Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #37481

    schokschouderen
    (ww. schokschouderde; geschokschouderd)

    De schouders ophalen, de schouders (eventueel afwisselend) op een neer bewegen

    WNT: “De schouders ophalen, ten teeken dat men geen antwoord weet, of met iemand begaan is. In Zuid-Nederland.”

    Men kan ook schokschouderen van het lachen of schokschouderen bij een inspanning

    ‘Die tegengoal viel veel te snel’, schokschouderde Brouwers. (nieuwsblad.be)

    Eerst ons lekker maken en dan ’t mooiste laten zitten”, schokschouderde ze en lachend vervolgden ze hun weg. (uilenvlucht.jotemo.be)

    De volgers van de Tour herkennen de voormalig nummer zes als een klimmer die erg schokschoudert. (wielerflits.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 03 Jan 2019 13:48
    0 reactie(s)

    #37482

    Staatsveiligheid
    (begrip, zn. m.)

    de ‘geheime’ dienst die instaat voor het inwinnen van informatie over de ‘veiligheid van de staat’, veiligheidsdienst van de staat, inlichtingendienst van de staat

    Van Dale 2013 online: in België
    (met hoofdletter omdat het een benaming is van de dienst)

    De staatsveiligheid is de laatste tijd in opspraak gekomen met enkele netelige dossiers over het al dan niet volgen van politiekers.

    Medewerkers Staatsveiligheid reageren op uitspraken Tobback: “Dit helpt niet om de veiligheid in België te verhogen” (demorgen.be)

    De Staatsveiligheid telt momenteel 627 voltijdse werknemers. Tussen 2016 en begin dit jaar zijn er 140 nieuwe medewerkers aangeworven. In 2017 spendeerde de Staatsveiligheid 48,665 miljoen euro, het jaar erna was dat 63,441 miljoen euro. Er werd onder meer geïnvesteerd in ICT, laat de Staatsveiligheid weten. (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 03 Jan 2019 13:15
    2 reactie(s)

    #37483

    taksvrij
    (bn.)

    zonder er belastingen op te moeten betalen; ook als vertaling van taxfree

    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België

    zie ook taks

    Belgen die naar een niet-EU-land reizen, mogen in de toekomst meer goederen taksvrij naar huis brengen. (gva.be)

    Kerosine is taksvrij en de luchthavens worden nog gesponsord met gemeenschapsgelden. (autoforum.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 03 Jan 2019 13:14
    1 reactie(s)

    #37484

    milieutaks
    (zn. m., -en )

    taks op milieuvervuilende producten

    Van Dale 2016 online: BE
    NL-SN: milieuheffing

    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België

    zie ook taks

    exsu.be: De milieutaks is van toepassing op wegwerpfototoestellen, batterijen en verpakkingen die sommige nijverheidsproducten bevatten.

    hln.be: Ford Genk kan miljoenen besparen met milieutaks

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 03 Jan 2019 13:13
    0 reactie(s)

    #37485

    autotaks
    (zn. m., ~en)

    jaarlijkse taks te betalen voor een auto die ingeschreven is

    Van Dale 2012 online: Belgisch-Nederlands
    DS2015: geen standaardtaal
    DS2010
    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België, informeel, (vooral) gesproken taal

    NL: houderschapsbelasting

    Als ge uwe auto verkoopt kunt ge dan een deel van de autotaks die ge voor het lopende jaar al betaald hebt, terugvorderen?

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 03 Jan 2019 13:12
    0 reactie(s)

    #37486

    autotaks
    (zn. m., ~en)

    jaarlijkse taks te betalen voor een auto die ingeschreven is

    Van Dale 2012 online: Belgisch-Nederlands
    DS2015: geen standaardtaal
    DS2010

    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België, informeel, (vooral) gesproken taal

    NL: houderschapsbelasting

    Als ge uwe auto verkoopt kunt ge dan een deel van de autotaks die ge voor het lopende jaar al betaald hebt, terugvorderen?

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 03 Jan 2019 13:12
    0 reactie(s)

    #37487

    exploitatiezetel
    (zn. m.; ~s)

    Plaats waar de activiteiten (productie, verkoop, ..) van een bedrijf plaatsvinden. Dit kan verschillen van de maatschappelijke zetel: plaats waar het bedrijf administratief gevestigd is.

    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België

    Sommige thuiswerkers wonen in Wallonië, terwijl onze exploitatiezetel in Vlaanderen ligt. (knack.be)

    De taal die u t.a.v. uw personeel moet gebruiken, is afhankelijk van het taalgebied waarin de exploitatiezetel (en dus niet noodzakelijk de maatschappelijke zetel) van de onderneming gelegen is. (groups.be)

    De website Faillissemetimmo.be wordt beheerd door BY13, Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (bvba) met exploitatiezetel te 1410 Waterloo, Avenue d’Arromanche 20 en hoofdzetel Vielle Place 12 te 7534 Maulde. (Faillissemetimmo.be )

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 03 Jan 2019 13:09
    0 reactie(s)

    #37488

    menage
    (zn. v.)

    1) gezin
    2) huishouden
    Vooral langs de Franse grens wordt dit woord gesproken. Uitspraak: ‘menoge’

    < Frans ménage

    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België, (vooral) gesproken taal

    1) Hij is met heel zijn menage naar de markt.

    2) Straks nog mijn “menage” doen en dan nog eens naar buiten met de doggies. (blog)

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 03 Jan 2019 13:08
    2 reactie(s)

    #37489

    op
    (voorz.)

    bij (sport)

    Algemeen Nederlands Woordenboek: Voorzetsel op bij match: (vooral) in België: “Deze combinatie wordt in het BN naast die met het voorzetsel tegen gebruikt; in het NN wordt uitsluitend de variant met tegen gebruikt.): de match op Anderlecht”

    “Ideale moment om te gaan winnen op Anderlecht” (hln.be)

    Verliezen op Brugge is voor een zogenaamde degradatiekandidaat geen schande. (gva.be

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 03 Jan 2019 13:07
    2 reactie(s)

    #37490

    match
    (de ~ (v./m.), ~en of ~es)

    wedstrijd

    uitspraak: matsj

    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België: “In toepassing op met name schaak- en damwedstrijden is match ook in het NN gebruikelijk. Verder komt het woord ook incidenteel in het NN voor als stilistische variant van wedstrijd.)”

    ook samenstellingen: voetbalmatch; heenmatch; terugmatch

    We hebben de voetbalmatch met drie-bros gewonnen.

    Als het toernooi met rechtstreekse uitschakeling is, hoeveel matches worden er in totaal dan gespeeld?

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 03 Jan 2019 13:07
    0 reactie(s)

    #37491

    voetbalmatch
    (zn. v.; ~en of ~es)

    voetbalwedstrijd

    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België

    zie ook match

    Losgeslagen kangoeroe zet voetbalmatch op stelten – De Standaard

    Drie 15-jarige meisjes zijn benaderd om voetbalmatch te vervalsen. (sporza.be)

    Vijf doden bij stormloop na voetbalmatch in Angola – Het Nieuwsblad

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 03 Jan 2019 13:07
    0 reactie(s)

    #37492

    frank, op geen ~ kijken of zien
    (uitdr.)

    niet zuinig zijn op het uitgeven van geld

    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België

    ook: op geen frank meer of minder kijken/zien

    moderne versie: euro, op geen ~ kijken of zien

    Dat zijn ook ploegen die op geen frank kijken. (gva.be)

    KOSTER : Ik zou toch op geen frank kijken als ik een grafzerk op haar graf zet, schepen.
    SCHEPEN : Waarvoor is dat goed?
    (toneelfonds.be)

    Mijn drang naar mooie materialen dwong me tot deze aankopen en voor zoiets mag je op geen frank kijken. (tejosblog)

    Omdat het toen nog goed ging in de Vlaamse showbiz, werd op geen frank meer of minder gekeken, wat duidelijk op de hoes te zien is (blogspot)

    Juleke zijn vrienden en kozijns, Mil en Frans, moeten op geen frank zien en genieten van het leven onder de leuze " Hoe zotter hoe liever". (retrofilms.be)

    Sommigen komen naar hier voor een paar wortelen, terwijl anderen op geen frank zien en naar buiten gaan met een rekening van 80 euro. (leuven360blog)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 03 Jan 2019 13:06
    0 reactie(s)

    #37493

    meisjeszot
    (zn. m., ~ten)

    iemand die graag, veel achter de meisjes zit

    vgl. vrouwenzot

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, informeel

    N-NL: meisjesgek, meidengek

    uitspraakvarianten:
    Antwerpen: maskeszot

    ‘Toen ze hem de eerste keer nariepen: meisjeszot, begreep hij niet wat ze wilden zeggen, maar werd rood en beschaamd.’ (Gerard Walschap, ‘Een mens van goeden wil’)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 03 Jan 2019 13:04
    0 reactie(s)

    #37494

    franskiljon
    (de ~ (m.), ~s, ~neke/~netje)

    - Een Vlaming die houdt van de Frans(talig)e cultuur en een voorstander is van het gebruik van de Franse taal in Vlaanderen.
    - scheldnaam

    zie ook Fransquillon

    RBBN: Soort belgicisme: cultuurgebonden
    Van Dale: Vlaming die voorstander is van de overheersing van het Frans in België (scheldnaam)
    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België

    zie ook franskiljonisme

    Die vuile Franskiljon moet zijn bakkes eens houden.

    “Hij die ’t licht niet kan verdragen der Geen Taalse zon,
    hij weze een kaloot of een bekrompen franskiljon.” (studentenlied)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 03 Jan 2019 13:03
    1 reactie(s)

    #37495

    franskiljonisme
    (zn. o.; geen mv.)

    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België: “beweging in België die voorstander is van de overheersing van de Franse taal in België; beweging, gezindheid van franskiljons”

    zie ook franskiljon

    Het Nieuwe Franskiljonisme Spreekt Engels.” (biblio.ugent.be)

    In de jaren dat ik lokaal actief was in de Brusselse politiek, in Elsene en Vorst, heb ik geleerd dat het franskiljonisme nergens groter is dan bij de PS. (tijd.be)

    Tot vandaag blijven restanten van het aloude franskiljonisme opduiken. (Brussel: een politiek incorrecte schets – Luckas Vander Taelen)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 03 Jan 2019 13:03
    0 reactie(s)

    #37496

    jeugdboekenweek
    (zn. v.; ~weken)

    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België: “periode van ongeveer een week die in het teken staat van de promotie van het jeugdboek”

    De Jeugdboekenweek is een project van Stichting lezen in samenwerking met de bibliotheken, het onderwijs en het boekenvak. (antwerpenboekenstad.be)

    De Jeugdboekenweek, die morgen officieel van start gaat, is het ideale excuus om twee weken lang met je neus in de boeken te zitten. (hln.be)

    Jeugdboekenweek wordt jeugdboekenmaand – Gemeente Overijse

    Want straks is het Jeugdboekenweek. En iedereen weet dat tijdens de Jeugdboekenweek de wereld ontdooit, de bomen in bot staan en de lente echt begint. (tinemortier.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 03 Jan 2019 13:02
    0 reactie(s)

    #37497

    flamingantisme
    (het ~ , ~ s onz. zelfst. nw.)

    de Vlaamgsgezinde beweging

    Algemeen Nederlands Woordenboek: ((vooral) in België): beweging in (Vlaams) België die zich verzet tegen de overheersing van het Frans en die opkomt voor en streeft naar de emancipatie van het Vlaams in België; beweging, gezindheid van flaminganten

    zie ook flamingant; flamingantisch
    vgl. wallingantisme

    Het flamingantisme ontstond aan het einde van de negentiende eeuw.

    Verhofstadts recente bekering tot het flamingantisme was de eerste as uit de nieuwe strategie. (De Standaard, 1996)

    Sinds vrijdagochtend hangt er aan het huis van de Antwerpse burgemeester een Vlaamse Leeuw te wapperen. Moet dit gelezen worden als een anti-voetbalstatement of als een opstoot van flamingantisme? (GVA.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 03 Jan 2019 13:01
    2 reactie(s)

    #37498

    flamingantisch
    (bw.)

    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België: overeenkomstig het flamingantisme, neigend naar het flamingantisme, (als) van een flamingant; pro-Vlaams in (Vlaams) België

    U vervangt Jos Verstraeten, die zich volgens het bisdom te flamingantisch opstelde. U komt ook uit een Vlaamsgezind nest. (standaard.be)

    Groeide op in het daensistisch, flamingantisch milieu van de industriestad Aalst. (theater.ua.ac.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 03 Jan 2019 13:00
    2 reactie(s)

    #37499

    titelvoerend
    (bn.)

    een functie bekleden zonder ze daadwerkelijk uit te voeren

    bv. titelvoerend burgemeester

    Van Dale 2017 online: BE
    NL-SN: titulair

    Tijdens de duur van zijn ministerschap wordt Alexander De Croo titelvoerend burgemeester in het Oost-Vlaamse Brakel en wellicht ook gemeenteraadsvoorzitter. (hln.be)

    In het gemeentedecreet is er geen sprake van een onderscheid tussen enerzijds een titelvoerend burgemeester, schepen of gemeenteraadslid en anderzijds een waarnemend burgemeester, schepen of gemeenteraadslid. (vlaamsparlement.be)

    In memoriam Zijn Excellentie Monseigneur Eugeen Van Rechem, titelvoerend bisschop van Carpasia, Ve algemeen overste der Zusters van liefde van Jezus en Maria van Gent (1858-1943). (ugent.be)

    Calvo wordt titelvoerend eerste schepen omdat hij geen schepenambt mag cumuleren met zijn job als fractieleider in de Kamer. (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 03 Jan 2019 13:00
    0 reactie(s)

    #37500

    keigoed
    (bw.)

    heel goed

    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België

    zie ook kei-

    Ondertussen in NL zeker ook gebruikelijk. Zie bv. liedje Ik Voel Me Keigoed van Hans Teeuwen -

    Ik ben een week of 2 geleden door te googelen op deze site terechtgekomen en vind hem keigoed. (alcoholhulp.be)

    17 redenen waarom mensen die breien of haken keigoed bezig zijn (newsmonkey.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 03 Jan 2019 12:59
    2 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.