Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
zeldzaam, zelden
woorden-boek.nl: Zuid-Nederland
Van Dale 1995 (gewestelijk)
zie ook raar of zelden
De kerkuil is tegenwoordig heel raar in Vlaanderen.
Dat gebeurt nog eens raar dat ik naar een toneelstuk ga zien.
door de werkgever en de overheid toegestane vermindering van de werktijd (b.v. met het oog op het verrichten van een andere activiteit)
zie ook meer gangbare spelling tijdskrediet
Van Dale 2016 online: tijdskrediet: BE
vgl. kredietdag
Ik heb sinds mijn zestigste tijdkrediet aangevraagd, ik werk nu nog vier vijfde (vier vijfden werken).
1 schenking, vooral bruidsgift, uitzet, bruidsschat;
2 Zuid-Nederlands, subsidie (van de overheid) (mijnwoordenboek.nl)
VD2013 online: (Belgisch-Nederlands, politiek) vaste jaarlijkse overheidssubsidie of -toelage aan officiële instellingen, aan leden van het koningshuis en aan politieke partijen op grond van hun verkiezingsuitslag
“De dotaties voor de leden van de koninklijke familie zullen eveneens gedurende 2 jaar bevroren worden”, staat in het regeerakkoord. (Klara nieuws)
Prins Laurent verliest volgend jaar 15 procent van zijn dotatie (vrt.be)
(ambulance)verpleger, ambulancebroeder; bestuurder van een ziekenwagen
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
Nederland: ziekenbroeder
De basis-uitruk in het 100-systeem is één ziekenwagen met twee ambulanciers.
nieuwsblad.be: De Unie Voor Vlaamse Ambulanciers (UVVA) vraagt een verplichte politiebijstand bij oproepen die wijzen op een verhoogd risico op agressie,
zonder ophouden, constant
Van Dale 2013 online: gewestelijk
Dat is hier gedurig aan lawaai in het straat.
Gedurig aan komen de vleeskarren door ons straat gereden.
frut is de term voor een steenproduct in Antwerpen voor vloeren, aanrechten, badkamers, etc .
Veel toegepast in de jaren 1900 – 1930 (Berchem) soms met mozaïek. Ook veelvuldig in de wederopbouwjaren. Tegenwoordig gewild designproduct. Vroeger ook wel granito nu terrazzo genoemd.
Samenstelling: gemalen marmerkorrels van diverse afmetingen samen met weinig zand (gemalen marmer) en cement. Wordt aardvochtig verwerkt en gerold met een zware vloerrol totdat de cement bovenkomt. Overtollige cementpap wordt weggehaald.
Na uitharding geschuurd en gepolijst. Tot 1880 gemaakt met kalk in Italie door uitvinding van portlandcement (Belgisch) nu vrijwel altijd met cement als bindmiddel.
Weinig bedrijven die dit oude ambacht nog uitoefenen dikwijls oud-Italianen.
In Nederland is nog een vereniging van terrazzowerkers ondergebracht bij NOA.
ook in Lier en omgeving
Deze vloer is gemaakt van Frut.
wachtwoord, geheime code
< Eng. ‘password’
paswoord is standaardtaal in België (VRT-Taalnet)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Is de invloed van ‘password’ én ‘mot de passe’ zo groot, dat we paswoord dan maar blindelings overnemen? “Schild en vriend” was het wachtwoord om geen goedendag op uw kop te krijgen.
hoofd van de provincie
Van Dale 2015 online: in België
(in Nederland: commissaris van de koning(in, behalve in Nederlands Limburg, daar gebruikt men ook de titel “gouverneur”)
zie ook gouvernement
Gouverneur Braine van West-Vlaanderen was niet opgezet met het beeld van de West-Vlaming dat in Het Goddelijke Monster van Tom Lanoye opgehangen werd. Hij vond o.a. de taal maar niks.
de grond bewerken, zwaar lichamelijk werk verrichten
bij uitbreiding: zware inspanningen doen
Van Dale: BE; niet algemeen
< via het Frans “labeur” van het Latijn “labor”, dezelfde bet.
“H? labeurde er op de Waalse grond tot h? in 1960 trouwde en een eigen stek zocht in Bornival.” (http://www.deduif.be)
Ja, er moet inderdaad gelabeurd worden aan een gebalanceerd veiligheidsbeleid, maar dan vooral een dat géén verregaande uitholling van persoonlijke vrijheden en privacy impliceert. (Knack 250316)
hard werk
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
< Middelnederlands labeur. Uit Frans labeur
ook het pleonasme: hard labeur
De tuin omspitten is een wreed labeur.
Ringaaneen woordjes intikken in het VW is hard labeur zenne.
demorgen (Ann De Craemer): Het gaat eigenlijk niet eens altijd over begrijpen: soms worden ook woorden vervangen die Nederlanders gewoon onvertrouwd in de oren klinken. Zo werd in mijn debuut Vurige tong “contacteren” veranderd in “benaderen”, “het ging als gesneden brood naar binnen” in “het ging als zoete koek naar binnen” en “het eindproduct van zes dagen labeur” in “het eindproduct van zes dagen hard werken”.
hard werk
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
ook het pleonasme: hard labeur
De tuin omspitten is een wreed labeur.
Ringaaneen woordjes intikken in het VW is hard labeur zenne.
demorgen (Ann De Craemer): Het gaat eigenlijk niet eens altijd over begrijpen: soms worden ook woorden vervangen die Nederlanders gewoon onvertrouwd in de oren klinken. Zo werd in mijn debuut Vurige tong “contacteren” veranderd in “benaderen”, “het ging als gesneden brood naar binnen” in “het ging als zoete koek naar binnen” en “het eindproduct van zes dagen labeur” in “het eindproduct van zes dagen hard werken”.
een ontwerpnota waarin nog een aantal woorden, ideeën, enz., kunnen ‘sneuvelen’ bij het overleg (wordrefer)
vgl. sneuveltekst
Hier vind je een sneuvelnota waarin de belangrijkste aspecten uit de volgende documenten verzameld werden. (milieuinfo.be)
Er werd afgesproken om deze maand – samen met de vakcoördinator LO – te overleggen en een sneuvelnota te maken. (voeding.be)
Opstellen van een sneuvelnota: oplijsting van inzichten en voorstel tot concretisering van het verdere onderzoek van de stuurgroep. (smartdigitalfarming.be)
voorlopige versie van een (nog te bespreken) tekst
Van Dale 2017 online: BE
Frans texte martyr (ook een belgicisme)
vgl. sneuvelnota
Daaromtrent werd door de toenmalige minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid een “sneuveltekst” voorgelegd, die als basis heeft gediend voor de verdere bespreking. (Belg. Staatsblad)
de lasten (taksen, bijdragen, …) die op lonen geheven worden
niet in VD2017
google2017: .BE (>9.370) ; .NL (>1.750 meestal m.b.t. BE)
zie ook loonlastenverlaging
De loonlasten verlagen van 32,4% naar 25% | SD Worx
De loonlasten in België zijn hoog omdat er een uitgebreid en degelijk stelsel van sociale zekerheid bestaat. (lbc-nvk.acv-online.be)
Belgische loonlasten hoogste in Europa – De Standaard
verlaging van de loonlasten
in VD2017 online enkel vermeld bij samenstellingen met verlaging, maar niet afzonderlijk verklaard
google2017: .BE (>700) ; .NL (199 meestal m.b.t. BE)
Jambon: “Voordelen loonlastenverlaging niet verliezen door dure energie” (vrt.be)
Loonlastenverlaging moet nadruk leggen op lagere lonen – HLN.be
‘Loonlastenverlaging is onvoldoende’ | De Tijd
Loonlastenverlaging van 32,4% naar 25%. Ook de toelichting van senior expert Koen Magerman bij het princiepsakkoord over de loonlastenverlaging wist velen te boeien. (sdworx.be)
verlaging van de lasten die op lonen geheven worden
in VD2017 online enkel vermeld bij samenstellingen met verlaging, maar niet afzonderlijk verklaard
google2017: .BE (>700) ; .NL (199 meestal m.b.t. BE)
Jambon: “Voordelen loonlastenverlaging niet verliezen door dure energie” (vrt.be)
Loonlastenverlaging moet nadruk leggen op lagere lonen – HLN.be
‘Loonlastenverlaging is onvoldoende’ | De Tijd
Loonlastenverlaging van 32,4% naar 25%. Ook de toelichting van senior expert Koen Magerman bij het princiepsakkoord over de loonlastenverlaging wist velen te boeien. (sdworx.be)
belangenneming veronderstelt het vermengen van het algemene belang met het particuliere belang van de openbaar ambtenaar. (Elfri de Neve)
zie ook: belangenvermenging
NL: belangenverstrengeling
Het epicentrum daarvan is het algemeen belang: handelen bestuurders en ambtenaren altijd en overal in het algemeen belang, op basis van een wettelijke grondslag en zonder eigenbelang of belangenneming? (VRTNWS)
Het hof van beroep in Antwerpen heeft een ex-schepen vrijgesproken. Hij werd vervolgd voor belangenneming toen hij nog deel uitmaakte van de bestendige deputatie van de provincie Antwerpen. (Nieuwsblad)
Open veld, buiten het dorp.
Ook dikwijls in plaats- en straatnamen gebruikt
Van Dale:
kouter
de (m.); -s
(1210-1240) <Oud-Fr. cou(l)ture
1. (gewestelijk) bouwland, akker
VD2017 online: BE: vruchtbaar akkerland
Ik ben gisteren zonder licht door de kouters naar huis gewandeld.
De legendarische Guldensporenslag van 1302, waar onze gilden aangevoerd door de Gildemeesters Jan Breydel en Pieter de Coninck het opnamen tegen de Franse ridders van Filips de Scone en zijn gouverneur Jacques de Chatillon op de Groeningenkouter te Kortrijk. (telenet.be)
Asse overweegt om de vier straten in de toekomstige verkaveling langs de Bergestraat en de Kruiskouter namen te geven met een duidelijk Vlaamse inslag. De voorstellen die op tafel liggen zijn Guldensporenstraat, 11-julistraat, Groeningenkouter en Vlamingenstraat. (nieuwsblad.be)
Een manier om een pensioen op te bouwen.
Er zijn 4 pensioenpijlers in BE: De eerste pensioenpijler is het wettelijk pensioen, de tweede pijler is het aanvullend pensioen (o.a. via werkgever), de derde pijler is pensioensparen en de vierde pijler is elke andere vorm van ‘een appeltje voor de dorst’-sparen (beleggingen, onroerend goed, …)
Niet in VD2017
google2017: .BE (>20.000) ; .NL (>4.500)
De tweede pensioenpijler is het aanvullend pensioen via uw werkgever. (vrt.be)
Zelfstandigen die actief zijn in een eenmanszaak hebben minder mogelijkheden dan bedrijfsleiders met een vennootschap om een extralegaal pensioen op te bouwen in de tweede pensioenpijler. (knack.be)
Een manier om een pensioen op te bouwen.
Er zijn 4 pensioenpijlers in BE: De eerste pensioenpijler is het wettelijk pensioen, de tweede pijler is het aanvullend pensioen (o.a. via werkgever), de derde pijler is pensioensparen en de vierde pijler is elke andere vorm van ‘een appeltje voor de dorst’-sparen (beleggingen, onroerend goed, …)
Niet in VD2017
google2017: .BE ; .NL (>4.500)
De tweede pensioenpijler is het aanvullend pensioen via uw werkgever. (vrt.be)
Zelfstandigen die actief zijn in een eenmanszaak hebben minder mogelijkheden dan bedrijfsleiders met een vennootschap om een extralegaal pensioen op te bouwen in de tweede pensioenpijler. (knack.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
