Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
heel erg dronken
Synoniemen
daarm, deirm, kanong, meurg, petrol zijn, poepeloere, poepeloerezat, poepzat, pottendarm, zjaak
Uitdrukkingen
crimineel, zijn eigen ~ zuipen
hij is krieke
patat, zo zat als een ~
petrol, zijn eigen ~ zuipen
smoorlam dronken
zat, zo ~ als een kanon
zat, zo ~ als honderdduizend man
zwitser, een stuk in zijne ~
Zwitser, zo zat als een ~
minder erg: voeten, een stuk in zijn ~
“Hij wankelde op zijn benen. We hebben daar een woord voor: pottoe”, zegt een andere aanwezige. “Eigenlijk kon je niet meer begrijpen wat hij zei.” (hln 03/12/2024)
“We zijn samen gedoopt, dragen elkaar naar huis als we pottoe zijn en gaan af en toe samen naar de les.” (allesoverseks.be)
> andere betekenis van pottoe
stoep, voetpad
< Fr: trotter (draven, trippelen), le trottoir
SN is onzijdig
Van Dale:
trottoir (trotwaar) het; o -s verhoogde strook langs de rijweg voor voetgangers
meer gebruikt in Vl. dan in Ned.
zie ook Vlaamse geslachten; wegcode
Den trottoir is helemaal kapot, die moet dringend gerepareerd worden.
een koopje, een gelukkig toeval, een gelegenheid
zie ook hazaard
< Frans: hasard: toeval, dat ge tegenkomt
Ik kon die bloes toch niet laten liggen. Voor die prijs is het een aazaard.
van
vnw:
-terugkomen uit vakantie: terugkomen van vakantie
-een buisje uit glas: een buisje van glas
znwb: In versch. toep. waar in de standaardt. van gebruikt wordt: uit staaldraad, uit hout (gemaakt) enz., van staaldraad enz.; kalfsvlees uit de schouder e.d., van de schouder; goed uit de tongriem gesneden, van de tongriem; uit ganser harte, van ganser harte; terug zijn, komen uit vakantie e.d., van vakantie terug zijn enz.
Iedereen kent waarschijnlijk het gevoel: je bent nog maar net terug uit vakantie en het lijkt alweer alsof je nooit bent weggeweest. (vrt.be)
Totdat ze uit school terugkomen, zouden we best nog wel het een en ander kunnen doornemen. (toneelfonds.be)
Ooit was glas breekbaar, door de technologie is dat veranderd. We bouwen nu zelfs wolkenkrabbers uit glas. (demorgen.be)
veter
< rijgkoord
Leiestreek: riekoorde
zie ook: nestel, ringkoord, schoelint; verzamellemma kledij
Doe uw rijkoorden eens dicht, straks struikelt ge nog.
cavia
zie ook zeerat, steense rat
vgl. Duits: ‘Meerschwein’
Op de kermis stond vroeger een kraam waar ge kont inzetten op “zeevarkskes” (zeivêrkskes), t.t.z. op de nummer van het hokske waarin het beeske zou verdwijnen als het uit zijn kooike werd gelaten.
cavia
< een soort rat die van over zee komt. Analoge redenering als Duits ‘Meerschwein’
ook in zuiden van Oost-Vlaanderen
synoniemen: steense rat, zeevarkske
Als kind had ik een hoop zeeratjes en kon ik er helemaal niet tegen om te horen dat de Inca’s die beestjes hielden om op te eten.
hoofdvlees, varkenskop, hoofdkaas, preskop, kipkap
< ontronde variant van zult (gepekeld of ingezouten voedsel)
overzicht bij kop
bij de beenhouwer:
“Geef mij maar een potje zilte of ook ‘hoofdflakke’”
> andere betekenis van zilte
geperste kop; varkenskop; zult; vleesbereiding (‘geperst vlees’) van varkenskop, oren en staart
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 1
Ik wilde hier van achter mijn bord met preskop een poging doen het Goudblommeke te typeren zónder de evidente namen te noemen of de hogervermelde kadertjes te kaderen. (bruzz.be)
Proef er zeker de fouées en galipettes, plaatselijke specialiteiten die niet moeten onderdoen voor onze boterhammen met preskop (standaard.be)
De tweede stop is op de Rooberg (aan het ploegmonument) voor een boterham met preskop en een Delirium. (nieuwsblad.be)
heel erg dronken
Synoniemen
daarm, deirm, kanong, meurg, petrol zijn, poepeloere, poepeloerezat, poepzat, pottendarm, zjaak, stoned
Uitdrukkingen
crimineel, zijn eigen ~ zuipen
hij is krieke
patat, zo zat als een ~
petrol, zijn eigen ~ zuipen
smoorlam dronken
zat, zo ~ als een kanon
zat, zo ~ als honderdduizend man
zwitser, een stuk in zijne ~
Zwitser, zo zat als een ~
minder erg: voeten, een stuk in zijn ~
“Hij wankelde op zijn benen. We hebben daar een woord voor: pottoe”, zegt een andere aanwezige. “Eigenlijk kon je niet meer begrijpen wat hij zei.” (hln 03/12/2024)
“We zijn samen gedoopt, dragen elkaar naar huis als we pottoe zijn en gaan af en toe samen naar de les.” (allesoverseks.be)
> andere betekenis van pottoe
verhoogde strook langs de rijweg voor voetgangers
< Fr: trotter (draven, trippelen), le trottoir
SN is onzijdig
Van Dale:
trottoir (trotwaar) het; o -s verhoogde strook langs de rijweg voor voetgangers
meer gebruikt in Vl. dan in Ned.
zie ook Vlaamse geslachten; wegcode
Den trottoir is helemaal kapot, die moet dringend gerepareerd worden.
verhoogde strook langs de rijweg voor voetgangers
< Fr: trotter (draven, trippelen), le trottoir
SN is onzijdig
Van Dale:
trottoir (trotwaar) het; o -s verhoogd en bestraat voetpad langs een straat; stoep
meer gebruikt in Vl. dan in Ned.
zie ook Vlaamse geslachten; wegcode
Den trottoir is helemaal kapot, die moet dringend gerepareerd worden.
een koopje, een gelukkig toeval, een gelegenheid, mogelijkheid
zie ook hazaard
< Frans: hasard: toeval, dat ge tegenkomt
Ik kon die bloes toch niet laten liggen. Voor die prijs is het een aazaard.
plaatsvinden, gebeuren, geschieden
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 3; opm: Alleen bij grote en bedreigende gebeurtenissen wordt in Algemeen Nederlands ‘plaatsgrijpen’ gebruikt. Een voorbeeld: ‘De aanslag greep plaats toen er geen publiek aanwezig was’.
znwb: Vaak in toep. die in de standaardt. niet voorkomen, m.n. van een huldiging, een gesprek, een wedstrijd enz.: plaatshebben, plaatsvinden; (een gesprek) voeren.
Hun verhalen vol zon, zee en strand hadden echter evenzogoed in Lloret de Mar of op Mallorca kunnen plaatsgrijpen. (singel)
De bevalling greep plaats in een filiaal van de supermarktketen Dirk van den Broek. (HLN)
De vernederlandsing van de Gentse universiteit greep plaats in 1930, toen België zijn 100-jarig bestaan vierde. (ugent)
Echte dialoog grijpt plaats doorheen ontmoeting. Alweer uit het onderwijs – ditmaal een school in Antwerpen – verneem ik het geval van een directrice die geen hand krijgt van mannelijke leerlingen. (knack.be)
Mocht er ergens een WK intellectuele acrobatie hebben plaatsgegrepen, dan zouden de Vlaams-nationalisten dat met vlag en wimpel hebben gewonnen. (demorgen.be)
buiten, van
vnw:
-terugkomen uit vakantie: terugkomen van vakantie
-een buisje uit glas: een buisje van glas
znwb: In versch. toep. waar in de standaardt. van gebruikt wordt: uit staaldraad, uit hout (gemaakt) enz., van staaldraad enz.; kalfsvlees uit de schouder e.d., van de schouder; goed uit de tongriem gesneden, van de tongriem; uit ganser harte, van ganser harte; terug zijn, komen uit vakantie e.d., van vakantie terug zijn enz.
Iedereen kent waarschijnlijk het gevoel: je bent nog maar net terug uit vakantie en het lijkt alweer alsof je nooit bent weggeweest. (vrt.be)
Totdat ze uit school terugkomen, zouden we best nog wel het een en ander kunnen doornemen. (toneelfonds.be)
Ooit was glas breekbaar, door de technologie is dat veranderd. We bouwen nu zelfs wolkenkrabbers uit glas. (demorgen.be)
uit elkaar houden
vnw: uit elkaar houden, onderscheiden
zie ook uiteen~
De meeste van die bleke soorten kan je zonder microscoop moeilijk uiteenhouden. Het rood oorzwammetje is echter een onmiskenbare soort. (natuurprunt.be)
Beide zaken moeten worden uiteengehouden. De controle op het regelmatig schoolbezoek en op de begeleiding van problematische afwezigheden gebeurt in de … (vlaamsparlement.be)
Mannelijkheid, vruchtbaarheid en potentie vormen een mix van aspecten die in de perceptie nauwelijks uiteengehouden worden. (demorgen.be)
uit elkaar krijgen
vnw: uit elkaar krijgen, ontwarren
Bijvoorbeeld bij het overbrengen van versnellingen van de ene fiets op de andere. Of het niet uiteenkrijgen van het stuur en de vork. (’tzal wel gelast zijn, denk ik, maar ik kan het soms ook mis hebben). (forum.mountainbike.be)
Na veel prutswerk heb ik de bovenkant van de 003 uiteen gekregen, en de hoofdonderdelen in de klei geduwd (forum.modelspoormagazine.be)
“We kochten een huis, begonnen een zaak, niemand zou ons uiteen krijgen. Maar toen kwam dus Brigitte.” (hln.be)
veter van een schoen
< rijgkoord
Leiestreek: riekoorde
zie ook: nestel, ringkoord, schoelint; verzamellemma kledij
Doe uw rijkoorden eens dicht, straks struikelt ge nog.
cavia
🇹🇷 Turkije: kobay
zie ook zeerat, steense rat
vgl. Duits: ‘Meerschwein’
Op de kermis stond vroeger een kraam waar ge kont inzetten op “zeevarkskes” (zeivêrkskes), t.t.z. op de nummer van het hokske waarin het beeske zou verdwijnen als het uit zijn kooike werd gelaten.
< een soort rat die van over zee komt. Analoge redenering als Duits ‘Meerschwein’
ook in zuiden van Oost-Vlaanderen
synoniemen: steense rat, zeevarkske
Als kind had ik een hoop zeeratjes en kon ik er helemaal niet tegen om te horen dat de Inca’s die beestjes hielden om op te eten.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
