Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
tandprothese, vals gebit
zie eetplatse, salle à manger, eetplaats
Mijn eetkamer was in twee stukken gebroken. Repareren duurde gelukkig niet lang.
wrijven, schuren
uitspraak: /’r.e s.e(n)/; /ui/ wordt kort uitgesproken
schrijfvarianten: reusen, reussen
WNT: Wrijven, schuren.
Ruysschen. … Scabere, terere, fricare, Kiliaan
“Mé’ ‘ne’ wolle’ lap over ’t zilverwerk ruis(ch)en om ’et te doen blinken”, Cornelissen-Vervliet (1899).
“Hij ruis(ch)te mè’ zijn zwarte handen deur ze’ gezicht”, Aldaar.
“Als er iet in oew oog gevlogen is, meugde er nie’ in ruis(ch)en”, Aldaar.
Van Dale etymologisch woordenboek: verwant met het Noors “rusk” afval; vroegere spelling ruysschen (1599)
zie ook rosjen
Ge moet goed reussen op die koperen kandelaar, dat ’m blinkt.
Reust eens over mijne rug, dat jeukt onder mijn linker vleugel.
“Gewoon het bad in, nekvel vast houden, nat maken, inruisen me shampoo, afspoelen en daarna goe drogen me nen handdoek!” (hondenvrienden.be)
neologisme n.a.v. een UNIZO-campagne om in lokale winkels te winkelen
verhaspeling van winkelen en winkelieren en hier
Meer “winkelhieren”, kopen in lokaal verankerde winkels, is dus de boodschap. (vrt.be)
Het betreft echter de start van een campagne van zelfstandigenorganisatie Unizo, die op het belang van ‘winkelhieren’ hamert: we shoppen te vaak online bij buitenlandse webgiganten, en doen zo de eigen economie en welvaart tekort. (hln.be)
Bedankt voor alle jaren dat jij al winkelhiert. Koop bewust bij ondernemers van hier. (nieuwsblad.be)
neologisme n.a.v. een UNIZO-campagne om in lokale winkels te winkelen: hier winkelen
Meer “winkelhieren”, kopen in lokaal verankerde winkels, is dus de boodschap. (vrt.be)
Het betreft echter de start van een campagne van zelfstandigenorganisatie Unizo, die op het belang van ‘winkelhieren’ hamert: we shoppen te vaak online bij buitenlandse webgiganten, en doen zo de eigen economie en welvaart tekort. (hln.be)
Bedankt voor alle jaren dat jij al winkelhiert. Koop bewust bij ondernemers van hier. (nieuwsblad.be)
dat het een lieve lust is, dat het een aard heeft
< intensifiërende nabepaling
zie ook schauwe
De minister van milieu liegt dat ’t schauwe geeft.
dat het een lieve lust is, dat het een aard heeft
< intensifiërende nabepaling
klinkt als “schouwe”; zie ook bij schauwe
De minister van milieu liegt dat ’t schauwe geeft.
lommer, beschaduwde plaats
< Fr. l’ombre = schaduw
ook in het Waasland
in West-Vlaanderen: schauwe, schauw(t)e
Ik ga mij buiten in den hof wat in de lommerte zetten en een dutje doen.
”Heur eur hangt in de lommerte”, Joos (1900-1904) (gezegd van een koe met kleinen uier); Waasland
”Onder dezen boom is veul lommerte”, Cornelissen-Vervliet (1899); Antwerpse Kempen en Antwerpen
bangerik
bang van zijn eigen schaduw
Dat is toch een flauwerik, hij is gepiend van zijn eigen schouwe. (schauwe)
SN-NL: aan de vooravond
DS2015 standaardtaal
Groots muzikaal vuurwerk op de vooravond van de Nationale Feestdag. (uitinvlaanderen.be)
Op de vooravond van haar huwelijk stond ze bij haar moeder en keek naar de zon die onderging in volle zee. (kuleuven.be)
Zondag is het open monumentedag, en op de vooravond daarvan kon je vanavond in Sint-Truiden naar de Monumentenrun. (vrt.be)
zie lek mijn lippe
’k Zien gisteren no De Karmeliet gewist in de Langestroate en ’t was van lek m`n liptje wi!
(Ik ben gisteren naar de Karmeliet geweest in de Langestraat en het was verdomd lekker hoor!)
op tijd
(Antw.) intèts (intijds)
We moeten nu vertrekken, willen we antids zijn.
die personen zijn hetzelfde
in Nederland: één pot nat zijn, uit hetzelfde hout gesneden zijn
Van Dale 2013 online:(gewestelijk) het is al koek van één deeg
De politiekers zijn allemaal koek eenen deeg: wat hun echt interesseert zijn de volgende verkiezingen.
(verouderd)
goed ras, goede soort, hetzelfde ras, dezelfde soort
andere uitspraak: aartjoen, aartsoen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: artsoen
In het Westvlaams ook a(a)rtjoen (Schuermans 1865-1870); De Bo 1873). Het heeft daar ook pregnante betekenis: van ’t artsoen of artjoen wordt gebezigd in den zin van: van het goede — of van hetzelfde ras (De Bo).
Algemeen Vlaamsch Idioticon (1865): hij is van ’t artjoen, van het goede ras.
“Die andijvie is van ’t zelfde artsoen als de mijne.” De Bo
(verouderd)
van het goede ras of van hetzelfde ras zijn
zie ook aartsoen, aartjoen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: artsoen
In het Westvlaams ook a(a)rtjoen (Schuermans 1865-1870; De Bo 1873). Het heeft daar ook pregnante bet.: van ’t artsoen of artjoen wordt gebezigd in den zin van: van het goede — of van hetzelfde ras (De Bo 1873).
Kiliaan: aerdsoen
“Die tarwe is van een goed artsoen. Een slecht artsoen van boonen.” De Bo (1873)
“Dat is en vies artsoen van volk, van meschen.”
“Hij is van ’t artsoen (hij is van ’t ras, hij is van ’t bloed, hij heeft denzelfden aard als zijne ouders).” De Bo
(verouderd) soort, aard
Woordenboek der Nederlandsche Taal: aartsoen:
1) Aard, slag, soort. Nog in het westvlaamsch (De Bo 1873).
Door v ledicheyt alle dinck te quist gaet Ghy sijt een slecke van luyen aertsoene, Antw. Sp. 252 (1562)
2) Als collectivum: de menschen van een bepaalde soort. Vervolgens ook: iemand van een ongunstige soort. Niet meer in gebruik.
“Die tarwe is van een goed artsoen” De Bo (1873)
(verouderd)
soort, aard
zie ook aartjoen, artsoen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: aartsoen:
1) Aard, slag, soort. Nog in het westvlaamsch (De Bo 1873).
Door v ledicheyt alle dinck te quist gaet Ghy sijt een slecke van luyen aertsoene, Antw. Sp. 252 (1562)
2) Als collectivum: de menschen van een bepaalde soort. Vervolgens ook: iemand van een ongunstige soort. Niet meer in gebruik.
“Die tarwe is van een goed artsoen” De Bo (1873)
eventueel met enige spoed vooruitgaan, voortdoen, …
Woordenboek der Nederlandsche Taal: avanceeren: In de volkstaal thans nog vrij verbreid, met verzwakking van de vocaal in de tweede lettergreep tot vormen als aven(t)seeren, avemseeren, aveseeren, en met verscherping affeseeren, maar overigens weinig meer in gebruik.
Van Dale: avanceren
1. voorwaarts gaan
2. in rang bevorderd worden
3. vooruitkomen, opschieten
zie varianten bij aveseren
Allé, we moeten een beetje avanseren anders komen we te laat.
Dat avanseert hier van geen kanten, op het eind van de week zal het werk nog niet af zijn.
rudolfsiffer.be: Ik schiet mij erachter, want ik zal in het vaarwater van een brandweerauto nogal een beetje ‘avanceren’.
2fast4u.be: ‘Hey Runner, wordt/blijf es ff wakker en avanceer u eens een beetje’
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
