Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #5831

    pottoe
    (bn.)

    heel erg dronken

    MARK TWAIN(1883) p072 - THE TOWN DRUNKARD ASLEEP ONCE MORE

    Synoniemen
    daarm, deirm, kanong, meurg, petrol zijn, poepeloere, poepeloerezat, poepzat, pottendarm, zjaak

    Uitdrukkingen
    crimineel, zijn eigen ~ zuipen
    hij is krieke
    patat, zo zat als een ~
    petrol, zijn eigen ~ zuipen
    smoorlam dronken
    zat, zo ~ als een kanon
    zat, zo ~ als honderdduizend man
    zwitser, een stuk in zijne ~
    Zwitser, zo zat als een ~

    minder erg: voeten, een stuk in zijn ~

    “Hij wankelde op zijn benen. We hebben daar een woord voor: pottoe”, zegt een andere aanwezige. “Eigenlijk kon je niet meer begrijpen wat hij zei.” (hln 03/12/2024)

    “We zijn samen gedoopt, dragen elkaar naar huis als we pottoe zijn en gaan af en toe samen naar de les.” (allesoverseks.be)

    > andere betekenis van pottoe

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 24 Jun 2025 17:56
    1 reactie(s)

    #5832

    trottoir
    (de ~ (m.), ~s)

    stoep, voetpad

    < Fr: trotter (draven, trippelen), le trottoir

    SN is onzijdig

    Van Dale:
    trottoir (trotwaar) het; o -s verhoogde strook langs de rijweg voor voetgangers

    meer gebruikt in Vl. dan in Ned.

    zie ook Vlaamse geslachten; wegcode

    Gehweg

    Den trottoir is helemaal kapot, die moet dringend gerepareerd worden.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 24 Jun 2025 17:54
    2 reactie(s)

    #5833

    aazaard
    (nen ~ (m.))

    een koopje, een gelukkig toeval, een gelegenheid

    zie ook hazaard

    < Frans: hasard: toeval, dat ge tegenkomt

    Ik kon die bloes toch niet laten liggen. Voor die prijs is het een aazaard.

    Regio Leiestreek
    Bewerking door Georges Grootjans op 24 Jun 2025 17:52
    0 reactie(s)

    #5834

    uit
    (voorz.)

    van

    vnw:
    -terugkomen uit vakantie: terugkomen van vakantie
    -een buisje uit glas: een buisje van glas

    znwb: In versch. toep. waar in de standaardt. van gebruikt wordt: uit staaldraad, uit hout (gemaakt) enz., van staaldraad enz.; kalfsvlees uit de schouder e.d., van de schouder; goed uit de tongriem gesneden, van de tongriem; uit ganser harte, van ganser harte; terug zijn, komen uit vakantie e.d., van vakantie terug zijn enz.

    Iedereen kent waarschijnlijk het gevoel: je bent nog maar net terug uit vakantie en het lijkt alweer alsof je nooit bent weggeweest. (vrt.be)

    Totdat ze uit school terugkomen, zouden we best nog wel het een en ander kunnen doornemen. (toneelfonds.be)

    Ooit was glas breekbaar, door de technologie is dat veranderd. We bouwen nu zelfs wolkenkrabbers uit glas. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 24 Jun 2025 17:51
    0 reactie(s)

    #5835

    rijkoord
    (de ~ (v.), -en)

    veter

    < rijgkoord

    Leiestreek: riekoorde

    zie ook: nestel, ringkoord, schoelint; verzamellemma kledij

    Doe uw rijkoorden eens dicht, straks struikelt ge nog.

    Regio Vlaamse Ardennen
    Bewerking door Georges Grootjans op 24 Jun 2025 17:49
    4 reactie(s)

    #5836

    zeevarkske
    (het ~, ~s)

    cavia

    zie ook zeerat, steense rat
    vgl. Duits: ‘Meerschwein’

    Caviaklein

    Op de kermis stond vroeger een kraam waar ge kont inzetten op “zeevarkskes” (zeivêrkskes), t.t.z. op de nummer van het hokske waarin het beeske zou verdwijnen als het uit zijn kooike werd gelaten.

    Regio Haspengouw
    Bewerking door Georges Grootjans op 24 Jun 2025 17:49
    0 reactie(s)

    #5837

    zeerat
    (de ~ (v.), -ten)

    cavia

    A baby Guinea pig

    < een soort rat die van over zee komt. Analoge redenering als Duits ‘Meerschwein’

    ook in zuiden van Oost-Vlaanderen

    synoniemen: steense rat, zeevarkske

    Als kind had ik een hoop zeeratjes en kon ik er helemaal niet tegen om te horen dat de Inca’s die beestjes hielden om op te eten.

    Regio Hageland
    Bewerking door Georges Grootjans op 24 Jun 2025 17:48
    0 reactie(s)

    #5838

    zilte
    (de ~ (v.) geen mv. )

    hoofdvlees, varkenskop, hoofdkaas, preskop, kipkap

    < ontronde variant van zult (gepekeld of ingezouten voedsel)

    overzicht bij kop

    bij de beenhouwer:
    “Geef mij maar een potje zilte of ook ‘hoofdflakke’”

    > andere betekenis van zilte

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door Bibberspiraal op 24 Jun 2025 17:20
    0 reactie(s)

    #5839

    preskop
    (zn; m.; geen mv.)

    geperste kop; varkenskop; zult; vleesbereiding (‘geperst vlees’) van varkenskop, oren en staart

    Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 1

    Ik wilde hier van achter mijn bord met preskop een poging doen het Goudblommeke te typeren zónder de evidente namen te noemen of de hogervermelde kadertjes te kaderen. (bruzz.be)

    Proef er zeker de fouées en galipettes, plaatselijke specialiteiten die niet moeten onderdoen voor onze boterhammen met preskop (standaard.be)

    De tweede stop is op de Rooberg (aan het ploegmonument) voor een boterham met preskop en een Delirium. (nieuwsblad.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Bibberspiraal op 24 Jun 2025 17:18
    1 reactie(s)

    #5840

    pottoe
    (bn.)

    heel erg dronken

    MARK TWAIN(1883) p072 - THE TOWN DRUNKARD ASLEEP ONCE MORE

    Synoniemen
    daarm, deirm, kanong, meurg, petrol zijn, poepeloere, poepeloerezat, poepzat, pottendarm, zjaak, stoned

    Uitdrukkingen
    crimineel, zijn eigen ~ zuipen
    hij is krieke
    patat, zo zat als een ~
    petrol, zijn eigen ~ zuipen
    smoorlam dronken
    zat, zo ~ als een kanon
    zat, zo ~ als honderdduizend man
    zwitser, een stuk in zijne ~
    Zwitser, zo zat als een ~

    minder erg: voeten, een stuk in zijn ~

    “Hij wankelde op zijn benen. We hebben daar een woord voor: pottoe”, zegt een andere aanwezige. “Eigenlijk kon je niet meer begrijpen wat hij zei.” (hln 03/12/2024)

    “We zijn samen gedoopt, dragen elkaar naar huis als we pottoe zijn en gaan af en toe samen naar de les.” (allesoverseks.be)

    > andere betekenis van pottoe

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Bibberspiraal op 24 Jun 2025 17:15
    1 reactie(s)

    #5841

    trottoir
    (de ~ (m.), ~s)

    verhoogde strook langs de rijweg voor voetgangers

    < Fr: trotter (draven, trippelen), le trottoir

    SN is onzijdig

    Van Dale:
    trottoir (trotwaar) het; o -s verhoogde strook langs de rijweg voor voetgangers

    meer gebruikt in Vl. dan in Ned.

    zie ook Vlaamse geslachten; wegcode

    Gehweg

    Den trottoir is helemaal kapot, die moet dringend gerepareerd worden.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Bibberspiraal op 24 Jun 2025 17:14
    2 reactie(s)

    #5842

    trottoir
    (de ~ (m.), ~s)

    verhoogde strook langs de rijweg voor voetgangers

    < Fr: trotter (draven, trippelen), le trottoir

    SN is onzijdig

    Van Dale:
    trottoir (trotwaar) het; o -s verhoogd en bestraat voetpad langs een straat; stoep

    meer gebruikt in Vl. dan in Ned.

    zie ook Vlaamse geslachten; wegcode

    Gehweg

    Den trottoir is helemaal kapot, die moet dringend gerepareerd worden.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Bibberspiraal op 24 Jun 2025 17:13
    2 reactie(s)

    #5843

    aazaard
    (nen ~ (m.))

    een koopje, een gelukkig toeval, een gelegenheid, mogelijkheid

    zie ook hazaard

    < Frans: hasard: toeval, dat ge tegenkomt

    Ik kon die bloes toch niet laten liggen. Voor die prijs is het een aazaard.

    Regio Leiestreek
    Bewerking door Bibberspiraal op 24 Jun 2025 17:11
    0 reactie(s)

    #5844

    plaatsgrijpen
    (ww. greep plaats, heeft plaatsgegrepen)

    plaatsvinden, gebeuren, geschieden

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 3; opm: Alleen bij grote en bedreigende gebeurtenissen wordt in Algemeen Nederlands ‘plaatsgrijpen’ gebruikt. Een voorbeeld: ‘De aanslag greep plaats toen er geen publiek aanwezig was’.

    znwb: Vaak in toep. die in de standaardt. niet voorkomen, m.n. van een huldiging, een gesprek, een wedstrijd enz.: plaatshebben, plaatsvinden; (een gesprek) voeren.

    Hun verhalen vol zon, zee en strand hadden echter evenzogoed in Lloret de Mar of op Mallorca kunnen plaatsgrijpen. (singel)

    De bevalling greep plaats in een filiaal van de supermarktketen Dirk van den Broek. (HLN)

    De vernederlandsing van de Gentse universiteit greep plaats in 1930, toen België zijn 100-jarig bestaan vierde. (ugent)

    Echte dialoog grijpt plaats doorheen ontmoeting. Alweer uit het onderwijs – ditmaal een school in Antwerpen – verneem ik het geval van een directrice die geen hand krijgt van mannelijke leerlingen. (knack.be)

    Mocht er ergens een WK intellectuele acrobatie hebben plaatsgegrepen, dan zouden de Vlaams-nationalisten dat met vlag en wimpel hebben gewonnen. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Bibberspiraal op 24 Jun 2025 17:11
    3 reactie(s)

    #5845

    uit
    (voorz.)

    buiten, van

    vnw:
    -terugkomen uit vakantie: terugkomen van vakantie
    -een buisje uit glas: een buisje van glas

    znwb: In versch. toep. waar in de standaardt. van gebruikt wordt: uit staaldraad, uit hout (gemaakt) enz., van staaldraad enz.; kalfsvlees uit de schouder e.d., van de schouder; goed uit de tongriem gesneden, van de tongriem; uit ganser harte, van ganser harte; terug zijn, komen uit vakantie e.d., van vakantie terug zijn enz.

    Iedereen kent waarschijnlijk het gevoel: je bent nog maar net terug uit vakantie en het lijkt alweer alsof je nooit bent weggeweest. (vrt.be)

    Totdat ze uit school terugkomen, zouden we best nog wel het een en ander kunnen doornemen. (toneelfonds.be)

    Ooit was glas breekbaar, door de technologie is dat veranderd. We bouwen nu zelfs wolkenkrabbers uit glas. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Bibberspiraal op 24 Jun 2025 17:05
    0 reactie(s)

    #5846

    uiteenhouden
    (ww. hield uiteen; uiteengehouden)

    uit elkaar houden

    vnw: uit elkaar houden, onderscheiden

    zie ook uiteen~

    De meeste van die bleke soorten kan je zonder microscoop moeilijk uiteenhouden. Het rood oorzwammetje is echter een onmiskenbare soort. (natuurprunt.be)

    Beide zaken moeten worden uiteengehouden. De controle op het regelmatig schoolbezoek en op de begeleiding van problematische afwezigheden gebeurt in de … (vlaamsparlement.be)

    Mannelijkheid, vruchtbaarheid en potentie vormen een mix van aspecten die in de perceptie nauwelijks uiteengehouden worden. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Bibberspiraal op 24 Jun 2025 17:04
    0 reactie(s)

    #5847

    uiteenkrijgen
    (ww. kreeg uiteen; uiteengekregen)

    uit elkaar krijgen

    vnw: uit elkaar krijgen, ontwarren

    Bijvoorbeeld bij het overbrengen van versnellingen van de ene fiets op de andere. Of het niet uiteenkrijgen van het stuur en de vork. (’tzal wel gelast zijn, denk ik, maar ik kan het soms ook mis hebben). (forum.mountainbike.be)

    Na veel prutswerk heb ik de bovenkant van de 003 uiteen gekregen, en de hoofdonderdelen in de klei geduwd (forum.modelspoormagazine.be)

    “We kochten een huis, begonnen een zaak, niemand zou ons uiteen krijgen. Maar toen kwam dus Brigitte.” (hln.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Bibberspiraal op 24 Jun 2025 17:04
    0 reactie(s)

    #5848

    rijkoord
    (de ~ (v.), -en)

    veter van een schoen

    < rijgkoord

    Leiestreek: riekoorde

    zie ook: nestel, ringkoord, schoelint; verzamellemma kledij

    Doe uw rijkoorden eens dicht, straks struikelt ge nog.

    Regio Vlaamse Ardennen
    Bewerking door Bibberspiraal op 24 Jun 2025 17:03
    4 reactie(s)

    #5849

    zeevarkske
    (het ~, ~s)

    cavia
    🇹🇷 Turkije: kobay
    zie ook zeerat, steense rat
    vgl. Duits: ‘Meerschwein’

    Caviaklein

    Op de kermis stond vroeger een kraam waar ge kont inzetten op “zeevarkskes” (zeivêrkskes), t.t.z. op de nummer van het hokske waarin het beeske zou verdwijnen als het uit zijn kooike werd gelaten.

    Regio Haspengouw
    Bewerking door Bibberspiraal op 24 Jun 2025 17:00
    0 reactie(s)

    #5850

    zeerat
    (de ~ (v.), -ten)

    cavia
    🇹🇷 Turkije: kobay
    A baby Guinea pig

    < een soort rat die van over zee komt. Analoge redenering als Duits ‘Meerschwein’

    ook in zuiden van Oost-Vlaanderen

    synoniemen: steense rat, zeevarkske

    Als kind had ik een hoop zeeratjes en kon ik er helemaal niet tegen om te horen dat de Inca’s die beestjes hielden om op te eten.

    Regio Hageland
    Bewerking door Bibberspiraal op 24 Jun 2025 16:59
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.