Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
WNT
IJDEL (I) — IEDEL —, bnw. en bijw. Mnl. idel, ohd. îtal, mhd. îtel, hd. eitel, osa. îdal, ags. îdel, eng. idle. De verschillende beteekenissen van ijdel hebben zich blijkbaar, ook in de andere genoemde talen, uit de onder I, 1) vermelde ontwikkeld. Voor den samengetrokken vorm ijl — in de Zuidndl. volkstaal de alleen gebruikelijke vorm — zie IJL, 3de art.
IJDELEN — IJLEN —, bedr. en onz. zw. ww. Mnl. idelen, mnd. idelen, mhd. îteln, hd. eiteln. Van IJdel, bnw. , in verschillende opvattingen. Thans in N.-Ndl. geheel verouderd.
I) Bedr. — Ledig maken, ledigen (leegen); in Z.-Ndl. (in de volkstaal altijd in den samengetrokken vorm) daarvoor het gewone woord. || Soo vult hy (de pluimstrijker) sijnen leckeren buycke, ydelt der dwasen borzen ende enz. , COORNHERT 1, 314 b. Denzelven huerling … terstond … den verobligeerden pand te doen ruymen ende ydelen, Cost. v. Brussel 1, 88 (zie ook 1, 86). Men moet (om er wijn in te doen) eerstmael den pot ydelen ende spuelen van alle andere dinghen, DAVID, Toetsst. 67. ’t Is een brouckvuller, die dan zijn schee niet en derft ydelen, DE BRUNE, Embl. 251.
“Iedel” wordt er dus vermeld als nen bijvorm (dus uitzondering op de vertweeklankingsregel).
Komt het woord dus ook voor in andere Vlaamse dialecten?
nought/naught:
bef. 900; ME; OE n?ht, contr. of n?wiht, equiv. to ne not + ?wiht aught 1
niet:
Os. neowiht, niowiht, nieht enz.; ohd. niowiht, niwiht, nieht, niht enz. (nhd. nicht); ofri. n?wet, naut, n?t enz. (nfri. net ‘niet’, neat ‘niets’); oe. n?wiht, n?wiht (ne. naught, nought, not); got. ni waihts.
Aanvankelijk was het woord dus een zelfstandig naamwoord. Het ontwikkelde
tis dus wrs etzelfste woord als “niet” (vroeger betekende dat altijd “niets”, vgl “iet” en “iets”; de vormen op -s zijn oorspronkelijke genitieven), maar hoe ze precies zouden samenhangen weet ik niet
zo’n gevallen met ei zijn typisch zuid-nederlands in elk geval
ge kunt inderdaad productiever inbrengen doen, maar die ei’eren zijn interessant genoeg om te mogen, vind ik
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
