Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #38101

    ip nittels zitten
    (uitdr.)

    ongeduldig zijn
    erg zenuwachtig zijn

    letterlijk heen en weer wippen alsof men op netels zit

    Hij zit ip nittels, zijn lief is er nog altijd niet.

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door fansy op 13 Jan 2019 22:04
    0 reactie(s)

    #38102

    meubelpapier
    (het ~, geen mv.)

    behangpapier

    Ik heb in de solden nog 3 rollen meubelpapier op de kop kunnen tikken, precies genoeg voor onder de zoldertrap.

    Regio Leiestreek
    Bewerking door fansy op 13 Jan 2019 22:04
    0 reactie(s)

    #38103

    schuifelbout
    (de ~ (m.), ~en)

    deugniet, schavuit

    (Woordenboek der Nederlandsche Taal: Nog in Zuid-Nederland)

    Mogelijk verouderd.

    Ge zijt ne schuifelbout: vertrek van hier! (uit Gezelle’s Loquela; vb. uit WNT)

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 13 Jan 2019 21:59
    1 reactie(s)

    #38104

    vlimmesje
    (het ~, ~s)

    tornmesje
    zie ook: vlimmeke

    komt van vlijm : (1201-1250) ontleend aan Latijn phlebotomus, ontleend aan Grieks phlebotomos (lancet)

    Woordenboek der Nederlandsche Taal:
    http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M080988&lemmodern=vlim

    Het vlimmesje heeft 2 uiteinden; een korte stompe en een lange scherpe. Hiertussen zit een scherpe rand die als mes fungeert. Het mes is vlijmscherp.

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door de Bon op 13 Jan 2019 21:45
    0 reactie(s)

    #38105

    aard, iets in dien ~
    (uitdrukking)

    iets in dien trend, iets dergelijks, iets dat er op trekt, zo ongeveer gelijk aan

    Van Dale 2014 online: gewestelijk

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: In Zuid-Nederland wordt aard ook met betrekking tot de uiterlijke gedaante van concrete zaken gebezigd.
    - Mijnen hoed is in den aard van den uwen, Cornelissen-Vervliet (1906).
    - Ik heb ‘en huis laten bouwen van dezelfden aard as da’ van den börgemeester.

    De poten van de tafel zijn in den aard van een chippendale maar dan zonder ornamenten.

    Awel ja, het zal zoiet in dien aard wel geweest zijn.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 13 Jan 2019 21:44
    0 reactie(s)

    #38106

    weekluis
    (de ~ (v.), ~zen)

    bedwants, wandluis, weegluis

    uitdr.: zo fier als een weekluis (op een kletskop)

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: weegluis
    WEEKLUIS — Uit weeg (wand) en luis. Middelnederlands weechluus. De vorm weekluis wordt na de 17de e. alleen nog gewestelijk in Vlaams-België (Oost-Vlaanderen, Antwerpen, De Kempen, Land van Waas) en Zeel aangetroffen.

    Der zate weekluizen in de muren.

    Komt voor in een liedje dat werd gezongen tussen pot en pint:
    “De ruiten bevroren
    de pispot in huis
    en op de gordijnen
    een grote weekluis”

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door de Bon op 13 Jan 2019 21:42
    4 reactie(s)

    #38107

    does
    (de ~, (m.), ~zen)

    1) slag of tik, meestal bij spelletjes
    2) doef, stomp

    Woordenboek der Nederlandsche Taal:
    Slag op den rug bij een spel. Gewestelijk in Zuid-Nederland (in de Kempen).
    “Willen me veur doezen spelen? Die er aan is, krijgt drij doezen”, Cornelissen-Vervliet.

    1) Tikkertje-op-den-hoge is doezeke-op-den-hoge.
    Bij een estafettespel zal deelnemer 1 een does geven aan deelnemer 2.

    2) Durft mij genen does geven want dan krijgt ge het dubbel terug he kameraad.

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door de Bon op 13 Jan 2019 21:41
    0 reactie(s)

    #38108

    does
    (de ~, (m.), ~zen)

    1) sufferd, een duf iemand die niet erg spraakzaam is
    syn. duts, dutske
    zie ook doeskop
    2) een persoon of een dier dat dik, log en loom is

    zie ook mottigen does

    Woordenboek der Nederlandsche Taal:
    Iemand die weinig zegt, suffer.
    “Hij zit daar gelijk ’nen does.” “Da’ meisken is maar ’nen does”, Cornelissen-Vervliet (1899)
    Iemand van een log voorkomen.
    “Wat dikke does is dat”, Schuermans (1865-1870)

    1) Herman Ilegems speelt, in de Vlaamse komische televisiereeks, de rol van does Walter Duts.

    2) Die kater van de geburen is nen dikken does. Hij noemt niet voor niks Garfield. Het is dan nog nen witten en navenant waar die gezeten heeft is dat nen zwarten does.

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door de Bon op 13 Jan 2019 21:39
    0 reactie(s)

    #38109

    haafkoopdag
    (de ~, ~ en, m znw)

    openbare verkoop, meestal bij opbod, van alaam, meubels en andere inboedel

    < haaf of have: Middelnederlands have. Van denzelfden stam als hebben. Datgene wat iemand heeft, bezit. (Woordenboek der Nederlandsche Taal)
    “In geen geval (kon) de gezamenlijke verkooping zijner have meer dan het beloop zijner schulden opbrengen” Conscience (ed. 1867).

    Ik heb op de haafkoopdag een paar oude landbouwwerktuigen kunnen kopen.

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door de Bon op 13 Jan 2019 21:37
    0 reactie(s)

    #38110

    kappen, op iemand of iets ~
    (uitdrukking)

    op iemand vitten, iemand beschimpen, op iemand zijn kap zitten,…

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: Op iemand kappen, hakken, hakketeeren, vitten, smalen, schimpen. In Vlaamsch België.

    Den baas zit heel den dag op mij te kappen. Als dat nog lang gaat duren vraag ik mijn overplaatsing aan.

    ‘Het moet gedaan zijn met kappen op De Lijn’ (DS 30/05/17)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 13 Jan 2019 21:36
    0 reactie(s)

    #38111

    kappen, op iemand of iets ~
    (uitdrukking)

    op iemand vitten, iemand beschimpen, op iemand zijn kap zitten,…

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: Op iemand kappen, hakken, hakketeeren, vitten, smalen, schimpen. In Vlaamsch België.

    Den baas zit heel den dag op mij te kappen. Als dat nog lang gaat duren vraag ik mijn overplaatsing aan.

    ‘Het moet gedaan zijn met kappen op De Lijn’ (DS 300517)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 13 Jan 2019 21:36
    0 reactie(s)

    #38112

    pinksebloemen
    (mv.)

    seringen

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: bij pinksterbloem: Als benaming van verschillende planten en bloemen, die meerendeels zoo genoemd zullen zijn omdat ze tegen Pinksteren bloeien. Eenige dezer namen zijn in algemeen gebruik, andere komen slechts in enkele streken voor. Waarschijnlijk zijn sommige dezer planten slechts door verwarring met andere aldus genoemd.
    < Sering, Syringa vulgaris L. In Zuid-Limburg (Onze Volkst. Heukels (1907).

    zie synoniemen bij: jozemien

    Klik op de afbeelding
    Syren

    Moove of witte pinksebloemen: hun geur vult heel het huis!

    Regio Haspengouw
    Bewerking door de Bon op 13 Jan 2019 21:35
    1 reactie(s)

    #38113

    poephaan
    (de~,m.)

    mazouttram die rond de jaren 1930 in onze regio reed
    hij kreeg de naam naar het geluid van de stoomfluit
    bron:historisch archief Buurtspoorwegen

    De poephaan hoorden we van ver aankomen!

    > zie andere betekenis van poephaan

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door de Bon op 13 Jan 2019 21:32
    0 reactie(s)

    #38114

    poephaan
    (de ~ (m.), -en)

    onvruchtbare haan

    Archaïsche term, tegenwoordig zelden gebruikt. Voorvoegsel poep- betekent onvruchtbaar.

    < Poephaan: hen die geen eieren legt en kraait als een haan (Cornelissen-Vervliet) Woordenboek der Nederlandsche Taal

    Boer Charel zit met ne poephaan, da worden geen kiekskes van te jaar.

    > zie andere betekenis van poephaan

    Regio Mechelen
    Bewerking door de Bon op 13 Jan 2019 21:32
    0 reactie(s)

    #38115

    poephaan
    (de ~ (m.), -en)

    onvruchtbare haan

    Archaïsche term, tegenwoordig zelden gebruikt. Voorvoegsel poep- betekent onvruchtbaar.

    < Poephaan: hen die geen eieren legt en kraait als een haan (Cornelissen-Vervliet) Woordenboek der Nederlandsche Taal

    Boer Charel zit met ne poephaan, da worden geen kiekskes van te jaar.

    Regio Mechelen
    Bewerking door de Bon op 13 Jan 2019 21:31
    0 reactie(s)

    #38116

    serreworg
    (bw.)

    tegenwoordig

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: “Ge hoort segenwoordig veul van moorden en branden.” Cornelissen-Vervliet (1899)

    zie ook sereweurig, tegenweurig, segeworig

    uitspraak segeworig: ségeworrig, ségeweurig, ségeweurrig, zégeweurrig, …

    ’k Voel mij niet zo goed serreworg.

    Vorige zondag goe weer in Knokke, chance gehad. Wel lang op den trein zitten sereworig. (facebook)

    da bedoel ek dus, “weike” is den ouwere variaent, segeworig is ’t idd miêstal wiêke mor as ge der den orginelen aai-klaenk nog in wild … (antwerps.be)

    Niet veel retro gezien, nuja ik let segeworig meer op LPs ed, en die heb ik wel gevonden. (9lives.be)

    Miense die doe’ed zèn wère segeworig afgeleed bè de begroafenisónnernemer." (paalonline.be)

    Regio Scheldeland
    Bewerking door de Bon op 13 Jan 2019 21:28
    2 reactie(s)

    #38117

    katijvig,
    (adj.)

    katijvig of katievig=
    nat en koud, ellendig

    < katijf
    bnw. en znw. Middelnederlands katijf, ketijf, jongere bijvormen van mnl. keitijf, dat ontleend is aan oudnoordfrans caitif (hetzelfde woord als oudfrans chaitif, frans chétif, ital. cattivo, enz.); de verschillende vormen komen alle van latijn captivus. Eigenlijk: (krijgs)gevangen, in slavernij; vandaar: ongelukkig, ellendig, beklagenswaardig, enz. (Woordenboek der Nederlandsche Taal)

    ’k sta hier te klutteren in zulk katijvig were (weder).

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 13 Jan 2019 21:28
    0 reactie(s)

    #38118

    assel
    (de ~ (v.), ~en)

    schouder

    < Frans aisselle (oksel) < volkslatijn axella < Latijn axilla

    Vergelijk Zweeds “axel”

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: assel
    znw. vr., mv. -en. Middelnederlands assel.
    Wisselvorm van oksel, gewestelijk nog bekend (althans bij Schuermans (1865-1870). De vorm asselle in zuidnederlandse bronnen staat wellicht onder invloed van frans aisselle. Behalve in de betekenis oksel is het ook aangetroffen met de betekenis schouder, zooals in de volgende aanhaling.
    Humerus …, Een scouder oft asselle, Servilius, Dict. Trigl. (1552)

    Z’n assele optrèkke.

    Regio Haspengouw
    Bewerking door de Bon op 13 Jan 2019 21:27
    0 reactie(s)

    #38119

    peul
    (zn. m. -en)

    peluw (lang­wer­pig on­der­kus­sen)

    Bijvorm van peuluw < Middelnederlands poluwe, pueluwe, puelu en andere vormen. Eene vroege ontleening uit latijn pulvînus (Woordenboek der Nederlandsche Taal)

    Onze Paul slaapt geiren hoog, met ne peul een een paar kopkussens.

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door de Bon op 13 Jan 2019 21:24
    0 reactie(s)

    #38120

    versebbelen
    (ww. versebbelde, versebbeld)

    verrimpelen door vochtverlies

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: versabbelen
    Van sabbelen, waarvan de basisbetekenis waarschijnlijk als ‘sap, vocht verliezen’dient te worden omschreven, met ver-.
    Versebbelen is een expressieve variant en wordt meestal gezegd van fruit e.d.: z’n sappen verliezen, uitdroogen en daardoor verrimpelen en verschrompelen. Gewestelijk in Vlaams-België.
    Schuermans (1865-1870); Gezelle (Beverloo, voor 1899)

    Als je te lang met je voeten in het water zit dan krijg je versebbelde tenen.

    Appelen kunnen ook versebbelen als ze te lang bewaard worden.

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door de Bon op 13 Jan 2019 21:23
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.