Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
Inwoners van Anzegem, Hapert, Kemmel, Lembeke en Maaseik worden Gapers genoemd (wikipedia)
zie ook Belgische bijnamen van inwoners
“Om duidelijk te maken tegen welk ongemak de bedevaarder iets kon kopen, bevestigde de uitbater een bord boven zijn deur. (…) De uitgangsborden kregen de naam gapers omdat ze door iedereen werden aangestaard om de betekenis van de afbeelding te achterhalen.” (Het ontstaan van de Anzegemse Gapers HN 090509)
“Wel, de Gaper is de spotnaam die de Ieperse stedelingen vroeger gaven aan de inwoners van Kemmel. Een Kemmelnaar, die voor het eerst met zijn waren naar de Ieperse markt trok, zou vol verbazing en met open mond de indrukwekkende lakenhalle aangestaard hebben.
(http://www.bakkerijpauwelyn.be)
Maaseik telt immers nogal wat fraaie herenhuizen uit de 17de en 18de eeuw, zoals in Den Gulden Boom’, ‘De Leliën’, ‘De Gapers’, ‘De Drie Mariën’ of ’In den …( G.Gielen 2008)
alfabetische lijst van bijnamen voor inwoners van Belgische gemeenten, steden, dorpen
locofaulisme: een schimp- of scheldnaam voor de inwoners van een bepaalde plaats of streek.
zie ook Belgische sportploegen, Belgische bijnamen van plaatsen, Belgische bijnamen
Ajuin, Ajuinenvreter (Aalstenaar)
Carolo, Karolinger (inwoner van Charleroi: carolorégien of Carolos)
Dikke nek, Likkebaard, Vinstermik, Ossenkop (Hasselaar)
Gapers, Anzegem, Hapert, Kemmel, Lembeke en Maaseik
Kiekefretter (Brusselaar)
Klokkenverver, Peesteker (Herentalsenaar)
Konijnenfretter (Dilbekenaar)
Kopvleesfretter (inwoner van Dendermonde)
Maneblusser (Mechelaar)
Messenvechter (Tremelonaar)
Pieterman, Koeienschieter (Leuvenaar)
Pjeirefretter (Vilvoordenaar)
Schapenkop (Lierenaar)
Sinjoor (Antwerpenaar)
Slijkschepper, Slijktrapper (inwoner van Berchem)
Stroppendrager, Strop (Gentenaar)
Wortelkrabber, Kaffeegieter, Stekskesman, Voddenmarchand (Ninovieter)
Witvoet (Aalstenaar)
Zot (Bruggeling)
tijdens carnaval mensen uitschelden, beledigen en belachelijk maken, typisch voor carnaval in Aalst,
in dagelijks taalgebruik dezelfde betekenis
in Oost- en West-Vlaanderen
AN verwijten volgens Van Dale: “als schuld of tekortkoming voorhouden, ten laste leggen”
De echte Aalsterse carnavalisten beoefenen als geen ander dé carnavalssport bij uitstek: het elkaar verwijten zonder herkend te worden. Ook dat maakt deel uit van het immaterieel erfgoed van het carnavalvieren. (http://www.madeinaalst.be)
“Verwijten past in carnavaleske sfeer” (titel)
Op een affiche van carnaval werden in 2013 Karim Van Overmeire, Bart De Wever en Christoph D’Haese afgebeeld als SS’ers. (Onderschrift bij foto)
Verwijten en beledigen van politici, het hoort een beetje bij de Aalsterse cultuur en al zeker in de carnavalsperiode hebben politici in Aalst best een dik vel. (HNB 06/01/15)
“Die persoon is me echter beginnen verwijten en dreigde ermee onze zaak af te kraken op sociale media.” (HLN 27/11/18)
tijdens carnaval mensen uitschelden, beledigen en belachelijk maken, typisch voor carnaval in Aalst,
in dagelijks taalgebruik dezelfde betekenis
in Oost- en West-Vlaanderen
AN verwijten volgens Van Dale: “als schuld of tekortkoming voorhouden, ten laste leggen”
De echte Aalsterse carnavalisten beoefenen als geen ander dé carnavalssport bij uitstek: het elkaar verwijten zonder herkend te worden. Ook dat maakt deel uit van het immaterieel erfgoed van het carnavalvieren. (http://www.madeinaalst.be)
“Verwijten past in carnavaleske sfeer” (TITEL)
Op een affiche van carnaval werden in 2013 Karim Van Overmeire, Bart De Wever en Christoph D’Haese afgebeeld als SS’ers. (Onderschrift bij foto)
Verwijten en beledigen van politici, het hoort een beetje bij de Aalsterse cultuur en al zeker in de carnavalsperiode hebben politici in Aalst best een dik vel. (HNB 060115)
“Die persoon is me echter beginnen verwijten en dreigde ermee onze zaak af te kraken op sociale media.” (HLN 271118)
(verouderd) stilstaan om passagiers te laten in- of uitstappen of om goederen te laden of te lossen
soms wederkerig gebruikt met de betekenis “parkeren”
taaladvies.net: Belg., geen standaardtaal
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
AN bet. “een bep. vaste standplaats geven”
< Frans stationner (ergens een bepaalde tijd blijven staan)
Als je verhuist of werken laat uitvoeren aan je woning, kan je borden ‘verboden te stationeren’ plaatsen. (standaard.be)
De borden omvatten drie opschriften : links het verbodsteken « verboden te stationeren », in het midden de vermelding « voorbehouden », rechts een zelfklever met het logo van de federale politie en met het opschrift « police ». (senate.be)
Ik heb mijne velo daar maar tegen den boom gestationeerd. Ik hoop dat ze hem niet pikken.
Ik zal mijn eigen hier tussen die twee camions in stationeren se, daar is nog juist plaats voor mijn deux chevauke.
“Stationeren waar het niet mag, kan veel geld kosten. (in België, geen standaardtaal)” Taaladvies.net
gierige persoon, vrek
uitspraak: klik op het pijltje
vergelijk krebbebieten
Van Dale bij "kribbebijter"niet algemeen gierigaard, vrek
Monique heeft een mooie erfenis gekregen. Haar pa was een echte krebbebieter.
slordig geklede vrouw
zie ook voddejef
Doe iets deftigs aan, ge zijt just een voddezjo
> andere betekenis van voddezjo in Antwerpen
het laten rijpen van drank in een houten vat
Van Dale 2018 BE
< Duits Lager “opslagplaats” vgl. Engels lager (bier gebrouwd om te bewaren)
Hoe langer de vatlagering duurt, hoe beter de whisky.
voldoende tweetalig zijn om een officiële functie te kunnen uitvoeren
standaardtaal in België
zie ook functionele tweetaligheid, perfect tweetalig, perfect bilingue
In de regering is overeenstemming bereikt over het principe dat leidinggevenden in de federale administratie straks ,,functioneel tweetalig’’ moeten zijn. Ze moeten de andere landstaal begrijpen, geschreven en gesproken, en ze moeten er zich mondeling in kunnen uitdrukken. Zelf schrijven is niet nodig. (DS 14/02/01)
perfect tweetalig
wie goed Nederlands en Frans kan spreken en schrijven
vergelijk functioneel tweetalig
“Je schrikt niet van een telefoon die rinkelt en bent perfect ‘bilingue’ in het Frans en Nederlands.” (https://www.secretary-plus.be/)
“De man was natuurlijk, zoals elke gestudeerde van zijn tijd perfect bilingue.” (Doorbraak 17/09/17)
(Belgische geschiedenis) Een reeks sociaal-economische (besparings-)maatregelen door de regering Eyskens in 1960 doorgevoerd leidde tot maandenlang protest van de vakbonden.
Van Dale 2016 online: BE (met als verklaring ‘kaderwet’ = wet die slechts hoofdlijnen aangeeft)
De huidige besparingen worden wel eens vergeleken met die van de Eenheidswet van 1960. Toen vielen er 4 doden bij de acties. Benieuwd of het nu ook zo ver gaat komen in de aangekondigde hete herfst.
demorgen.be: "Maar als je het vergelijkt met het protest tegen de eenheidswet in 1961, of de grote boerenbetoging van 1971, dan blijven zelfs de meest overtuigde FGTB-militanten nog braaf. "
“De eenheidswet dankte zijn (sic) naam aan het feit dat in één enkele wet een hele resem maatregelen werden genomen op de meest uiteenlopende terreinen van het toenmalige saneringsbeleid van de regering, te vergelijken met een hedendaagse programmawet. (Wikipedia)
officiële benaming voor alle werknemers die geen arbeider zijn
Van Dale 2018 in BE
De bediendes staakten niet mee met de arbeiders.
(licht afkeurend) iets op handige maar slinkse wijze regelen of voor mekaar krijgen
AN flikken, versieren
zie ook berlikken
Diejen bluts in mijnen otto hebben ze voor minder geld kunnen maken dan da’k van de verzekering heb gekregen. Dat hebbe ze goe kunnen barlikken !
klaarspelen, flikken, in orde brengen; soms ook iets regelen buiten de regeltjes
zie ook: barlikken
P.J. Cornelissen & J.B. Vervliet (1899-1906). Idioticon van het Antwerpsch Dialect – Aanhangsel (Stad Antwerpen en Antwerpsche Kempen):
BARLIKKEN, BERLIKKEN (klem. op lik), w., o. – Herstellen, flikken, afwerken.
Ik ben nog ‘en poos op den bureau gebleven, ik had er nog iet te barlikken. Waarom blijft de metser op ’t dak zitten? Hij hee’ nog iet te berlikken aan de schouw. -
Hij heeft er lang mee afgezien, maar toen zijn gebuur kwam helpen was het gauw geberlikt.
“Ik heb dat goed geberlikt. Zij is op u verliefd geworden omdat ik haar gezegd heb dat gij haar hebben wilt!” (F. Timmermans, Boerenpsalm)
“… dat we Belgacom digitale TV moeten nemen… en wie moet het weer “berlikken” (antwerps voor in orde krijgen)… de deze hier natuurlijk… dus ik naar de Meir… (blog.seniorennet.be)
“Antwerps woord van de week
Voor zover ons bekend, kent alleen de Antwerpse wereldtaal het woord “berlikken”. Iets berlikken staat voor iets regelen, iets organiseren, iets in orde brengen.” (docplayer.nl)
- een toestand als de temperatuur beneden het nulpunt gedaald is
- ook bevriezen (> gewestelijk: bevroos, bevrozen), ontvriezen, vervriezen.
De r in de verleden tijd meervoud ‘vroren’ en het verleden deelwoord ‘gevroren’ is klankwettig ontstaan door grammatische wisseling en rotacisme, zoals in (uit)verkoren bij verkiezen. De oorspronkelijke verleden tijd ‘vroos’ — nog Vlaams — werd door analogie met verloor vervangen door vroor. In het Duits is hetzelfde gebeurd en is de – r – uiteindelijk zelfs doorgedrongen in de infinitief frieren en in de vormen van de tegenwoordige tijd. ( Etym. Woordenboek)
In de winter van 1986 waren de conservenblikjes op zolder zo hard bevrozen, tot een week na de dooi.
t’Was deze winter fel gevrozen
Zeventien graden onder nul
k’Vree met een meisken , ze heette Roze
k’Zeg het zonder flauwe kul
Kom zei ze zo , laat ons heel zachtjes
Kom zei ze , t’zal kermis zijn
k’Weet nog zo veel ondiepe grachtjes
Die al toegevrozen zijn
( https://muzikum.eu/nl/123-90-518823/vlaamse-volksliederen/aan-een-gevrozen-songtekst.html#ixzz5Y44cEzCW)
iemand te slim af zijn, onder iemands duiven schieten
zie ook tegriest: binnendoor, vanwaar de betekenis: iemand te vlug af zijn door binnendoor te rijden
Terwijl dat’em wist dat ik d’r achter zat is de Jef een half uur vroeger naar cafe gekomen en is dan zelf beginnen aanpappen met Marie.
Hij is me tegriest gereden verdoeme!
binnendoor
zie ook tegriest, iemand ~ rijden
We reden tegriest door de bos, i.p.v. door ’t dorp, want zo waren we rapper thuis.
“Tegriest is het dialectwoord voor de kortste weg nemen.” (HLN 040614)
binnendoor
We reden tegriest door de bos, i.p.v. door ’t dorp, want zo waren we rapper thuis.
“Tegriest is het dialectwoord voor de kortste weg nemen.” (HLN 040614)
iemand te slim af zijn, onder iemands duiven schieten
zie ook tegriest
Terwijl dat’em wist dat ik d’r achter zat is de Jef een half uur vroeger naar cafe gekomen en is dan zelf beginnen aanpappen met Marie.
Hij is me tegriest gereden verdoeme!
pal doorheen
Janneke is tegriest door de natte cement gelopen, nu kan ik opnieuw beginnen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
