Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
klaar, afgewerkt, binnengehaald
zie ook: sacoche, in de ~ zijn (synoniem)
Ik heb veel moeite moeten doen om haar zover te krijgen, maar nu is ’t in de sjakosj.
Trek het u niet aan, dat komt wel in de sjakosj!
handtas
zie ook: chacoche; sjakosj, in de ~; verzamellemma kledij
Er zit teveel gerief in mijn sacoche. Ik vind mijne gsm niet.
Wacht efkes, ik pak mijne sacoche nog en dan zijn we weg.
bontjas, pelsen jas
zie ook verzamellemma kledij
Wie draagt bij zo’n weer ne velne frak?
Veel te warm daarvoor!
bontjas
zie ook pelse frak, vellen frak; verzamellemma kledij
" ‘En hebben ze alles meegenomen?’ ’Ja, zelfs de pelsen jas die mijn moeder droeg met onze plechtige communie." Liesbeth de Visscher, Bambi Bosteels (2015)
“Van binnen klinkt de stem van een vrouw: ‘Jullie twee, eruit. En jij, met de pelsen jas, jij blijft.’” Zaki, Ondeugender ouder worden (2016)
Donkerbruine echte pelsen jas voor dames, 42 cm aan de schouders. (2dehands.be)
De Vlaamse garderobe ziet er betrekkelijk anders uit dan de Nederlandse. In dit lemma bewaren we een lijst van allerlei Vlaamse kledingsstukken en gerelateerde terminologie, evenals uitdrukkingen die naar deze kledij verwijzen. Een aanzienlijk deel van deze terminologie is (duidelijk) geleend van de zuiderburen, maar er zijn ook verschillende gevallen waarbij de Hollander, en dus de Nederlandse standaardtaal, een Frans woord gebruikt, terwijl de Vlaming er zelf een woord voor heeft bedacht. Bij de gelinkte lemma’s zijn er bovendien nog talloze andere namen voor kledingsstukken te vinden.
kledij:
aanstekers
baai
bain de soleil
badkostuum
blokken
botten
bottinen
bovenlijfke
bretellen
broeksriem
centuur
cravat
debardeur
duffelcoat
frak
frennen
frulleke
gilet
golf
gordel
kap
kaptrui
kaspoesjeir
kepie
klak
kleed(je) (+ avondkleed, bloemekeskleed, communiekleed, doopkleed, slaapkleed, trouwkleed, zomerkleed, …)
kloef
kloon
knop
kostuum
kousen
k-way
lits
manchetknop
mantel
marcelleke
nestels
neuke
onderlijfke
onderpull
overal
palto
pantoffels
pelse frak
pitteleir
plastron
pots
pression
pull
regenscherm
rijkoord
sacoche
sletsen
sloefen
sous-pull
tailleur
tallon
tiret
vellen frak
veston
voorschoot
zot
werkwoorden:
fronsen
opplooien
plooien
sletsen
tailleren
varia:
afgeborsteld
avondkledij
coupe regentes
droogkast
droogkuis
gele hesjes
hiel
kapstok
okselvijver
smink
solden
tent
wasmachien
uitdrukkingen:
broek, de ~ dragen
ene frak en twee schoenen
frak, amaai mijne ~
Jean met de klak
kiekens, de ~ zitten door den draad
klak, amai mijn ~
klak, er met de ~ naar gooien
kleedje, in een nieuw ~ steken
klonen, de ~ van iets aanhebben
kroon, de ~ ontbloten
met de klak rondgaan
nestel, zijnen ~ afdraaien
sloef, op zijn ~en afkomen
uit een doosje komen
voorschoot, een ~ groot
> andere betekenis van kledij
bontjas
West-Vlaanderen: velne frak, vellen frak
schrijfvariant: pelsen frak
zie ook pelsen; verzamellemma kledij
“Nu zie je hier echt vanalles lopen, ne pelse frak en ne mini-rok, ene met een pots en handschoenen en mokkes topless aan hun strandkabine (en neen ik heb die luxe niet).” (uit een forum)
… l’embarras du choix van madame kaka, staande voor haar garderobe, niet wetend welke van haar vierendertig sacochen alweer uitgekozen. het motiefje uit de muts van mobutu was terug te vinden in haar pelsen frak, … (Stoppen met roken in 87 gedichten – Dimitri Verhulst)
een mantel in pels
vgl. ook velne frak, pelse frak, pelsen jas
<vellen, bn.: van dierenvel gemaakt
vb. “Hij was moij, met vellen cleere” Esbatementen van de Rode Lelije (± 1560). (Woordenboek der Nederlandsche Taal)
zie ook verzamellemma kledij
Tante heeft haar vellen (vellne) frak weer eens uitgehaald, hij riekt naar mottenbollen.
een lief waarmee men op prettige wijze de kermisdagen doorbrengt; een scharrel van korte duur
zie ook kermis, het is nog nieuw ~
Een in Vlaanderen zeer bekend liedje is het Kermislied van Melis en Hullebroeck waarvan de 2e strophe het kermislief bezingt:
Een aardig lief, een kermislief,
Een lief voor twee drie dagen,
Toe, neem dat lief, dat aardig lief,
Ze zal niet beter vragen.
klaar, gereed
Duits fertig
(“verrig” in Antwerpse Kempen, daar verouderd)
/Best dich veirig om acht oere?/
(Zijt ge klaar om acht uur?)
in de wielersport: een groepje van renners (soms sprinters in een bergrit) dat gelost is en achter het peloton rijdt
De groupetto kwam nog aan binnen de tijd.
18 mei 2014 – Wie daar eerst bovenkwam zou ik niet kunnen zeggen want ik zat in de groupetto met nog enkele minder begaafde klimmers. (www.demoedigetoeristen.be 18/05/14)
clever, slim, vooral bij kinderen
< loos
Dae klene van ôs Marie weurt al zoea’n richtig loeas menneke / die kleine van ons Marie wordt al zo’n echt slim ventje
weerlicht, bliksem zonder donder of regen, meestal in de verte
zie ook heilichten
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
heilicht: weerlicht dat slechts een bloot flikkeren is en niet met donder gepaard gaat (Loquela (1891))
Van Dale online: gewestelijk
Het heilicht boven de zee kan een mooi natuurlijk lichtspel laten zien.
Ik zie alleen maar lichtflitsen en ik hoor geen donder. Dat zal heilicht zijn. Ofwel krijgen we sebiet een onweer boven onze kop ofwel waait het over.
bliksemen zonder donder of regen, weerlichten
zie ook heilicht
Van Dale online: gewestelijk: in de verte onweren zonder dat men de donder kan horen
Poëzie,
tenger en sterk mirakel,
dat zich voltrekt boven een trosselke woorden,
boven een enkele zin,
boven een luttel woord;
ach trosselken,
ach woordenrei,
ach woord weiger van waarde,
wie heeft uw geest gewekt
en over wrokkige aarde
doen heilichten
- Gods blik die gloort -? (Alice Nahon)
neologisme: aperitieven via Skype tijdens de coronacrisis
ook zn. skyperitief
google2020: .NL (4)
Hou een ‘skyperitief’ met vrienden door te videochatten en een pintje of een ‘skypirinha’/caipirinha te drinken en wat nootjes of chips te eten. (radio1.be)
“Ik hoor in het nieuws dat het bakpoeder op is en dat mensen nu massaal Skyperitieven. Zeer fijn, maar laten we dat vooral met mate doen” (vrt.be)
Skyperitieven met de collegaatjes! #Lockdown #Week (krokant.be)
‘Skyperitieven’, eenzaamheid en pintjes tijdens de werkuren: experts bezorgd over lockdowndrinken.(demorgen.be)
pseudo-plaatsnaam voor thuis
ook Kottegem
zie ook kot
zie ook verzamellemma koterij
Heb dan maar een drietal enames in de “laize” gegoten (wat dan weer niet goed is voor mijnen body :-D ) en vervolgens terug naar Kotegem. (mountainbike.be)
Ik ga maar eens naar Kottegem gaan. Morgen vroeg dag.
pseudo-plaatsnaam voor thuis
ook Kottegem
zie ook kot
zie ook verzamellemma koterij
Heb dan maar een drietal enames in de “laize” gegoten (wat dan weer niet goed is voor mijnen body :-D ) en vervolgens terug naar Kotegem. (mountainbike.be)
De Vlaming is, zacht uitgedrukt, erg gesteld op zijn koterij in de bouwkunde, maar even goed in de taalkunde. In dit lemma bewaren we een overzicht van een hele rist koten – ‘koterij’ is hiervan het collectief meervoud. In se is elke afgesloten ruimte kleiner dan een volwaardige woonst een kot (hoewel het woord ‘kot’ ook als koosnaam voor een huis kan aangewend worden), waardoor er constant nieuwe samenstellingen kunnen ontstaan. Naast deze samenstellingen bestaan er ook ettelijke typische uitdrukkingen die rond een of ander ‘kot’ draaien.
Samenstellingen:
apenkot
ballenkot
bergkot
bergingskot
bezemkot
buskotje
digikot
doempkot
drugskot
druppelkot
duivenkot
fietsenkot
frietkot
fritkot
hoerenkot
hondenkot
houtkot
hullekot
jeneverkot
kattenkot
kiekenkot
koffiekot
kolenkot
koolkot
kruipkot
paskot
platen kot
rattekot
rokerskot
rommelkot
smoorkot
smurfenkot
stampkot
stemkotje
studentenkot
telefoonkot
tuinkot
vogelkot
vogelkotje
waskot
wc-kot
werkkot
wietkot
zottekot
zuipkot
zwienekot
zwijnenkot
Studentenjargon:
boerenkot
kotstudent
kotbaas, kotmadam
kotbaasbedrijf
kotencomplex
kotfuif
kotreglement
kotleven
koteten en daarmee ook kotkilo’s
kotlabel
kotbelasting/kottaks
luxekot
Uitdrukkingen:
blijf in uw kot
dansen, mijn kot staat te ~
kot, eerst een ~ en dan een varken
kot, het ~ afbreken
kot, het ~ in brand steken
kot, het ~ is te klein
kot, het ~ voor zich (alleen) hebben
kot, het ~ vrij hebben
kot houden
kot, iemand uit zijn ~ lokken
kot, in zijn ~ blijven
kot, op ~ gaan
kot, op ~ zitten
kot, uit z’n ~ komen
Regionaal beperktere uitdrukkingen:
Kotegem
kot, daar hebt ge het ~
kot, iemand naar zijn ~ rijden
kot, er zijn ~ in hebben
sterven op het kot
kotje, in een ~ zitten
vogelkotje, tegen het ~ gelopen
> andere betekenissen van koterij
pseudo-plaatsnaam voor thuis
ook Kottegem
zie ook kot
Heb dan maar een drietal enames in de “laize” gegoten (wat dan weer niet goed is voor mijnen body :-D ) en vervolgens terug naar Kotegem. (mountainbike.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.