Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
meestal: eufemisme voor kanker
staat ongemarkeerd in VD weliswaar met een meer algemene betekenis van ‘slepend’: lang van duur zonder veel verandering of uitzicht op verbetering • een slepende kwaal, ziekte
google2014: ‘slepende ziekte’ .BE (>17.000); .NL (>6.000)
opm: De .NL vermeldingen zijn dikwijls uit België, zelden uit de NL media
zie ook verzamellemma geneeskunde
demorgen.be: In een bomvolle O-L-Vrouwekerk in Herent is vanmorgen afscheid genomen van reclamemaker Wim Schamp die afgelopen zondag op 60-jarige leeftijd overleed aan een slepende ziekte.
hln.be: Franse springruiter Bourdy (57) na slepende ziekte overleden
nieuwsblad.be: ‘Kruidenmadam’ Winiefred verliest strijd tegen slepende ziekte
knack.be: Het overlijden komt er na een slepende ziekte die werd vastgesteld in juli vorig jaar.
Een ‘slaptitude’ is een plotsklaps, (echter wel verklaarbare) wegebbende erectie.
Afkeer van een of ander mokke.
ook: een algemeen slaptegevoel dat een korte of langere periode kan aanhouden door honger, vermoeidheid, ziekte, enz. De zogenaamde appelflauwte.
figuurlijk: slapte
zie ook verzamellemma geneeskunde
Als ik haar zie is mijn zin over, ik krijg dor ne slappe van!
Azzek heur zie krijg ekik een slaptitude.
Enkele kilometers voor de meet kreeg de renner een slaptitude. Het vat was af (vat, het ~ is af).
“Het is allemaal de schuld van de slaptitude van de politiek”. (internet)
roodvonk, of een andere (kinder)ziekte met rode uitslag en koorts
etymologie: De ziekten roodvonk en rodehond worden beide gekenmerkt door rode vlekken; vandaar het rood als eerste deel van de benamingen. De naam roodvonk is voor het eerst in 1672 genoteerd. Het lijkt een samenstelling van rood en vonk: de naam zou dan iets betekenen als ‘ziekte die wordt gekenmerkt door rode, vurige vlekjes’. Maar deze herkomst is schijn: in werkelijkheid is roodvonk een verbastering van ‘roodhond’, de oorspronkelijke vorm van rodehond. Roodhond is al in 1567 aangetroffen, en roodvont, een tussenvorm tussen roodhond en roodvonk, werd in 1694 opgeschreven. In dialecten duiden roodvonk en rodehond nog steeds dezelfde ziekten aan.
Maar waar komt nu de benaming roodhond/rodehond vandaan? Wat heeft de ziekte met een hond te maken? Helemaal niets: het tweede deel van de naam is een verbastering van Middelnederlands ‘hune’ en zestiende-eeuws Nederlands ‘huin’, onzuiverheid, drek, verwant met Oudengels hún onzuiverheid en Middelnederfrankisch hunen ‘puist’. Omdat hune/huin in de zeventiende eeuw een verouderd woord was dat niet meer werd begrepen, verving men het door allerlei gelijkluidende woorden die wél bekend waren. De twee varianten roodvonk en rodehond hebben de tand des tijds overleefd. Andere varianten zijn verdwenen, namelijk roodgrond, roodhout, roodjonk, rookjook (van jeuken) en rodekoorts. (Nicoline van der Sijs)
Van Dale online: rodehond:
1. een op mazelen lijkende maar lichtere besmettelijke ziekte;
= rubeola, rubella
2. in de tropen een huidziekte
3. niet algemeen: roodvonk
zie ook verzamellemma geneeskunde
Paulientje kan niet naar de crèche want ze heeft de rodehond.
leptospirose, besmettelijke ziekte overgebracht door ratten
in Nederland wordt het de ‘ziekte van Weil’ genoemd
zie ook verzamellemma geneeskunde
Drie deelnemers aan de Titan Run in Nijlen zijn besmet met de rattenziekte en in het ziekenhuis beland. (knack.be)
podagra, jicht, flerecijn
Van Dale: pootje, znw; het
(1645) schertsende vervorming van podagra
zie ook kozijntjes, notarisziekte; verzamellemma geneeskunde
Klik op de afbeelding
Een aangetaste linkerteen
De man van mijn vriendin heeft het pootje. Door zijn Bourgondische levensstijl zegt ze.
> andere betekenis van pootje
persiflage op “zigge zagge, zigge zagge, hey hey hey” (of hoi hoi hoi)
aanzet om pinten te drinken
zie pinten pakken
‘Ziggezagge ziggezagge, hoi, hoi, hoi! Pinten pakken, pinten pakken, hoi, hoi, hoi!’ De intrede van de vakbondsafgevaardigden en -secretarissen aan de brouwerij van Leuven is een triomftocht.
En daarna : pinten pakken, pinten pakken, hoi, hoi, hoi :-D . (mountainbike.be)
Zondag 1 juni – 13 u – 18 u WELPENCAFE Pinten pakken pinten pakken heuj heuj heuj! Maar helaas zijn jullie welpjes daar nog veel te klein … (scouts)
Het feestje werd al op het veld ingezet met de yell en in de kleedkamer knalde het alom bekende “pinten pakken pinten pakken” (bloggen.be)
vlek, klad
in Antwerpen plak
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Een klein gedeelte der oppervlakte van iets dat anders van kleur is dan de oppervlakte er om heen. Inzonderheid: een (natuurlijke) vlek van ronden of anderen vorm op de huid van mensch of dier. Dikwijls met aanwijzing van de kleur der vlek: een blauwe plek. kunstmatig aangebrachte vlekken.
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
zie ook verzamellemma geneeskunde
Met wijnplekken op een tafelkleed moet ge bij tante Kaat zijn. Die zal u vertellen hoe ge die eruit krijgt.
Ge moet nu eens zien, ik heb allemaal van die rooi plekken op mijne arm gekregen. Zou dat een of ander allergie zijn?
Op mijn armen en op mijn lijf zijn er veel blauwe plekken overal waar hij genepen heeft, Stijn Streuvels, Minnehandel (1903)
> andere betekenis van plek
persiflage op “zigge zagge, zigge zagge, hey hey hey” (of hoi hoi hoi)
aanzet om pinten te drinken
zie pint pakken
‘Ziggezagge ziggezagge, hoi, hoi, hoi! Pinten pakken, pinten pakken, hoi, hoi, hoi!’ De intrede van de vakbondsafgevaardigden en -secretarissen aan de brouwerij van Leuven is een triomftocht.
En daarna : pinten pakken, pinten pakken, hoi, hoi, hoi :-D . (mountainbike.be)
Zondag 1 juni – 13 u – 18 u WELPENCAFE Pinten pakken pinten pakken heuj heuj heuj! Maar helaas zijn jullie welpjes daar nog veel te klein … (scouts)
Het feestje werd al op het veld ingezet met de yell en in de kleedkamer knalde het alom bekende “pinten pakken pinten pakken” (bloggen.be)
jicht in de volksmond ook ’t pootje genoemd
zie ook kozijntjes, beestjen
Klik op de afbeelding
Een aangetaste linkerteen
zie ook verzamellemma geneeskunde
Jicht werd destijds (mogelijks nu nog) voornamelijk vastgesteld bij de heren die zeer bourgondisch leefden.
persiflage op “zigge zagge, zigge zagge, hey hey hey” (of hoi hoi hoi)
aanzet om pinten te drinken
zie pint pakken
‘Ziggezagge ziggezagge, hoi, hoi, hoi! Pinten pakken, pinten pakken, hoi, hoi, hoi!’ De intrede van de vakbondsafgevaardigden en -secretarissen aan de brouwerij van Leuven is een triomftocht.
En daarna : pinten pakken, pinten pakken, hoi, hoi, hoi :-D . (mountainbike.be)
Zondag 1 juni – 13 u – 18 u WELPENCAFE Pinten pakken pinten pakken heuj heuj heuj! Maar helaas zijn jullie welpjes daar nog veel te klein … (scouts)
Het feestje werd al op het veld ingezet met de yell en in de kleedkamer knalde het alom bekende “pinten pakken pinten pakken” (bloggen.be)
bijwerking van een ziekte of van medicatie
niet in Van Dale online
veel meer googlementen in Vlaanderen dan in Nederland
zie ook verzamellemma geneeskunde
Voordat ge medicijnen pakt is het het beste om eerst op de bijsluiter te lezen of er geen nevenverschijnselen zijn.
Als ge stopt met smoren kunt ge u verwachten aan een hele trits nevenverschijnsels.
een mysterieuze ziekte die zich in Oeganda, Soedan en Tanzania voordoet.
Het is een neurologische aandoening bij kinderen in delen van Afrika, waarbij de patiënt o.m. apathisch wordt, groeistoornissen krijgt en voortdurend knikkebolt.
Engels: nodding disease
Omdat enkele BE specialisten zich toeleggen op deze ziekte is dit fenomeen veel meer bekend in VL dan in NL:
google2013: .BE (>25.000) ; .NL (>4.000)
zie ook verzamellemma geneeskunde
demorgen.be: Knikkebolziekte, Afrika’s stille doder
deredactie.be: Knikkebolziekte herleidt kinderen tot zombies
gva.be: Vlaamse arts bestudeert mysterieuze ‘knikkebolziekte’
virale infectie door een herpesvirus
zie ook kuskesziekte
Standaard Belgisch
NL: ziekte van Pfeiffer
zie ook verzamellemma geneeskunde
De vriendin van mijn zoon heeft een half jaar ziek geweest van de klierkoorts.
Kiekhoest is kinkhoest, m.a.w. een besmettelijke niet ongevaarlijke ziekte die gepaard gaat met een typische hardnekkige hoest en die in vroeger tijden de meeste kleine kinderen doormaakten. Nu wordt er gevaccineerd, maar ook dat beschermt niet altijd en ook niet voor de rest van het leven.
ook in de prov. Antwerpen
zie ook verzamellemma geneeskunde
De tweeling heeft de kiekhoest, ze hoesten tegen mekaar op, ze zijn duidelijk ziek. Vooral ’s nachts is het voor ons moeilijk, we slapen al drie nachten vrijwel niet.
Pectus carinatum: borst van een persoon waarvan het borstbeen naar voren steekt en de zijkanten ingevallen zijn;
bij uitbreiding iemand “met een kiekeborst”: iemand die er slap uitziet
NL kippeborst
zie ook kieken; verzamellemma geneeskunde
Liever een kiekeborst dan een ton gelijk gij.
“nu is het zo dat ik van geboorte af een aandoening genaamd pectus excavatum heb.. in de volksmond gewoon een ingedeukte borstkas genoemd (de andere vorm is dat de borst naar buiten toe groeit, ook kiekeborst genoemd) …” (Be Strong.net Don, 190309 )
lichtgekleurde pigmentvlekken op de handrug en in het gezicht, komen veel voor bij oude(re) mensen
zie ook verzamellemma geneeskunde
Mijn kleindochter vindt dat ik de kerkhofblommen op mijn handen moet laten weglaseren. Geen haar op mijn hoofd dat daaraan denkt!
grieperig
zie ook verzamellemma geneeskunde
Ik ben wat griepig: ik gaan een hete tas thee met honing drinken en dan maar direct gaan slapen.
beroerte, infarct
zie ook attak
uitgesproken: geroktèt, gerokthad, geroktaad
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Beroerte, aanval van vallende ziekte, verlamming. Het mv. mogelijk, doch weinig in gebruik.
- Kom, Pauw, kom naar boven, of ik krijg er nog eene geraaktheid van! Conscience (ed. 1868)
- Het jaar daarna werd de oude hertog Philips te Brugge door eene geraaktheid geslagen, Conscience (ed. 1869).
Van Dale 2014 online: gewestelijk, verouderd: door of met een geraaktheid geslagen, getroffen worden, een beroerte krijgen
ook in de provincie Antwerpen
zie ook verzamellemma geneeskunde
Fons ligt in het ziekenhuis, hij heeft een kleine geraaktheid gekregen, maar hij komt er wel weer bovenop.
Op 10 november 1608 werd Avellinus bij aanvang van de viering van de Heilige Mis getroffen door een beroerte. Als gevolg hiervan wordt hij tot op vandaag om voorspraak gevraagd bij “geraaktheid” en “onvoorziene dood”. (wikipedia: Andreas Avellinus)
Gelooft me na, dat is deur da zuipe dat hem een “gerokthad” ee g’had. (Antwerpen)
Hij heeft een geroktaad gehad en is lam geworden aan één kant. (Kempen)
symptonen van een geestelijke ziekte vertonend
Van Dale: “geestelijk gestoord”: met een geestelijke handicap; “geestesstoornis”: psychische stoornis
zie ook verzamellemma geneeskunde
Lhermitte is geestesgestoord volgens verdediging (…) Titel
Op het proces-Lhermitte hebben de advocaten van Geneviève Lhermitte gezegd dat hun cliënte ontoerekeningsvatbaar was toen ze haar vijf kinderen vermoordde. (GVA 08/12/08)
pleuris, pleuritis, borstvliesontsteking
zie ook deurvlogentheid
Kempen: syn. voor ‘water op de longen’ of een natte longontsteking
zie ook verzamellemma geneeskunde
Hij had een fleuris gehad en was wel 10 kilo afgevallen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
