Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #9591

    supplement
    (zn., o.; ~en)

    toeslag

    vnw: in België ook: toeslag, toeslagkaartje

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands

    zie ook ereloonsupplement; kamersupplement; prijssupplement

    Ja, ze brengen dat aan huis, maar dan vergeet ge erbij te vertellen dat ge een supplement van 22 euro moet betalen.

    Voor een eenpersoonskamer betaalt ge een supplement van 25 euro.

    Specialisten in ziekenhuizen die leven van de supplementen die ze aanrekenen bovenop hun ereloon.

    > andere betekenis van supplement

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 09 May 2025 18:22
    0 reactie(s)

    #9592

    superette
    (zn. v., ~n)

    kleine supermarkt of uit de kluiten gewassen zelfbediendingskruidenier

    vnw: kleine supermarkt

    Van Dale 1995: Belg.

    Bij Francine was vroeger een eenvoudige kruidenier. Ge moet nu eens gaan kijken: een moderne superette met twee kassa’s en, niet onbelangrijk, zondags ook open.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 09 May 2025 18:20
    0 reactie(s)

    #9593

    sukkelstraatje, in het ~
    (uitdr.)

    zitten, zijn, geraken, komen

    in de problemen zitten, algemeen maar ook met de gezondheid

    vnw: in het sukkelstraatje raken/wonen/(gelogeerd) zijn: aan de sukkel zijn, problemen hebben, in de puree zitten

    zie sukkelstraatje

    Na die eerste operatie is ze in het sukkelstraatje geraakt. Nu is het nog altijd van ziekenhuis naar ziekenhuis.

    Hij zit in het sukkelstraatje met zijn personeel; aanaavende zijn die ziek.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 09 May 2025 18:18
    1 reactie(s)

    #9594

    sukkelstraatje
    (zn. o., ~s; enkel diminutief)

    aanhoudend sukkelen: in het/een sukkelstraatje zitten/geraken, in de versukkeling raken
    en omgekeerd: uit het sukkelstraatje komen, geraken, …

    vnw: in het sukkelstraatje raken/wonen/(gelogeerd) zijn: aan de sukkel zijn, problemen hebben, in de puree zitten

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen

    vgl. ook sukkel, op de ~ zijn

    Clijsters zat met haar opeenvolgende blessures in het sukkelstraatje.

    Door de schulden die hij moest afbetalen met nieuwe leningen is hij dan in een sukkelstraatje geraakt.

    “We raken maar niet uit het sukkelstraatje” (Herne) – Het Nieuwsblad

    Ik was inmiddels dertig jaar en mijn lijf was me te dierbaar om voortdurend van het ene sukkelstraatje in het andere te belanden. (De weg naar Alpamayo – Ignace Bral)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 09 May 2025 18:18
    1 reactie(s)

    #9595

    sukkel, op de ~ zijn
    (uitdr.)

    aanhoudend aan het sukkelen zijn

    vnw: op de sukkel zijn/raken: aan de sukkel zijn, problemen hebben, in de puree zitten

    Typisch Vlaams: Vlaamsheid: 2

    Kim Clijsters is echt op de sukkel: ze geraakt van de ene blessure in de andere.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 09 May 2025 18:17
    1 reactie(s)

    #9596

    lauden
    (z.n. de ~ (m.) )

    ochtendgebeden (onderdeel van de getijdengebeden) zie laatste voorbeeldzin

    Zo kon hij voor de metten en de lauden, de verplichte nachtelijke gebeden, in zijn warme bed blijven. (Koninklijk Museum)

    De Lofzang van Zacharias, ook wel het Benedictus geheten, bidden we in onze westerse traditie iedere morgen op het einde van de lauden, het morgengebed. (KU Leuven)

    De lauden zijn de ochtendgebeden en vieren als het ware de overgang van nacht naar dag, net zoals wij onze wending vieren naar brouwerij en distilleerderij. (Limburgs bier en destillaat)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 09 May 2025 17:59
    0 reactie(s)

    #9597

    kutmadam
    (z.n. de ~ (v.) ~en)

    pejoratieve benaming voor een vrouw, scheldwoord
    NL: (o.a.) kutwijf, kutmokkel, gratekut

    Vanaf dat je een beklag doet of zegt dat er iets niet lekker is komt de kutmadam van zaakvoerster u buiten gooien. (Tripadvisor)

    5 km verderop werd ik voortdurend gejend door een kutmadam – in weeral een koekendoos. Zat de hele tijd in m’n achterwiel. (2fastforyou.be)

    Ik heb morgen een examen! Zoals gewoonlijk zet ik al mijn leerstof in zo een programma! Nu hebben wij morgen die uren de kutmadam van wiskunde en die gaat mijn rekenmachine dus clearen! Zodat mijn groepen er ook uit zijn! (beyondgaming.be)

    kust men kloten kutmadam
    ik heb genoeg van oe gezwam
    over liefde en ook tra
    das toch allemaal blablabla

    Letras, Afrekening: Hopeloos

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 09 May 2025 17:54
    0 reactie(s)

    #9598

    schoolvos
    (zn. de ~ (m.) ~sen)

    doorgewinterde en enigszins sluwe leraar of onderwijzer

    Een avondje aan een terrastafel met een jonge lerares, inspireerde deze oude schoolvos tot een korte mijmering over de (verkeerde) prioriteiten van ons onderwijs. (Peter Deroover)

    Hoofdattractie van het toneel is een grimmige oude schoolvos, die de meest oproerige belhamel bij het oor vat om hem te tuchtigen met de roede. (Ferdinand de Braekeleer)

    Mijnheer Verwaeter, een wat benepen schoolvos, is collectioneur. Dwangmatig jaagt hij antieke miniatuurschilderijtjes na, echter niet altijd op een even koosjere manier, zeker niet tijdens de bezettingsjaren. (De collectioneur, Paul de Pessemier ‘s Gravendries)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 09 May 2025 17:45
    0 reactie(s)

    #9599

    biopiraterij
    (zn. de ~ (v.) ~en)

    neologisme, de illegale jacht op uitheemse diersoorten die met forse winsten in het westen doorverkocht worden

    De Europese Unie en haar lidstaten moeten dringend de strijd aanbinden met de biopiraterij, vindt het Europees Parlement. (DM)

    Logo ds India vecht tegen biopiraterij. Een Indiase activiste bundelt de krachten met Groen! en wil een halt toeroepen aan biopiraterij. (DS)

    Ze concludeert dat, hoewel het Nagoya-protocol een belangrijke stap voorwaarts is voor de bescherming van de biodiversiteit en in de strijd tegen biopiraterij. (DSH)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 09 May 2025 17:33
    3 reactie(s)

    #9600

    suite
    (de ~, (m.), geen mv.)

    het gevolg van het bruidspaar

    vnw: in België ook: het gevolg van de bruid en de bruidegom, trouwstoet, bruidsstoet

    uitspraak: /swit/

    < Frans: suite

    Voor de suite hebben we al beslist, de vrouwen gaan in het lang en de mannen in kostuum.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 09 May 2025 10:08
    3 reactie(s)

    #9601

    suikernonkel
    (de ~, ~s man. zelfst. nw.)

    een man zonder eigen kinderen maar met potentiële erfgenamen
    AN suikeroom
    vrouwelijk: suikertante (AN)

    afgekort tot “ne suikere”, zie suikere, ne ~

    vnw: suikeroom

    Erven van ‘suikernonkel’ wordt goedkoper (TITEL)
    Wie erft van een oom of tante terwijl de eigen ouders al overleden zijn, betaalt straks een pak minder successierechten. Katrien Schryvers (CD&V) ontdekte een anomalie in de wet en die wordt nu zo snel mogelijk rechtgezet. (HLN 16/02/10)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 09 May 2025 10:07
    1 reactie(s)

    #9602

    suikerboon
    (de ~ (v.), -bonen)

    doopsuiker, dragee

    vnw: suikeramandel in de vorm van een boon die familie en vrienden bij de geboorte van een kind krijgen, bruidsuiker

    Een suikerboon is een amandelnoot of chocolade omhuld met een laagje (gekleurde) suikerglazuur. De bonen staan voor nieuw leven en is daarom een traktatie bij elke nieuwe start.

    < Het gebruik om suikerbonen aan te bieden bij een geboorte moge dan typisch Vlaams zijn, het woord “suikerboon” is dat niet. Staat ongemarkeerd in Van Dale sinds 1864.

    Vgl. kinnekeskak, suikerklitsen, kakkebeulleke, kakkeboon

    Suikerboon-2

    De trotse ouders van de pasgeborene hadden voor iedere bezoeker suikerbonen voorzien.

    > andere betekenis van suikerboon

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 09 May 2025 10:06
    5 reactie(s)

    #9603

    suikerbol
    (zn. m.; ~len)

    zoet snoepgoed

    vnw: snoepje, zoals een babbelaar, een zuurtje

    gwnt: (Zuidn.) suikerboon

    znwb: Ter aand. van versch. soorten van snoepgoed: babbelaar, zuurtje, bruidsuiker; vaak in ’t mv. als coll.: snoepgoed, suikergoed.

    Over het gebruik van suikerbol voor suikerboon: https://www.dialectloket.be/beeld/taalkaarten/857-2/

    zijn typisch Vlaams. De harde suikerbollen, in de kenmerkende blikken van Wycam’s, werden bedacht door een man uit Schoten (gva.be)

    Bonbons Napoleon produceert een van de bekendste snoepjes van de lage landen. De gele suikerbollen zijn vooral populair vanwege hun zoetzure … (demorgen.be)

    Voor aanvang van het concert mocht Nathan wat snoep uitkiezen van zijn mama. “Hij koos een zakje met kleine, harde suikerbollen. (kw.be)

    Na de geboorte werd het kindje door een baker, met peter en meter, naar de kerk ten doopgedragen. (…) De peter betaalde de pinten, de meter de suikerbollen (kinnekeskak). (sintpieterlangdorp.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 09 May 2025 10:06
    0 reactie(s)

    #9604

    suikerbol
    (zn. m.; ~len)

    zoet snoepgoed

    vnw: snoepje, zoals een babbelaar, een zuurtje

    gwnt: (Zuidn.) suikerboon

    znwb: Ter aand. van versch. soorten van snoepgoed: babbelaar, zuurtje, bruidsuiker; vaak in ’t mv. als coll.: snoepgoed, suikergoed.

    Over het gebruik van suikerbol voor suikerboon: https://www.dialectloket.be/beeld/taalkaarten/857-2/

    zijn typisch Vlaams. De harde suikerbollen, in de kenmerkende blikken van Wycam’s, werden bedacht door een man uit Schoten (gva.be)

    Bonbons Napoleon produceert een van de bekendste snoepjes van de lage landen. De gele suikerbollen zijn vooral populair vanwege hun zoetzure … (demorgen.be)

    Voor aanvang van het concert mocht Nathan wat snoep uitkiezen van zijn mama. “Hij koos een zakje met kleine, harde suikerbollen. (kw.be)

    Na de geboorte werd het kindje door een baker, met peter en meter, naar de kerk ten doopgedragen. (…) De peter betaalde de pinten, de meter de suikerbollen (kinnekeskak). (sintpieterlangdorp.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 09 May 2025 08:56
    0 reactie(s)

    #9605

    suïcidair
    (bw.)

    suïcidaal

    vnw: suïcidaal

    Suicidair gedrag in het gevangeniswezen, met bijzondere aandacht voor de preventieve maatregelen (lib.ugent.be)

    Is fed reg zo suicidair dat ze in deze context spaarboekjes viseert (al is het om belastingsontwijking te bemoeilijken)? (twitter)

    ‘Een minimumloon van 14 euro is suïcidair hoog, en dat terwijl er vandaag niet eens een probleem is’ (standaard.be)

    Eyskens: ‘Het nalopen van N-VA is suicidair’ (nieuwsblad.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 09 May 2025 08:43
    0 reactie(s)

    #9606

    haos
    (de ~, ~en)

    handschoen, want

    zie ook haas

    Limburgers: corrigeer mij als dit fout is, want dit is een vreemd woord voor mij.

    Handschoen

    Het vriest dat het kraakt en ik moet nog een heel eind met de fiets, ik zal maar haosen aandoen.

    Provincie Limburg
    Bewerking door de Bon op 08 May 2025 22:50
    6 reactie(s)

    #9607

    tomat
    (de ~ (v.), ~ten)

    tomaat
    Tomato je

    Woordenboek der Nederlandsche Taal, bij tomaat: in Zuid-Nederland soms TOMAT. Ontleening van spaans tomate of van frans tomate (b.v. gewestelijk in Zuid-Nederland.)

    door de andere uitspraak heeft de ‘tomat’ ook een andere meervoudsvorm: tomatten ipv tomaten

    zie ook Breda, Spa: vokaalreductie, tomatte; verzamellemma groenten en fruit

    ’k Moet sebiet nog naar de markt achter patatten en tomatten.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 08 May 2025 22:47
    0 reactie(s)

    #9608

    feesten
    (ov.ww.)

    knuffelen, omhelzen; aaien, strelen

    zie ook: kernoeffelen

    kènder hébbe zoe gan daste ze feis (kinderen hebben zo geren dat ge ze feest – kinderen vinden het zo fijn om gefeest, geknuffeld, te worden)
    iemed feiste mèt z’ne verjoërdaog (iemand feesten, omhelzen, met zijn verjaardag)

    Regio Haspengouw
    Bewerking door de Bon op 08 May 2025 22:32
    1 reactie(s)

    #9609

    ambrasseren
    (ww. ambrasseerde, heeft geambrasseerd)

    omhelzen, in de armen nemen, de armen om iem. hals slaan

    → Fr. embrasser > bras (=arm)

    Ik had er een hekel aan dat mijn tante mij ambrasseerde, ze stonk naar de parfum.

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 08 May 2025 22:29
    1 reactie(s)

    #9610

    aanvliegen

    omhelzen, vastpakken

    do er mich sach vloog er mich toch aan!
    (toen hij me zag omhelsde hij me (stevig))

    Regio Maasland
    Bewerking door de Bon op 08 May 2025 22:28
    3 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.