Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
een kom
Mag ik een koem voor mijn soep?
Sebiet een koem koffe bij den boterham.
in bed stoppen, in bed zijn, te slapen leggen
vnw: iemand in bed steken: iemand in bed stoppen
zie ook: steken
Lisa Vaelen was er helemaal niet, zij stak in bed met klierkoorts. Maar bovenal: Nina Derwael (23), olympisch kampioene en de koningin van … (nieuwsblad.be)
“Wie wil mij in bed steken?” Die opmerkelijke oproep heeft de 36-jarige Jeroen Sleeckx gedeeld op zijn Facebook. (hln.be)
Jouw huis veilig voor de kleinkinderen. Hoe doe je dat ook alweer, een kleintje veilig in bed steken? (kindengezin.be)
in bed stoppen, in bed zijn, te slapen leggen
vnw: iemand in bed steken: iemand in bed stoppen
Lisa Vaelen was er helemaal niet, zij stak in bed met klierkoorts. Maar bovenal: Nina Derwael (23), olympisch kampioene en de koningin van … (nieuwsblad.be)
“Wie wil mij in bed steken?” Die opmerkelijke oproep heeft de 36-jarige Jeroen Sleeckx gedeeld op zijn Facebook. (hln.be)
Jouw huis veilig voor de kleinkinderen. Hoe doe je dat ook alweer, een kleintje veilig in bed steken? (kindengezin.be)
stoppen, leggen, zetten, plaatsen, zitten
vnw: zitten, zijn: waar steekt hij nu weer?, waar steekt mijn portemonnee?
-iemand in bed steken: iemand in bed stoppen
DS2015 standaardtaal
Typisch Vlaams – Permentier & Schutz: “Zo hebben ze ook geleerd dat de Vlaming allerlei dingen ergens in steekt, terwijl de Nederlander ze erin stopt of legt.”
zie andere definities van steken
vgl. ook wegsteken
Een euro in de spaarpot steken.
Steekt die kousen eens in de schuif.
stekelbes, kruisbes
zie kruisbes voor overzicht
In den hof staat ne struik vol met knoeselen.
De knoesele zen in ‘t sezoen, da’s altâ goed ete.
(De stekelbessen zijn in seizoen, da’s altijd smullen!)
Niks zo lekker als knoeselconfituur.
De knoesels waren zoet dees jaar.
Deze overheerlijke taart maak je met verse kruisbessen of stekelbessen, in de volksmond ook wel ‘knoeselen’ genoemd. (dagelijksekost.vrt.be)
> andere betekenis van knoesel
stekelbes, kruisbes
zie kruisbes voor overzicht
In den hof staat ne struik vol met knoeselen.
De knoesele zen in ‘t sezoen, da’s altâ goed ete.
(De stekelbessen zijn in seizoen, da’s altijd smullen!)
Niks zo lekker als knoeselconfituur.
De knoesels waren zoet dees jaar.
> andere betekenis van knoesel
zie kruisbes voor overzicht
vnw: kruisbes
Mijn grootmoeder maakt lekkere confituur van stekelbezen en rabarber.
Gelei van aalbessen en stekelbessen – Recept (.libelle-lekker.be)
Deze overheerlijke taart maak je met verse kruisbessen of stekelbessen, in de volksmond ook wel ‘knoeselen’ genoemd. (dagelijksekost.vrt.be)
Clafoutis met stekelbessen. Het favoriete zomerrecept met fruit van Bruno Vanspauwen, wijnschrijver en culinair recensent voor De Standaard (standaard.be)
flauwvallen, bewusteloos, in zwijm vallen, van zijne center vallen
vnw: van zijn stek(ken) vallen: flauwvallen, van zijn stokje vallen
wnt: van zijn stek vallen.
In de oorspronkelijke, reeds in het Middelnederlands bekende en nog thans in Zuid-Nederland gewone betekenis: Stok of stokje. In zeer verschillende opvattingen.
Van zijne(n) stek zijn, van zijne(n) stek geraken, niet in zijnen gewonen toestand zijn, onpasselijk worden, Cornelissen-Vervliet.
zie ook klot, van zijne ~ vallen,
vallen, van zijnzelve ~,
sus, van zijne ~ draaien,
sus, van zijne ~ vallen
’s Morgens moet ge goed eten, anders kunt ge van uwe stek vallen.
op zijn standpunt blijven;
de uitdrukking is verouderd in Nederland. Daar is stek ‘stuk’ geworden.
vnw: voet bij stek houden: voet bij stuk houden
WNT: In de uitdrukking voet bij stuk houden ‘op zijn standpunt blijven staan, stand houden, volhouden’ is stuk een volksetymologische verbastering van stek, waarschijnlijk onder invloed van op zijn stuk staan.
‘Houdt jy maer voet by steck’ (1651). Met stek zal hier de grenspaal of omheining zijn bedoeld, tot waar men een ander laat komen.
Hier heb ik voet bij stek gehouden, en gelukkig maar. Maar ik leerde van haar om onbezorgd en lichtvoetig te wandelen, om vrolijk druiven en… (delier.be 11 jun. 2017)
De LBC en de werknemers moeten nu voet bij stek houden tot die man weer aangenomen wordt of een zware ontslagvergoeding vragen aan …. (dewereldmorgen.be 19 aug. 2015)
Voet bij stuk houden
“Vroeger was dit voet bij stek houden. Een stek is een soort grenspaal bij wedstrijden, die vooral in de zeventiende eeuw bij gevechtssporten werd gebruikt. Iemand die voet bij stek hield, wilde dus niet wijken van de grenspaal. Hij wilde geen centimeter toegeven.” (kaptein-orthopedie.nl)
puist, steenpuist
vnw: steenpuist
Steenzweren kunnen nogal venijnig uit de hoek komen: kleine puistjes met een rood puntje.
doorgaande weg
NL: straatweg
Meest Belgische aller wegen. Rechte verharde verbindingswegen oorspronkelijk stammend uit de 18e eeuw. Al dan niet afgezoomd met lintbebouwing. Sommige zijn omgebouwd tot secundaire weg, andere tot hoofdweg. Ze gaan vaak door de bebouwde kom.
vnw: verharde geplaveide straatweg, grote verkeersweg
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Steenweg: nog thans in Vlaamsch België het gewone woord voor: straatweg.
Op eenen schoonen zomerdag van het jaar 1846 rolde de oude postwagen van Antwerpen op Turnhout volgens gewoonte over den steenweg, Conscience (ed. 1867)
Van Dale 2018 online: BE, grote doorgangsweg (vaak in straatnamen)
DS2015 standaardtaal
Zie ook: steenweg, de grote ~ en warme landen, de ~
De Steenweg op Luik is de vrijwel kaarsrechte en verharde verbindingsweg tussen de steden `s-Hertogenbosch en Luik die is aangelegd in de 18e eeuw. (wikipedia)
Scanderende Chirojeugd op tocht: ‘Macadam… macadam… macadamdamdamdam… steenweg…steenweg…’
Ook op een mooie zomerdag, in september weliswaar, maar op een met airco gekoelde redactie in een kleurloos gebouw ergens langs een typische Vlaamse steenweg. (demorgen.be)
Vandaag werd tijdens het congres ‘Baanbrekend winkelen’ een actieprogramma voorgesteld om de overrompeling van winkels langs steenwegen te stoppen. (vrt.be)
gemetselde waterput
vnw: gemetselde (water)put, welput
znwb: Met metselwerk beklede waterput, welput.
gwnt: (Zuidn.) met metselwerk beklede waterput
Een steenput of bronput kan in principe nooit overlopen, het peil kan maximaal het peil van het grondwater zijn. (bouwinfo.be)
Hallo, heeft er iemand een idee hoe je een steenput kunt lokaliseren die onder een terras ligt? (ecobouwers.be)
Als je een steenput of boorput hebt, maar je bent niet aangesloten op de drinkwaterleiding, kan je bij de Watergroep een aanvraag tot aansluiting indienen (zwevegem.be)
Op een gemeenteraadszitting in mei 1894 beslisten de gemeenteraadsleden dat er voor het gemeentehuis een “steenput” zou worden geplaatst. (nieuwsblad.be)
Volgend jaar plant Dieter de opstart van een microbrouwerij. “Er is hier een steenput met drinkbaar water. Daarmee willen we ons gerstenat brouwen.” (hln.be)
steenbewerker
vnw: steenhouwer
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Steen, steenkapper: in Z.-Nederl. voor: steenhouwer
Van Dale 2018 online: BE steenhouwer
zie ook steenkapperij
De Chinese steenkapper heeft de Maagd Maria met spleetogen uitgebeeld.
Tijdens de bouw van de Onze Lieve Vrouwkathedraal van Antwerpen, gaf bouwmeester Pieter Appelmans onderricht aan de steenkappers.
vnw: (fig.) domoor, dom en koppig persoon
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Prov. Antw.: ne /stienezel/ ook /steinezel/
zie: steenezel, zo koppig zijn gelijk ne ~
Het is ne loempe steenezel
Chris en Wendy van ‘t Gerecht in Turnhout zitten nog in de race voor het tv-programma ’Mijn Restaurant’ en die race wordt vermoeiend. Bij een interviewafspraak stuurt Chris zijn kat, want hij is voetballen en Wendy noemt hem een “koppige steenezel”. HBVL 260509)
1) uitermate moe, moedeloos, kapot, pompaf
2) morsdood: Van Dale 2018 BE; informeel
vnw: morsdood
uitdrukkingen:
- Zich steendood vervelen: “Help, ik verveel me steendood op mijn werk” (demorgen.be 25 mei 2016)
- Dat is voor steendood te vallen: “Morgen gaan we naar de falls. Het is hier wel 39°C, en hoge vochtigheid. Om steendood te vallen.” (wijwarenweg.blogspot.com 14 feb. 2008)
1. Heel de dag in het stad liggen rondzeulen, steendood ben ik!
2. “Hij viel steendood” Cornelissen-Vervliet (1899)
“Hij is van den toren steendood gevallen” De Bo (1873).
“Vooraleer hij den gewijden grond had verlaten, viel hij steendood op het gras” Conscience (1869).
kaart met informatie die in een kaartenbak tussen andere steekkaarten gestoken wordt (systeem van systeemkaarten)
vnw: fiche
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands: kaart van een kaartsysteem, fiche, systeemkaart
zie ook steekkaartenbak
zie andere definitie van steekkaart
Hier vindt u steekkaarten waarin onderwijskundige onderwerpen kort en bevattelijk worden uitgediept. (kuleuven.be)
Met deze Individuele Medische Steekkaart geven ouders alle noodzakelijke inlichtingen over hun kind aan de Chiroleiding. (chiro.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
