Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
bekritiseren, iets of iemand kritikeren
Waarde Panoramist, hoe de vork pre cies aan de steel zit» weet ge niet en toch hebt ge uw pen bovengehaald om het komitee te bekritikeren. (De Gazet van Aalst | 29 september 1960)
Het is heel gemakkelijk deze personen te bekritikeren, maar dat deze die het beter kunnen zeggen het dan ook beter doen. (bedrijfsvoetbal.be)
VANDENDRIESSCHE bekritikeert de overwaardering van dit criterium. (kuleuven.be)
Ik zoek veeleer ne stamelaar
ne langharige rijmelaar
zo één die ‘t al bekritikeerd
die paster en burgers emmerdeerd
‘t is u da ‘k zocht al jaren lang
Willem zing nu maar uw zwanezang
(willem-vermandere – dance-macabre)
bekritiseren, iets of iemand kritikeren
Waarde Panoramist, hoe de vork pre cies aan de steel zit» weet ge niet en toch hebt ge uw pen bovengehaald om het komi tee te bekritikeren. (De Gazet van Aalst | 29 september 1960)
Het is heel gemakkelijk deze personen te bekritikeren, maar dat deze die het beter kunnen zeggen het dan ook beter doen. (bedrijfsvoetbal.be)
VANDENDRIESSCHE bekritikeert de overwaardering van dit criterium. (kuleuven.be)
Ik zoek veeleer ne stamelaar
ne langharige rijmelaar
zo één die ‘t al bekritikeerd
die paster en burgers emmerdeerd
‘t is u da ‘k zocht al jaren lang
Willem zing nu maar uw zwanezang
(willem-vermandere – dance-macabre)
kritiseren, bekritiseren, bekritikeren
Defraigne verdedigde zijn amendement met overtuiging en kritikeerde het door de wet ingevoerd stelsel vrij scherp. (kuleuven.be)
Ik zeg dat gij het recht hebt de regering en de vakbonden te kritikeren, maar gij hebt het recht niet de excitatie te brengen tot in de ondergrond van de mijnen . (dekamer.be)
Mensen, ook supporters van Club,a. zien jullie het een beetje positief a.u.b i.p.v enkel te kritikeren. (hln.be)
Godfried Danneels kritikeert Vaticaan (standaard.be)
(ook wel ‘frietgrens’) informele benaming voor een idiomatische isoglosse (taalverschil in uitdrukking) binnen het Nederlands taalgebied. Ten noorden van deze isoglosse wordt vooral het woord patat gebruikt, terwijl men ten zuiden ervan eerder friet of frieten zegt.
NL: patatje mayo graag
VL: friet met mayonaise astemblieft
Limburg: friete mit mayenaes estebleef
NL: Hij heeft zich alweer verstopt.
VL: Hij heeft zich weeral weggestoken.
Limburg: Hae haet zich alweer versjtoake.
(ook wel ‘frietgrens’) informele benaming voor een idiomatische isoglosse (taalverschil in uitdrukking) binnen het Nederlands taalgebied. Ten noorden van deze isoglosse wordt vooral het woord patat gebruikt, terwijl men ten zuiden ervan eerder friet of frieten zegt.
NL: patatje mayo graag?
VL: friet met mayonaise astemblieft?
Limburg: friete mit mayenaes estebleef?
NL: Hij heeft zich alweer verstopt.
VL: Hij heeft zich weeral weggestoken.
Limburg: Hae haet zich alweer versjtoake.
speelse nabootsing van het geluid dat een kip maakt bij het leggen
“Kot, kot, kedei, elk kipje legt een ei!” (http://vb-dekleineprins.be/node/318)
Kot Kot kedei de kip legt een ei! (Toegevoegd door ANTOINE: 10 Jun 2023 13:32)
geld hebben, rijk zijn, welstellend
we spreken het uit als plaot hemmen
Je ziet het er niet aan af aan die mensen, ze hebben een gewone levensstijl, een gewone auto, niks buitensporigs, maar die hemmen plaot, ge zou nogal verschieten!
Dat zijn er die plaot hèmme, als ge 2 huizen hebt en allemaal dure luxe wagens voor de deur. (Toegevoegd door jiet: 12 Jun 2023 09:12)
deuntje, wijsje, liedje
eigenlijk verkleinwoord van “air”, verwant aan “aria”
Woordenboek der Nederlandsche Taal: bij air: Uit Frans air.
1. Muzikale wijs, deuntje. Veelal in den verkleinvorm. In Noord-Nederland verouderd.
zie andere definitie van erreke
en a vroeg of da’ z’ een erreke oep de liere spele wou (Wannes van de Velde – Antwerps)
verdeenen iel good eule bruud, me een gitaar, en me een erreke, in plosj van gon te werke (Crejateef Complot – Brussels)
Een airke zingen tijdens het werken. (Toegevoegd door A. M. ANZEGEM: 14 Jun 2023 08:25)
kritiseren, bekritiseren
Defraigne verdedigde zijn amendement met overtuiging en kritikeerde het door de wet ingevoerd stelsel vrij scherp. (kuleuven.be)
Ik zeg dat gij het recht hebt de regering en de vakbonden te kritikeren, maar gij hebt het recht niet de excitatie te brengen tot in de ondergrond van de mijnen . (dekamer.be)
Mensen, ook supporters van Club,a. zien jullie het een beetje positief a.u.b i.p.v enkel te kritikeren. (hln.be)
Godfried Danneels kritikeert Vaticaan (standaard.be)
wenen, bleiten, schreemen/schremen/schreeuwen/schreien
vnw: in België ook: huilen
eigenlijk krijschen (uitspraak ? Krishna -a)
’k Woarn doajuste noa ’t nieuws an ’t kykn en ’k mostege bykans kryschn van oal de misèrie in de weirld, en ook e bitje van ’t feit dan ze zyder uus nog assan oundertiteln ip den tv.
militair hoog gerechtshof
vnw: (bnl.) hoogste militaire rechtbank
De paracommando die ervan verdacht werd zijn kinderen in de Maas verdronken te hebben, is door het krijgshof vrijgesproken van dubbele moord.
De strafrechtelijke epuratie is de strafrechtelijke berechting voor de krijgsraden en krijgshoven in graad van beroep. (elfri.be)
vnw:(<bnl.) auditeur-militair (nl.)
ANW: (vooral) in België
De krijgsauditeur bepaalt de dagen van terechtzitting en maakt daarvoor een rol op. (ejustice.just.fgov.be)
Heeft er iemand informatie over een Krijgsauditeur Jan Roels uit 1945 ? (ablhistoryforum.be)
klagen, zeuren
vnw: klagen, kreunen
< Middelnederlands: Criepen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: kriepen: Vermoedelijk een klanknabootsend woord; het wordt inzonderheid in Vlaanderen gebruikt.
1) Benaming voor verschillende piepende geluiden, door dieren en zaken voortgebracht.
2) Van menschen: klagen, kreunen, b.v. uit kleinmoedigheid of vreesachtigheid, of als gevolg van een gevoel van onwelheid.
Die slore stond daar heel de tijd te kriepen en te piepen, een echte trunte.
> andere betekenissen van kriepen
knerpen, knarsende, piepende geluiden maken
vnw: kraken, knarsen, knerpen, piepen
< Middelnederlands criepen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: kriepen: Vermoedelijk een klanknabootsend woord; het wordt inzonderheid in Vlaanderen gebruikt.
1) Benaming voor verschillende piepende geluiden, door dieren en zaken voortgebracht.
2) Van menschen: klagen, kreunen, b.v. uit kleinmoedigheid of vreesachtigheid, of als gevolg van een gevoel van onwelheid.
Ik (hoore) maar het kreunen meer, en ’t kriepen, van de musschen, Gezelle, Winterstilte
De sneeuw kriepte onder de schoenzolen. Stijn Streuvels, Minnehandel (1903).
De merels … kriepten eerst wat uit leute,
De deur van de kelderkamer kriepte open met een dwaze ruk.
´Witte!´ De Witte verroerde geen lid.
´Witte!´ riep zijn moeder nu veel harder. (Ernest Claes, De Witte)
> andere betekenissen van kriepen
boom waaraan krieken groeien, kriekelaar
NL: kersenboom
zie ook kriek
Zure kersen of kriekenbomen (Prunus cerasus) behoren tot de groep steenfruit in de Rosaceae en passen ook goed in kleine tuinen. (fruitabc.blogspot.com)
Kriekenbomen in tuincentrum van de kwekerij – planten Kenens
We zoeken mensen die een kriekenboom willen adopteren door er eentje in hun tuin te planten. Intussen werden reeds meer dan 250 boompjes geplant. (1030cultuur.be)
“kriekeleir”
kriekenboom
Van Dale online: (Belgisch-Nederlands, niet algemeen) kriekenboom, kersenboom
Van Dale 2018 online: BE, spreektaal
uitdrukking :
Die kunde wijsmaken dat ons Heer op ne kriekeleir geboren is!
Die kan je werkelijk alles wijsmaken.
zie ook kriek; verzamellemma groenten en fruit
.JPG)
Als dat zo een rotweer blijft zullen we niet veel krieken van de kriekelaars plukken.
zure kers of morel, noordkriek
vnw: zure, laatrijpe, zwartrode kersensoort
Van Dale 2018 online: BE
vgl. kriek, blozen als een ~; krieken op jenever
Prunus cerasus
De vogels zijn met bijna al de krieken weg.
Vanavond eten we frikadellen met kriekskes. (frikadellen met krieken)
> zie andere betekenis van kriek
(stevig) nadenken over
We moeten de denkoefening maken welke industrie we in België kunnen behouden. Dat zal misschien een meer innovatieve industrie zijn.’ (ArcelorMittal)
Daarom willen wij de denkoefening maken: heden, verleden en toekomst maken wij een kopje kleiner om de wereld te verlossen van een brok ellende. (infomania.be)
Groen verwijst naar andere partijen: “Ook politici in andere partijen maken die denkoefening en beslissen om het nationale niveau te verlaten.” (VRTNWS)
nadenken over
We moeten de denkoefening maken welke industrie we in België kunnen behouden. Dat zal misschien een meer innovatieve industrie zijn.’ (ArcelorMittal)
Daarom willen wij met Infomania de denkoefening maken: heden, verleden en toekomst maken wij een kopje kleiner om de wereld te verlossen van een brok ellende. (anarchie.be)
Groen en verwijst naar andere partijen: “Ook politici in andere partijen maken die denkoefening en beslissen om het nationale niveau te verlaten.” (VRTNWS)
iemand die kribbelt (kribbelen)
pej.: schrijver, tekenaar
“En de werken?”, vroeg de kunstminnaar, “waarom schrijft U nooit iets over de werken? Hebt U wel enig plastisch gevoel”? “Voor de werken”, antwoordde de kribbelaar-parvenu, "moet U bij de kunstenaar zijn. Ik verkoop alleen maar teksten.” (hanstheys.ensembles.org/)
Maar zoals Bjarne aan Alberto een nieuwe kans biedt, zo geef ik ook aan de schrijver, aan de kribbelaar, aan de oude visser van woorden en zinnen die ik ben, een nieuwe kans. (seniorennet.be)
Naarstige kribbelaar van woord en beeld. Denkt in slagzinnen, alliteraties en onomatopeeën. Liefhebber van vreemde talen. (zinnig.be)
Een spontane kribbelaar, een behoedzame schetser of een verborgen Van Gogh? Kom dan gezellig samen tekenen met een drankje erbij. (mijnleuven.be)
“Oei, maar ik kan helemaal niet tekenen!” Geen probleem! Of je nu een enthousiaste schetser bent of een wilde kribbelaar, iedereen is welkom. (cbbd.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
