Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #6011

    Leuvense stoof
    (de ~ (v.), stoven)

    ook: Mechelse stoof, plattebuiskachel
    in West-Vlaanderen daarnaast ook buzestove, jachtstove

    Bijna iedereen had vroeger een Leuvense stoof. Op de buis naar de schouw werden de potten en pannen warm gehouden. Onderaan die buis plaatsten ze meestal hun pantoffels, en op zijkanten van de pot werden de voeten gewarmd.

    vnw: Leuvense stoof: plattebuiskachel

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, verouderd (bij stoof)

    zie ook Mechelse stoof

    Klik op de afbeelding
    Leuvense stoof

    Te koop Leuvense stoof nog in elkaar te zetten en op te knappen. De pot is nog in goede staat. Zelf af te halen in Roeselare. € 300,00.
    (advertentie)

    Een plattebuiskachel, soms ook Brabantse kachel of Leuvense stoof of ook wel Mechelse stoof genoemd, is een kachel waarbij de rookgassen, alvorens naar de schoorsteen gevoerd te worden, eerst door een kast worden gevoerd, waarop zich enkele kookgaten bevinden.(Wikipedia)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 25 Apr 2025 13:44
    1 reactie(s)

    #6012

    stoof
    (de ~ (v.), -ven)

    kachel

    vnw: kachel

    wnt: in Zuid-Nederland: Kachel. Thans nog in het Zuiden en daar inzonderheid: kachel met platte pijp, op welke wordt gekookt.

    DS2015 standaardtaal

    Van Dale online: Belgisch-Nederlands, verouderd

    zie ook: stove, Leuvense stoof; gasstoof; kolenstoof; mazoutstoof; houtstoof; pelletstoof

    Braskamin

    Steekt nog eens wa’ kolen in de stoof, ik bevries hier van de kou.

    In de winter gaat niets boven de warmte van een echte stoof, zelfs saunawarmte kan er niet tegen op.

    > andere betekenis van stoof

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 25 Apr 2025 13:44
    0 reactie(s)

    #6013

    stommelings
    (bw.)

    zonder woorden aan vuil te maken, vanzelf zonder tramalant, heimelijk

    vnw:
    •zwijgend
    •stomweg, domweg

    Van Dale 1995: (gewestelijk)
    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, informeel

    ook: stoemelings

    Het nieuwe reglement werd stoemelings goedgekeurd. Het was pas veel later dat men de gevolgen ervan inzag.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 25 Apr 2025 13:43
    2 reactie(s)

    #6014

    jasmijn
    (zn. m; ~en)

    vnw: witte of paarse sering

    vgl. jozemien

    Syren

    in belgie wordt ook dikwijls jasmijn voor sering gebruikt de enige boerenjasmijn is echter philadelphus (bv “belle etoile”). (tuinadvies.be)

    Syringa Vulgaris – gewone witte sering wordt in de volksmond meestal verkeerdelijk jasmijn genoemd. (tuinhier-oudenburg.be)

    Over bijna heel Vlaanderen zou meibloemen wel een begrip zijn voor ‘sering’. De andere benamingen zoals ‘Jossemien’ komt van het woord Jasmijn. (nuus.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 25 Apr 2025 12:42
    0 reactie(s)

    #6015

    zjuzemin
    ( de -, v., mv. -en zelfst. nw.)

    jasmijn, sering

    zie jozemien voor verschillende varianten

    Weißer Flieder Blüten

    Z’ eed op bezoek gewest en z’ had ne schoenen boekee zjuzeminen bij.
    (Ze is op bezoek geweest en had een mooie ruiker seringen bij.)

    Regio Waasland
    Bewerking door de Bon op 25 Apr 2025 12:40
    0 reactie(s)

    #6016

    sussemien
    (een ~ (v.), -en)

    sering

    < sussemien is een vervorming van jasmijn, in Zuid-Nederland een volksnaam voor sering

    zie ook: jozemien

    Stockholm-lilac

    Ik heb een mooi boeket sussemienen gekregen.

    Regio Groene Gordel
    Bewerking door de Bon op 25 Apr 2025 12:38
    3 reactie(s)

    #6017

    jozemien
    (de ~ (v.), ~en)

    sering

    < vervorming van jasmijn: betekent in Belgische dialecten ook ‘sering’.

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: Zuid-Nederland, in eene groote verscheidenheid van vormen en bijvormen (jasmienen, jassemienen, jesemienen, jozzemienen, juzemienen enz.), een volksnaam voor de Sering: Syringa vulgaris L.

    Brugge: zeezemienen
    Groene Gordel: sussemien
    Leiestreek: jassemienen
    Tremelo: suzemienen
    Antwerpse Kempen: kruidnagels
    Zuid-Limburg: pinksebloemen
    Waasland zjuzemin

    In de lente vind ik het plezant om een paar takken jozemienen af te snijden en in een vaas te zetten, het hele huis ruikt dan naar die bloemen.

    Weisser Flieder

    Regio Hageland
    Bewerking door de Bon op 25 Apr 2025 12:37
    4 reactie(s)

    #6018

    zjuzemin
    ( de -, v., mv. -en zelfst. nw.)

    jasmijn, sering

    zie jozemien voor verschillende varianten

    Weißer Flieder Blüten

    Z’ eed op bezoek gewest en z’ had ne schoenen boekee zjuzeminen bij.
    (Ze is op bezoek geweest en had een mooie ruiker seringen bij.)

    Regio Waasland
    Bewerking door de Bon op 25 Apr 2025 12:35
    0 reactie(s)

    #6019

    stokmeter
    (zn. m.; ~s)

    een grote stok of lineaal om iets te meten

    vnw: maatstok, duimstok, stokmaat

    De kleuters van de derde kleuterklas krijgen de kans om te meten ( wiskunde ) … een lintmeter, een rolmeter, een stokmeter, een vouwmeter, een meetlat van dertig centimeter, een meetlat van 1 meter, … allerlei materialen worden gebruikt om te meten (vbsdesterrenboom.be)

    ‘Hij moest toegeven dat het inderdaad wel erg was’, vertelt Rita ons, terwijl ze met een stokmeter de diepte van een put meet, en opmerkt dat er nog een grote steen los op het wegdek ligt. (nieuwsblad.be)

    Glycine, alanine, valine, leucine, serine, threonine, vasiline, insuline, tyrosine, methionine, kerosine, aubergine, praline, lawine, heroïne, cafeïne, cocaïne, strychnine, sardine, blondine, kantine, vitrine, paraffine, aspirine, gelatine, serpentine, nicotine, guillotine, limousine, naaimachine, mandoline, catherine, caroline… je ziet zo hoe de oude schoolmeester in zijn grijze stofjas het met een houten stokmeter in de domme koppen van de schooljongens ramt. Tot het er in zit: ‘Gly-cine! Alanine! Va-line! Leu-cine! Se-rine!’ Enzovoortine. (knack.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 25 Apr 2025 10:29
    0 reactie(s)

    #6020

    stokmeter
    (zn. m.; ~s)

    een grote stok of lineaal om iets te meten

    vnw: maatstok, duimstok, stokmaat

    De kleuters van de derde kleuterklas krijgen de kans om te meten ( wiskunde ) … een lintmeter, een rolmeter, een stokmeter, een vouwmeter, een meetlat van dertig centimeter, een meetlat van 1 meter, … allerlei materialen worden gebruikt om te meten (vbsdesterrenboom.be)

    ‘Hij moest toegeven dat het inderdaad wel erg was’, vertelt Rita ons, terwijl ze met een stokmeter de diepte van een put meet, en opmerkt dat er nog een grote steen los op het wegdek ligt. (nieuwsblad.be)

    Glycine, alanine, valine, leucine, serine, threonine, vasiline, insuline, tyrosine, methionine, kerosine, aubergine, praline, lawine, heroïne, cafeïne, cocaïne, strychnine, sardine, blondine, kantine, vitrine, paraffine, aspirine, gelatine, serpentine, nicotine, guillotine, limousine, naaimachine, mandoline, catherine, caroline… je ziet zo hoe de oude schoolmeester in zijn grijze stofjas het met een houten stokmeter in de domme koppen van de schooljongens ramt. Tot het er in zit: ‘Gly-cine! Alanine! Va-line! Leu-cine! Se-rine!’ Enzovoortine. (knack.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 25 Apr 2025 10:28
    0 reactie(s)

    #6021

    kluwen, verloren lopen in het ~ van
    (uitdrukking)

    een materie niet meer begrijpen door de ingewikkeldheid ervan
    NL: door de bomen het bos niet meer zien

    De consument loopt verloren in het kluwen van de kleine lettertjes van de contracten van de energieaanbieder. (De Krantencommentaren)

    Kwestie van niet verloren te lopen in het kluwen van mogelijkheden en todo’s. En het natuurlijk ook nog te kunnen bolwerken. (Caoline Claeys)

    Begin met duidelijke taakinformatie. Veel medewerkers lopen verloren in het kluwen van regels, procedures, documenten, handleidingen en zorg. (contentmakers.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 25 Apr 2025 09:36
    0 reactie(s)

    #6022

    kluwen, verloren lopen in het ~ van
    (uitdrukking)

    een materie niet meer begrijpen door de ingewikkeldheid ervan
    NL: door het bos de bomen niet meer zien

    De consument loopt verloren in het kluwen van de kleine lettertjes van de contracten van de energieaanbieder. (De Krantencommentaren)

    Kwestie van niet verloren te lopen in het kluwen van mogelijkheden en todo’s. En het natuurlijk ook nog te kunnen bolwerken. (Caoline Claeys)

    Begin met duidelijke taakinformatie. Veel medewerkers lopen verloren in het kluwen van regels, procedures, documenten, handleidingen en zorg. (contentmakers.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 25 Apr 2025 08:47
    0 reactie(s)

    #6023

    ik vind het maar niks!

    De uitdrukking “Ik vind het maar niks”
    zal wel verwarrend zijn voor buitenlanders
    die onze taal leren.

    Want niks is hier niet niks maar wel juist veel.
    Ik ontdekte dit toen ikzelf in een discussie spontaan en eigenlijk omgekeerd fout reageerde met
    “Pacifisten vinden dat Russische staatsterrorisme maar niks”.

    “Pacifisten vinden dat Russische staatsterrorisme maar niks”.

    Regio Standaard Nederlands
    Bewerking door Georges Grootjans op 25 Apr 2025 08:30
    2 reactie(s)

    #6024

    stokdood
    (bw.)

    morsdood

    vnw: stok(ke)dood: morsdood

    gwnt: Zuidn.

    znwb: Morsdood

    een giftige zwam opgepeuzeld ? ze lag er in ieder geval stokdood bij… (seniorennet.be)

    Denk dat die eerst stokdood moet vallen alvorens dat te overwegen.. :lol: (iendracht.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 24 Apr 2025 22:43
    0 reactie(s)

    #6025

    kunsten
    (de (v), altijd meervoud)

    acrobatie of stunts

    Ze waren in het circus kunsten aan het doen.

    Hij wou met zijn zatte botten weer kunsten uithalen maar ze konden hem gelukkig op tijd tegenhouden. Dat scheelt weeral een trip naar de spoed waarschijnlijk.

    Regio Standaard Nederlands
    Bewerking door Georges Grootjans op 24 Apr 2025 22:35
    3 reactie(s)

    #6026

    ik vind het maar niks!

    De uitdrukking “Ik vind het maar niks”
    zal wel verwarrend zijn voor buitenlanders
    die onze taal leren.

    Want niks is hier niet niks maar wel juist veel.
    Ik ontdekte dit toen ikzelf in een discussie spontaan en eigenlijk omgekeerd fout reageerde met
    “Pacifisten vinden dat Russische staatsterrorisme maar niks”.

    “Pacifisten vinden dat Russische staatsterrorisme maar niks”.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Meneer Dick op 24 Apr 2025 19:17
    2 reactie(s)

    #6027

    stokken in de wielen steken
    (uitdr.)

    voorkomen, saboteren, dwarsliggen

    vnw: stokken in de wielen steken, een stok in het wiel steken: een spaak in het wiel steken, tegenwerken, dwarsbomen

    Uitdrukkingen en spreekwoorden van A tot Z: Vlaanderen
    De Standaard: Zuid-NL.

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, een spaak in het wiel steken: de voortgang of uitvoering van iets belemmeren, tegenwerken, verijdelen
    NL: een stok in het wiel steken, in de wielen rijden

    legende uit Bornem: Dat kon niet volgens hem en daarom deed de graaf niets anders dan stokken in de wielen steken opdat de twee niet met mekaar zouden trouwen.

    De Lille vindt dat de federale regering “een leefbaar Brussel stokken in de wielen steekt” (090414 deredactie.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 24 Apr 2025 18:37
    1 reactie(s)

    #6028

    stofwikkel
    (zn. m.; ~s)

    “Een stofwikkel of stofomslag is een extra cover die men rond de eigenlijke omslag van en boek vouwt. Zoals de naam al doet vermoeden werd dit oorspronkelijk vooral gebruikt en om het stof van de cover weg te houden.” (puntgaaf.be)

    vnw: stofomslag

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 4

    Wanneer je je publicatie uitstraling wil geven dan is een harde cover en eventueel een stofwikkel erg geschikt (deboekmakerij.com)

    Een uitgebreide editie met veel illustraties. Auteur:Elisabeth Dhanens Uitgever:Mercatorfonds Jaar: 1980. Hardcover met een stofwikkel. (uwkringding.be)

    Het geheel wordt door een stofwikkel beschermd waarop de inleiding van Piet Coessens, een woordje uitleg en een foto van de Oude Leie gedrukt staat.(copyrightbookshop.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 24 Apr 2025 18:37
    0 reactie(s)

    #6029

    snotvod
    (de ~, (v.), ~den)

    zakdoek, snotdoek

    ook in de Kempen

    synoniemen in verschillende regio’s bij neusdoek

    Ik gaan is snutten in mijn snotvod.

    Komaan, is dat dan zo veel anders dan de snotvod die uw zakdoek is? (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 24 Apr 2025 18:36
    0 reactie(s)

    #6030

    snotvod
    (de ~, (v.), ~den)

    zakdoek, snotdoek

    ook in de Kempen

    synoniemen in verschillende regio’s bij neusdoek

    Ik gaan is snutten in mijn snotvod.

    Komaan, is dat dan zo veel anders dan de snotvod die uw zakdoek is? [standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 24 Apr 2025 18:35
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.