … heeft men 2 pro cento goet gewicht … In Palermo is een fiera Christina die begint in Januario. Als men daer syde doen coopen soo … heeft (men) geen avance opt gewicht, in denucé, Koopmansleerb. 188 1643.
    ?3. Koersstijging.
    mols, Handelslex. 1929.
    In den effectenhandel spreekt men van avance bij een koersstijging, hetzij boven pari, hetzij in het algemeen, winkler prins, Encyclop. 2, 375 a 1933.
    — In plaats van dertig … hoefden ze (zekere aandeelen) maar zes a zeven percent te rijzen, dan had hij genoeg … Bij een avans … van zeven percent, had hij volop verdiend, V. NOUHUYS, Dageraad 63 1899.
    In de industrieafdeeling openden aandeelen Philips 3 à 4 punten hooger, welk avans later weer zoo goed als geheel verloren ging, N. Rott. Cour. 7 Mei 1941. Dit grotere vertrouwen kwam in de eerste plaats in het koersverloop van cultuurwaarden tot uitdrukking. Indische Bank trokken de aandacht door een avans van ca. 2 p. Kol. Bank opende op ca 88 (91) om op 94 te sluiten, a.w. 18 Juni 1947.
    +?4. Voorschot.
    Avans … geld-voorschot, hetwelk men voor iemand doet, of kosten, welke men voor hem bestrijdt, Ned. Handelsmag. 1843.
    — Dat in cas van Oorlog de Provincien door onvermogen buiten staat zouden kunnen geraken om te furneeren al het geen tot de nodige tegenweer wordt vereischt; ‘er moet dus een Fonds zyn, waar uit als dan eenige avances kunnen gedaan worden, N. Ned. Jaarb. 1790, 601 1790.
    Avance is … in het algemeen een bedrag, dat men te vorderen of te goed heeft. Het voorschot, dat door een commissionnair aan zijn lastgever wordt verleend op de opbrengst van nog onverkochte, bij hem berustende goederenwordt bijv. ook avance genoemd, winkler prins, Encyclop. 1933.
    ?— Bij (par) avance, als voorschot.
    Dat voortaan op ’t ingaan van elk half jaar, de helft van de Penningen voor den Uytkoop by avance sal moeten werden voldaan, Handv. v. Amst. 357 b 1714.
    Dat de betaalingen aan de Cavallerye voortaan by avance of ten ingang van ieder maand sal moeten werden gedaan, Gr. Placaetb. 6, 133 a 1726.
    Par avance, hiet voor af iets betalen, eer de termyn verschenen is, hubner, Koer.-tolk 74 a 1732.
    ?— In avance zijn, iets vooruit betaald hebben; in voorschot zijn.
    (Bepaling, dat de pachter van de in- en uitgaande rechten kon volstaan met de vooruitbetaling zijner pachtpenningen over ééne, in plaats van twee maanden) mits denselven nogthans voor den 20en der maand altoos de volgende by voorraad komt te voldoen en soo verre steeds in advance is, N.-I. Plakaatb. 5, 119 1743.
    In avance zijn, iets bij een’ ander te goed hebben of in voorschot zijn, KRAMERS, Kunstwdt. 1855.
    ?5. Voordeelig saldo; saldo tegoed. Verouderd.
    Aen ‘t Comptoir Generael voor sooveel bevinde te wesen d’avance deses boecx, in R.G.P. 72, 108 1624.
    Dat daermede alle myne avance in de bancq ontrent geabsorbeert soude sijn geweest, joh. de witt, Br. 2, 508 1663.
    In de banck-courant diende yder van sijn avance te konnen en moogen disponeren bij afschrijvinge ofte overschrijvinge …, sonder yets aande banck daarvoor goet te doen, PHOONSEN in Econ.-Hist. Jaarb. 7, 34 1677.
    Niemant diende op de banck meer te mogen assigneeren als hij avance heeft ofte in bekomt, op de boete van drie ten hondert daartoe staande, 7, 35.
    Avans … 4) Het bedrag van hetgeen het actief van eenen koopman meer dan zijn passief bedraagt, Ned. Handelsmag. 1843.
    ?6. Voordeel van tijd. Verouderd.
    Ick niet can oordeelen de saecke sooseer gepresseert te sijn, dat, om d’avance van soo weynich tijdts, men sich soude stellen in hasardt van soo scandaleuse opspraecke, joh. de witt, Br. 1, 54 1650.
    +7. Vordering.
    ?a. Eig. Vordering bij het voortgaan. Verouderd.
    d’Eerste rustplaets van Samarang is na 6 mylen avance, in een dorp, genaemt O., V. GOENS, bij v. dam, Beschr. O.-I. C. II, 3, 399 1656.
    Des Morgens de wind n.t.w. Haalden nog al by de Flaarden langs, maar met weinig avans, Aant. geh. o. h. Schip De Vrouw Maria 17 1769.
    ?b. Oneig. Vordering met betr. tot een werk of onderneming. Voornamelijk in Z.-Nederl., maar ook bij BEZOEN, Twente 1948.
    Doë en es gin avans bij da wärk, CLAES, Bijv. op tuerl. 1904.
    Doë en es gin avans bij deë jo?ng, Ald. CORN.-VERVL. 2195 1906.
    ?— Ook in den zin van vooruitgang; baat.
    De zieke man heeft veel avance gehad van dat geneesgoed, Loquela 11, 57 1891.
    ‘t En is geen avance dat gij schoone spreekt: ’k en kan ’t u niet toestaan, Loquela 11, 57 1891.
    Zoo e postjen is geen avans veur mij, ik gaan iet anders aanpakken, CORN.-VERVL. 2195 1906. GOEMANS 1936.
    ?c. In den zin van voorsprong. Gewest. in Z.-Nederl.
    Ge hebt veel avans op hem, GOEMANS 1936.
    +?8. Tegemoetkoming, (poging tot) toenadering. Meestal in het mv. in den fr. vorm.
    ’t Was niet zo verkeerd gezien van C., dat juffrouw A. wel geschikt voor hem wezen zou … indien hij eens wilde trouwen … Hij bracht de famielie een middagbezoek en maakte op societeit met de kantonrechter soms ’n praatje … Het scheen dat men voor z’n schuchtere avances niet onverschillig was, BRANDT V. DOORNE, Verweghe en zijn Vrouw 106 1901.
    Zij wist … nog niet …, of ze zou durven ten opzichte van juffrouw S., die voor haar avances tot dusver weinig toegankelijk was gebleken, naeff, Letje 99 1926.
    Zijn huishouding werd voorbeeldig bestuurd … door Juffrouw A., die oud genoeg was om geen vergeefsche hoop op hem te vestigen en dus zonder … hinderlijke avances haar plicht deed, philips, Henri v.d. O.³ 29 1936.
    Toch was zij (Truitje Toussaint) verre van onverschillig voor de avances van Bosboom, HENNUS, Bosboom 25 1940.
    Zijn eerste avance deed het meisje onder het geroep van ”Ga weg, lelijke Jood” op de vlucht slaan, KOSSMANN vóór HEYERMANS Sr., Herinn. 7 1949.
    ?— Vooral in de verb. avances doen of maken, meestal met betr. tot toenadering tot het andere geslacht.
    Avances maken, voorkomend zijn, de eerste schrede doen, KRAMERS, Kunstwdt. 1847.
    — Ik ben, weet gy, de jongen niet, om avances te doen, als myne eigenliefde beleedigd wordt buiten myn schuld, wolff en deken, Leev. 3, 28 1784.
    Dat Hy zou meenen te kort te doen aan sijn goede naam …, so Hy nu een pas by de Hr. Burgr. Huyghens ging doen, … en waar uyt, door veele tot sijn nadeel zou geargumenteerd worden, dat er eenige schuld by hem moest resideeren, wanneer Hy avances deed, BICKER bij J. V. LENNEP, Lev. v. C. v. L. 317 1784.
    Ware er niet een samenloop van allerlei omstandigheden, die my (Beets) telkens verhinderd hadden u (Potgieter) te komen zien, geweest ik had u reeds lang de avance van een visite gedaan, vóór en aleer gy in de gelegenheid waart my by Heije te zien, BEETS bij v. rijn, Nic. Beets 1, 410 1836.
    Tot mijn verwondering …, schijnt er in den laatsten tijd eenige toenadering ontstaan te zijn tusschen v. L. en C., die elkaar vroeger niet luchten of zien konden. … en het vreemdst van de zaak is, dat de avances door L. zelve gedaan zijn, die anders zeer terughoudend is, lindo 2, 51 1858.
    Juist om dat hij zich terugtrok als iemand avances maakte, moest hij zich aangetrokken voelen tot D., die altijd even stil en deftig in zijn hoek zat, v. lennep, K. Zev. 1, 338 1865.
    Zoo veilig had hij … dit huwelijksideaal geborgen in zijn Toekomst, dat hij het lieve meisje nog geen nadere avances had gemaakt, philips, Oogenblik 102 1935.
    Dat dominee A., sinds enige jaren weduwnaar, haar avances had gedaan op een wijze, die duidelijk demonstreerde dat ook een predikant niet bedeeld is met alle deugden die de hemel te vergeven heeft, mens, Elisabeth 199 1953.
    ?9. In de verb. bij avance (veroud.), thans nog in Z.-Nederl. op avans, bij voorbaat.

    Toegevoegd door Grytolle op 08 Jun 2008 15:32

    Franse uitspraak

    Ja, met de Franse uitspraak bedoel ik de nasale uitspraak van de a, al dan niet gepaard gaand met sjwa-deletie.. Ik weet te weinig van Franse fonologie om hier een uitspraak over te doen…

    Toegevoegd door bibo op 09 Jun 2008 02:00

    hmm, dieje woordenboek geeft m, vr EN onz. aan :)

    Toegevoegd door Diederik op 10 Jun 2008 18:05

    Re bibo: sjwa-deletie een Brabantse vernieuwing, jawadde dadde. Op Franse woorden misschien (en dan nog), maar in ’t algemeen? Sjwa-deletie is alomtegenwoordig in West- (en Oost-)Vlaanderen, op veel meer plaatsen dan dat de Brabanders het ooit zouden durven.

    Toegevoegd door nthn op 17 Jun 2019 14:44

    Ik sta der net bij stil dat bibo zijn/haar opmerking waarschijnlijk over de sjwa-deletie op het einde van (doorgaans) korte vrouwelijke woorden ging, maar dan nog is de stelling in geen geval correct. Die woordverkorting is een vernieuwing die onafhankelijk ontstaan is – en zich vandaaruit verder heeft verbreid – in Holland (in enge zin) en in… Limburg! Brabant heeft daar helemaal geen auteurschap in gehad, maar is gewoon zijn noordwester- en zuidoostergeburen gevolgd.

    Toegevoegd door nthn op 27 Aug 2019 15:24

    Voeg een reactie toe

    Ingelogde gebruikers kunnen reacties aan deze definitie toevoegen.

    Log in

    Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

    Uw gebruikersnaam
    Uw geheime paswoord

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.