Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Hollandisme: “Nederlands-Nederlands van karakter zijn en buiten Nederland onbekend, ongebruikelijk of stilistisch zwaar gemarkeerd zijn. Tegenhangers zijn belgicismen en surinamismen. Voorbeeld: ‘hartstikke’ is in Nederland een gebruikelijk bijwoord, maar in Vlaanderen niet. Het wordt daar als hollandisme beschouwd.” (Wikipedia)
We verzamelen voorbeelden van pers, media en schrijvers die voor een Vlaams publiek Nederlands-Nederlandse alternatieven gebruiken, zelfs daar waar Standaard Vlaamse (standaardtaal in België) of gewoon door Vlamingen gebruikte Standaard Nederlandse alternatieven voorhanden zijn.
Voorbeelden alfabetisch gesorteerd op de NL-NL term of uitdrukking
arm: in de arm nemen (zie reacties bij arm, onder de ~ nemen)
banjeren: ‘De hele dag als een zombie door het huis gebanjerd…’ Van Dale online ‘banjeren’: NL. (Mark Coenen in De Morgen)
fruithapje: DS2015, ‘Hoe Vlaams mag uw Nederlands zijn’, geeft als verklaring voor het VL fruitpap het NL-NL ‘fruithapje’. Dat is zoals Van Dale vroeger het VL schepen verklaarde met het NL-NL wethouder. (google2019: 73 hits in .BE voor ‘fruithapje’, de meeste reclame van Kruidvat en Albert Heijn)
“gek zijn doet geen pijn”: “Gek zijn doet geen pijn: deze freeskiër gaat achterwaarts van de skischans” (sporza.be); de uitdrukking is zot zijn doet geen zeer
kat, voor de ~ zijn kont: “Zomaar voor de kat zijn kont wat gaan trappen doen wij niet meer.” (Column Mark Coenen in De Morgen): 1) de uitdrukking is typisch NL (google2020: 5 in .BE) 2) in VL zou het dan toch ‘voor de kat haar kont’ zijn.
loszingen, zich loszingen van iets (NL-NL) voor loskomen van iets, zich onafhankelijk opstellen tegenover iets
“Johan is losgezongen van de krabbenmand die partijpolitiek is.” (H. Camps – De Morgen)
Het is een stuk over de John Crombez van de sp.a in een Vlaamse kwaliteitskrant voor een Vlaams lezerspubliek. Camps forceert zelfs het woord paljas om de Vlaamse context te benadrukken, maar kan dus toch niet nalaten het NL-NL te cultiveren.
mannelijk geslacht: Hij (NL) voor zij (VL): “No way. Dit kon mijn kat toch niet zijn. Maar hij was het wel!” (vrt.be)
Ook al is de titel vertaald uit het Engels, de kat is in VL nog altijd vrouwelijk. Dus zeker voor de Vlaamse Radio en Televisie.
misstand (NL-NL) voor mistoestand (standaardtaal in België)
“Zo wijst hij op William Binney, cryptoanalist bij de NSA, die misstanden aan het licht bracht.” (demorgen.be)
vrttaal.net: mistoestand: Standaardtaal in België; Algemeen Nederlands is: wantoestand; In Nederlands-Nederlands komt ook misstand voor. In België wordt die term nauwelijks gebruikt.
mobieltje (NL-NL) voor GSM (VL): … zwarte jeans, gympies, rugzakje, dikke sjaal, haar in een knot, mobieltje in de aanslag. (De Morgen – Danny Ilegems)
pinnen (NL-NL) voor betalen met bancontact, betalen met de kaart (kaart, met de ~ betalen) (VL). De labels zijn ondertussen wat achterhaald, o.a. door de ijver van de media:
In 2000 schrijft De Standaard: “Wat bedoelt een Nederlander met pinnen? In Vlaanderen haal je met je bankkaart geld uit de muur. In Nederland noemt men dat pinnen.”
In 2011 schrijven ze: “Cash betalen bij de bakker is passé, maar misschien geldt dat binnenkort ook voor pinnen met de beta (van proton – GG).”
reuring (NL-NL) voor beroering, ophef
“De klimaatmeisjes zorgen nog voor enige maatschappelijke reuring, maar een echte beweging is het nog niet.” (H. Camps – De Morgen)
Gratis Van Dale online: reu·ring (de; v) (Nederland):
1 gezellige drukte
2 beroering, ophef: wel van een beetje reuring houden
Sidonia (NL) versus Sidonie (VL): “Lambik, van nu af spreken wij beschaafd Nederlands en daarom wil ik voortaan Sidonia heten” Suske&Wiske (De nerveuze Nerviërs, p. 2) (Suske en Wiske)
zwager (NL-NL) voor schoonbroer (VL)
Het directe bevel tot de moordpartijen kregen ze van Protais Zigiranyirazo, de zwager van de Rwandese ex-president Juvénal Habyarimana (demorgen.be)
gratis Van Dale online: zwa·ger (de; m; meervoud: zwagers) (voornamelijk Nederland)
neologisme: gele doos waarin medische gegevens van de patient zitten en die in de koelkast bewaard wordt ten behoeve van de hulpdiensten in geval van nood
Na een erg geslaagd proefproject in Ledeberg, bij Gent, zullen ook inwoners van andere wijken een gele brooddoos in huis kunnen halen waarin al hun medische gegevens zitten. (vrt.be)
Een gele brooddoos met daarin informatie over onder andere je bloedgroep, allergieën en medicatie. (nieuwsblad.be)
Gele ‘brooddoos’ in je koelkast? Het kan je leven redden (libelle.be)
Vraag om uitleg over de ‘gele brooddoos’ met medische informatie voor 65-plussers. van Freya Saeys aan minister Wouter Beke. (vlaamsparlement.be)
De papieren in de gele brooddoos moeten niet koel worden bewaard, maar bijna iedereen heeft een koelkast en het is voor hulpverleners een plek die ze heel gemakkelijk kunnen vinden. Door een sticker op de binnenkant van de voordeur, weten hulpverleners ook dat zo’n doos in de koelkast zit” legt Van Medegael uit.(s-p-a.be)
- iets uitvinden, iets verzinnen om iemand een loer te draaien
- iets bekokstoven
- iets uitspoken
zie ook uitfoefelen
Wat is hij nu weer aan ’t uitsjamfoeteren…
Onze Jeroen heeft weer een nota in zijn agenda. Wat heeft hij nu weer uitgesjamfoeterd?
Wat zijt ge allemaal aan het uitsjamfoeteren op ’t zolder? Ik hoor heel de tijd maar kloppen…
dessertie; Vaandelvlucht’ (naar het Duitse ‘Fahnenflucht’) wordt vrijwel alleen nog figuurlijk gebruikt, in de betekenis ‘verraad plegen aan zijn idealen’ (Typisch Vlaams)
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 2
vaandelvlucht plegen
De vaandelvlucht van De Wever is helemaal geen primeur in de Belgische politiek (demorgen.be)
Over de vaandelvlucht van de rijkste Belg (knack.be)
Onder hoongelach van de thuisaanhang – zijn vaandelvlucht naar RSC Anderlecht werd nooit verteerd – zocht Vargas de kleedkamer op. (hbvl.be)
Het ontbreekt volkomen aan goede wil en er wordt vaak politieke vaandelvlucht gepleegd. (senate.be)
- iets uitvinden, iets verzinnen om iemand een loer te draaien
- iets bekokstoven
- iets uitspoken
zie ook uitfoefelen
Wat is hij nu weer aan ’t uitsjamfoeteren…
Onze Jeroen heeft weer een nota in zijn agenda. Wat heeft hij nu weer uitgesjamfoeterd?
Wat zijt ge allemaal aan het uitsjamfoeteren op zolder? Ik hoor heel de tijd maar kloppen…
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.