Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
historisch: “In Vlaanderen was, op de meeste plaatsen, tot in de twintigste eeuw het onderwijs op het platteland als volgt georganiseerd: de jongensschool was een door de gemeente georganiseerde school en de meisjesschool werd door de parochie of een religieuze orde georganiseerd. De gemeentelijke jongensschool was meestal ook een katholieke school. Ouders die geen katholiek onderwijs wensten, konden hun kinderen naar het rijksonderwijs sturen, waarbij vaak gebruik werd gemaakt van busvervoer.
Door deze regeling was lange tijd op het Vlaamse platteland de term “jongensschool” bijna synoniem voor gemeenteschool.” (Wikipedia)
zie ook meisjesschool, de ~
vgl. ook gemeenteschool
Vervolgens ging ik naar de Jongensschool (nu GBS Lint), waar mijn vader les gaf in het derde leerjaar. (gemeentelijkebasisschoollint.be)
Voor de lagere school mag ik naar de jongensschool, nu de Plataan. Mijn humaniora werk ik af in het Koninklijk Atheneum van Laken. (eddiedeblock.be)
Toen we wat groter werden gingen wij stiekem door de heg kijken naar de jongensschool. Als de nonnen je betrapten moest je weer strafwerk maken en regels schrijven. (facebook)
historisch: “In Vlaanderen was, op de meeste plaatsen, tot in de twintigste eeuw het onderwijs op het platteland als volgt georganiseerd: de jongensschool was een door de gemeente georganiseerde school en de meisjesschool werd door de parochie of een religieuze orde georganiseerd. De gemeentelijke jongensschool was meestal ook een katholieke school. Ouders die geen katholiek onderwijs wensten, konden hun kinderen naar het rijksonderwijs sturen, waarbij vaak gebruik werd gemaakt van busvervoer.
Door deze regeling was lange tijd op het Vlaamse platteland de term “jongensschool” bijna synoniem voor gemeenteschool.” (Wikipedia)
zie ook jongensschool, de ~
vgl. ook gemeenteschool
Na de zomerkermis van 1908 bracht Maria haar oudste dochter naar de meisjesschool van de ursulinen, waar Anna de lessen volgde eerst bij mère Agnes, … (Boeren in de Roerstreek – Leo Willems)
Mijn zusje ging naar de meisjesschool, aan de andere kant van de kerk. Er waren 4 leerjaren, elk van 2 jaar lang. (noordernieuws.be)
Mère Josepha en mère Alfonse zouden jaren hun stempel drukken op het onderwijs in de meisjesschool en waren ook zeer verdienstelijk binnen het parochiale leven.(ikhouvandelle.be)
historisch: “In Vlaanderen was, op de meeste plaatsen, tot in de twintigste eeuw het onderwijs op het platteland als volgt georganiseerd: de jongensschool was een door de gemeente georganiseerde school en de meisjesschool werd door de parochie of een religieuze orde georganiseerd. De gemeentelijke jongensschool was meestal ook een katholieke school. Ouders die geen katholiek onderwijs wensten, konden hun kinderen naar het rijksonderwijs sturen, waarbij vaak gebruik werd gemaakt van busvervoer.
Door deze regeling was lange tijd op het Vlaamse platteland de term “jongensschool” bijna synoniem voor gemeenteschool.” (Wikipedia)
zie ook jongensschool, de ~
Na de zomerkermis van 1908 bracht Maria haar oudste dochter naar de meisjesschool van de ursulinen, waar Anna de lessen volgde eerst bij mère Agnes, … (Boeren in de Roerstreek – Leo Willems)
Mijn zusje ging naar de meisjesschool, aan de andere kant van de kerk. Er waren 4 leerjaren, elk van 2 jaar lang. (noordernieuws.be)
Mère Josepha en mère Alfonse zouden jaren hun stempel drukken op het onderwijs in de meisjesschool en waren ook zeer verdienstelijk binnen het parochiale leven.(ikhouvandelle.be)
historisch: “In Vlaanderen was, op de meeste plaatsen, tot in de twintigste eeuw het onderwijs op het platteland als volgt georganiseerd: de jongensschool was een door de gemeente georganiseerde school en de meisjesschool werd door de parochie of een religieuze orde georganiseerd. De gemeentelijke jongensschool was meestal ook een katholieke school. Ouders die geen katholiek onderwijs wensten, konden hun kinderen naar het rijksonderwijs sturen, waarbij vaak gebruik werd gemaakt van busvervoer.
Door deze regeling was lange tijd op het Vlaamse platteland de term “jongensschool” bijna synoniem voor gemeenteschool.” (Wikipedia)
zie ook meisjesschool, de ~
Vervolgens ging ik naar de Jongensschool (nu GBS Lint), waar mijn vader les gaf in het derde leerjaar. (gemeentelijkebasisschoollint.be)
Voor de lagere school mag ik naar de jongensschool, nu de Plataan. Mijn humaniora werk ik af in het Koninklijk Atheneum van Laken. (eddiedeblock.be)
Toen we wat groter werden gingen wij stiekem door de heg kijken naar de jongensschool. Als de nonnen je betrapten moest je weer strafwerk maken en regels schrijven. (facebook)
afstraffing
vetting geven: de levieten lezen
ook: iemand zijn vetting geven
In de prov. Antwerpen is een vetting een pak rammel, dus meer dan iemand de les lezen. De levieten lezen is ‘iemand zijn vet geven’.
P.J. Cornelissen & J.B. Vervliet (1899-1906). Idioticon van het Antwerpsch Dialect (Stad Antwerpen en Antwerpsche Kempen):
VETTING, znw., v. – Pak slagen, rammeling, Fr. raclée. Iemand en vetting geven.
uit F.A. Stoett, Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden: vetting: Zuidnederlands iemand vetten of invetten; iemand een vetting geven
WNT: In Zuid-Nederland vrij algemeen voor: pak slaag
Van Dale 1995 (gewestelijk): afstraffing
Van Dale 2018: niet algemeen afstraffing
Weer een buis voor geschiedenis? Als hij straks thuis komt zal ik hem eens goed zijn vetting geven.
afstraffing
vetting geven: de levieten lezen
ook: iemand zijn vetting geven
uit F.A. Stoett, Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden: vetting: Zuidnederlands iemand vetten of invetten; iemand een vetting geven
In de prov. Antwerpen is een vetting een pak rammel, dus meer dan iemand de les lezen. De levieten lezen is ‘iemand zijn vet geven’.
P.J. Cornelissen & J.B. Vervliet (1899-1906). Idioticon van het Antwerpsch Dialect (Stad Antwerpen en Antwerpsche Kempen).
VETTING, znw., v. – Pak slagen, rammeling, Fr. raclée. Iemand en vetting geven.
Van Dale 1995 (gewestelijk): afstraffing
Van Dale 2018: niet algemeen afstraffing
Weer een buis voor geschiedenis? Als hij straks thuis komt zal ik hem eens goed zijn vetting geven.
uitstappen, bijvoorbeeld uit trein, tram, bus
vergelijk afstappen, het ~
Dit is mijn halte! Hier moet ik afstappen.
> andere betekenis van afstappen
weggaan
vooral in de gebiedende wijs: stap het af! (ga weg)
Van Dale 2016 online: BE
vergelijk afstappen
Ik stap het hier af!
Komaan jong, stap het af!
uitstappen, bijvoorbeeld uit trein, tram, bus
Dit is mijn halte! Hier moet ik afstappen.
> andere betekenis van afstappen
meten
De recherche heeft het terrein afgestapt.
> andere betekenis van afstappen
een heleboel andere bijkomstigheden
zie ook god weet wat nog allemaal, wie weet wat, wie weet dat
Ze is gaan shoppen en ze heeft heelder zakken kleren bij met broeken, rokken, bloezen en wie weet wat nog allemaal.
condoom
zie ook engels frakske, bache
Voorbeeld:
Zegt ze tegen em ’Ik ben in mijn gevaarlijke periode, ge gebruikt best nen Engelse kapoot.
om onbekende/onverstaanbare reden(en)
ook gekend in Nederland, maar aanzienlijk frequenter in gebruik in Vlaanderen: “om god weet welke reden”
site:.nl → 453 resultaten
site:.be → 1700 resultaten
zie ook god weet wat nog allemaal
Voor wie om god weet welke reden vanavond binnen blijft: een kijktip! (In het spoor van Rudi Vrancx, facebook.com)
vogelschieten
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Wipschieten, met den boog schieten naar op een wip geplaatste houten vogels; gaaischieten.
“Wipschieten, Denderleeuw, Aalst en omstreken Ook: Naar de wip schieten. Op de wip schieten”, Brussel en omstreken, De Cock en Teirlinck, Kindersp. (1905).
Van Dale: wipschieten
alleen onbepaalde wijs
BE; sport vogelschieten
Hij is koning geworden bij het wipschieten.
om onbekende/onverstaanbare reden(en)
zie ook god weet wat nog allemaal
Voor wie om god weet welke reden vanavond binnen blijft: een kijktip! (In het spoor van Rudi Vrancx, facebook.com)
een zelfde behandeling of straf (krijgen)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
in Nederland: van hetzelfde laken een pak (krijgen)
- Just tegoei! Van hetzelfste laken een broek! Dat zal ’m leren!
zoals
< verbastering van ‘gelijk als’
in Antwerpen: lakkas
Hij danst lakkes een janette.
iemand die altijd achter de rug van een ander praat is niet te vertrouwen
zie ook fezelaars komen niet in de hemel
Een groepje klasgenoten staat op de speelplaats wat te praten. Twee leerlingen staan wat afgezonderd en fluisteren wat tegen elkaar terwijl ze andere leerlingen uit het groepje viseren. Waarop iemand van dat groepje luidop roept: ‘Fezelaars zijn kwezelaars!’
Renaat stapt op Tinea toe, ze weert hem af, maar hij neemt haar toch in zijn armen en fluistert iets in haar oor. Marjanne: Hé, hé, fezelaars zijn kwezelaars. (De hut van de natte bever – Annemie Bosmans)
wordt schertsend gezegd tegen mensen die fezelen
zie ook fezelaars zijn kwezelaars
Wat zitten golle daar zo stillekes ondereen te fezelen? Ge weet dat toch he: “Fezelaars komen niet in de hemel!”.
fluisteren
< Middelnederlands veselen
Ik zal het u in uw oor vezelen.
Wat zitten jullie daar te vezelen?
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
