Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #12331

    vervangbus
    (z.n. de ~ (m.) ~sen)

    bus die het vervoer overneemt bij een treinstoring
    NL: vervangend vervoer

    “Bij werken of storingen op het net legt NMBS soms vervangbussen in. Om zo’n vervangbus te nemen, toon je gewoon je geldige NMBS-vervoersbewijs (biljet of abonnement) bij het opstappen.” (NMBS)

    “Er rijden vervangbussen tussen Aarschot en Diest in beide richtingen en bepaalde treinen wordt ook lokaal omgeleid.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 11 May 2023 09:54
    0 reactie(s)

    #12332

    komaf maken met -
    (uitdr.)

    taaladvies.net:
    Om uit te drukken dat er een einde gemaakt wordt aan een bepaalde (als lastig of onaangenaam ervaren) situatie of zaak, of dat iets voor eens en voor altijd opgelost wordt, wordt in België vaak komaf maken met iets gebruikt. Het is standaardtaal in België. In Nederland is deze uitdrukking nagenoeg onbekend.

    vnw: komaf maken met iets: een eind maken aan iets, ermee afrekenen of ermee voortmaken

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: komaf (met of van iets) maken, wordt in Zuid-Nederland veel gebezigd, waarbij soms ook gedacht wordt aan een resultaat.

    DS2015 standaardtaal
    Van Dale 2020 online: BE

    Ik zou eigenlijk eens komaf willen maken met de verwijzingen, afkortingen, definities in het Vlaams woordenboek. Om uniformiteit te bereiken, moeten afspraken gemaakt worden.

    We zullen daar eens rap komaf mee maken, zie!

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 11 May 2023 09:19
    2 reactie(s)

    #12333

    komaf maken met -
    (uitdr.)

    taaladvies.net:
    Om uit te drukken dat er een einde gemaakt wordt aan een bepaalde (als lastig of onaangenaam ervaren) situatie of zaak, of dat iets voor eens en voor altijd opgelost wordt, wordt in België vaak komaf maken met iets gebruikt. Het is standaardtaal in België. In Nederland is deze uitdrukking nagenoeg onbekend.

    vnw: komaf maken met iets, een eind maken aan iets, ermee afrekenen of ermee voortmaken

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: komaf (met of van iets) maken, wordt in Zuid-Nederland veel gebezigd, waarbij soms ook gedacht wordt aan een resultaat.

    DS2015 standaardtaal
    Van Dale 2020 online: BE

    Ik zou eigenlijk eens komaf willen maken met de verwijzingen, afkortingen, definities in het Vlaams woordenboek. Om uniformiteit te bereiken, moeten afspraken gemaakt worden.

    We zullen daar eens rap komaf mee maken, zie!

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 11 May 2023 09:19
    2 reactie(s)

    #12334

    kom
    (zn. v. -men)

    - recipiënt, groter dan een kopje
    - gebruikt om aan de mond te zetten, bol die een drinkbare vloeistof kan inhouden
    - de hoeveelheid die zo’n kom bevat

    vnw: in België vaak voor: schaal, schotel, pan

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: Kom
    Benaming voor vaten in den vorm van een bolsegment van betrekkelijk groote diepte, of in een daarvan niet al te zeer afwijkenden vorm; inzonderheid gebruiksvoorwerpen, in de eerste plaats vaatwerk dienend om er uit te drinken of te eten of gereedgemaakte spijs of drank in op te dienen. In Noord-Nederland is kom als benaming van een voorwerp om uit te drinken thans beperkt tot eenvoudige kringen.
    vb. Verder schonk zij voor de tweede maal een potje koffie op, want Triene dronk telkens een kommeken, Courtmans-Berchmans, Gesch. v.d. J. (1864).

    zie ook kom koffie

    ALGDrinkingTejate
    Man drinkt uit een kom

    Een kom koffie, een kom melk, zelfs een kom soep,…

    Een hele geestige uitdrukking is trekken, ergens op ~ gelijk mijn gat op een kommeke soep.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 11 May 2023 09:16
    4 reactie(s)

    #12335

    koleriek
    (bn)

    karaktertrek: opvliegend, zonder veel aanleiding kwaad worden en uit zijn krammen schieten (krammen, uit zijn ~ schieten)

    < Frans colérique

    vnw: choleriek, cholerisch

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
    DS2015 geen standaardtaal

    zie ook choleriek, kolerig, koleris, colère

    Dat is toch een koleriek manneke, bij het minste schiet hij in colère!

    Ik mis haar nu al, mijn kolerieke madam! Vandaag de dag ook begonnen met hoofdpijn en dat voor de derde dag op rij. (blog.associatie.kuleuven.be)

    bloemlezing De Standaard:
    Als kinderen kolerieke ventjes worden – De Standaard
    Het maakte hem koppig en bij momenten, wanneer zijn joligheid hem niet redde, ronduit koleriek van karakter. (standaard.be)
    Zij vond hem impulsief noch koleriek.(standaard.be)
    enz.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 11 May 2023 09:15
    0 reactie(s)

    #12336

    koleriek
    (bn)

    karaktertrek: opvliegend, zonder veel aanleiding kwaad worden en uit zijn krammen schieten (krammen, uit zijn ~ schieten)

    < Frans colérique

    vnw

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
    DS2015 geen standaardtaal

    zie ook choleriek, kolerig, koleris, colère

    Dat is toch een koleriek manneke, bij het minste schiet hij in colère!

    Ik mis haar nu al, mijn kolerieke madam! Vandaag de dag ook begonnen met hoofdpijn en dat voor de derde dag op rij. (blog.associatie.kuleuven.be)

    bloemlezing De Standaard:
    Als kinderen kolerieke ventjes worden – De Standaard
    Het maakte hem koppig en bij momenten, wanneer zijn joligheid hem niet redde, ronduit koleriek van karakter. (standaard.be)
    Zij vond hem impulsief noch koleriek.(standaard.be)
    enz.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 11 May 2023 09:15
    0 reactie(s)

    #12337

    koleirig
    (bn.)

    razend kwaad, woedend, driftig

    vnw

    zie ook koleire, koleire, in een Franse ~ schieten, koleriek, kolerig

    uitspraak: eir wordt uitgesproken als in -ère

    spellingvariant: colèrig

    Intussen maakt Imelda Marcos zich koleirig omdat ze haar juwelen moet afgeven aan de Filipijnse overheid.

    Ne koleirigen typ is dat, dat zeg ik u! Zo kwaad heb ik nog nooit iemand gezien!

    Ik ben – alweer – “koleirig” op mijn burgemeester in Brussel (Luckas Vander Taelen – demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 11 May 2023 09:14
    1 reactie(s)

    #12338

    koleire, in een Franse ~ schieten
    (uitdrukking)

    een woedeuitbarsting hebben

    vnw: in een Franse koleire schieten: woedend worden

    zie ook colère

    In Parijs heeft een theaterdirecteur met zijn wagen de poort van het Elysée geramd. Hij was woedend over besparingen in zijn sector. Dat is wat ik noem “in een Franse koleire schieten”.

    Daarop schiet Madran in een Franse coleire. (allrights.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 11 May 2023 09:14
    0 reactie(s)

    #12339

    koleire
    (de ~ (v.))

    woede, razernij

    vnw: drift, woede

    zie ook colère

    vgl. koleire, in een Franse ~ schieten

    Toen hij zag wat klas 5C nu weer met de nieuwe bloembakken had uitgestoken, schoot de studiemeester in een Franse koleire.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 11 May 2023 09:13
    0 reactie(s)

    #12340

    koffiezet
    (de ~ (m.), ~s, ~ten, ~apparaten)

    koffiezetapparaat, koffiemachine

    vnw

    Van Dale 2018 online: BE, spreektaal

    Gij zijt deze morgen weeral vergeten van de koffiezet uit te zetten, slimmeke!

    “Als ik één goede raad mag geven: koop een goede koffiezet” (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 11 May 2023 09:12
    1 reactie(s)

    #12341

    koffiekoek
    (de ~ (m.), ~en)

    variëteit van klein gebak, al dan niet met bladerdeeg, al dan niet suiker geglazuurd, al dan niet gevuld met pudding, appel, krieken, abrikoos … Zoals daar zijn: ronde en lange rozijnenkoeken, puddingkoeken, puddingkoeken met chocolat, achtjes, …

    vnw: koffiebroodje, luxebroodje

    in Nederland: koffiebroodje

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands

    zie ook boterkoek, broekzak

    Koffiekoeken
    Verschillende koffiekoeken

    Ne koffiekoek met ingebakken crème, alstublieft!

    8 koffiekoeken alstublief. 2 met rozijnen, 2 achtjes, een met pudding zonder chocolat en één met pudding met chocolat en twee met appelvulling.

    Waar wij onlangs een ballonvaart hebben geweigerd en ooit 87 koffiekoeken hebben besteld uit balorigheid omdat de gepensioneerden vóór ons alle tijd van de wereld namen voor het kiezen van hún koeken, het zoeken van kleingeld in hun portemonnee, en de vergeefse pogingen om zes broden, twee cakes, vijf eclairs, en vier taartjes in een te kleine tas te proppen. (Koen Meulenaere)

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door Georges Grootjans op 11 May 2023 09:12
    9 reactie(s)

    #12342

    koffieklets
    (de ~ (m.))

    gezellig babbeltje bij een tas koffie

    vnw: koffiepraatje, koffiekransje

    ook koffieklasj

    zie ook koffiekletsen, koffiekletser

    Elke zaterdag komt de buurvrouw op koffieklets.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 11 May 2023 09:11
    2 reactie(s)

    #12343

    immomakelaar
    (zn. m. ~s)

    vastgoedmakelaar

    zie immo

    Je huis verkopen via een immomakelaar kost meer dan wanneer je je huis op eigen houtje verkoopt. (radio2.be)

    Ontdek hoe je met deze 6 tips de beste onderhandelingen kan starten met een immomakelaar die je gegarandeerd tot een vlotte verkoop zal leiden! (.immokantoorvergelijken.be)

    De beschuldigde schepen zei dat hij zijn werk als schepen én als immomakelaar perfect kan scheiden. (vrt.be)

    Ook zijn rechterhand boekhouder Dirk M. moet naar de cel, net zoals Immomakelaar Daan M. en nog twee anderen. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 10 May 2023 13:45
    0 reactie(s)

    #12344

    immo
    (zn. m.)

    immobiliën (zowel de sector, als het vastgoed zelf, als het kantoor)

    vnw: verkorting van: immobiliën

    Van Dale 2014 online kent ‘immo’ enkel als afkorting van ‘immobilia’. Anderzijds erkent Van Dale immobiliën als Belgisch-Nederlands. Dus moet logischerwijs de Belgisch-Nederlandse betekenis van immo er ook bijkomen.

    zie ook immokantoor, immosite, immobord; immobedrijf; immoprogramma; immomakelaar

    immoschepens.be: Immo Schepens is de immo specialist in De Haan.

    hebbes.be: Kijk dan naar de immo die in Gent te koop is!

    juridischforum.be: Weeral bellen naar de Immo, weer ‘we gaan de huisbaas bellen’. Na een week nog niets.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 10 May 2023 13:40
    3 reactie(s)

    #12345

    immoprogramma
    (zn. o.; ~'s)

    een televisieprogramma over huizen kopen, verkopen, bouwen of verbouwen

    vgl. immo

    ‘Het is een thema dat leeft’: waarom zelfs de VRT met een immoprogramma op de proppen komt. (demorgen.be)

    Je herkent haar misschien nog uit dat andere immoprogramma Huizenjagers. (nieuwsblad.be)

    Gisteren gezien in één of ander immoprogramma: magnetische verf. Is een soort ‘pasta’ die je met een verfborstel aanbrengt en dan uitsmeert … (bouwinfo.be)

    Kijk maar eens naar het gemiddelde buitenlandse immoprogramma op TV: zowat overal zie je dat kopers een inspectie vragen. (juridischforum.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 10 May 2023 13:40
    0 reactie(s)

    #12346

    Tuutschieten

    Oud volksspel in Bavegem Met loden schijfjes houten paap
    waar geld opligd omver werpen Wat dicht bij je lood ligt is
    van je Om de beurt werpen met 4 personen op een afstand van
    8 meter

    Ik heb veel geld gewonnen met tuutschieten langs de straat kant

    Regio Vlaamse Ardennen
    Bewerking door tosddy op 10 May 2023 11:29
    1 reactie(s)

    #12347

    vertutten

    geld opdoen

    mijn kind heeft zijn geld vertuut op de kermis

    Regio Vlaamse Ardennen
    Bewerking door tosddy op 10 May 2023 11:18
    2 reactie(s)

    #12348

    confituurbad
    (begrip)

    verhaal uit de jaren ‘80 (waar of niet) over feestjes, gehouden in een bad met confituur
    zie ook: bende van Nijvel, de ~, Roze Balletten, bendedossier, trop is te veel, VDB (vdb), en confituur.

    Een belangrijke waarschuwing, want dat het confituurbad waarin men lag te zompen destijds ook écht gevuld zou zijn met potten uit de voorraadkast van de rijkswachtkazerne, lijkt me in meerdere opzichten net iets te fraai om sluitend te zijn. (Humo)

    Eén van de meer zoetsappige verhalen die daarover verteld worden, zijn de fameuze confituurbaden, een begrip dat u letterlijk mag nemen. Er circuleren foto’s en filmpjes van schaars geklede dames tijdens deze “Rock and Roll dans la confiture”. (VRTNWS)

    De Bende van Nijvel, de Roze Balletten, een minister die opduikt in de beruchte nachtclub Le Jonathan in Brussel waar halfnaakte vrouwen in baden vol confituur staan te dansen… alles wordt op een hoopje gegooid. (beursforum.be)

    Trop is te veel en te veel is trop. Na een zitting van de parlementaire Bendecommissie stapte Vanden Boeynants zelfs op zijn kritische ondervrager Hugo Coveliers (toen Volksunie) af: ‘Moi, je ne pédale pas dans la confiture!’ (Knack)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 10 May 2023 09:30
    5 reactie(s)

    #12349

    kofferzaal
    (zn. v.; ~zalen)

    beveiligde ruimte in een bank waar de koffers (kluizen) zich bevinden

    vnw

    Ook wie een save heeft (vol goud en zilver) bij de bank is de klos. Want de bank is volledig gesloten, ook de kofferzaal. (the-house.be)

    Het is ook mogelijk om een derde volmacht te geven om toegang te krijgen tot de kofferzaal en de kluis. (debeleggersgids.be)

    In maart 2007 werden daar voor 21 miljoen euro edelstenen weggehaald uit verschillende kluizen in de kofferzaal. (vrt.be)

    Overvallers graven tunnel naar kofferzaal Parijse bank. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 10 May 2023 07:42
    0 reactie(s)

    #12350

    koffer
    (zn. o. in Antwerpen; v. in West-Vlaand.; -s)

    vak in de kluis van een bank

    vnw: in België ook: safe, (brand)kluisje

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: koffer: znw. mannelijk (vroeger en gewestelijk nog wel onzijdig)
    Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen: safe, kluis

    Klik op de afbeelding
    Tresorraum Deutschland 5

    zie ook kofferzaal

    vgl. brandkoffer

    Ik heb geen koffer nodig in de bank want ik heb toch geen waardepapieren.

    > andere betekenis van koffer

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 10 May 2023 07:37
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.