Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #7291

    titel, ten vertrouwelijken ~
    (uitdr.)

    op vertrouwelijke basis

    vnw: ten vertrouwelijken titel: vertrouwelijk

    Van Dale: BE; niet al­ge­meen ten ver­trou­we­lij­ken ti­tel
    ter ver­trou­we­lij­ke in­za­ge, op ver­trou­we­lij­ke ba­sis

    zie ook titel

    “De leden van het selectiecomité ontvangen de dossiers ten vertrouwelijken titel en mogen deze onder geen enkele voorwaarde overdragen aan personen …” (protopitch.eu)

    “De achterliggende rapporten zullen maandagmorgen bij het secretariaat van de commissie ten vertrouwelijke titel kunnen worden ingekeken”, zei Vandeput nog. (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 27 May 2025 17:27
    0 reactie(s)

    #7292

    titel
    (de ~ (m.), ~s)

    titel (in enkele op het Frans gebaseerde uitdrukkingen die vooral bij onze administratie nog steeds erg populair zijn)

    deze met * staan in Van Dale 2014 als Belgisch-Nederlands, niet algemeen

    - ten titel van (Frans: à titre de)* (titel, ten ~ van)

    - ten titel van betaling (à titre de paiement)
    - ten titel van voorbeeld (à titre d’exemple)
    - ten bijzonderen titel (à titre particulier)
    - ten definitieven titel (à titre définitif)*
    - ten individuelen titel (à titre individuel)
    - ten kostelozen titel (à titre gratuit)*
    - ten persoonlijke titel (Fr. à titre personnel)* (titel, ten persoonlijke ~
    - ten vertrouwelijken titel (à titre confidentiel)*
    - ten voorlopigen titel (à titre provisoire)*
    - ten uitzonderlijken titel (à titre exceptionnel)*

    idem dito:
    - ten algemenen titel, ten bezwarenden titel, ten bijkomstigen titel, ten eeuwigen titel, ten exemplatieven titel, ten indicatieven titel, ten informatieven titel, ten precairen titel, ten privé titel, ten provisionelen titel, ten tijdelijken titel, ten zelfden titel (enz. enz.)

    > andere betekenis van titel

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 27 May 2025 17:24
    3 reactie(s)

    #7293

    titel, ten persoonlijke ~
    (uitdr.)

    in eigen naam

    SN-NL: op persoonlijke titel

    vnw: ten persoonlijken titel: uit eigen naam

    Van Dale BE; niet al­ge­meen ten per­soon­lij­ken ti­tel
    op per­soon­lij­ke ti­tel

    google2014:
    ‘ten persoonlijke titel’ .BE (>58.000) ; .NL (>800)
    ‘op persoonlijke titel’ .BE (>8.000) ; .NL (>212.000)

    zie ook titel + reacties

    zie ook: naam, in eigen ~ schrijven

    varianten: titel, ten eigen ~ titel

    demorgen.be: De aanwezige politici (…) stelden alvast ten persoonlijke titel tegen het winnen van steenkoolgas of schaliegas te zijn.

    standaard.be: Hij benadrukte er ten persoonlijke titel aanwezig te zijn, als vriend van de beurs, waarvan hij het belang voor Wallonië en Vlaanderen onderstreepte.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 27 May 2025 17:23
    2 reactie(s)

    #7294

    titel
    (de ~ (m.), ~s)

    titel (in enkele op het Frans gebaseerde uitdrukkingen die vooral bij onze administratie nog steeds erg populair zijn)

    deze met * staan in Van Dale 2014 als Belgisch-Nederlands, niet algemeen

    - ten titel van (Frans: à titre de)* (titel, ten ~ van)

    - ten titel van betaling (à titre de paiement)
    - ten titel van voorbeeld (à titre d’exemple)
    - ten bijzonderen titel (à titre particulier)
    - ten definitieven titel (à titre définitif)*
    - ten individuelen titel (à titre individuel)
    - ten kostelozen titel (à titre gratuit)*
    - ten persoonlijke titel (Fr. à titre personnel)*
    - ten vertrouwelijken titel (à titre confidentiel)*
    - ten voorlopigen titel (à titre provisoire)*
    - ten uitzonderlijken titel (à titre exceptionnel)*

    idem dito:
    - ten algemenen titel, ten bezwarenden titel, ten bijkomstigen titel, ten eeuwigen titel, ten exemplatieven titel, ten indicatieven titel, ten informatieven titel, ten precairen titel, ten privé titel, ten provisionelen titel, ten tijdelijken titel, ten zelfden titel (enz. enz.)

    > andere betekenis van titel

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 27 May 2025 17:22
    3 reactie(s)

    #7295

    titel, ten ~ van
    (uitdr.)

    in de functie van, in de hoedanigheid van, als, bij wijze van

    vnw: ten titel van: bij wijze van, als

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen

    < Fans: à titre

    zie ook titel

    Het plan is louter ten titel van inlichting (verkavelingen.be:)

    Alle prijzen, zelfs deze vermeld op de bestelbon, zijn ten titel van inlichting. (kader20.be)

    De zaak van Gevriye werd ten titel van inlichting overgemaakt aan Neufchâteau, maar ook daar bleef het stil. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 27 May 2025 17:22
    0 reactie(s)

    #7296

    charel
    (zn.)

    penis, piet, piemel

    zie ook flieter, wieter, pierlewiet, sjarel; charlewieter

    Kent ge die mop al van nen Amerikaan, nen Hollander en nen Belg die aan ’t stoefen waren om ter grootste charel?

    De Jean moet geopereerd worden aan zijne …euh… charel.

    baby.be: ik ben het moe van zoveel pampers te verbruiken op korte tijd, dus nu loopt hij buiten rond in zijne blote charel. hij stond daarstraks bij het konijnenhok, maar heb hem wel gezegd wat verder te staan voor zijn pierlewiet eraf is gebeten door polleke, hihi

    > andere betekenis bij sjarel

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door de Bon op 27 May 2025 17:18
    3 reactie(s)

    #7297

    piet
    (de ~ (m.), ~en)

    mannelijk lid; ook charel, jos

    vnw: penis, mannelijk lid

    Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt):
    Het mannelijk lid, roede. In verschillende streken bekend, b.v. in Antwerpen (Cornelissen-Vervliet: piet), Vlaanderen (De Bo (1873): pijt; Teirlinck: pietje)

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal

    Mijn piet krimpt helemaal van het koude zwembadwater.

    > zie andere betekenissen van piet

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 27 May 2025 17:13
    5 reactie(s)

    #7298

    piet
    (zn. m. -en)

    vogel
    meestal verkleinvorm en kindertaal

    wnt:
    Benaming voor een vogel, soms ook bepaaldelijk voor een kanarievogel. Zoowel in de algemeene als in de kindertaal. De naam zal wel ontleend zijn aan het geluid dat de vogel maakt.
    Onze piet is gaan vliegen, Cornelissen-Vervliet (1899)
    Het pieteken eten geven, Ald.

    zie ook pietevogel

    Sebiet gaan we brood strooien voor de pietekes.

    > zie andere betekenissen van piet

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door de Bon op 27 May 2025 17:12
    2 reactie(s)

    #7299

    piet
    (de ~, (m.), -en)

    regenworm, pier

    Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): Pier, aardworm.
    Gewestelijk, b.v. in de Antwerpsche Kempen en een deel van Brabant.
    De hinnen vangen pieten, Cornelissen-Vervliet (1899)
    De grond zit hier vol pieten, Ald.

    zie ook: piering, pirling, pielewuiter
    terik, tetting, tettienk
    Hageland: piët

    Als ’t regent, komen er veel pieten uit de grond.

    Als kiekens op de grond stampen dan komen de pieten naar boven.

    > zie andere betekenissen van piet

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door de Bon op 27 May 2025 17:11
    3 reactie(s)

    #7300

    loskaai
    (zn. v.; ~en)

    loskade, kaai waar gelost wordt
    algemeen: een plaats waar goederen gelost kunnen worden

    Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): kade: kaai
    znw. vr.: mnl. cade, naast KA, KAAI: mnl. caa, cae, caie, key, dat ontleend is aan fra. quai (waarvan ook eng. quay, hd. kai, enz.), en dit is van Keltischen oorsprong (skeat; franck-v. wijk enz.). Het ontstaan van den Nederlandschen (reeds Mnl.) bijvorm kade is nog niet op bevredigende wijze verklaard.
    In enkele meer gewestelijke of plaatselijke opvattingen of als vakterm enz., ontleend. In West-Vlaanderen: kaaimuur. Bij sommige bedrijven: werf.

    Op dit terrein langs de Vaart in Tildonk wil de firma André Celis een loskaai en op- en overslagplaats voor bouwmaterialen installeren. (hln.be)

    Het pand had 3 ondergrondse stapelplaatsen en een loskaai tot in het kelderverdiep waar de goederen werden gelost en geladen. (t-dorp.be)

    het bouwen van een loskaai voor citernewagen bestaande uit een betonnen opvangbak onder het spoor en een aansluitend perron (ebp.be)

    Deze ruime woning was voor zijn handel bijzonder geschikt en bovendien was de ligging in de nabijheid van de loskaaien van de Korenlei en de toenmalige … (users.telenet.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 27 May 2025 16:38
    0 reactie(s)

    #7301

    kaai
    (zn. v.; ~en)

    SN-NL: kade

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 6

    Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): kade: kaai
    znw. vr.: mnl. cade, naast KA, KAAI: mnl. caa, cae, caie, key, dat ontleend is aan fra. quai (waarvan ook eng. quay, hd. kai, enz.), en dit is van Keltischen oorsprong (skeat; franck-v. wijk enz.). Het ontstaan van den Nederlandschen (reeds Mnl.) bijvorm kade is nog niet op bevredigende wijze verklaard.
    In enkele meer gewestelijke of plaatselijke opvattingen of als vakterm enz., ontleend. In West-Vlaanderen: kaaimuur. Bij sommige bedrijven: werf.

    zie ook loskaai

    Na het eten maken van links naar rechts Luc Braem, Christiane Top en Johan Braem een wandeling tot aan de kaai langs de IJzer. (westhoekverbeeldt.be)

    Drie energiezuinige appartementsgebouwen moeten de kaai langs het kanaal Brussel-Vilvoorde verfraaien. (bruzz.be)

    Deze verordening is van toepassing op de kaaien langsheen de Schelde en op de kaaien van de dokken op de linker- en de rechterscheldeoever. (portofantwerp.com)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 27 May 2025 16:32
    1 reactie(s)

    #7302

    naftje
    (z.n. het ~ (o.) ~s)

    bijnaam voor een benzineauto

    Hallo, mijn broer heeft hem onlangs een E30 320 naftje bijgekocht. Batterij plat, gestart met kabels en gaan rijden, maar batterij is dood. (bimmerandmore)

    Is een naftje en enorm tevreden van. Wat ik vooral wil zeggen is dat je volgens mij vooral ‘geluk’ moet hebben met auto’s. (bouwinfo.be)

    Maw, een klein naftje van toen met een zelfde verbruik als een klein naftje van nu, ik zou daar wel eens cijfers van willen zien. (AutoMinded.be)

    Ik ben vandaag, na 8 maand alleen te rijden, nogmaals gaan oefenen met de rijschool. Gewoon voor bijkomende verbeteringen. Ik rijd met een kleine wagen, naftje. In de rijschool is het een dieselke. Het parkeren met de wagen van rijschool lukte compleet niet! Met mijn wagen daarentegen loopt dat zo vlot en soepel. (rijbewijsonline.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 27 May 2025 16:04
    3 reactie(s)

    #7303

    zjust goe
    (vaste woordgroep)

    drukt bijval uit, meestal met een zekere mate leedvermaak

    ook zjust te goei

    Die gast kon zijn poten niet thuis houden op de bus en hij kreeg me daar een safflet van dat meiske… en alleman lachen natuurlijk. Zjust goe!

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door de Bon op 27 May 2025 16:03
    0 reactie(s)

    #7304

    dood, de accu of de batterij is ~
    (idioom)

    is kapot, uitgewerkt, geeft geen stroom meer

    Accu is dood (start gewoon op kick) Ik doe deze weg omdat ik overgestapt ben naar auto. (2memain.be)

    De batterij is dood, dus ik kan de km stand nog niet zien (motorpraat.be)

    Hallo, mijn broer heeft hem onlangs een E30 320 naftje bijgekocht. Batterij plat, gestart met kabels en gaan rijden, maar batterij is dood. (bimmerandmore)

    Regio Standaard Nederlands
    Bewerking door Gene Zever op 27 May 2025 15:19
    3 reactie(s)

    #7305

    teerling
    (zn. m.; ~en)

    o.a. keukenterm: kubus(je), blok(je), dobbelsteen(tje)

    vnw: blokje

    Snij de korsten van het brood en snij het in teerlingen. (koken.vtm.be)

    Snij de varkensschouder in teerlingen van +/- 2 cm. (tierenteyn.be)

    Bak de bloemkoolroosjes met geschilde en in teerlingen gesneden koolrabi krokant in boter. Kruid met peper en zout. (weekend.knack.be)

    De toponiem ‘Den Teerlinck’ nl. de plaats waar de molen staat, werd ontleend aan een typische molenterm. ‘Teerlinck’ is de naam van de vier zware muurstenen in de vorm van teerlingen, waarop de kruisplaten liggen die de molen dragen. (landvanrode.be)

    > andere definitie van teerling

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 27 May 2025 14:06
    0 reactie(s)

    #7306

    teerling
    (de~, m., ~en)

    vlinder

    uitspraak met zware e

    gesproken in de streek tussen Sint-Niklaas en Aalst

    De bloemen zitten vol teerlingen.

    > andere definitie van teerling

    Provincie Oost-Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 27 May 2025 14:04
    3 reactie(s)

    #7307

    teerling
    (de ~ (m.), ~en)

    dobbelsteen

    2-Dice-Icon

    < Frans: terne, faire terne: ‘met drie stenen hetzelfde getal gooien’ of ‘met alle stenen drie gooien’ (onzetaal.nl/taaladvies)

    uitspraak met zware e

    vnw: dobbelsteen

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 1

    Van Dale: teer·ling (dem; teerlingen; teerlinkje)
    1 (archaïsch) dobbelsteen

    vgl. teerlingen, teerlingbak

    We beslissen wie er mag beginnen door een teerling te werpen.

    ‘Alea iacta est’ ofte de teerling is geworpen is een bekende uitspraak van de Romein Julius Caesar.

    > andere definitie van teerling

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 27 May 2025 14:02
    3 reactie(s)

    #7308

    tritsen
    (werkwoord)

    dobbelen in een dobbelbak

    Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): tritsen: Zeker dobbelspel spelen, waarbij het er blijkbaar om gaat een trits te werpen. Thans wellicht alleen nog in Zuid-Nederland.

    Ik heb zin in om te tritsen, doet er iemand mee? Waar zijn de teerlingen?

    Regio Waasland
    Bewerking door de Bon op 27 May 2025 13:55
    0 reactie(s)

    #7309

    dood, de accu of de batterij is ~
    (idioom)

    is kapot, uitgewerkt, geeft geen stroom meer

    Accu is dood (start gewoon op kick) Ik doe deze weg omdat ik overgestapt ben naar auto. (2memain.be)

    De batterij is dood, dus ik kan de km stand nog niet zien (motorpraat.be)

    Hallo, mijn broer heeft hem onlangs een E30 320 naftje bijgekocht. Batterij plat, gestart met kabels en gaan rijden, maar batterij is dood. (bimmerandmore)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 27 May 2025 13:29
    3 reactie(s)

    #7310

    poot
    (de ~ (m.), ~poten)

    wortel

    zie ook: moer, moeër, peekes, pee

    Carrots
    Poten

    Ertjes en poten gestoofd me ajuin is nog altij heel lekker voor te eten.
    (Erwtjes en wortelen met uien zijn not altijd heel lekker om te eten.)

    Wij hemme schoën poten in den hof ston.

    Regio Limburgse Kempen
    Bewerking door de Bon op 27 May 2025 12:11
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.