Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #16711

    overuren doen
    (vaste woordverbinding)

    SN: overuren maken

    zie ook kloppen, overuren ~; overuren presteren

    vnw: overuren doen: overuren maken

    DS2015: geen standaardtaal

    De Jean doet geen overuren meer zolang als dat hij er niet voor betaald wordt.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 30 Apr 2022 10:06
    0 reactie(s)

    #16712

    doelwachter
    (de ~ (m.), ~s)

    doelverdediger, verdediger van het doel bij balspelen

    Van Dale 2018 online: BE, verouderd

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 4

    Bij het nemen van de strafschop zette hij de doelwachter op het verkeerde been.

    Georgy Fourcroy was jarenlang een bijzonder gepassioneerd doelwachter bij Racing. (hockey.be)

    Ik ben 32 jaar, doelwachter bij de nationale ploeg van Andorra, en er is mij gevraagd om tijdens het duel tegen de Rode Duivels een blog bij te houden; in plaats van het traditionele verslag van een absolute non-wedstrijd. (hln.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 30 Apr 2022 10:03
    2 reactie(s)

    #16713

    doeken, in de ~ doen
    (uitdr.)

    foppen, bedriegen, beetnemen, bedotten

    Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands

    vnw: iemand in de doeken doen, iemand beetnemen, iemand in de luren leggen

    Laat u niet in de doeken doen. Verkopers willen verkopen. Als het u niet aanstaat, niet kopen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 30 Apr 2022 06:57
    1 reactie(s)

    #16714

    dodo doen
    (uitdr.)

    slapen in kindertaal

    ook dokes doen, dodokes doen

    klemtoon op de 2e do

    vnw: dodo doen: gaan slapen

    Van Dale: do­do
    Frans
    toegevoegd in oktober 2011
    BE; in­for­meel; kin­der­taal do­do doen
    sla­pen

    Nu gaat Hanne schoon dodoke doen, daarna gaan we naar de eendjes.

    ‘Tante ]eanne gaat dodo doen,’ zegt Claude. Deedee zegt: ‘Wacht nog even, Jeanne. En ook, Giacomo.’ (Hugo Claus – 1963, Omtrent Deedee)

    “Dodo doen, whole night long. Ik zat met het liedje ‘Superstar’ van The Carpenters in m’n hoofd. Ik neuriede het stil mee.” (Herman Brusselmans – 2016, Poppy en Eddie en Manon en Roy Harper)

    Hier nachtshift, dus geen dodokes doen (twitter)

    Op de terugreis heeft ons Naomi dodokes gedaan. (facebook)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 30 Apr 2022 06:56
    1 reactie(s)

    #16715

    labbekouse

    zie lapkoes

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 30 Apr 2022 06:50
    0 reactie(s)

    #16716

    lapkoes
    (zn. )

    SN: Labskous: zeemansgerecht, scheepsgerecht, visserskost op zee, vissersmaal bestaande uit aardappelen, ajuinsaus, laurierbladeren, en ofwel vis, ofwel ingeblikt vlees.

    Ook ‘lapkoese’: scheldwoord voor lastpost
    labbekouse’: scheldwoord voor een ‘luiaard, lammeling, iemand zonder fut’.
    bron: dbnl.org

    Lapkoes is een " pot au feu" gerecht, je maakt het best de dag voordien klaar en besteed de nodige tijd aan het garen (zachtjes koken). (solo.be)

    De ene groep kreeg een heuse kookles : lapkoes maken en dan zelf opeten natuurlijk. ( Helaas kregen we de foto’s van dit gebeuren nog niet ) (blogspot.com)

    Lapkoes van aan zee. Robin Noulez – Oostende. Ingrediënten: boter – enkele ajuinen. – 1 kg aardappelen – laurier – 1 blik Cornedbeef. (erfgoedzuidwest.be)

    SOCIAAL RESTAURANT LAPKOES VZW – Oostende (8400)

    Mijn Oostendse vrouw, bij wie ik uiteraard onmiddellijk naar dat woord informeerde, kende het woord nog vaag (en passief) in de vorm ‘lapkoese’, vooral als een licht scheldwoord in de uitdrukking ‘gij (lelijke) lapkoese’, zo ongeveer met de betekenis ‘jij lastpost’. (…) Twee andere leerlingen kenden slechts de vorm ‘labbekouse’ (spreek uit: koesse), als scheldwoord voor een ‘luiaard, lammeling, iemand zonder fut’. Deze pejoratieve betekenis en semantische verschuiving ligt dan wel in de lijn van de zin waarin mijn vrouw het woord nog kent. Maar met de betekeniswijziging gaat ook een vormverandering gepaard. Naar de vorm kreeg het woord de typische vrouwelijke (zwakke) -e-uitgang en werd het dus duidelijk met ‘kous(e)’ geassocieerd, waarin invloed van ‘piskous, zeurkous’ zeker niet te ontkennen valt. Voor de verglijding van ‘lapkoes’ naar ‘labbekouse’ is zowel naar vorm als naar betekenis kontaminatie met labbekak verantwoordelijk, waarvan Van Dale als derde betekenis ‘benauwd, vreesachtig persoon, knul, flauwerik, sul’ opgeeft. (dbnl.org)

    Regio Vlaamse Kust
    Bewerking door Georges Grootjans op 30 Apr 2022 06:50
    4 reactie(s)

    #16717

    lapkoes
    (zn. )

    SN: Labskous: zeemansgerecht, scheepsgerecht, visserskost op zee, vissersmaal bestaande uit aardappelen, ajuinsaus, laurierbladeren, en ofwel vis, ofwel ingeblikt vlees.

    Ook ‘lapkoese’: scheldwoord voor lastpost
    ‘labbekouse’: scheldwoord voor een ‘luiaard, lammeling, iemand zonder fut’.
    bron: dbnl.org

    Lapkoes is een " pot au feu" gerecht, je maakt het best de dag voordien klaar en besteed de nodige tijd aan het garen (zachtjes koken). (solo.be)

    De ene groep kreeg een heuse kookles : lapkoes maken en dan zelf opeten natuurlijk. ( Helaas kregen we de foto’s van dit gebeuren nog niet ) (blogspot.com)

    Lapkoes van aan zee. Robin Noulez – Oostende. Ingrediënten: boter – enkele ajuinen. – 1 kg aardappelen – laurier – 1 blik Cornedbeef. (erfgoedzuidwest.be)

    SOCIAAL RESTAURANT LAPKOES VZW – Oostende (8400)

    Mijn Oostendse vrouw, bij wie ik uiteraard onmiddellijk naar dat woord informeerde, kende het woord nog vaag (en passief) in de vorm ‘lapkoese’, vooral als een licht scheldwoord in de uitdrukking ‘gij (lelijke) lapkoese’, zo ongeveer met de betekenis ‘jij lastpost’. (…) Twee andere leerlingen kenden slechts de vorm ‘labbekouse’ (spreek uit: koesse), als scheldwoord voor een ‘luiaard, lammeling, iemand zonder fut’. Deze pejoratieve betekenis en semantische verschuiving ligt dan wel in de lijn van de zin waarin mijn vrouw het woord nog kent. Maar met de betekeniswijziging gaat ook een vormverandering gepaard. Naar de vorm kreeg het woord de typische vrouwelijke (zwakke) -e-uitgang en werd het dus duidelijk met ‘kous(e)’ geassocieerd, waarin invloed van ‘piskous, zeurkous’ zeker niet te ontkennen valt. Voor de verglijding van ‘lapkoes’ naar ‘labbekouse’ is zowel naar vorm als naar betekenis kontaminatie met labbekak verantwoordelijk, waarvan Van Dale als derde betekenis ‘benauwd, vreesachtig persoon, knul, flauwerik, sul’ opgeeft. (dbnl.org)

    Regio Vlaamse Kust
    Bewerking door Georges Grootjans op 30 Apr 2022 06:47
    4 reactie(s)

    #16718

    lapkoes
    (zn. )

    SN: Labskous: zeemansgerecht, scheepsgerecht, visserskost op zee, vissersmaal bestaande uit aardappelen, ajuinsaus, laurierbladeren, en ofwel vis, ofwel ingeblikt vlees.

    Ook ‘lapkoese’: scheldwoord voor lastpost
    ‘labbekouse’: scheldwoord voor een ‘luiaard, lammeling, iemand zonder fut’.
    bron: dbnl.org

    Lapkoes is een " pot au feu" gerecht, je maakt het best de dag voordien klaar en besteed de nodige tijd aan het garen (zachtjes koken). (solo.be)

    De ene groep kreeg een heuse kookles : lapkoes maken en dan zelf opeten natuurlijk. ( Helaas kregen we de foto’s van dit gebeuren nog niet ) (blogspot.com)

    Lapkoes van aan zee. Robin Noulez – Oostende. Ingrediënten: boter – enkele ajuinen. – 1 kg aardappelen – laurier – 1 blik Cornedbeef. (erfgoedzuidwest.be)

    SOCIAAL RESTAURANT LAPKOES VZW – Oostende (8400)

    Mijn Oostendse vrouw, bij wie ik uiteraard onmiddellijk naar dat woord informeerde, kende het woord nog vaag (en passief) in de vorm ‘lapkoese’, vooral als een licht scheldwoord in de uitdrukking ‘gij (lelijke) lapkoese’, zo ongeveer met de betekenis ‘jij lastpost’. (…) Twee andere leerlingen kenden slechts de vorm ‘labbekouse’ (spreek uit: koesse), als scheldwoord voor een ‘luiaard, lammeling, iemand zonder fut’. Deze pejoratieve betekenis en semantische verschuiving ligt dan wel in de lijn van de zin waarin mijn vrouw het woord nog kent. Maar met de betekeniswijziging gaat ook een vormverandering gepaard. Naar de vorm kreeg het woord de typische vrouwelijke (zwakke) -e-uitgang en werd het dus duidelijk met ‘kous(e)’ geassocieerd, waarin invloed van ‘piskous, zeurkous’ zeker niet te ontkennen valt. Voor de verglijding van ‘lapkoes’ naar ‘labbekouse’ is zowel naar vorm als naar betekenis kontaminatie met labbekak verantwoordelijk, waarvan Van Dale als derde betekenis ‘benauwd, vreesachtig persoon, knul, flauwerik, sul’ opgeeft. (dbnl.org)

    Regio Vlaamse Kust
    Bewerking door Georges Grootjans op 30 Apr 2022 06:47
    4 reactie(s)

    #16719

    poteren
    (ww. poterde, gepoterd)

    oneerlijk handelen, vals spelen

    Uitspraak: poeteren

    Poteren komt van het woord ‘pooten’ (poten). Het woord wordt ook gebruikt voor handen en voeten bv. blijft er met uw ‘poete’ er vanaf, ge moet me uw poete er opstaan ?

    Woordenboek van Populair Taalgebruik: (Vlaanderen, Barg.) valsspelen; bedriegen; stelen, kapen.

    zie ook schamoteren, foefelen, poteraar

    Woordenboek der Nederlandsche Taal:
    Bedriegen, bedrog plegen in het spel (te Antwerpen) (Schuermans) (1865-1870)
    ‘Opnieuw schieten! Gij hèt gepooterd!’ (Cornelissen-Vervliet.)
    ‘Nie’ pooteren!’

    Hij was het snelst klaar met zijn opdracht. Zonder te poteren was hem dat zeker niet gelukt.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 29 Apr 2022 18:33
    3 reactie(s)

    #16720

    fuif
    (de ~ (v.), fuiven)

    jongerenfeestje, dansavond georganiseerd voor en door tieners

    Instituut voor Nederlandse Lexicologie: Belgisch-Nederlands

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 7

    zie ook fuiven, fuiver, fuifnummer; fuifbus; pyjamafuif; jongerenfuif; kotfuif; valentijnsfuif, fuifzaal

    Vanavond gaan we naar de fuif van de scouts.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 29 Apr 2022 11:25
    0 reactie(s)

    #16721

    fuifzaal
    (de ~ (v.), ~zalen)

    feestzaal, zaal om fuiven (fuif) te organizeren

    Na de brand in de fuifzaal moeten de tapinstallaties en de damestoiletten vernieuwd worden.

    Fuifzaal zoekt feestjes: stad Halle neemt maatregelen om weer volk aan te trekken (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 29 Apr 2022 11:23
    4 reactie(s)

    #16722

    weersplete
    (zn. v.)

    zeer gelijkend op; hetzelfde voorkomen hebbend.

    = wederspleet

    Je moet niet zeggen dat die jongens een tweeling zijn; de een is de weersplete van de andere.

    Regio Brugs Ommeland
    Bewerking door nthn op 29 Apr 2022 10:26
    3 reactie(s)

    #16723

    misdaadmiddens
    (z.n. mv.)

    het midden, de omgeving of de wereld waarin de misdaad zich afspeelt
    ook: het misdaadmilieu
    NL: het criminele milieu

    Het heeft alweer gerommeld in de Antwerpse misdaadmiddens. In de wijk Dam werd er zondagavond twee keer brandgesticht én klonken er geweerschoten. (HNL)

    Is het in alle misdaadmiddens niet de gewoonte, dat daders ‘houdt den dief’ roepen, zodat ze zelf veilig en wel kunnen ontkomen? (seniorennet.be)

    Vele arme landen zijn maar al te vaak het toneel van conflicten met gewapende groepen die ook buurlanden onveilig maken en banden hebben met internationale wapenleveranciers en misdaadmiddens en vluchtelingenstromen tot gevolg. (dekamer.be)

    Regio Antwerpen
    Bewerking door Georges Grootjans op 29 Apr 2022 08:02
    0 reactie(s)

    #16724

    midden
    (het ~, ~s)

    (voornamelijk meervoud) milieu, omgeving, wereld, kring(en)

    is standaardtaal in België

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands

    DS2015 middens: standaardtaal

    < Frans milieu(x)

    ook samenstellingen: misdaadmiddens

    Het ‘koloniale vraagstuk’ vormt vooral in socialistische middens een heet hangijzer.

    Eerst bleek haar tienerdochter zwanger, toch niet echt een voordeel in de middens van conservatieve christenen. Dan bleek haar echtgenoot lid te zijn geweest van een afscheidingsbeweging in Alaska. (over Sarah Palin, terzake.canvas.be)

    “Zoals te verwachten in dit midden kreeg de Antwerpse VOKA-voorzitter Stéphane Verbeeck makkelijk de handen op elkaar toen hij zich streng uitsprak over de eventuele invoering van een meerwaardebelasting.” (doorbraak.be)

    “Achterberg groeide op in een calvinistisch gezin, en de taal van de bijbel spreken betekende in dat midden: deelachtig worden aan de ware bevindingen van de heiligen, uitverkoren zijn.” (literairecanon.be)

    In de middens van de numismatiek wordt een specifieke terminologie gehanteerd die de slijtage van de munten bepaalt.

    Creatine heeft in sportmiddens enorm veel aandacht gekregen, maar ook vanuit de wetenschappelijke wereld en vanuit de media.

    > andere betekenis van midden

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 29 Apr 2022 08:00
    4 reactie(s)

    #16725

    geheimzinnigaard
    (zn. m. ; ~s)

    iemand die geheimzinnig doet

    SN-NL: geheimzinnige

    google 2022: in .NL slechts enkele hits voornamelijk mbt .BE (strip Nero)

    Er zijn geheimzinnigaards die in heel Frankrijk glasvezels doorknippen om zo het internet te willen plat leggen. (Jeroen Olyslaegers – De Morgen)

    Nero 121 -De grote Geheimzinnigaard – Marc Sleen – De Slegte

    Dat schijnbaar gepaard gaat met gefluit en gefluister in de oren en met de verschijning van in zwart geklede mysterieuze geheimzinnigaards (filmfreak.be)

    Lange tijd werd gespeculeerd over de identiteit van dubsteppionier Burial. Waarop The Sun een campagne opstartte om de geheimzinnigaard te ontmaskeren. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 29 Apr 2022 07:52
    0 reactie(s)

    #16726

    geheimzinnigaard
    (zn. m. ; ~s)

    iemand die geheimzinnig doet

    SN-NL: geheimzinnige

    google 2022: in .NL voornamelijk mbt .BE (strip Nero)

    Er zijn geheimzinnigaards die in heel Frankrijk glasvezels doorknippen om zo het internet te willen plat leggen. (Jeroen Olyslaegers – De Morgen)

    Nero 121 -De grote Geheimzinnigaard – Marc Sleen – De Slegte

    Dat schijnbaar gepaard gaat met gefluit en gefluister in de oren en met de verschijning van in zwart geklede mysterieuze geheimzinnigaards (filmfreak.be)

    Lange tijd werd gespeculeerd over de identiteit van dubsteppionier Burial. Waarop The Sun een campagne opstartte om de geheimzinnigaard te ontmaskeren. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 29 Apr 2022 07:52
    0 reactie(s)

    #16727

    doding, opzettelijke ~

    zie opzettelijke doding

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 29 Apr 2022 07:40
    0 reactie(s)

    #16728

    onopzettelijke doding
    (uitdr.)

    zonder opzet doden door gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg, maar zonder het oogmerk om de persoon van het leven te beroven

    zie doding
    vgl. opzettelijke doding

    Bestuurder aangehouden voor onopzettelijke doding. (HLN.be)

    Bij een opopzettelijke doding wordt men gestraft met een gevangenisstraf van drie maanden tot twee jaar en met een geldboete van vijftig euro tot duizend euro.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 29 Apr 2022 07:40
    1 reactie(s)

    #16729

    opzettelijke doding
    (begrip)

    jur.: opzettelijke toedienen van slagen met de dood tot gevolg

    opm: nuance: moord is het intentioneel doden

    zie doding
    vgl. onopzettelijke doding

    Maar nooit, schrijven velen, was er sprake van opzettelijke doding, een van de kwalificaties waarvoor de Reuzegommers terechtstaan. (nieuwsblad.be)

    Als tiener moest hij ook al voor de jeugdrechter verschijnen voor opzettelijke doding. (hbvl.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 29 Apr 2022 07:39
    0 reactie(s)

    #16730

    doding
    (zn. v.; ~en)

    vnw: het opzettelijk of onopzettelijk beroven van iemands leven

    zie ook onopzettelijke doding, opzettelijke doding

    Wanneer de doding het gevolg is van een verkeersongeval dan bedraagt de gevangenisstraf drie maanden tot vijf jaar en een geldboete 50 tot 2000 euro (destrafrechtspecialist.be)

    Het toepassingsgebied van vluchtmisdrijf met de dood tot gevolg behelst enkel de doding van een levend mens. (intolaw.be)

    Opzettelijke doodslag (dit is een doding met de intentie te doden maar zonder voorbedachte rade); Moord (dit is opzettelijke doodslag met voorbedachte rade). (strafrechtadvocatenwijzer.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 29 Apr 2022 07:32
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.