Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
kalf, lomperik
uitspraak met doffe u
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt):
Een in Zuid-Nederland gewone naam voor een zeer jong kalf; wellicht is dit woord gevormd met het suffix ‘îna’, dat dikwijls voorkomt in namen van jonge dieren, waarbij men echter het onz. geslacht zou verwachten.
- “De muttekes staan in hun stal” De Cock en Teirlinck Kinderspel & Kinderlust in Zuid-Nederland (1902).
- Oneigenlijk, een klein kind; een dommerik, een sul (…)
- Samenst. Muttenstal (Joos (1900-1904), meuttentuischer, ”schacheraar in kalven” (Cornelissen-Vervliet (1899-1906)
Van Dale 2018: mutten
niet algemeen
1. kalf
2. domme jongen
Welke mutten heeft dat nu weer uitgevonden?
Inne minne mutten
10 pond grutten
10 pond kaas
inne minne mutten is de baas
dom, onhandig iemand
ook in Hageland, Vlaams Brabant
Antwerpen: scheldwoord voor onnozelaar, scharminkel
Kempen: scheldwoord voor achterlijke aap, onnozelaar
Leuven: matteko
Halle: mettekou
Vlaamse Ardennen: martiko
Mechelen: onnozele, onnozelaar, onhandig iemand
Niel: mettekoo: rug
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): modern lemma: marteko, ook wel martiko
In Zuid-Nederland een naam voor den aap, en zooals De Bo (1873) opmerkt, bepaaldelijk voor het jong van den aap. Mocht men dus denken aan een diminutief, dan moet men wel vragen of Marteko een verkleining zou kunnen zijn van Martijn (bij Kiliaan (1588) ook Marte), vanouds een naam van den aap (…) maar een vorm martico is in het Fransch niet aangewezen."
Marticot bestaat niet in het Frans, maar wel in het Waals waar het makaak (Macaca) betekent (Waalse wikipedia).
Als ge drie keer zout op de patatten doet, zijt ge toch wel nen echten metteko!
spoel voor garen, garenklos, spoelklos, klos
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): Bobijn:
- garenklosje, al of niet met garen omwonden. Thans alleen in Zuid-Nederland.
< Het woord is vroeg ontleend aan Frans bobine ‘spoel’ (1544); het heeft de diftongering van – ? – naar – ij – meegemaakt.
Van Dale online: Belgisch-Nederlands
vnw: een bobijntje garen: een klosje garen
Bobijnen van naaigaren
Zet het bobijntje bovenop het naaimachien voor ge begint.
1. losbol, lichtjes op zijn kop gevallen niet ernstig te nemen persoon
2. kwibus, kwiet, kwiebel, kwieten
soms ook bistenkwiebel
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): kwistenbijbel
Uit Westvlaams kwiste `ruzie’ en bijbel (?): (West-Vlaanderen) Ruziezoeker.
Van de Vyvere bekeek hem eens, als wou hij zeggen: ”Hela, kwistenbiebel, braaf zijn, hein! Of anders …” En De Jaegere was braaf, en bij de naamafroeping stemde hij, de eerste van de heele kamer: Jaaa! De West-Vlaming 6 Dec. 1930
1. Zie die kwistenbiebel daar nu eens bezig! Hij is bezig de straat proper te maken met handborstel en vuilblik.
2. Hela kwistenbiebel, ge houdt het schilderij op zijne kop!
horizontale plank in een kast of tegen een muur, bedoeld om voorwerpen op te bewaren
Gevulde schabben
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): schab. Andere vorm naast schap. Plank in een kast of langs een wand, tot bergplaats bestemd. In Zuid-Nederland.
Voorbeelden
In de wasserij lagen er honderden pakken gestreken was, in grauw papier (papier, grauw ~) ingepakt, op hoge rijen schabben opgetast, tot ze met de stootkar thuis bij de klanten werden afgeleverd. Dien tijd is lang voorbij.
Voor mij nen trappist van ’t schab. Dat is altijd veel lekkerder dan ene uit de ijskast.
Artikel 2dehands.be: staand rek + bijhorend schab om aan de muur te bevestigen. (Turnhout)
Op het hoogste schab bevonden zich flesschen anijs en jenever, (V. Loveling, Hoofd v. ’t huis 80, Gent).
> zie ook schap, vensterschab en andere betekenis van schab
horizontale plank in een kast of tegen een muur, bedoeld om voorwerpen op te bewaren
Gevulde schabben
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): schab. Andere vorm naast schap. Plank in een kast of langs een wand, tot bergplaats bestemd. In Zuid-Nederland.
Voorbeelden
In de wasserij lagen er honderden pakken gestreken was, in grauw papier (papier, grauw ~) ingepakt, op hoge rijen schabben opgetast, tot ze met de stootkar thuis bij de klanten werden afgeleverd. Dien tijd is lang voorbij.
Voor mij nen trappist van ’t schab. Dat is altijd veel lekkerder dan ene uit de ijskast.
Artikel 2dehands.be: staand rek + bijhorend schab om aan de muur te bevestigen. (Turnhout)
Op het hoogste schab bevonden zich flesschen anijs en jenever, (V. Loveling, Hoofd v. ’t huis 80, Gent).
> zie ook schap, vensterschab en andere betekenis van schabschreien, huilen
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): schreemen: schreien, wenen
Het arme kind schreemde van de koude. Men snikte en schreemde rond het lijk. Ik kan dat niet hooren zonder schreemen. Hij schreemde van spijt en berouw, De Bo (1873)
zie ook schremienge
Voorbeelden
Ik heb me bijna doodgeschreemd toen mijn kat overreden was. Nog een geluk dat ze van de eerste keer dood was.
schreien, huilen
Woordenboek der Nederlandsche Taal wnt: schreemen: schreien, wenen
Het arme kind schreemde van de koude. Men snikte en schreemde rond het lijk. Ik kan dat niet hooren zonder schreemen. Hij schreemde van spijt en berouw, De Bo (1873)
zie ook schremienge
Voorbeelden
Ik heb me bijna doodgeschreemd toen mijn kat overreden was. Nog een geluk dat ze van de eerste keer dood was.
iemand die een prominente rol speelt op een bepaald gebied
vnw: tenoren: favorieten in de sport, kanshebbers voor een overwinning, toppers
anw: (vooral) in België: iemand die in een bepaald milieu een toonaangevende rol speelt
Tenoren zakken af naar Zelzate: Hoog bezoek afgelopen zaterdag in Zelzate. Federaal minister Pieter De Crem, Vlaams minister van Cultuur Joke Schauvliege en Vlaams minister Hilde Crevits zakten af naar de nieuwjaarsreceptie van CD&V Meetjesland in restaurant ‘Den Hof’. (hln.be)
De drie tenoren van de Vlaamse keukenverkoop: “Onze sector staat op ontploffen”. (hln.be)
Drie tenoren van de Vlaamse fictie, drie beste vrienden: ‘Ik had het er soms lastig mee dat mijn carrière wat trager op gang kwam’. (demorgen.be)
De slotwoorden van tenoren Van Aert en Van der Poel: “Het rondje is niet meer te vergelijken met gisteren”. (sporza.be)
We zullen het talent van de dansers van dit grote Portugese referentie-instituut ontdekken in drie stukken van een tenor van de choreografie, Hans van Manen. (theatredeliege.be)
uitspraak- en schrijfvariant van het SN-NL: tennisracket (tennisrekket)
vnw: tennisracket
2dehands.be : Oude tennisrakket – Te koop €13 in Aalst
Bjorn Borg in zijn tijd speelde nog met een houten tennisraket.
Op internet wordt er een groot scala aan top merkproducten tennisraketten aangeboden.
Zo klinkt Metallica gespeeld op een tennisraket:
Henk Rijckaert is naast komiek ook fulltime doe-het-zelver. Voor zijn show bouwde hij een ordinaire tennisraket om tot elektrische gitaar. (stubru.be)
padelveld, padelbaan
zie plein
Op de Katteberg in Bilzen is gestart met de bouw van een nieuwe sporthal met indoor padelpleinen. (vrt.be)
‘Pure fun.’ Voormalig toptennisster Sabine Appelmans glundert wanneer ze van het padelplein wandelt. (standaard.be)
Op de Vrije Tijdscampus in de Paardedreef werden twee nieuwe padelpleinen gerealiseerd. Padel is een sport die het midden houdt tussen … (kw.knack.be)
Een padelplein kost voor niet-leden 24 euro/uur in de daluren (weekdagen tot 17 uur) en 30 euro/uur in de piekuren (weekdagen vanaf 17 uur (tenniscentrumalken.be)
sportveld, meestal (maar niet altijd) buiten
basketbalplein, basketplein, padelplein, tennisplein, voetbalplein, volleybalplein …
zie ook zo fris als een konijn op de plein
Hij gooide den bal van de ene kant van het basketplein naar den overkant, los in de ring. Ge moet het maar kunnen.
volleybalveld
ook: volleyplein
zie ook plein
Het complex biedt de studenten twee verwarmde zwembaden, een fitnesszaal en een basket- en volleybalplein. (demorgen.be)
De 36-jarige Torhoutenaar staat niet meer zelf op het volleybalplein, maar een leven zonder zijn geliefkoosde sport is nog niet voor morgen. (hbvl.be)
Buiten worden er twee tennisvelden aangelegd in kunststof, een beach-volleyplein en een omnisportveld. (nieuwsblad.be)
sportveld, meestal (maar niet altijd) buiten
basketbalplein, basketplein, tennisplein, voetbalplein, volleybalplein …
zie ook zo fris als een konijn op de plein
Hij gooide den bal van de ene kant van het basketplein naar den overkant, los in de ring. Ge moet het maar kunnen.
basketbalveld
ook: basketbalplein
Van brokkelbrug naar overdekt basketplein: sportveld onder E17-viaduct in Gentbrugge geopend. (vrt.be)
Gemeente investeert in vernieuwd basketbalpleintje … (hln.be)
ew York en Parijs toonden de weg, nu volgt Aalst als eerste stad in België: een publiek basketplein wordt het canvas voor street art. (standaard.be)
In Detroit, in de noordelijke staat Michigan, werd één persoon gedood en raakten negen anderen gewond bij een schietpartij tijdens een feest op een basketplein (demorgen.be)
sportveld, meestal (maar niet altijd) buiten
tennisplein, voetbalplein, basketplein, basketbalplein …
zie ook zo fris als een konijn op de plein
Hij gooide den bal van de ene kant van het basketplein naar den overkant, los in de ring. Ge moet het maar kunnen.
basketbalveld
ook basketplein
zie plein
Maandag keerde ze voor het eerst terug naar het basketbalplein na een revalidatie van 4 jaar. (demorgen.be)
Italiaanse kunstenaar tovert grauw basketbalpleintje in Winterslag om tot kunstwerk met hulp van jongeren (vrt.be)
Buurtbewoner dient bezwaar in tegen basketbalplein (standaard.be)
In de wijk Konterdam werd een verouderd basketbalplein omgevormd tot een nieuw 3×3 basketbalplein. (hln.be)basketbalveld
ook: basketbalplein
zie plein
Van brokkelbrug naar overdekt basketplein: sportveld onder E17-viaduct in Gentbrugge geopend. (vrt.be)
Gemeente investeert in vernieuwd basketbalpleintje … (hln.be)
ew York en Parijs toonden de weg, nu volgt Aalst als eerste stad in België: een publiek basketplein wordt het canvas voor street art. (standaard.be)
In Detroit, in de noordelijke staat Michigan, werd één persoon gedood en raakten negen anderen gewond bij een schietpartij tijdens een feest op een basketplein (demorgen.be)
sportveld, meestal (maar niet altijd) buiten
tennisplein, voetbalplein, basketplein, …
zie ook zo fris als een konijn op de plein
Hij gooide den bal van de ene kant van het basketplein naar den overkant, los in de ring. Ge moet het maar kunnen.
tennisbaan, tennisveld
We kunnen niet spelen, want het tennisplein ligt vol bladeren.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
