Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
Een manier om een maatregel te omzeilen op een, min of meer, legale wijze. Hierbij wordt dikwijls gebruik gemaakt van een onvolledigheid of nalatigheid in de tekst van de maatregel of de wet zelf.
meestal: achterpoortje
Van Dale 2018: BE
DS2015 standaardtaal
zie: achterpoortjes, de ~ van de wet
De senatrice adopteerde in enkele maanden een kindje via een achterpoortje, zonder de lange procedure te moeten volgen.
standaard.be: Europa wil fiscale achterpoortjes sluiten voor multinationals
zo gek als een deur
Van Dale 2016 online: BE, spreektaal
< deur verwees oorspronkelijk niet naar een huisdeur, maar naar ‘dore’, een Middelnederlands woord dat dwaas, dom betekende.
In het woordenboek van Cornelissen-Vervliet (1899):
DEUR, znw., m. – Zot, gek, nar, Fr. fou, Middelnederlands dore, Hoogduits thor. Wordt maar gebruikt in de vergelijking zoo zot als ’en deur, (Ook in Limburg) ? Het volk, dat woord niet meer verstaande, zegt: « zoo zot als ’en deur, » in plaats van « ’nen deur », alsof er spraak ware van eene deur, (Frans porte). Kiliaan Door, stultus.
Provincie Antwerpen: zo zot als een achterdeur
zie ook dore, halve ~
Onze nonkel Karel is zo zot als een deur.
halve gare, achterlijke
Middelnederlands woordenboek: dore = dwaas
Woordenboek der Nederlandsche Taal: door
Middelnederlands door, hoogduits Tor. Met klankwisseling van denzelfden stam als dwaas en duizelen; de r is uit s ontstaan.
- Dwaas, zot. In Noord-Nederland geheel verouderd.
In het woordenboek van Cornelissen-Vervliet (1899): DEUR: Zot, gek, nar; Frans: fou, Middelnederlands: dore
zie ook deur, zo zot als een ~
Och, ’t menneke kan er niet aan doen, ’t is maar nen halven dore.
bedriegen, benadelen, oplichten
Van Dale online: iemand in de zak zetten: Belgisch-Nederlands informeel
zie ook zak, in ’t ~ gezet worden, zak, in ’t ~ laten lopen
Ik heb mij ne nieuwe mixer gekocht, maar daar hebben ze me ferm mee in ’t zak gezet! Binnen het jaar was hij al kapot.
Ze hebben hun eigen serieus in ’t zak laten zetten door de zo gezegde all-in formule te pakken.
“Ofwel wist de minister het niet en is hij eigenlijk in de zak gezet door de legertop, en dat is redelijk ernstig”, analyseert Ivan De Vadder nu in “De ochtend” op Radio 1. (vrt.be)
bedrogen of gefopt worden, opgelicht worden,
maar ook wanneer iets anders uitdraait dan men verwacht of gehoopt had
zie ook zak, in ’t ~ zetten, zak, in ’t ~ laten lopen
Hij ging eens naar Spanje voor de zon, maar is dik in ’t zak gezet: Heel den tijd regen en bewolkt.
blue-army.com: Clubsupporters worden in ’t zak gezet.
door een eigen naïviteit, stommiteit laten bedriegen, laten overdonderen door schoonpraterij
zie ook zak, in ’t ~ zetten, zak, in ’t ~ gezet worden
Ze hebben mij in ‘t zak laten lopen met hunne schonen (schoon) uitleg over ’minder gsm-kosten betalen’ en nu heb ik een abonnement van 2 jaar aan mijn gat, wat duurder uitkomt.
door een eigen naïviteit, stommiteit laten bedriegen, laten overdonderen door schoonpraterij
zie ook zak, in ’t ~ zetten, zak, in ’t ~ gezet worden
Ze hebben mij in ‘t zak laten lopen met hunne schonen (schoon) uitleg over ’minder gsm-kosten betalen’ en nu heb ik een abonnement van 2 jaar aan mijn gat, wat duurder uitkomt.
(verouderd) 1000 Bfr., duizend frank, duuzend frang
In het Antwerpse werd 1000 frank “ne zak” of “e zakske” genoemd.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: gewest. in Vl.-België
zie andere definities van zak
Dat gaat je 5000 frank kosten. Da god’oe vijf “zakke” koste.
Geef me duizend frank en we praten er niet meer over. Gef’t ma “e zakske” en t’is kleer.
Met de euro is tegelijk met de 1000 frank ook de zak verdwenen.
buik, maag
Woordenboek der Nederlandsche Taal: zak: gewest. in Vl.-België.
Maag van het menschelijk of dierlijk lichaam; ook: onderlijf waarin zich de maag en andere ingewanden bevinden, buik. Na het begin van de 18de e. bijna uitsl. nog in gewestelijk taalgebruik aangetroffen.
Pijn in ’t zak: buikpijn, koliek; bij paarden en koeien (Vlaams-België)
Da peäd hee pijn (in) ‘t zak, (Tuerlinckx 1886).
’Et pèèrd hee’ pijn int zak, (Cornelissen-Vervliet 1903).
ook in de Antwerpse Kempen
zie ook zak, zijnen ~ vullen
zie andere definities van zak
- Waar zijn de katten?
- Ge kent ze toch: zak vol en schuppes! Die zien we voor vanavond niet terug.
zijn maag, buik vullen, goed eten en drinken
Woordenboek der Nederlandsche Taal: zak: gewest. in Vl.-België: Maag van het menschelijk of dierlijk lichaam; ook buik. Zijn zak vullen: Emiel ka(n) zijne zak vullen, astie (als hij) veur niet (niets) mag eten of drenken, Teirlinck 1922.
regio Haspengouw, Hageland, Antwerpse Kempen
Zaterdag mogen we naar een trouwfeest gaan. Dan kunnen we onze zak nog eens goed vullen.
frieten van de frituur eten
Van Dale:
toegevoegd in 2015
BE; informeel een frietje steken
een portie frieten van de frietkraam eten
Na de voorstelling gaan we nog een pint pakken en een frietje steken.
“De Belgische frietkotcultuur is voortaan in het hele land erkend als immaterieel erfgoed. De zes bevoegde ministers hebben dat gevierd in het Atomium met een frietreceptie. Ook prins Laurent stak een frietje mee en werd opgenomen in de orde van de Gulden Puntzak.” (deredactie.be 20/07/2017)
frieten van de frituur eten
Van Dale:
toegevoegd in 2015
BE; informeel een frietje steken
een portie frieten van de frietkraam eten
Na de voorstelling gaan we nog een pint pakken en een frietje steken.
“De Belgische frietkotcultuur is voortaan in het hele land erkend als immaterieel erfgoed. De zes bevoegde ministers hebben dat gevierd in het Atomium met een frietreceptie. Ook prins Laurent stak een frietje mee en werd opgenomen in de orde van de Gulden Puntzak.” (deredactie.be 20/07/2017)
glas bier
Etymologiebank: In het Belgisch-Nederlands is pint(je) nog steeds het gewone woord voor een glas bier (meestal pils). (M. Philippa)
SN: Van Dale 2013 online: glas pils
in Vlaanderen toch meer specifiek toegepast:
1. een glas pils (meestal 1/4 l = 25cl of 1/3 l = 33 cl, resp. een klein of een grote pint)
2. het bierglas
3. het drinkglas
4. een al dan niet alcoholische drank (eventueel op café):
- Een pint zou me nu wel smaken.
- Gaan we in den Engel een pint drinken? (die pint kan dan gelijk wel bier of andere drank zijn)
- Hij heeft precies wat teveel pinten gedronken. (zat zijn)
zie ook pintje, pinten pakken
1. Een goeie cafébaas weet hoe hij zijn pinten moet tappen.
2. Een goeie cafébaas weet hoe hij zijn pinten moet spoelen.
2. Er is een actie bij Jupiler: Bij een bak krijgt ge gratis een pint.
3. Die saus lengt ge vervolgens aan met een pint water.
3. Vakantie – Stacaravan te koop: stacaravan merk nordstar caravan 9m op3.10 m voortent 9 m op2.70m , keukengerei, potten, pannen, borden, tassen, pinten, … (www.internetgazet.be)
4. Zijt ge gisteren weer pinten gaan drinken?
boek van een erkende havenarbeider waarin een aanwezigheidsstempel wordt aangebracht in het kot, indien de arbeider werkloos is die dag
Nen boek geeft recht op een extra vergoeding bovenop den dop.
boek van een erkende havenarbeider waarin een aanwezigheidsstempel wordt aangebracht in het kot, indien de arbeider werkloos is die dag
Nen boek geeft recht op een extra vergoeding bovenop den dop.
Boek, in het Nederlands onzijdig
vergelijk: boek, op den ~, op den boek vliegen
Edde gij diejen boek al geleze?
- eten, mee-eten
- een gerecht met patatten eten
- samen iets gaan eten
zie ook steken, een frietje ~
Steekt nen patat mee, kom, ik haal u een talloor.
… lijk in oorlogstijd – en de gegoeden gingen in «De Leeren Eemer» een patat steken., (Felix Timmermans)
identiek hetzelfde, identiek dezelfde precies hetzelfde
ook krak hetzelfste, zie dezelfste
schrijf- en uitspraakvariant van SN-NL ‘krek hetzelfde’
‘Ik zeg krak hetzelfde als Churchill, hé’ (standaard.be)
Op school halen we de ziel uit de job van de leerkracht als iedereen krak hetzelfde moet doen onder het mom van de verticale samenhang. (Een school op mensenmaat – Marc Mathyssen)
Als je de programma’s bekijkt van die richting en dierenartsassistente, dan merk je meteen dat het bijna krak hetzelfde is. (9lives.be )
En met exact bedoel ik exact, precies krak hetzelfde. (zosimpelist.wordpress.com)
identiek hetzelfde, identiek dezelfde precies hetzelfde
ook krak hetzelfste, zie dezelfste
schrijf- en uitspraakvariant van SN-NL ‘krek hetzelfde’
‘Ik zeg krak hetzelfde als Churchill, hé’ (standaard.be)
Op school halen we de ziel uit de job van de leerkracht als iedereen krak hetzelfde moet doen onder het mom van de verticale samenhang. (Een school op mensenmaat – Marc Mathyssen)
Als je de programma’s bekijkt van die richting en dierenartsassistente, dan merk je meteen dat het bijna krak hetzelfde is. (9lives.be )
En met exact bedoel ik exact, precies krak hetzelfde. (zosimpelist.wordpress.com)
juist, exact (met nadruk)
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Krek: in Zuid-Nederland ook krak
zie ook krak hetzelfde, krek
andere betekenis van krak
Hij dacht toen krak hetzelfde als ik.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
