Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #12581

    plaat hebben

    geld hebben, rijk zijn, welstellend
    we spreken het uit als plaot hemmen

    Je ziet het er niet aan af aan die mensen, ze hebben een gewone levensstijl, een gewone auto, niks buitensporigs, maar die hemmen plaot, ge zou nogal verschieten!

    Dat zijn er die plaot hèmme, als ge 2 huizen hebt en allemaal dure luxe wagens voor de deur. (Toegevoegd door jiet: 12 Jun 2023 09:12)

    Regio Hageland
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Jun 2023 12:30
    2 reactie(s)

    #12582

    erreke
    (het ~ (o.), -s)

    deuntje, wijsje, liedje

    eigenlijk verkleinwoord van “air”, verwant aan “aria”

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: bij air: Uit Frans air.
    1. Muzikale wijs, deuntje. Veelal in den verkleinvorm. In Noord-Nederland verouderd.

    zie andere definitie van erreke

    en a vroeg of da’ z’ een erreke oep de liere spele wou (Wannes van de Velde – Antwerps)

    verdeenen iel good eule bruud, me een gitaar, en me een erreke, in plosj van gon te werke (Crejateef Complot – Brussels)

    Een airke zingen tijdens het werken. (Toegevoegd door A. M. ANZEGEM: 14 Jun 2023 08:25)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Jun 2023 12:29
    2 reactie(s)

    #12583

    kritikeren
    (ww. kritikeerde; gekritikeerd)

    kritiseren, bekritiseren

    vnw

    Defraigne verdedigde zijn amendement met overtuiging en kritikeerde het door de wet ingevoerd stelsel vrij scherp. (kuleuven.be)

    Ik zeg dat gij het recht hebt de regering en de vakbonden te kritikeren, maar gij hebt het recht niet de excitatie te brengen tot in de ondergrond van de mijnen . (dekamer.be)

    Mensen, ook supporters van Club,a. zien jullie het een beetje positief a.u.b i.p.v enkel te kritikeren. (hln.be)

    Godfried Danneels kritikeert Vaticaan (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Jun 2023 10:21
    0 reactie(s)

    #12584

    krijsen
    (ww. krijste, gekrijst)

    wenen, bleiten, schreemen/schremen/schreeuwen/schreien

    vnw: in België ook: huilen

    eigenlijk krijschen (uitspraak ? Krishna -a)

    ’k Woarn doajuste noa ’t nieuws an ’t kykn en ’k mostege bykans kryschn van oal de misèrie in de weirld, en ook e bitje van ’t feit dan ze zyder uus nog assan oundertiteln ip den tv.

    Regio Westhoek
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Jun 2023 10:14
    1 reactie(s)

    #12585

    krijgshof
    (het ~, ~hoven)

    militair hoog gerechtshof

    vnw: (bnl.) hoogste militaire rechtbank

    De paracommando die ervan verdacht werd zijn kinderen in de Maas verdronken te hebben, is door het krijgshof vrijgesproken van dubbele moord.

    De strafrechtelijke epuratie is de strafrechtelijke berechting voor de krijgsraden en krijgshoven in graad van beroep. (elfri.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Jun 2023 10:14
    0 reactie(s)

    #12586

    krijgsauditeur
    (zn. m.; ~s)

    auditeur bij het krijgsauditoraat

    vnw:(<bnl.) auditeur-militair (nl.)

    ANW: (vooral) in België

    De krijgsauditeur bepaalt de dagen van terechtzitting en maakt daarvoor een rol op. (ejustice.just.fgov.be)

    Heeft er iemand informatie over een Krijgsauditeur Jan Roels uit 1945 ? (ablhistoryforum.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Jun 2023 10:13
    0 reactie(s)

    #12587

    kriepen
    (ww)

    klagen, zeuren

    vnw: klagen, kreunen

    < Middelnederlands: Criepen

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: kriepen: Vermoedelijk een klanknabootsend woord; het wordt inzonderheid in Vlaanderen gebruikt.
    1) Benaming voor verschillende piepende geluiden, door dieren en zaken voortgebracht.
    2) Van menschen: klagen, kreunen, b.v. uit kleinmoedigheid of vreesachtigheid, of als gevolg van een gevoel van onwelheid.

    Die slore stond daar heel de tijd te kriepen en te piepen, een echte trunte.

    > andere betekenissen van kriepen

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Jun 2023 10:12
    0 reactie(s)

    #12588

    kriepen
    (ww. kriepte, gekriept)

    knerpen, knarsende, piepende geluiden maken

    vnw: kraken, knarsen, knerpen, piepen

    < Middelnederlands criepen

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: kriepen: Vermoedelijk een klanknabootsend woord; het wordt inzonderheid in Vlaanderen gebruikt.
    1) Benaming voor verschillende piepende geluiden, door dieren en zaken voortgebracht.
    2) Van menschen: klagen, kreunen, b.v. uit kleinmoedigheid of vreesachtigheid, of als gevolg van een gevoel van onwelheid.

    Ik (hoore) maar het kreunen meer, en ’t kriepen, van de musschen, Gezelle, Winterstilte

    De sneeuw kriepte onder de schoenzolen. Stijn Streuvels, Minnehandel (1903).
    De merels … kriepten eerst wat uit leute,

    De deur van de kelderkamer kriepte open met een dwaze ruk.
    ´Witte!´ De Witte verroerde geen lid.
    ´Witte!´ riep zijn moeder nu veel harder. (Ernest Claes, De Witte)

    > andere betekenissen van kriepen

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Jun 2023 10:12
    0 reactie(s)

    #12589

    kriekenboom
    (zn. m.; ~bomen)

    boom waaraan krieken groeien, kriekelaar

    vnw

    NL: kersenboom

    zie ook kriek

    Zure kersen of kriekenbomen (Prunus cerasus) behoren tot de groep steenfruit in de Rosaceae en passen ook goed in kleine tuinen. (fruitabc.blogspot.com)

    Kriekenbomen in tuincentrum van de kwekerij – planten Kenens

    We zoeken mensen die een kriekenboom willen adopteren door er eentje in hun tuin te planten. Intussen werden reeds meer dan 250 boompjes geplant. (1030cultuur.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Jun 2023 10:11
    0 reactie(s)

    #12590

    kriekelaar
    (de~(m),-s)

    “kriekeleir”
    kriekenboom

    vnw

    Van Dale online: (Belgisch-Nederlands, niet algemeen) kriekenboom, kersenboom
    Van Dale 2018 online: BE, spreektaal

    uitdrukking :
    Die kunde wijsmaken dat ons Heer op ne kriekeleir geboren is!
    Die kan je werkelijk alles wijsmaken.

    zie ook kriek; verzamellemma groenten en fruit

    0 Prunus avium - Havré (1)

    Als dat zo een rotweer blijft zullen we niet veel krieken van de kriekelaars plukken.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Jun 2023 10:11
    1 reactie(s)

    #12591

    kriek
    (zn. v., -en)

    zure kers of morel, noordkriek

    vnw: zure, laatrijpe, zwartrode kersensoort

    Van Dale 2018 online: BE

    vgl. kriek, blozen als een ~; krieken op jenever

    Sauerkirschenfrucht Prunus cerasus 2
    Prunus cerasus

    De vogels zijn met bijna al de krieken weg.

    Vanavond eten we frikadellen met kriekskes. (frikadellen met krieken)

    > zie andere betekenis van kriek

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Jun 2023 10:10
    2 reactie(s)

    #12592

    denkoefening, de ~ maken
    (uitdrukking )

    (stevig) nadenken over

    We moeten de denkoefening maken welke industrie we in België kunnen behouden. Dat zal misschien een meer innovatieve industrie zijn.’ (ArcelorMittal)

    Daarom willen wij de denkoefening maken: heden, verleden en toekomst maken wij een kopje kleiner om de wereld te verlossen van een brok ellende. (infomania.be)

    Groen verwijst naar andere partijen: “Ook politici in andere partijen maken die denkoefening en beslissen om het nationale niveau te verlaten.”  (VRTNWS)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 20 Jun 2023 12:33
    0 reactie(s)

    #12593

    denkoefening, de ~ maken
    (uitdrukking )

    nadenken over

    We moeten de denkoefening maken welke industrie we in België kunnen behouden. Dat zal misschien een meer innovatieve industrie zijn.’ (ArcelorMittal)

    Daarom willen wij met Infomania de denkoefening maken: heden, verleden en toekomst maken wij een kopje kleiner om de wereld te verlossen van een brok ellende. (anarchie.be)

    Groen en verwijst naar andere partijen: “Ook politici in andere partijen maken die denkoefening en beslissen om het nationale niveau te verlaten.”  (VRTNWS)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 19 Jun 2023 20:03
    0 reactie(s)

    #12594

    kribbelaar
    (zn. m.; ~s)

    iemand die kribbelt (kribbelen)
    pej.: schrijver, tekenaar

    “En de werken?”, vroeg de kunstminnaar, “waarom schrijft U nooit iets over de werken? Hebt U wel enig plastisch gevoel”? “Voor de werken”, antwoordde de kribbelaar-parvenu, "moet U bij de kunstenaar zijn. Ik verkoop alleen maar teksten.” (hanstheys.ensembles.org/)

    Maar zoals Bjarne aan Alberto een nieuwe kans biedt, zo geef ik ook aan de schrijver, aan de kribbelaar, aan de oude visser van woorden en zinnen die ik ben, een nieuwe kans. (seniorennet.be)

    Naarstige kribbelaar van woord en beeld. Denkt in slagzinnen, alliteraties en onomatopeeën. Liefhebber van vreemde talen. (zinnig.be)

    Een spontane kribbelaar, een behoedzame schetser of een verborgen Van Gogh? Kom dan gezellig samen tekenen met een drankje erbij. (mijnleuven.be)

    “Oei, maar ik kan helemaal niet tekenen!” Geen probleem! Of je nu een enthousiaste schetser bent of een wilde kribbelaar, iedereen is welkom. (cbbd.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 19 Jun 2023 14:32
    0 reactie(s)

    #12595

    kribbelen
    (ww., kribbelde, gekribbeld)

    slordig schrijven, tekenen

    vnw: slordig, haastig schrijven, krabbelen, kriebelen

    Van Dale 2013 online: gewestelijk

    ook: het gekribbel

    vgl. kribbelaar

    Hij kribbelde iets op een bladje en gaf dat aan zijn assistent die eens met zijn wenkbrauwen fronste.

    Wat een kattengekribbel is dat? Ik kan dat niet lezen zenne.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 19 Jun 2023 14:26
    0 reactie(s)

    #12596

    Wallonië-watcher
    (zn. de ~ (m.) ~s)

    journalist die Wallonië als specialisatie heeft
    zie ook: Wetstraatwatcher

    Onze Wallonië-watcher Bert. @kruismans. had ze al lang in de mot… de strapatsen van de griffier van het Waals Parlement | Reizen om te leren. (De Tijd)

    Als een obligate les in vaderlandse geschiedenis worden drie publicaties van journalist en Wallonië-watcher Guido Fonteyn in één box heruitgegeven. ((bruzz)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 18 Jun 2023 19:10
    0 reactie(s)

    #12597

    marsorder, het ~ zijn, hebben of krijgen
    (uitdrukking )

    een bevel geven, de richtlijn aangeven
    zie ook: marsrichting, de ~ aangeven

    Sinds de jaren zestig is het marsorder dat de Belgische krijgsmacht ‘kleiner, beter en goedkoper’ moet werken bekend.

    Politici van N-VA hebben tijdens het Europees Kampioenschap voetbal in Frankrijk van 2016 een marsorder van de partijtop gekregen om geen commentaar te geven over de Rode Duivels. (HBVL)

    Zo, we hebben er thuis ook een exemplaar van: het marsorder voor de leerkrachten van het secundair onderwijs. (Bruno Tersago)

    Sommigen voelden zich duidelijk vereerd. Anderen vernamen het marsorder op de sociale media en vielen compleet uit de lucht. (De Tijd)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 18 Jun 2023 19:01
    0 reactie(s)

    #12598

    kribbebijter
    (zn. m.; ~s)

    vnw:
    •gierigaard, vrek
    •hongerlijder

    zie ook krebbebieter

    Daarom, spaar ons van een CD&V-NVA- beleid waarvan kribbebijter Leterme zich. nu reeds minister-president waant. (hbvl.be)

    Op zondag 3 april bracht de toneelkring «Streven» uit Rapertingen in de Sint-Ludovicuszaal aldaar zijn laatste seizoensvertoning met «Willy’s Vrouw» of «De Kribbebijter» door Max Reimann en Otto Schwarz. (hasel.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 16 Jun 2023 08:58
    0 reactie(s)

    #12599

    krebbebieter
    (de ~ (m.), ~s)

    gierige persoon, vrek

    vergelijk krebbebieten
    Van Dale bij “kribbebijter”niet al­ge­meen gie­rig­aard, vrek

    Monique heeft een mooie erfenis gekregen. Haar pa was een echte krebbebieter.

    Regio Leiestreek
    Bewerking door Georges Grootjans op 16 Jun 2023 08:54
    1 reactie(s)

    #12600

    kribbe
    (zn. v., ~n)

    kinderdagverblijf, crèche

    vnw: crèche

    Taaladvies.net: in België, geen standaardtaal
    Van Dale 2017 online: BE, ar­chaïsch

    zie ook kinderkribbe

    ’s Morgens voor het werk gaat hij de kleine naar de kribbe brengen en ’s avonds na het werk haalt zij hem weer op.

    Toen we allebei nog werkten, moesten we onze tweeling ’s morgens naar de kribbe brengen. (Taaladvies.net)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 16 Jun 2023 08:53
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.