poesjenel

poesjenel

(de ~ (v./m.), ~len)

marionet, staafpop, opgedirkte, stijve hansworst (poppenkast)

Ze worden ook wel “voddebalen” genoemd vanwege hun kledij gemaakt van vodden. De kop, onderarmen en onderbenen zijn van hout, de poppen zijn 50 à 60 centimeter hoog en worden met 2 ijzeren stangen bewogen.

< Italiaans Pulcinella

(Antwerpen, Mechelen en Brussel) zie voor Brussel pouchinelle

In de betekenis ‘hansworst’ is poesjenel Belg.-Ned. volgens het RBBN

Van Dale:
1. traditionele pop van vooral Antwerpse poppentheaters

334

Het Antwerpse poppenspel vond zijn oorsprong in Italië te Sicilië in de commedia dell’artetraditie. De Italiaanse schelmenfiguur Pulcinella was een pop die in zijn strijd tegen de Spaanse huursoldaten al gauw een soort van volksheld werd. Pulcinella had een grote neus en een bult op zijn rug. Zijn fysieke kenmerken sijpelden later door in twee verschillende Antwerpse poesjenellenfiguren: de Neus en de Bult. Een derde figuur, de schele, stotterende, maar spitsvondige Schele is een volledig Antwerpse creatie. “Poesje” is overigens een verbastering (via poesjenel) van Pulcinella. In de 16de eeuw werden er al poesjenellentheatervoorstellingen gehouden in Antwerpen. De Hertog van Parma schafte in 1585 de rederijkerskamers af in de stad, omdat deze “brandhaarden van hervormingsgedachten” waren. Prompt ontstonden er diverse poesjenellentheaters waar politici nog veel scherper belachelijk werden gemaakt. De Spaanse bezetters namen deze poppenspelen echter niet serieus en dus konden deze “poesjes” eeuwenlang rustig doen en zeggen wat ze wilden. (Wikipedia.be)