Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
kruipend recht/rechtop komen
ook fig.
Haar pad was er een van vallen en tijdelijk rechtkruipen. Soms met de valse hoop weer ‘normaal’ te kunnen leven. (demorgen.be)
L&H was in een negatieve spiraal terechtgekomen, waaruit het niet mee kon rechtkruipen. (standaard.be)
Ondertussen is Criquielion rechtgekropen en terwijl hij wordt gepasseerd door de spurtende achtervolgers, wandelt hij richting aankomststreep. (standaard.be)
De vrouw kroop recht en stak de straat over. Daar ging ze zich verstoppen in de auto. (hln.be)
met enige moeite klimmen, klauteren, kruipen
ook in prov.Antw.
Kempen: kruipen, rechtkruipen
uitspraak: kreuffelen (eu=doffe e)
Vgl. Nl.: krabbelen, Zweeds: kravla
oorsprong:
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Klaveren
> klauteren, klafotteren, klauwieren, klauwieteren
in N.-Brabant en Vlaamsch België: KLAFEREN
gewestel.: KLEVEREN
In Westel. N.-Brab. en in deelen van Vlaamsch België: KLEFFEREN
Zich met armen en handen, knieën, voeten —, van dieren: met de voorste en achterste ledematen en, bij katachtige dieren, met behulp van nagels, klauwen, in iets (boom, paal) —, tegen iets op, — behendig of moeizaam — omhoog werken. Als een woord van de eigenlijke volkstaal: boven den Moerdijk onbekend en niet in gebruik, en, bij Hollandsche auteurs: uit het Zuiden ontleend.
Klaferen, voor klaveren (Antw.), in Br. en de Kemp. zegt men klefferen, ook kreffelen, Schuermans 1865-1870
Met veel problemen kreffelde hij den dam op.
Den bokser kreffelde terug recht! De bokser krabbelde weer overeind!
tegenover
ook recht over (zie voorbeelden)
vnw: tegenover, aan de overkant
Team Taaladvies: Rechtover is standaardtaal in België in de betekenis ‘recht tegenover, precies aan de overzijde van’.
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
zie ook over; schuinover
Het is rechtover de kerk.
Rauw gehakte biefstuk is de dagschotel, of wat had je verwacht van een horecazaak rechtover een slachthuis. (demorgen.be)
Wie de pech heeft om recht over een sluikstortplek te wonen, is verplicht ramen en deuren de hele dag dicht te houden (demorgen.be)
Een pastoor woont in de pastorie in een klein dorpje en recht over het huis van de pastoor staat er een woning waarin een beeldschoon meisje woont dat telkens voor het open raam haar kleren aan- en uitdoet. (vrt.be)
In Brussel is vanmorgen brand uitgebroken in een flatgebouw aan de Helihavenlaan, rechtover de centrale kazerne van de brandweer. (vrt.be)
tegenover
ook recht over
vnw: tegenover, aan de overkant
Team Taaladvies: Rechtover is standaardtaal in België in de betekenis ‘recht tegenover, precies aan de overzijde van’.
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
zie ook over; schuinover
Het is rechtover de kerk.
Rauw gehakte biefstuk is de dagschotel, of wat had je verwacht van een horecazaak rechtover een slachthuis. (demorgen.be)
Wie de pech heeft om recht over een sluikstortplek te wonen, is verplicht ramen en deuren de hele dag dicht te houden (demorgen.be)
Een pastoor woont in de pastorie in een klein dorpje en recht over het huis van de pastoor staat er een woning waarin een beeldschoon meisje woont dat telkens voor het open raam haar kleren aan- en uitdoet. (vrt.be)
In Brussel is vanmorgen brand uitgebroken in een flatgebouw aan de Helihavenlaan, rechtover de centrale kazerne van de brandweer. (vrt.be)
ronduit, rechtuit
znwb: zonder omwegen, onbewimpeld, ronduit
vnw:
-iets rechtaf zeggen: iets ronduit zeggen, zonder omwegen, rechtuit.
-rechtaf gezegd: ronduit gezegd
Die agent zei me rechtaf: als er een ongeluk met gewonden, een vechtpartij enz. is kunnen we direct ingrijpen, maar nu kunnen ze weinig doen (juridischforum.be)
Eerlijk en rechtaf gaf je je mening. Klinkt het niet dan botst het en zo had ik je graag want met je zware rugzak bleef je je verzetten tegen onrecht en … (begrafenissendedeyn.be)
En we moeten het ook rechtaf zeggen, die jongen heeft nooit geluk gehad. (volksverhalenbank.be)
Ik was rechtaf gezegd, ontroerd. Ik wist niet dat ik zo vele vrienden had en nog heb. (mechelenblogt.be)
Als je in Nederland speelt, komen mensen je na de voorstelling rechtaf zeggen wat ze ervan vonden. Positieve kritiek, maar ook negatieve (standaard.be)
Rechtaf gezegd, ’k en heb mijnen avond in ’t geheel niet beklaagd. (nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be)
ronduit, rechtuit
znwb: zonder omwegen, onbewimpeld, ronduit
vnw:
-iets rechtaf zeggen: iets ronduit zeggen, zonder omwegen, rechtuit.
-rechtaf gezegd: ronduit gezegd
vgl. recht
Die agent zei me rechtaf: als er een ongeluk met gewonden, een vechtpartij enz. is kunnen we direct ingrijpen, maar nu kunnen ze weinig doen (juridischforum.be)
Eerlijk en rechtaf gaf je je mening. Klinkt het niet dan botst het en zo had ik je graag want met je zware rugzak bleef je je verzetten tegen onrecht en … (begrafenissendedeyn.be)
En we moeten het ook rechtaf zeggen, die jongen heeft nooit geluk gehad. (volksverhalenbank.be)
Ik was rechtaf gezegd, ontroerd. Ik wist niet dat ik zo vele vrienden had en nog heb. (mechelenblogt.be)
Als je in Nederland speelt, komen mensen je na de voorstelling rechtaf zeggen wat ze ervan vonden. Positieve kritiek, maar ook negatieve (standaard.be)
Rechtaf gezegd, ’k en heb mijnen avond in ’t geheel niet beklaagd. (nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be)
zonder een blad voor de mond te nemen, ronduit
vnw: recht voor de vuist: openhartig, ronduit
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Nederland: recht voor de raap
Spontaan, recht voor de vuist.
De mensen hebben nood aan (nood hebben aan) rechtlijnige politiek, nood aan iemand die recht voor de vuist spreekt, nood aan iemand die niet altijd naar links wilt (www.lievevanermen.be)
“Je kon het nooit doen zoals zij het deed, want ze had zo’n speciale stem, zo’n stem recht voor de vuist, je kon er niet naast luisteren.” (vrt.be)
Zijn diensten worden druk bijgewoond, omdat hij een priester is die recht voor de vuist spreekt. (demorgen.be)
ronduit, rechtuit
znwb: zonder omwegen, onbewimpeld, ronduit
vnw:
-iets rechtaf zeggen: iets ronduit zeggen, zonder omwegen, rechtuit.
-rechtaf gezegd: ronduit gezegd
Die agent zei me rechtaf: als er een ongeluk met gewonden, een vechtpartij enz. is kunnen we direct ingrijpen, maar nu kunnen ze weinig doen (juridischforum.be)
Eerlijk en rechtaf gaf je je mening. Klinkt het niet dan botst het en zo had ik je graag want met je zware rugzak bleef je je verzetten tegen onrecht en … (begrafenissendedeyn.be)
En we moeten het ook rechtaf zeggen, die jongen heeft nooit geluk gehad. (volksverhalenbank.be)
Ik was rechtaf gezegd, ontroerd. Ik wist niet dat ik zo vele vrienden had en nog heb. (mechelenblogt.be)
Als je in Nederland speelt, komen mensen je na de voorstelling rechtaf zeggen wat ze ervan vonden. Positieve kritiek, maar ook negatieve (standaard.be)
Rechtaf gezegd, ’k en heb mijnen avond in ’t geheel niet beklaagd. (nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be)
ronduit, rechtuit
znwb: zonder omwegen, onbewimpeld, ronduit
vnw: iets rechtaf zeggen: iets ronduit zeggen, zonder omwegen, rechtuit.
ie agent zei me rechtaf: als er een ongeluk met gewonden, een vechtpartij enz. is kunnen we direct ingrijpen, maar nu kunnen ze weinig doen (juridischforum.be)
Eerlijk en rechtaf gaf je je mening. Klinkt het niet dan botst het en zo had ik je graag want met je zware rugzak bleef je je verzetten tegen onrecht en … (begrafenissendedeyn.be)
En we moeten het ook rechtaf zeggen, die jongen heeft nooit geluk gehad. (volksverhalenbank.be)
Ik was rechtaf gezegd, ontroerd. Ik wist niet dat ik zo vele vrienden had en nog heb. (mechelenblogt.be)
Als je in Nederland speelt, komen mensen je na de voorstelling rechtaf zeggen wat ze ervan vonden. Positieve kritiek, maar ook negatieve (standaard.be)
recht, niet scheef of gebogen zitten, rechtop zitten
znwb: rechtop zitten
vgl. rechtzetten, zich ~
De kindjes zaten allemaal flink recht op hun bank met hun armen overeen toen de directeur de rapporten kwam uitdelen.
Noemt ge dat rechtzitten? Nog een beetje zakken en ge schuift onder ’t tafel door…
recht, niet scheef of gebogen zitten, rechtop zitten
znwb: rechtop zitten
vgl. rechtzetten, zich ~
De kindjes zaten allemaal flink recht op hun bank met hun armen overeen toen de directeur de rapporten kwam uitdelen.
Noemt ge dat rechtzitten? Nog een beetje zakken en ge schuift onder ’t tafel door…
overeind, omhoog
vnw: rechtop, overeind, omhoog
VD2014 online: Belgisch-Nederlands
ook samenstellingen: rechtkomen, rechtkrabbelen, rechtstaan, rechttrekken, rechtzetten, rechthouden, rechtveren, rechtzitten
Och ziet em krochen. Hij wil recht, ziet ge dat? Pakt em maar uit zijn voituur…
Hij schoot wakker, kwam recht, besefte dat em maar gedroomd had en viel gelijk met een verlossende zucht terug achterover op zijn kopkussen. Zo eindigt die film.
Komt eens recht uit die zetel zodat ik ook kan zitten.
mier
zie ook: muurzeiker
Woordenboek van P.J. Cornelissen & J.B. Vervliet (1899-1906). Idioticon van het Antwerpsch Dialect (Stad Antwerpen en Antwerpsche Kempen):
BREK, znw., m. en v. – Boschmier, soort van groote bruine mier. Dat insect, wiens beet zeer pijnlijk is, bouwt zijne nesten in heiden, bosschen en houtkanten met stukjes hout en wortelvezels.
Zit er een brek in uw broek? Uitschieten dan en zorgen dat ge ze vindt, anders zit ge met een probleem.
paddenstoel, champignon
Tijdens de herfst groeien de foensjen weer enorm in den hof en in het bos.
SN-NL: recht van spreken
Je vindt dat degene die deze mening uit geen poot heeft om op te staan, schokkende principes hanteert of stuitende overtuigingen verkondigt, en desondanks zul je zijn recht op spreken verdedigen. (vrt.be)
Vooruit heeft recht op spreken gezien de stemuitslag, Groen daarentegen werd afgestraft en zit opnieuw in het bestuur, dat is niet OK. (hln.be)
Dat is zowel ethisch problematisch, maatschappelijk contraproductief, als intellectueel onjuist. Beide stemmen hebben recht op spreken (knack.be)
‘Hoewel ze recht op spreken hebben, zien we dat dit er toch nog te vaak niet van komt.’ (standaard.be)
hondsdolheid, rabiës
vnw: in België ook: hondsdolheid
znwb: M. betr. t. honden e.d.: hondsdolheid.
gwnt: (Zuidn.) hondsdolheid
vgl. razende hond
Ook voor de mens is razernij dodelijk. Rabiës veroorzaakt een aantasting van de hersenen met gedragswijzigingen als gevolg (agressie). (dierenrecht.be)
Hondsdolheid = rabiës = razernij
De besmetting treedt op door een beet van een dier bij een warmbloedig dier. Ook de mens is dus gevoelig aan de ziekte. Gedragsveranderingen (‘razernij’) zijn het gevolg vooraleer de ziekte fataal afloopt. (animoretus.be)
Het vaccin tegen de razernij (Rabiës) mag pas voor de eerste maal gegeven worden op de leeftijd van 12 weken aan een dier die al een chip en paspoort heeft. (animali.be)
Een kat met razernij zal, in tegenstelling met de hond, eerder wegkruipen en slechts bij hoge uitzondering bijten. (dierenartsenpraktijkoudenbos.be)
…heer van Steenvoorde, Hofland en Ochtezeele (plaatsen in Noord-Frankrijk), die een jaar later ca 1547 overleden was aan de gevolgen van een beet van een hond met razernij (uncius.be)
vnw: regisseur of producer van een film, televisieprogramma of toneelstuk
znwb: Producer (van een film e.d.); ook: regisseur.
vgl. realisatie
Als realisator van audioproducties creëer je niet-gecomponeerde geluidselementen voor een film, voorstelling, muziekopvoering of -opname, een computerspel of andere multimediatoepassingen. (syntra-mvl.be)
1960-1966: Wordt realisator bij de BRT, waar hij televisiespelen realiseert. (schrijversgewijs.be)
De zenuwen stonden erg gespannen, zowel bij de realisator, acteurs als omroepster. (deugenieten.be)
Kan een regisseur (realisator) forfaitair betaald worden? (mediarte.be)
vnw: regie of productie van een film, televisieprogramma of toneelstuk
znwb: Produktie (van een film); ook: regie.
vgl. realisator
Fien Troch komt vertellen over de realisatie van de film én over het leven en het werk van een jonge regisseur. (standaard.be)
VVSG, VVC, oKo, Kunstenpunt en Het TheaterFestival. Realisatie door Cornelis Serveert. (kunsten.be)
Hij doet ca. vijftig realisaties op zes jaar tijd waaronder een twintigtal Nederlandstalige producties: inclusief zes van zijn eigen drama’s (1960-1966) (schrijversgewijs.be)
vnw: regie of productie van een film, televisieprogramma of toneelstuk
znwb: Produktie (van een film); ook: regie.
vgl. realisator
Fien Troch komt vertellen over de realisatie van de film én over het leven en het werk van een jonge regisseur. (standaard.be)
VVSG, VVC, oKo, Kunstenpunt en Het TheaterFestival. Realisatie door Cornelis Serveert. (kunsten.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.