Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
“Zuidnederlandse term voor de speeltrommel waardoor torenbeiaarden om het uur, half uur of kwart uur tot klinken worden gebracht. Het bestaat uit een (koperen) cilinder bezaaid met uitsteeksels (stiften, bruggen en bramen) die de toetsen van het beiaardklavier oplichten, waardoor de klokken slaan, en na de passage weer loslaten.” (Muziekencyclopedie
- S. van Ameringen – 1962)
vnw: klokkenspel, beiaard
znwb: Klokkenspel (inz. op het uur en het halfuur).
“Ondergeteekenden, gezinshoofden zijn zo vrij te protesteren tegen het te langdradig en te luid-druchtige rammel van de beiaard, op het uur, het half uur, en het kwartier." (beiaard.org)
De rammel, het beiaardmuziekje dat om de 7,5 minuut de tijd aangeeft op de Sint-Romboutstoren, zwijgt binnenkort van 9 uur ’s avonds tot 9 uur ’s ochtends. Het schepencollege heeft dat beslist na klachten van omwonenden. (standaard.be)
De klokkenkamer van de stadsbeiaard te Sint-Niklaas. Rechts de electromagetische hamers voor de ‘rammel’ of ‘wekkering’. (dbln.org)
We zouden nu even goed kunnen voorstellen om de jaarlijkse investering in het onderhoud van de beiaard en de rammel te vervangen door een goedkopere geluidsinstallatie. (gva.be)
Iemand (man of vrouw) die veel roddelt. Zie rammelen
vnw: gebabbel, geklets
Onze buurvrouw is een echte rammel, ze doet niks dan praten en liefst kwaad over een ander.
- van een motor: laag toerental
vnw: ralenti: laagste toerental van een motor
van het Frans: ralentir: vertragen of inhouden; ralenti: de laagste snelheid waaraan een motor draait zonder stil te vallen (Larousse français)
- ook fig.: op een laag ritme
Als de auto stilstaat draait de moteur op ralentie.
Tom Boonen reed op ralenti de laatste 50 km van Parijs-Roubaix en kwam aan met anderhalve minuut voorsprong.
fietspad dat ringvormig om Antwerpen leidt waarop men op een snelle en veilige manier naar de gewenste bestemming in de stad kan fietsen
zie ook: velostrade en cyclostrade
Het Ringfietspad vormt een dubbele ringstructuur rond de stad Antwerpen. Meer dan twintig jaar geleden werd de FR10 aangelegd naar aanloop van de grote werken aan de ring rond Antwerpen. (fietssnelwegen.be)
Een van de drukste routes voor fietsers rond de stad Antwerpen is het Ringfietspad, het is van de Stenenbrug tot de Luitenant Lippenslaan vernieuwd en onder de Stenenbrug doorgetrokken. (degroteverbinding.be)
Op het Ringfietspad fiets je snel en comfortabel van de Scheldekaaien tot aan het Sportpaleis. Het fietspad, net naast de Ring, kruist naast de vele op- en afritten ook heel wat grote invalswegen naar het centrum van de stad. Dit zijn echte toegangspoorten naar de stad en trekken vele verschillende gebruikers aan. (antwerpenmorgen.be)
vgl. rakkeren
Vrienden zijn zeer belangrijk voor een rakker zodat ze vaak een reputatie moeten hooghouden. (chirovrasene.be)
Zijn Jullie “de rakkers” van de Chiro? (chiro.be)
Je wil een kamp bouwen met een rakker die een rolstoel gebruikt, je wil leiding worden maar hebt autisme of wil met de leidingsploeg een afdeling starten … (chiro.be)
Het is groen en het rolt van een berg. Negen van de tien keer zal dit een Rakker van Chiro Alowio zijn. (alowio.chirosite.be)
vgl. rakkeren
Vrienden zijn zeer belangrijk voor een rakker zodat ze vaak een reputatie moeten hooghouden. (chirovrasene.be)
Zijn Jullie “de rakkers” van de Chiro? (chiro.be)
Je wil een kamp bouwen met een rakker die een rolstoel gebruikt, je wil leiding worden maar hebt autisme of wil met de leidingsploeg een afdeling starten … (chiro.be)
Het is groen en het rolt van een berg. Negen van de tien keer zal dit een Rakker van Chiro Alowio zijn. (alowio.chirosite.be)
chirolid van 9 – 12 jaar
vgl. rakkeren
Vrienden zijn zeer belangrijk voor een rakker zodat ze vaak een reputatie moeten hooghouden. (chirovrasene.be)
Zijn Jullie “de rakkers” van de Chiro? (chiro.be)
Je wil een kamp bouwen met een rakker die een rolstoel gebruikt, je wil leiding worden maar hebt autisme of wil met de leidingsploeg een afdeling starten … (chiro.be)
Het is groen en het rolt van een berg. Negen van de tien keer zal dit een Rakker van Chiro Alowio zijn. (alowio.chirosite.be)
Katholieke jeugdbeweging in Vlaanderen en Brussel ontstaan na de eerste wereldoorlog. De naam is afkomstig van de Griekse letters X (chi) en P (rho), een afkorting van de Griekse spelling voor “christos” (Kristus).
De Franstalige zusterbeweging heet Patro. De Chiro van de Oostkantons sluit aan bij de organisatie van Chirojeugd Vlaanderen.
Het Christusmonogram (oude logo)
in samenstellingen chiro- zoals: chiroleider, chiroleidster, chirokamp, chirolokaal, chiroheem, chiroafdeling, chirogroep, chirokermis, chirokas, chirojongen, chiromeisje, chirofuif, meisjeschiro, jongenschiro, chirojeugd, chirowerking, chirowinkel enz.
De jongens hadden vandaag een stadsspel met de Chiro.
Onze Jeroen is vandaag naar de Chiro.
Ik was vroeger bij de PX.
De chiro, met meer dan 100000 leden, is de grootste jeugdbeweging van Vlaanderen.
Verschillende chiro’s van het gewest verenigen zich op een 3-daags kamp.
In 2019 viert Chiro Zolder zijn 75 jarig bestaan, daarom is er op de website een pagina bijgevoegd met alle info/ideeën hierover.
Op 9 mei organiseert Chiro Zolder haar jaarlijkse bieravond.
ravotten, ongeremd spelen
vnw:
•stoeien, ravotten
•wild zijn
znwb: Van pers. (en dieren): wild heen en weer lopen, stoeien, ravotten.
opm:
-Het vnw geeft een voorbeeld uit de voetbal: “gebrek aan wedstrijdritme betekent bij hem niet dat hij geen negentig minuten kan blijven rakkeren”, maar rakkeren als voetbalterm in de betekenis van wild heen en weer lopen is ook in .NL in gebruik.
-In de betekenis van ravotten is het wel (verouderd) Vlaams. Nog wel te herkennen in de rakkers bij de Chiro.
Dat rakkert maar in de sneeuw, bah, kinderen dienen enkel tôt last, zouden ineens volwassen op de wereld moeten komen. (nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be)
De geleerde professor en zijn kroostrijk gezin zijn snel ingeburgerd in Broechem. Alle dagen woonde hij de H. Mis bij, zijn kinderen gingen hier ter schole, en het fleurig driemanschap Paul-Maurits-Albert rakkerde met de andere jongens van het dorp. (landvanplaysantien.be)
heeft hij zin om met de vriendjes gaan te spelen, wat voetballen of rakkeren, gewoon even laten doen (is belangrijk voor hun) (forum.mountainbike.be)
vnw:
•stoeien, ravotten
•wild zijn
znwb: Van pers. (en dieren): wild heen en weer lopen, stoeien, ravotten.
opm:
-Het vnw geeft een voorbeeld uit de voetbal: “gebrek aan wedstrijdritme betekent bij hem niet dat hij geen negentig minuten kan blijven rakkeren”, maar rakkeren als voetbalterm in de betekenis van wild heen en weer lopen is ook in .NL in gebruik.
-In de betekenis van ravotten is het wel (verouderd) Vlaams. Nog wel te herkennen in de rakkers bij de Chiro.
Dat rakkert maar in de sneeuw, bah, kinderen dienen enkel tôt last, zouden ineens volwassen op de wereld moeten komen. (nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be)
De geleerde professor en zijn kroostrijk gezin zijn snel ingeburgerd in Broechem. Alle dagen woonde hij de H. Mis bij, zijn kinderen gingen hier ter schole, en het fleurig driemanschap Paul-Maurits-Albert rakkerde met de andere jongens van het dorp. (landvanplaysantien.be)
heeft hij zin om met de vriendjes gaan te spelen, wat voetballen of rakkeren, gewoon even laten doen (is belangrijk voor hun) (forum.mountainbike.be)
SN-NL: padelracket
zie raket (ook uitleg over uitspraak)
“Een slag van een padelraket komt ook harder aan. Soms spelen ze nog laat op de avond. Het is gewoon te veel voor ons en daarom trekken we …" (nieuwsblad.be)
Spelers die een padelraket wensen te huren of te kopen en ballen wensen te kopen, kunnen daarvoor terecht in het clubhouse. (linkebeeksport.be)
De enige raketten die we verdelen, zijn badmintonraketten van het merk Yonex en padelraketten van Drop Shot. (fonce.be)
De organisatie van het maandelijkse toernooi is in handen van Padel Unique, een bedrijf dat padelraketten verkoopt en padellessen aanbiedt (nieuwsblad.be)
Overweegt u om een padelraket aan te schaffen om warm te kunnen douchen bij de padelclub van Niels Destadsbader? (humo.be)
racket (tennisracket, badmintonracket, …)
raket is niet zomaar een uitspraakvariant van racket (andere klemtoon. andere spelling) maar heeft ook een ander meervoud. Het moet Daniel Mortier geweest zijn die in Vlaanderen de racket geïntroduceerd heeft.
vnw: raket: tennisracket
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
zie ook tennisraket, badmintonraket, pingpongraket, tafeltennisraket, padelraket
Bjorn Borg speelde nog tennis met houten raketten.
ook wel velostrade genoemd, fietspad aangelegd om op een comfortabele manier grotere afstanden af te leggen met zo min mogelijk hindernissen als kruispunten of stoplichten
AN: fietssnelweg
In totaal moeten er acht cyclostrades komen in Brussel, die aansluiten op het bestaande netwerk van fietspaden. (bruzz.be)
In Vlaanderen zijn ze niet meer weg te denken: dankzij 2.700 kilometer fietssnelwegen raken honderd duizenden fietsers dagelijks veilig en vlot op hun bestemming. Ook in Brussel liggen er concrete plannen op tafel. Cyclostrades noemen ze, in onze hoofdstad zijn dat fietssnelwegen in een stedelijke context. (fietsersbond.be)
Beliris, het samenwerkingsverband tussen de federale overheid en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, onderzoekt momenteel de concrete uitwerking van de bouw van een eerste deel van het toekomstige netwerk van cyclostrades in Brussel. (bruzz.be)
Voici un beau projet pour les cyclistes: cyclostrade c28, une piste cyclable rapide de 6,5 km traversant le tissu urbain dense la ville de Bruxelles. (bma.brussels)
ondergrondse trambedding in tunnels waarvan het de bedoeling is om ze later uit te bouwen tot een volwaardige metro (maar wat meestal niet gebeurd is).
vnw: (gedeeltelijk) ondergrondse spoorweg waarop met trams gereden wordt
Van Dale 2014 online: in België
NL: semimetro
zie: http://nl.wikipedia.org/wiki/Premetro
vgl. premetrowerken; premetrostation; premetrotunnel
zie ook verzamellemma wegcode
In maart 2015 gaat de tramverbinding via de premetro onder de Turnhoutsebaan naar Wommelgem open (gva.be)
De Brusselse premetro bestaat uit tramtunnels en -stations die geschikt zijn om eventueel in de toekomst ook echte metrotreinen te ontvangen. Verschillende tramlijnen, die ook op straat rijden, bereiken en verlaten de tunnels door middel van toeritten. (wikipedia)
Premetro is een vorm van openbaar vervoer waarbij trams geheel of gedeeltelijk ondergronds door tunnels rijden. In België vind je premetro’s in Antwerpen, Brussel en Charleroi. (meermobiel.be)
Foorplein is een spookstation van de Antwerpse premetro.
Antwerpse premetrotunnel onder Schelde in 2026 vier maanden dicht voor werken (demorgen.be)
Opmerkelijke beelden van een vos in de Brusselse premetro gaan rond op sociale media. Daarop is te zien hoe het dier over de tramsporen rent en reizigers doet schrikken, in een andere video wandelt de vos rustig rond op het perron. (vrt.be)
“(2022) (Vlaanderen, jeugd) het drinken van een alcoholisch drankje afwisselen met een niet-alcoholisch drankje (doorgaans water).” (Woordenboek van Populair Taalgebruik – Marc De Coster – 2020-2024)
google 2024: slechts enkele hits in .NL
Ook zebradrinken, waarbij je tussen elk glas alcohol een alcoholvrij drankje drinkt, kan helpen om je alcoholconsumptie onder controle te houden. (demorgen.be)
Op feestjes kan zebradrinken helpen om de ongewenste effecten van alcohol te verminderen. Zebradrinken is een steeds populairder wordende drinkstrategie, waarbij iemand na elk glas alcohol een alcoholvrij drankje drinkt. (vlaanderen.be)
‘Zebradrinken’ is het afwisselend drinken van een alcoholisch en een non-alcoholisch drankje, net zoals de strepen van een zebra elkaar afwisselen. (druglijn.be)
‘Zebradrinken’ is een goed idee: een glas alcohol afwisselen met een glas water. (hln.be)
Jeugdverenigingen in Tielt krijgen subsidie om goedkoop water aan te bieden op fuiven: “Zebradrinken is een succes” (vrt.be)
‘Zebradrinken’ om minder alcohol te nuttigen is populair, maar ook kanttekeningen (demorgen.be)
Gerda: Jean, ge zijt weer zat aan het worden. Zoudt ge eens niet aan zebradrinken doen: een pint, water, een pint, water, een pint, water, …
Jean: M..m..mor Gerdakke, sch…schatteb…b…bolleke toch, da…da..z..zebradingense, da…doen ‘k toch: tussen..tussen tw…twee pintjes in goan ’k toch altijd m’n m’n w…w…water make… Neeje soms?
babbelaar, prater
ook pejoratief gebruikt: doordrijver in gesprekken
vnw:
•babbelaar, causeur
•dwarsdrijver
znwb: Pers. die gezellig kan praten: causeur, keuvelaar; – ook in pejor. zin: dwarsdrijver, muggezifter.
vgl. raisonneren
Tussen Rocard en François Mitterrand boterde het minder goed : voor de overleden Franse president was Rocard vooral een raisonneur. (knack.be)
Deze raisonneurs, het woord zegt het zelf, bestoken hun respectievelijke broers in ieder stuk weer met logische redeneringen in de hoop dat zijn hun schandelijk gedrag inzien. (froefroe.be)
Antoine Wiertz was een ‘hinderlijk raisonneur’ (Marnix Gijsen). Zijn gedachten gingen uit naar glorie en grootsheid, en leidden hem af van zijn waarachtige inspiratie en kunde. (okv.be)
Maar van Walschap getuigde zijn goede vriend priester-professor Albert Westerlinckdat hij, benevens een voortreffelijik romancier, een café-raisonneur was. (pallieterke.advn.be)
babbelaar, prater
ook pejoratief gebruikt
vnw:
•babbelaar, causeur
•dwarsdrijver
znwb: Pers. die gezellig kan praten: causeur, keuvelaar; – ook in pejor. zin: dwarsdrijver, muggezifter.
vgl. raisonneren
Tussen Rocard en François Mitterrand boterde het minder goed : voor de overleden Franse president was Rocard vooral een raisonneur. (knack.be)
Deze raisonneurs, het woord zegt het zelf, bestoken hun respectievelijke broers in ieder stuk weer met logische redeneringen in de hoop dat zijn hun schandelijk gedrag inzien. (froefroe.be)
Antoine Wiertz was een ‘hinderlijk raisonneur’ (Marnix Gijsen). Zijn gedachten gingen uit naar glorie en grootsheid, en leidden hem af van zijn waarachtige inspiratie en kunde. (okv.be)
Maar van Walschap getuigde zijn goede vriend priester-professor Albert Westerlinckdat hij, benevens een voortreffelijik romancier, een café-raisonneur was. (pallieterke.advn.be)
babbelaar, prater
ook pejoratief gebruikt
vnw:
•babbelaar, causeur
•dwarsdrijver
znwb: Pers. die gezellig kan praten: causeur, keuvelaar; – ook in pejor. zin: dwarsdrijver, muggezifter.
Tussen Rocard en François Mitterrand boterde het minder goed : voor de overleden Franse president was Rocard vooral een raisonneur. (knack.be)
Deze raisonneurs, het woord zegt het zelf, bestoken hun respectievelijke broers in ieder stuk weer met logische redeneringen in de hoop dat zijn hun schandelijk gedrag inzien. (froefroe.be)
Antoine Wiertz was een ‘hinderlijk raisonneur’ (Marnix Gijsen). Zijn gedachten gingen uit naar glorie en grootsheid, en leidden hem af van zijn waarachtige inspiratie en kunde. (okv.be)
Maar van Walschap getuigde zijn goede vriend priester-professor Albert Westerlinckdat hij, benevens een voortreffelijik romancier, een café-raisonneur was. (pallieterke.advn.be)
1. redeneren
2. praten, van gedachten wisselen
vnw:
•redeneren
•praten, babbelen
znwb:
1. Verstandelijk betogen, redeneren.
2. Praten, zich onderhouden (met iem.); dat manneke kan al raisonneren gelijk een grote.
Opm.: In de standaardt. volledig ongebr. (freq. 0), hoewel nog vermeld in versch. handwdb.; de jongste vindplaats bij een Noordndl. auteur dateert van 1928.
zie ook rezeneren
vgl. raisonneur
1.
“Je kan met de dood niet raisonneren, en dus is kwaad of verdrietig zijn eigenlijk verloren tijd.” (hln.be)
Nochtans schreef Heldring geen ‘standpunten’. Hij analyseerde, dacht na op papier, beschreef, raisonneerde. (doorbraak.be)
2.
Bon, u bent zwijgzaam, een beetje dwars zelfs, net zoals uw doeken, maar ondanks die stugheid hebben we al uren geraisonneerd. (standaard.be)
Dan wordt er wat geraisonneerd aan de dis, niet alleen over zaken, ook over koetjes, kalfjes en occasioneel een veulen of een tophengst. (knack.be)
brandweerman
DS2015 geen standaardtaal (ondanks voorbeelden onder)
< Frans pompier
De pompiers kwamen pas aan als het dak al in de fik stond.
De pompiers hebben nog een kat uit dat brandende huis gered.
Vervolgens rondde hij ook de lange procedure af die nodig was om te kunnen solliciteren als professioneel pompier. (hln.be)
Met Guy Cloetens (65) gaat de laatste pompier die de Inno-brand (1967) bluste, met pensioen.(standaard.be)
Kasterlee heeft voor het eerst voltijdse pompier – De Standaard
Pompier blust eigen huis (Sint-Truiden) – De Standaard
Er als jonge knaap ook van gedroomd later pompier te worden en met laaiende sirenes door de stad te rijden? (standaard.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.