Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
wereldwijd de eerste uitvoering ooit van een stuk
“In de Belgische culturele wereld wordt onderscheid gemaakt tussen de ‘creatie’ en de ‘première’ van een stuk. Met de creatie wordt bedoeld: de allereerste uitvoering van een stuk dat nooit eerder uitgevoerd is.” (vrttaal.ne)
vnw: wereldpremière
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6
vrttaal.net: Leenvertaling uit het Frans. Algemeen Nederlands zijn: eerste opvoering, eerste uitvoering, eerste vertolking, wereldpremière
vgl. creatie
Charles Quint werd voor het eerst opgevoerd op 29 januari 1857 in de Gentse Opera. Die druk bijgewoonde wereldcreatie was tegelijkertijd een benefietconcert ten voordele van de Gentse bariton Wilhem die zelf de titelrol vertolkte.(svm.be)
Naast deze unieke wereldcreatie prijkt de baanbrekende Sinfonia van Luciano Berio op de affiche. (antwerpsymphonyorchestra.be)
Wanneer we terugblikken op de manier waarop de wereldcreatie Wit in Wit van componist George De Deckers bij de luisteraar mocht doorsijpelen, krijgt het werk nog zoveel meer diepte. (cultuurpakt.be)
15 Sept 2017 — Concerto voor orgel en orkest (opdracht BOZAR, wereldcreatie).
“In de Belgische culturele wereld wordt onderscheid gemaakt tussen de ‘creatie’ en de ‘première’ van een stuk. Met de creatie wordt bedoeld: de allereerste uitvoering van een stuk dat nooit eerder uitgevoerd is.” (vrttaal.ne)
vnw: wereldpremière
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6
vrttaal.net: Leenvertaling uit het Frans. Algemeen Nederlands zijn: eerste opvoering, eerste uitvoering, eerste vertolking, wereldpremière
vgl. creatie
Charles Quint werd voor het eerst opgevoerd op 29 januari 1857 in de Gentse Opera. Die druk bijgewoonde wereldcreatie was tegelijkertijd een benefietconcert ten voordele van de Gentse bariton Wilhem die zelf de titelrol vertolkte.(svm.be)
Naast deze unieke wereldcreatie prijkt de baanbrekende Sinfonia van Luciano Berio op de affiche. (antwerpsymphonyorchestra.be)
Wanneer we terugblikken op de manier waarop de wereldcreatie Wit in Wit van componist George De Deckers bij de luisteraar mocht doorsijpelen, krijgt het werk nog zoveel meer diepte. (cultuurpakt.be)
15 Sept 2017 — Concerto voor orgel en orkest (opdracht BOZAR, wereldcreatie).
première
DS2015 geen standaardtaal
Na de creatie in het Lessingtheater in Berlijn werkte hij het stuk nog eens om tot Sladek, der Schwarze … (standaard.be)
Sinds de creatie op 8 januari 2010 kende deze voorstelling, gebaseerd op Euripides’ Bacchanten, een zeer succesvolle tournee in Vlaanderen en Nederland.(kaaitheater.be)
Charles Quint werd voor het eerst opgevoerd op 29 januari 1857 in de Gentse Opera. Die druk bijgewoonde wereldcreatie was tegelijkertijd een benefietconcert ten voordele van de Gentse bariton Wilhem die zelf de titelrol vertolkte.(svm.be)
cravat, cravate, plastron, (strop)das
bron: vnw
Naar een flik of iemand die met een kravat om zijn nek zegt wat je wel en niet mag doen had ik nooit geluisterd. ( (demorgen.be)
En het is ook zo dat enkele jaren geleden, toen wij nog naar school gingen – of wat langer geleden –, onze leerkrachten, de docenten, allemaal een kostuum en een kravat droegen. (vlaamsparlement.be)
Burgemeester D’Haese komt in tuin tot broodnodige rust: “Soms rij ik het gras af terwijl ik mijn kravat nog draag”. (nieuwsblad.be)
‘Mijn kravat zit niet goed zeker?’, zei hij grappend tegen de fotografen (hbvl.be)
De Vlaamse garderobe ziet er betrekkelijk anders uit dan de Nederlandse. In dit lemma bewaren we een lijst van allerlei Vlaamse kledingsstukken en gerelateerde terminologie, evenals uitdrukkingen die naar deze kledij verwijzen. Een aanzienlijk deel van deze terminologie is (duidelijk) geleend van de zuiderburen, maar er zijn ook verschillende gevallen waarbij de Hollander, en dus de Nederlandse standaardtaal, een Frans woord gebruikt, terwijl de Vlaming er zelf een woord voor heeft bedacht. Bij de gelinkte lemma’s zijn er bovendien nog talloze andere namen voor kledingsstukken te vinden.
kledij:
aanschieter
aanstekers
baai
bain de soleil
badkostuum
blokken
boi
botten
bottinen
bovenlijfke
bretellen
broeksriem
centuur
combiné
cravat
debardeur
duffelcoat
foelaar
frak
frennen
frulleke
fuck-me-botjes
gaine
gilet
golf
gordel
hemd
hoge col
kap
kaptrui
kaspoesjeir
kepie
klak
kleed(je) (+ avondkleed, bloemekeskleed, communiekleed, doopkleed, slaapkleed, trouwkleed, zomerkleed, …)
kloef
kloon
knop
kostuum
kousen
kousenbroek
kravat
k-way
lits
maillot
manchetknop
mantel
marcelleke
molière
nestels
neuke
onderhemd
onderlijfke
onderpull
onderzip
overal
palto
pantoffels
pelse frak
pitteleir
plastron
pots
pression
pull
regenscherm
rijkoord
sacoche
salopette
short
sjerp
skibot
sleffers
sletsen
sloefen
sous-pull
swieter
tailleur
tallon
tenue
tiret
vellen frak
vest
veston
voorschoot
vriezebroek
zip
zot
werkwoorden:
aanduffelen
aanspelen, aanstoten, aantakelen, aantoortelen
afbiezen, afboorden
fronsen
opplooien, plooien
sletsen
tailleren
varia:
afgeborsteld
avondkledij
buil
col
coupe regentes
droogkast
droogkuis
gele hesjes
hiel
kapstok
lap
mottenbol
neep
okselvijver
pince
smink
solden
spullenhulp
tent
wasmachien
uitdrukkingen:
aangesanderd zijn
aangetakeld van de kapel
aanhebben, iets ~ van iemand
aap met ne pyjama
broek, aan zijn ~ houden
broek, de ~ dragen
ene frak en twee schoenen
frak, amaai mijne ~
Jean met de klak
kiekens, de ~ zitten door den draad
klak, amai mijn ~
klak, er met de ~ naar gooien
kleedje, in een nieuw ~ steken
klonen, de ~ van iets aanhebben
kroon, de ~ ontbloten
met de klak rondgaan
nestel, zijnen ~ afdraaien
sloef, op zijn ~en afkomen
uit een doosje komen
voorschoot, een ~ groot
> andere betekenis van kledij
das, stropdas, cravate, cravat, kravat
herkomst: van het Frans plastron, inzetstuk op de voorkant van een mannenhemd.
zie ook verzamellemma kledij
Ik draag bijna nooit een kostuum en al zeker geen plastron.
stropdas, plastron, cravat, kravat
Van Dale: kravat de (v.); -n
< Frans Cravate < Servokroatisch Hrvat (Kroaat), naar de das die door Kroatische huursoldaten in Frankrijk gedragen werd
Bij elk kostum hoort ook een cravatte.
cravat, cravate, plastron, (strop)das
Naar een flik of iemand die met een kravat om zijn nek zegt wat je wel en niet mag doen had ik nooit geluisterd. ( (demorgen.be)
En het is ook zo dat enkele jaren geleden, toen wij nog naar school gingen – of wat langer geleden –, onze leerkrachten, de docenten, allemaal een kostuum en een kravat droegen. (vlaamsparlement.be)
Burgemeester D’Haese komt in tuin tot broodnodige rust: “Soms rij ik het gras af terwijl ik mijn kravat nog draag”. (nieuwsblad.be)
‘Mijn kravat zit niet goed zeker?’, zei hij grappend tegen de fotografen (hbvl.be)
spellingsvariant van cravate (stropdas)
zie ook: kravat, plastron; verzamellemma kledij
Tijdens de diensturen was ik verplicht een cravat te dragen.
cratavat, cravate, plastron, (strop)das
Naar een flik of iemand die met een kravat om zijn nek zegt wat je wel en niet mag doen had ik nooit geluisterd. ( (demorgen.be)
En het is ook zo dat enkele jaren geleden, toen wij nog naar school gingen – of wat langer geleden –, onze leerkrachten, de docenten, allemaal een kostuum en een kravat droegen. (vlaamsparlement.be)
Burgemeester D’Haese komt in tuin tot broodnodige rust: “Soms rij ik het gras af terwijl ik mijn kravat nog draag”. (nieuwsblad.be)
‘Mijn kravat zit niet goed zeker?’, zei hij grappend tegen de fotografen (hbvl.be)
stropdas, plastron, cravat, kravat
Van Dale: kravat de (v.); -n
< Frans Cravate < Servokroatisch Hrvat (Kroaat), naar de das die door Kroatische huursoldaten in Frankrijk gedragen werd
Bij elk kostum hoort ook een cravatte.
verwarmingselement van de centrale verwarming of zelfstandig
verwarmingstoestel;
radiator
zie ook chauffage
Die marginaal hangt zijn marcellekes en zijn calsons te drogen op de radiateur in zijne living.
“Als het voor een kinderkamer is, zou ik een olieradiateurke nemen: zo is er geen gevaar voor brand.” (bron: forum op internet)
radiator
zie ook radiateur
De sloefkes van de klein mannen staan op de chauffage in de wasplaats.
“Acht chauffagen, condensatieketel en alles heb ik aan 30% gekregen. Alles zelf gelegd, chauffagen opgehangen en aangesloten.” (bron: een bouwforum)
Volgens, weet ik veel wie, mag het niet wegens zever over warmteverlies, maar in de winter droog ik mijne was op de chauffage. Dat wordt niet in de droogkast gestoken want de chauffages zijn toch warm.
> andere betekenis van chauffage
radiator
De sloefkes van de klein mannen staan op de chauffage in de wasplaats.
“Acht chauffagen, condensatieketel en alles heb ik aan 30% gekregen. Alles zelf gelegd, chauffagen opgehangen en aangesloten.” (bron: een bouwforum)
Volgens, weet ik veel wie, mag het niet wegens zever over warmteverlies, maar in de winter droog ik mijne was op de chauffage. Dat wordt niet in de droogkast gestoken want de chauffages zijn toch warm.
> andere betekenis van chauffage
ook: crapuuleke,
NL: rotjoch
“Ik was een crapulleke dat vaak op straat rondhing. Mijn vader moest mij soms ’s nachts gaan zoeken met de wagen.” (demorgen.be)
“Een crapuuleke. Op mijn dertiende was ik nen kleinen dikken, vol energie en zeer opvliegend.” (demorgen.be)
ook: crapuuleke,
NL: rotjoch
“Ik was een crapulleke dat vaak op straat rondhing. Mijn vader moest mij soms ’s nachts gaan zoeken met de wagen.” (demorgen.be)
“Een crapuuleke. Op mijn dertiende was ik nen kleinen dikken, vol energie en zeer opvliegend.” (demorgen.be)
zie krapuul
Van Dale crapuul
zelfstandig naamwoord; het
(1832 ‘zwelgerij’) ontleend aan Frans crapule
1.(meervoud: g.mv.)
gepeupel, gespuis
2.(meervoud: crapulen, crapuuls)
(Belgisch-Nederlands) schoft, smeerlap
vgl. crapulleke
Zaterdag was het weer crapuulekesnacht.
" … dat noemen ze zo, als iemand bijna dood geklopt wordt, waarom mag men daar in de firma niet over praten? Bescherming van de crapullen? (happymama.be)
Dat crapuuleke van het straat heeft weer geparkeerde auto’s beschadigd deze nacht.
Stuk crapuul dat gij zijt! Kapt (kappen) uw vuiligheid in uwen eigen hof!
“Dat was wat crapuul bij elkaar. Zij hitsen elkaar op om amok te maken in de stad.” (vrt.be)
‘Het was crapuul, die leerling, ik kan het niet anders zeggen. Maar plots draaide hij helemaal bij’. (demorgen.be)
ook: crapuuleke,
NL: rotjoch
“Ik was een crapulleke dat vaak op straat rondhing. Mijn vader moest mij soms ’s nachts gaan zoeken met de wagen.” (demorgen.be)
“Een crapuuleke. Op mijn dertiende was ik nen kleinen dikken, vol energie en zeer opvliegend.” (demorgen.be)
zie krapuul
Van Dale crapuul
zelfstandig naamwoord; het
(1832 ‘zwelgerij’) ontleend aan Frans crapule
1.(meervoud: g.mv.)
gepeupel, gespuis
2.(meervoud: crapulen, crapuuls)
(Belgisch-Nederlands) schoft, smeerlap
Zaterdag was het weer crapuulekesnacht.
" … dat noemen ze zo, als iemand bijna dood geklopt wordt, waarom mag men daar in de firma niet over praten? Bescherming van de crapullen? (happymama.be)
Dat crapuuleke van het straat heeft weer geparkeerde auto’s beschadigd deze nacht.
Stuk crapuul dat gij zijt! Kapt (kappen) uw vuiligheid in uwen eigen hof!
“Dat was wat crapuul bij elkaar. Zij hitsen elkaar op om amok te maken in de stad.” (vrt.be)
‘Het was crapuul, die leerling, ik kan het niet anders zeggen. Maar plots draaide hij helemaal bij’. (demorgen.be)
smerig, gemeen, laag
Alleenstaanden zijn het grootste slachtoffer van de beslissing van de Vlaamse regering om de elektriciteitsfactuur voor elk gezin met 100 euro per jaar te verhogen. De professor noemt dat in De Morgen crapuleus en vraagt zich af of het gelijkheidsbeginsel niet wordt geschonden. (deredactie.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.