vernist

vernist

(volt. deelw. van vernissen)

gevernist

Van Dale
vernissen
verniste; heeft gevernist,
in de spreektaal vaak: vernist

405

Ik moest twee keer kijken en drie keer denken voor i het zag, daarom heb ik het er maar in het lemma bijgezet.

Waarom is gevernist juist en vernist fout?
De Taaltelefoon legt dit duidelijk uit:
“Het voltooid deelwoord van vernissen wordt ook vaak verkeerd gevormd. De correcte vorm is gevernist: Hij heeft de antieke kast van zijn grootouders gevernist. Het voltooid deelwoord van andere werkwoorden die met ver- beginnen, krijgt geen voorvoegsel ge-: veranderen – heeft veranderd en verhoren – heeft verhoord. Wellicht wordt daardoor het voltooid deelwoord van vernissen vaak ten onrechte zonder ge- geschreven.”
:)

Haha, ten onrechte? Ze zeggen zelf dat er eigenlijk geen argument is voor gevernist. Het WNT zegt: “De regelmatige vorm gevernist van het verl. deelw. staat in het feitelijke taalgebr. steeds in de schaduw van den anal. vorm vernist.” Ook VD geeft schoorvoetend toe: ‘heeft gevernist, in de spreektaal vaak: vernist’
Waarom houden ze dan vast aan een vorm die niemand gebruikt? Omdat de schoolkinderen te pesten bij opstellen? Die taalverbeteraars hangen soms een soort fundamentalisme aan dat niet meer gezond is. Ze gevergissen hun eigen volgens mij :)

Zuiver grammaticaal hebben de puristen gelijk en is het vernissen, verniste, gevernist. De “ver” in vernissen is immers geen voorvoegsel, maar een overblijfsel van het Griekse woord “bereník?”, wat betekent “harsboom”. Als ge zegt “vernist” dan doet ge dat naar analogie van werkwoorden zoals vergissen, vergiste, vergist en vermissen, vermiste, vermist.
Is “vernist” daarom verkeerd? Bijlange niet. Ikzelf heb heel mijn leven lang trappen en deuren gevernist, maar ik versta precies wat het betekent en voor het eerst is het me opgevallen dat sommige mensen zouden kunnen zeggen dat ze het raam “vernist” hebben. Een van de factoren die zorgt dat de talen veranderen is immers de analogie. Men merkt dat onder meer bij de evolutie van de sterke werkwoorden. Wat is juist: melken, molk, gemolken of melken, melkte, gemolken … aangezien het voltooid deelwoord sterk is, is grammaticaal gezien “melkte” foutief. Maar het staat wel in het groene boekje.
Taal evolueert zoals alles. Sommige mensen en instellingen kunnen zich daarmee verzoenen, andere niet. Het is natuurlijk wel heel gemakkelijk om op basis van het eigen groot gelijk etiketten met “juist” of “niet juist” aan te brengen. Ik zou eerder zeggen: “vernist” is een Vlaamse variant van “gevernist”.
Zijn er dan geen fouten meer. Jawel. Ik las daarstraks een artikel in de Knack met de volgende zinsnede: “Ondanks het verlies dat Egypte in deze oorlog leidde, vinden er jaarlijks grote vieringen plaats om het geclaimde zegevieren van de Egyptenaren te herdenken.” Het moet natuurlijk “verlies dat Egype leed”, want bij mijn weten is er niemand die het werkwoord lijden de hoofdtijden “leidde, geleid” toekent in plaats van “leed, geleden”. Alhoewel ge tegenwoordig van alles kunt verwachten…