Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
om iets heen
In Nederland bestaat enkel ‘rondom’ als voorzetsel.
Volgens het Woordenboek der Nederlandsche Taal is dit gebruik niet noodzakelijk een anglicisme (‘round something’).
Rond de stad stonden vroeger muren opgetrokken.
hoor, hè, toch, wat denkt ge wel, …
bevestigend stopwoordje, ook gebruikt als bekrachting van een mededeling
Etymologie: Ontstaan uit ‘zullen’ met enclitisch gij: zult gi > zuldi > zulde > zulle (Woordenboek der Nederlandsche Taal)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
zie ook
Antwerpen: zenne, zene, ze
Antwerpse Kempen: zalla, zalle, za, zenne, zeulle, zulle, zolle
Hageland zonne of zolle
West-Vlaams: wi
- Ik zal u nog wel hebben, zulle!
- “zonder mij komt ge d’r niet, zulle” – uit ‘Zichemsche Novellen’, Ernest Claes, 1921
- Ge moet nie peinzen dagge da moogt doen, zulle.
hoor
Ook wije
’t Is wel schoan were wi vandoage. Het is wel mooi weer hoor vandaag.
Ge zie veel te loate wije. Je bent veel te laat hoor.
hoor
uitspraak: tweemaal doffe e
andere spelling: zene
in korte vorm ze
Da hemme kik ni gedaan, zenne!
Goe gedaan, ze!
> zie andere betekenissen van zenne
vanwege (vz.)
teneinde + te
om + te (vgw. + inf.)
< Frans: pour (voegw.)
zie ook van
Ze staan bekend voor hun goei pistolets.
Voor het kort te trekken.
Gehoord op één-nieuws 17/04/11: Een toeschouwer roept een wandelende deelnemer in de Antwerp 10 miles toe: Hela, het is wel voor te lopen he.
Zo’n spatel dat dient voor het schuim van de melk te scheppen.
Mannekes, ’t is maar voor te lachen zenne.
Wat is er voor t’eten vanavond?
> zie andere betekenissen van voor
van + te + infinitief
SN/NL: (om +) te + infinitief
In het Nederlands kan het voegwoord ‘om’ (voornamelijk in de geschreven, maar ook in de gesproken taal) in bepaalde omstandigheden weggelaten worden. In deze omstandigheden gebruikt het Vlaams als voegwoord doorgaans ‘van’, maar soms ook ‘voor’, en af en toe ‘om’. Een Vlaming zal deze ‘facultatieve om’(/van/voor) nooit ofte nimmer weglaten.
Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
< Frans: de
zie ook voor
Ge moet mij beloven van goed te luisteren! (Je moet me beloven (om) goed te luisteren!)
We zullen proberen van deze keer op tijd te komen. (We zullen proberen (om) dit keer op tijd te komen.)
Één wielerwedstrijd die op een klein, meestal gesloten circuit wordt gereden, als het ware “rond de kerktoren”, waarbij de ‘helden’ uit de voorbije Ronde van Frankrijk zich in de kijker fietsen (zeg maar: een extra centje bijverdienen)
Van Dale 2016 online: “na-Tourcriterium” (ongemarkeerd), maar:
google2016: .BE (>47.000); .NL (>2.000)
klemtonen op de eerste en vierde lettergreep
Een week na de ronde van Frankrijk worden er overal natourcriteriums gereden, meestal rond de kerktoren.
Chris Froome heeft het natourcriterium in Aalst op zijn naam geschreven. (demorgen.be)
In Herentals wordt er altijd tijdens het laatste weekend van juli een natourcriterium gereden.
gaan
zie commentaren
“’k Gon meiren nor de cinema.”
“Gode gij meiren nor de cinema?”
“Gij got meiren toch nie nor de cinema?”
“Hij got toch mee nor de cinema meiren?”
“Wij gommen meiren nor de cinema.”
“Zulder gon meiren nor de cinema.”
“Godde gulder meiren nor de cinema?”
“Gaun, nondedju!”
gaan
“’k Gon meiren nor de cinema.”
“Gode gij meiren nor de cinema?”
“Gij got meiren toch nie nor de cinema?”
“Hij got toch mee nor de cinema meiren?”
“Wij gommen meiren nor de cinema.”
“Zulder gon meiren nor de cinema.”
“Godde gulder meiren nor de cinema?”
“Gaun, nondedju!”
dust (uitspreken zoals het Engelse ‘dust’) = dorst
stad Antw.: deurst (ook met doffe e)
Limburg: ?
Ik heb vreselijken dust.
Ik heb vreselijke dorst.
dubbel gebruik van tussen
De kleur van zijn broek is tussen groen en blauw tussenin.
De uitspraak van ‘Juit’ voor Koningshooikt, is tussen ‘ui’ en ‘eu’ tussenin, maar dan kort.
naar, in
DS2015 standaardtaal‘op’ café gaan (café, op ~), restaurant, op ~ gaan
SN: naar het café gaan.
‘Op’ tien jaar is de gemiddelde leeftijd van de Belg gestegen.
SN: ‘in’ tien jaar is de gem. leeftijd gestegen
Voor het derde jaar ‘op rij’.
SN: voor het derde jaar ‘achter elkaar’
> andere betekenis van op
ophalen (iets of iemand)
VD online: 1 met de snavel opnemen (en eten) 2 met een haak ophalen uit het water 3 meenemen 4 te weten komen
Betekenis 3 wordt in VD95 toegelicht als bv. de politie die een dief oppikt.
Na ’t werk zal ik u over huis komen oppikken en dan gaan we samen naar ’t shopping center.
Hij is daarstraks langsgekomen om ’t boormachien op te pikken. Hij brengt ze morgen vroem.
zich vergissen van tijd, van plaats, van persoon, …
SN-NL: zich vergissen in tijd, plaats , persoon
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
zie ook van
De Jean had zijn eigen van uur vergist en stond daar dus voor een gesloten deur.
De Jean had zijn eigen van deur vergist en stond opeens in de slaapkamer van dat koppel.
De Jean had zijn eigen van vrouw vergist en die madam pardoes in haar billen geknepen.
→ overtijd
uitspraak: overteds, overtets
En, ik koop elke week overtijdse waren die ’s avonds na 17uur gedemarqueerd worden.
niet zo lang geleden
Woordenboek der Nederlandsche Taal: overtijd met den klemtoon op Tijd.
Over (voor) eenigen tijd, een poos geleden.
In Brabant en Vlaanderen zeer gewoon.
Hij heeft overtijds nog in de stad geweest, en nu is hij dood, De Bo (1873).
zie ook overlaatst
Overtijd heb ik de Paul met zijn klein mannen nog gezien.
onlangs, niet zo lang geleden, onderlaatst, recent
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands,spreektaal
Overlaatst heb ik hem nog gesproken, toen was hij nog niet ziek.
niet zo lang geleden
Woordenboek der Nederlandsche Taal: overtijd met den klemtoon op Tijd.
Over (voor) eenigen tijd, een poos geleden.
In Brabant en Vlaanderen zeer gewoon.
Hij heeft overtijds nog in de stad geweest, en nu is hij dood, De Bo (1873).
zie ook overlaatst
Overtijd heb ik de Paul met zijn klein mannen nog gezien.
plaatsaanduiding:
1) aan
2) van
Van Dale 1995: gewestelijk
Van Dale 2018: BE; niet algemeen; voor de aanduiding van een plaats aan de kant van, opzij van …
= aan
een hutje langs de straat
langs deze zijde is het papier wit
langs binnen
= vanbinnen
ook langst
1) Deze kant van het blad staat vol; ik zal het langs den andere kant schrijven.
2) Langs boven is er niets aan te zien, maar langs opzij ziet ge dat die kast kapot is.
> andere betekenissen van langs
als + vnw
zie ook at
ik: assek of azek (doffe e), askik; ook akik, ak
gij: asge, ook agge
hij, zij, het: assem, asheum, asse, asze, ast, asset of aszet (doffe e); ook at
wij: aswe; ook awwe
jullie: asgolle, asgelle, asgellie; ook agolle, agelle, agellie
zij: asze, asse, aszolle, aszelle, aszellie; ook azolle, azelle, azellie
Asse denkt dat ze daarmee weg kan,…
Aszet zo zit, doeget dan mor alleen!
As dat werkske in orde is, trakteert de patron.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
